logo

TIKUVCHILIK MATERIALLARINI TOZALASH VA SAQLASH QOIDALARI

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

1513 KB
 REJAREJA

Kir is h

I-Bob :  Tiku vch i lik m a ter i a l la r in i x u s u siy a tla r i

1.1.  Tikuvchilik materiallarini saqlash qoidalari

1.2. Tikuvchilik materiallarini turlari

II-Bob:  Tikuvchilik materiallarini tozashashda 
ishlatiladigan asbob uskunalar

2.1. Tikuvchilik materiallarini tozalash qoidalari

2.2. Tikuvchilik materiallarini saqlash turlari

X u losa      Ma sa la n in g    q o’y ilis h i.   O‘zbekiston  Tikuvchilik  va  yengil 
sanoatining  asosiy  vazifalari-bu  ichki  va  tashqi  bozorni  sifatli 
iste’mol  tovarlari  bilan  ta’minlash,  jahonbozorida  rivojlangan 
davlatlar  mahsulotlaritalablari  bo‘yicha  raqobat  qila  oladigan 
darajaga  erishish  uchun  yangi  assortimentlar  yaratishni 
kengaytirish,  mahsulot  sifatini  ta’minlash,  yaxshilash  va 
boshqarish  tizimlarini  keng  qo‘llash,  eksport  imkoniyatlarini 
oshirish kabi ustuvor yo‘nalishlar hisoblanadi.
Mamlakatimiz  iqtisodiyotida  yuz  berayotgan  jiddiy  sifat 
o‘zgarishlari  alohida  e’tiborga  sazovordir.  Yurtimizda  qabul 
qilingan  2017-2021-yillarda  sanoatni  ustuvor  darajada 
rivojlantirish  dasturi  va  ishlab  chiqarishni  modernizatsiya  qilish, 
texnik  va  texnologik  yangilashga  doir  tarmoq  dasturlarining  izchil 
amalga  oshirilishi  natijasida  sanoat  tarkibida  yuqori  qo‘shimcha 
qiymatga  ega  bo‘lgan,  raqobatdosh  mahsulotlar  tayyorlayotgan 
Tikuvchilik  mahsulotlarining  o‘rni  tobora  ortib  bormoqda. 
Mahsulot  sifat  ko‘rsatkichlari  nafaqat  mahsulotning  barcha 
ko‘rinishdagi  xossalari  darajasiga  yoki  ularni  aniq  o‘lchamiga 
tegishli  bo‘libgina  qolmay,  balki  bu  xossalariga  ko‘ra  bo‘lgan  talab 
darajasiga ham bog‘liqdir.       Is h n in g    m a q sa d i  v a     v a zif a la r i.   Ishning  asosiy    maqsadi   
Tikuvchilik  materiallarini  tozalash  va  saqlash   usullarini    toppish 
va    uni    amaliy  ishlarni  bajarishda  qo’llashdan    iborat.  Kurs   
ishiga    Tikuvchilik  materiallarini  tozalash  va  saqlashni  tahlil   
qilingan    va  uni      usullari      ko’rsatilgan  va    Tikuvchilik 
materiallarini  turlari  va  xususiyatlari  keltirganini      bu 
mutaxassislar uchun  qiziqish   uyg’otadi.
Ta d q iq ot  u su lla r i.   Kurs  ishda    Tikuvchilik  materiallarini 
tozalash  va  saqlash ni    turli      usullari    har    xil    ko’rinishda   
ko’rsatilgan  va  uni    turli    amalda  qo’lash    usullariga    bog’liqligi   
tahlil qilingan.  Har bir  usulga  amaliy  misollar  keltirgan.       I-Bob. Tikuvchilik materiallarini xususiyatlari
1.1  Tikuvchilik materiallarini saqlash qoidalari.
                        Turli  xil  variantlar  orasida  iste'molchining  e'tiborini  tikuvchilikda  ishlatiladigan 
matolarning  xususiyatlari  jalb  qiladi.  Ko'pincha  bu:  Polyester  Polyester  tolalardan 
tayyorlangan arzon sintetika. Yu zasi ko rinishi bo yicha junga, xossalari bo yicha paxtaga ʻ ʻ ʻ
o xshaydi.  Arzon  kiyimlarni  tikish  imkonini  beruvchi  o'ziga  xos  xususiyatlar  -  bu 	
ʻ
mustahkamlik,  aşınma  qarshilik  va  mahsulotlarning  asl  qiyofasini  uzoq  vaqt  saqlab  turish 
qobiliyati.  Bundan  tashqari,  matoning  xarakteristikalari  kiyimni  parvarish  qilishni 
minimallashtirib,  yuvishni  osonlashtiradi.  Materiallar  tez  quriydi  va  harorat  ta'sirida 
shaklini  osongina  o'zgartiradi.  Bu  dizaynerlar  uchun  burmalar  yaratish,  kiyim-kechak, 
pardalar,  pardalar  va  boshqalarni  bezash  uchun  keng  imkoniyatlar  ochadi.  Tikuvchilik 
materiallarining bichishga tayyorlash ishlari tayyorlov s е xida amalga oshiriladi. Tayyorlov 
s е xida asosiy vazifasiga ko’ra quyidagi ishlar bajariladi: 
1. K е ltirilgan Tikuvchilik materiallarilarni tushirish va qabul qilib olish. 
2. Qabul qilib olingan Tikuvchilik materiallarilarni omborga joylash va vaqtincha saqlash.
3. Tikuvchilik materiallarilarni sifatini t е kshirish, Tikuvchilik materiallaridagi nuqsonlarni 
aniqlash va joyini b е lgilash. 
4. Tikuvchilik materiallari to’plarni bo’yi va enini o’lchash. 
5. Tikuvchilik materiallari to’plarini to’shama uchun xillash va hisoblash.
6. Tikuvchilik materiallari to’plarini hisob kartaga asosan to’shama qavatlariga qirqish.      7. Bo’rlama tayyorlash. 
8. Tikuvchilik materiallari bo’laklarini to’shama uchun sortlash va saqlash.
9.  Tikuvchilik  materiallarilarni  bichish  s е xiga  uzatish.  Tikuvchilik  materiallarilar 
kont е yn е r  yoki  mashinalarda  taxlangan  holatda  rulon  yoki  toytoy  qilib  k е ltirilib,  qo’lda 
yoki  biror  m е xanizm  yordamida  tushiriladi.  29  8-rasm.  Tikuvchilik  materiallarini  tashish 
aravachasi  O’lchab  bo’lingan  to’plar  rulon  qilib  o’ralib  19-2000  C  haroratli  xonalarda 
saqlanadi. Tikuvchilik materiallarini saqlash uchun mavjud qurilmalarni 2 guruxga ajratish 
mumkin:
  1-guruh-statsionar qurilmalar;
  2-guruh-haraktlanuvchi  yach е ykalari  bor  qurilmalar.  Tikuvchilik  materiallarilarni 
saqlaydigan qurilmalarni tanlashda quyidagi talablar ko’zda tutiladi: 
1.  Tayyorlov  sehi  binosidan  ratsional  foydalanish;  Bu  d е gani,  xona  balandligidan, 
xona  sahnidan  va  Tikuvchilik  materiallari  saqlash  qurilmalarida  qanchalik  to’plar  zich 
joylashganligidan foydalanish.
  2. Tikuvchilik materiallari to’plarini saqlash, qidirib topish va tashish usullarini 
m е xanizatsiyalashtirish va avtomatlashtirish imkoniyatini b е rish. Tikuv korxonasining 
tayyorlov s е xida tikiladigan har bir mod е lga konf е ktsion kartasi tuziladi. Unda avra, astar, 
qo’shimcha mat е riallarning artikullari, ip va tugma nom е rlari, b е zak mat е riallari va ularni 
namunalari ko’rsatiladi. Konf е ktsion kartani tayyorlov s е xida konf е ktsion е r tuzadi va 
korxonani bosh muxandisi tasdiqlaydi.       1.2.   Tikuvchilik materiallarini turlari
Materiallarning  turlari  assortiment  so'zi  bilan  belgilanadi.  Assortiment-bu  inglizcha 
so'z bo'lib, u “kompleks” yoki “to'plam ” manosini bildiradi.
  Turli  ishlanishdagi  va  vazifadagi  materiallarning  biror  birjinsli  belgisiga  ko'ra 
jamlanuviga assortiment deyiladi. 
Ishlab  chiqarish  usuliga  ko'ra  tikuvchilik  materiallari  to'qima  (gazlamalar),  trikotaj, 
noto'qima  va  boshqa  materiallarga  bo'linadi.  Shulardan  tikuvchilikda  eng  keng 
qo'llaniluvchi  gazlamalardir.  Tikuvchilik  korxonalarida  turli  artikuldagi  gazlamalar 
ishlatiladi. 
Artikul  -  bu  materialning  shartli  belgisi.  Odatda,  u  raqamlar  majmuasi  bo'lib, 
belgilangan  materialni  tavsiflaydi.  Bir  artikuldagi  gazlama  boshqa  gazlamalardan  o'z 
ko'rsatkichlari  bilan  farq  qiladi.  Demak,  agar  gazlamaning  ko'rsatkichlari  o'zgarsa, 
uning artikuli ham o'zgaradi. 
Tikuvchilik  materiallari  ikkita  hujjatga  asosan  tasniflanadi:  davlat  standartlari  va 
narxlar  majmuasi  bo'yicha.    Gazlamalarning  davlat  standartlari  bo'yicha  tasnifming 
asosiy belgisi qilib ularni ishlatilish maqsadi va tola tarkibi nazarda tutilgan. 
4.3-78  raqamli  davlat  standartida  paxta  tolali  gazlamalar  ishlatilish  maqsadiga  ko'ra 
quyidagilarga bo'linadi: 
1-ichki kiyimlar uchun m o'ljallangan gazlamalar.        2- choyshab uchun m o'ljallangan gazlamalar.
  3-dasturxon va salfetkalar uchun m o'ljallangan gazlamalar. 
4 - sochiq va ro'm ollar uchun mo'ljallangan gazlamalar. 
5 - ko'ylakbop gazlamalar. 
6 - kostyumbop gazlamalar. 
7 - paltobop gazlamalar. 
8 - astarbop gazlamalar. 
9 - qat uchun ishlatiluvchi gazlamalar. 
10 - javonsozlikda ishlatiladigan gazlamalar. 
11  -  k о  ' rpa-to'shaklar  uchun  ishlatiladigan  gazlamalar  va  shuningdek  ziqir  tolali 
gazlamalar.
Yu qorida  keltirilgan  guruhlaming  ayrimlari  o  'z  navbatida  guruhchalarga  bo'linadi. 
Masalan, paxta tolali kostyumbop Tikuvchilik materiallilar guruhi kostyumlar, shimlar, 
yubkalar  va  sport  kiyim  larini  tikish  uchun  mo'ljallan  gan  Tikuvchilik  materiallilar 
guruhchalaridan  iborat.  Ipak  tolali  tukli  Tikuvchilik  materiallilar  guruhi  ko'ylakbop 
duxoba,  poyabzalbop  duxoba,  kiyimbop  baxmal  va  o'yinchoqlar  uchun  mo'ljallangan 
baxmal guruhchalariga bo'linadi.
Tikuvchilik  materiallarning  standart  tasnifi  ularning  ishlatilish  maqsadidan  tashqari 
boshqa  belgilariga  ham  asoslangan.  Masalan,  tolali  tarkibiga  nisbatan  ip  Tikuvchilik 
materiallilari sof paxta tolasidan ishlab chiqarilgan;       paxta  tolasi  bilan  boshqa  tolalar  aralashmasidan  ishlab  chiqarilgan;  tandai  plar 
paxtatolasidan  olingan  iplardan,  arqog'i  esa  sun’iy  iplardan  ishlab  chiqarilgan; 
paxtatolasidan  olingan  iplarni  boshqaturdagi  kompleks  iplar  bilan  qo'shib  ishlab 
chiqarilgan Tikuvchilik materiallilarga bo'linadi. 
Zig'ir  tolasidan  olinuvchi  Tikuvchilik  materiallarning  tolali  tarkibi  bo'yicha  sinflanishi 
quyidagicha bo'ladi: 
- sof zig' ir tolali; 
- zig' ir tolali; 
-
yarim zig'ir tolali. 
Agar gazlam aning tarkibi 100 foiz zig 'ir tolasidan iborat bo'lgan ipdan ishlab chiqarilgan 
bo'Isa,  bunday  Tikuvchilik  materiallilar  sof  zig'ir  tolali  Tikuvchilik  materiallilar  deb 
ataladi.  Agar  tarkibi  92  foizdan  kam  bo'lm  agan  zig'ir  tolali  ipdan  ishlab  chiqarilgan 
Tikuvchilik  materialli  bo'Isa,  bunday  Tikuvchilik  materiallilar  ziqir  tolali  Tikuvchilik 
materialli  deyiladi.  Tolali  tarkibi          30  foizdan  kam  bo'lm  agan  zig'  ir  tolasining  boshqa 
tolalar  bilan  aralashmasidan  olingan  iplardan  ishlab  chiqarilgan.  Tikuvchilik  materiallilar 
yarim  zig'ir  tolali  Tikuvchilik  materiallilar  deb  ataladi.  Zig'ir  va  paxta  tolalari 
aralashmasidan  choyshabbop,  sochiqbop,  dasturxonlar  uchun  ishlab  chiqarilgan 
Tikuvchilik  materiallilarda  ularning  miqdori  92  foizdan  kam  bo'lmasigi  lozim.  Standart 
tasnifida  Tikuvchilik  materiallarning  ishlatilish  maqsadi  va  tolali  tarkibidan  tashqari 
boshqa xossalar ham nazarda tutilgan.       II-Bob: Tikuvchilik materiallarini tozashashda ishlatiladigan 
asbob uskunalar
2.1. Tikuvchilik materiallarini tozalash qoidalari.
To'quv  dastgohidan  olingan  Tikuvchilik  materialli  xom  Tikuvchilik  materialli  deb 
ataladi.  Xom  Tikuvchilik  materiallini  tayyor  Tikuvchilik  materialli  shakliga  keltirish 
uchun  bajariladigan  fizik-kimyoviy  va  mexanik  jarayonlar  yig’indisi  Tikuvchilik 
materiallilarni  tozalsh  deyiladi.  Tikuvchilik  materiallilarni  tozalshdan  maqsad  ularning 
tashqi ko'rinishi va sifatini yaxshilashdir. 
Tozalshda  Tikuvchilik  materiallini  hosil  qiluvchi  tolalarning  kimyoviy  tarkibi  hisobga 
olinadi. 
Ip Tikuvchilik materiallilarni tozalshning asosiy jarayonlari. 
Ip Tikuvchilik materiallini tozalsh jarayoni quyidagichadir: 
1.  Tuk  kuydirish  -  xom  Tikuvchilik  materialli  sirtidagi  tolalarning  uchlarini  kctkazish. 
Tolalarning  uchlari  Tikuvchilik  materiallarning  tashqi  ko'rinishini  yomonlashtiradi,  gul 
bosishda  nuqsonlar  hosil  qiladi,  ich  kiyimlik  Tikuvchilik  materiallining  tez  kirlanishiga 
sabab  bo'ladi.  Tuk  chiqaradigan  Tikuvchilik  materiallilar  vadokadan  boshqa  barcha  ip 
Tikuvchilik  materiallarning  tuki  kuydiriladi.  Buning  uchun  gaz  yordamida  tuk  kuydirish 
mashinalari ishlatiladi.
2.  Oxorni  ketkazish-  oxorlash  paytida  shimdirilgan  oxorni  ketkazish  maqsadida 
Tikuvchilik materialliga quyidagicha ishlov beriladi.       Tikuvchilik  materialli  ho'llanadi  va  24  soat  mobaynida  qutilarga  solib  qo'yiladi. 
Jarayonni  tezlashtirish  uchun  Tikuvchilik  materiallini  ho'llash  paytida  suvga  past 
kontsentrlangan  sulfat  kislotasi,  o'yuvchi  natriy  va  yana  bir  necha  xil  moddalar 
qo'shiladi. Bundan keyin Tikuvchilik materiallilar yuviladi.
3. Qaynatish  - paxta tolasi tarkibiga kiruvchi tsellyuloza aralashm alarini (mum , 
yo’q, pektinlar) oxor qoldiqlarini ketkazish uchun gazlam alarga ishqorli eritmada 
ishlov  berish.  Gazlam  alar  bosim  ostida  germetik  berkitilgan  qaynatish 
qozonlarida  4-8  soat  davom  ida  98-1000$  da  qaynatiladi.  Oldin  qaynoq  suv, 
keyin  sovuq  suv  bilan  yuviladi.  Qaynatilgan  Tikuvchilik  materiallarning 
mayinligi va gigroskopikligi oshadi. Bu bo'yash jarayonini osonlashtiradi. 
4.  Oqartirish  -  Tikuvchilik  materiallilarga  turqun  oq  tus  berish  uchun  ularga 
natriy  gipoxlorid,  vodorod  peroksid  va  boshqa  oksidlovchi  moddalar  eritmasida 
ishlov berish. Bundan keyin Tikuvchilik materiallilar yana yuviladi.
5. Merserizatsiya -  tarang to rtilg a n gazlam aga kontsentrlangan o'yuvchi natriy 
eritmasida  16-200$  da  ishlov  berib,  oldin  qaynoq,  keyin  sovuq  suvda  yuvish. 
Merserizatsiyadan  keyin  Tikuvchilik  materiallining  mustahkamligi, 
gigroskopikligi,  mayinligi  oshadi,  Tikuvchilik  materiallilar  yaltiroq  bo'ladi. 
Keyingi bo'yash jarayonini osonlashtiradi.       6.  Tuk  chiqarish  -  qishki  kiyimlar  uchun  m  o'ljallangan  flanel,  bumazeya,  bayka,  ip 
movuti, velveton, zamsha Tikuvchilik materiallilarining sirtiga tuk chiqariladi. Tikuvchilik 
materiallarning  mayinligi,  issiqni  saqlash  xossalari  oshadi.  Buning  uchun  sirtiga  ignali 
lenta  tortilgan  marzali  tuk  chiqarish  mashinalari  ishlatiladi.  Ignalar  arqoq  ipidagi  tolalarni 
tortib chiqaradi va Tikuvchilik materialli sirtida tuk bo'ladi. 
7.  Bo'yash-   biror  rangdagi  sidirqa  tekis  tus  berish  uchun  Tikuvchilik  materialliga 
bo'yovchi m odda singdirish jarayoni. Tikuvchilik materiallini 55 bo'yash uchun uni tarang 
tortib  bo'yoq  eritmasi  orqali  o'tkaziladi.  Bo'yoqlar  tabiiy  va  sintetik  bo'lishi  mumkin: 
oddiy, sulfatli, kub, azubuyoqlar, qora anilin, pigment va boshqalar. 
8.  Gul  bosish  -  Tikuvchilik  materialliga  rangli  naqsh  tushirish  jarayoni.  U  gul  bosish 
mashinalarida bajariladi.
9.  Appretlash  –  Tikuvchilik  materiallilarga  maxsus  tarkib  -  appretlar  shim  dirib  ularning 
qattiqligi, yaltiroqligi, ishqalanishga chidamligini oshirish. Appret tarkibiga oxor, glitserin, 
osh tuzi, oqlik beruvchi moddalar, yum shatuvchi va yaltiratuvchi moddalar kiradi. 
                Bu  jarayonlardan  keyin  Tikuvchilik  materiallilar  kengaytirish,  kalandrlash  (dazm 
ollanish)  va  maxsus  tozalshdan  o'tkaziladi.  Zig'ir  tolali  Tikuvchilik  materiallilarni  tozalsh 
jarayonining tartibi vamohiyati ip Tikuvchilik materiallilarni tozalshdagidan farq qilmaydi. 
Maxsus  tozalsh  jarayonlari  Tikuvchilik  materiallarning  ayrim  xususiyatlarini  kuchaytirish 
yoki tashqi ko'rinishini yaxshilash maqsadida o'tkaziladi.      2.2. Tikuvchilik materiallarini saqlash turlari
         А gar ipak kiyim rangini yo’qotgan bo’lsa, 2 osh qoshiq sirka solingan 10 litr suvga 
5  daqiqaga  botirib  qo’ying.  So’ng  olib,  suvi  oqib  bo’lganidan  keyin  quruq,  toza 
choyshabga o’rab qo’ying. Ipak matoni siqmaslik kerakligini unutmang.
                  Ipak  kiyimlarni  sovunli  aralashmaga  ivitish  kerak.  А gar  libos  o’ta  ifloslangan 
bo’lsa, 10 litr suvga 10 ml. miqdorda ichimlik sodasi yoki novshadil spirti qo’shing.
Ipakdan  tikilgan  libos  yumshoq  bo’lishi  uchun  loviya,  dukkaklilar  yoki  bug’doy 
qaynatmasi  bilan  chayish  kerak.  Tabiiy  mo’ynani  xech  qachon  cho’tka  bilan  tozalash, 
tarash  mumkin  emas.  Teng  miqdordagi  sirka,  spirt  va  suv  aralashmasini  ifloslangan 
joyga surtib, tezda toza mato bilan artish kerak.
           Mo’ynaga jilo berish uchun uni bug’doy yormasi (mannaya krupa) yoki kartoshka 
kraxmali  bilan  ishqalab,  so’ng  yaxshilab  qoqib  tashlash  kerak.   Yod  dog’ini  ketkazish 
uchun  kiyimni  avval  namlab,  keyin  ustidan  kraxmal  sepib  qo’yish  kerak.  Dog’  darrov 
ketmasa, muolajani bir necha marta takrorlash mumkin.
                  Ya ngi  jinsini  yumshatish  uchun  suvga  yarim  stakan  tuz  qo’shib  ivitib  qo’yish 
kerak.  Shimlarning  yuvganda  rangi  uchmasligi  uchun  ularni  kir  yuvish  mashinasiga 
solmaslik kerak. Ularni iliq suvda, qo’lda yuvish, va chayganda qattiq siqmaslik lozim.
Bu kiyimlar uzoq vaqt davomida sizga xizmat qilgan, ularni to'g'ri saqlash kerak.      1.  Trikotaj  buyumlar.  Trikotaj  kiyimlar  qo'l  bilan  yaxshi  yuviladi.  Yig'ish  vaqtida 
spoollar  ko'rinmasligi  uchun  silamaslik  kerak,  lekin  naqshli  matoni  yumshoq  siqib 
chiqing.  Uzoq  vaqt  davomida  harom  kiyimlarni  yuvish  kerak  emas.  Issiq  va  yumshoq 
suvdan  foydalaning.  Suvni  yumshatish  uchun  pishirish  soda  qo'shishingiz  mumkin. 
Nozik  trikotajni  yuvishda  shampundan  foydalaning.  Agar  siz  golfni  o'chirsangiz, 
oldindan  yoqa  oldingidek,  tikuvlarni  qattiq  ip  bilan  tozalang.  Bu  yoqani  cho'zishdan 
saqlaydi. Yu vib bo'lgandan keyin, ipni olib tashlashingiz mumkin. 
2.  Yungli  kiyimlar.  Yu ngli  kiyimlar  juda  puchga  chiqmaydi  va  ifloslanmaydi.  Ba'zan 
yungli kiyimlarni nemli xonaga osib qo'yish yoki suvga sepish uchun kifoya qiladi. Agar 
axloqsizlik  parchasi  bo'lsa,  siz  uni  quritib,  cho'tka  bilan  quritib  oling.  Jun  kiyimini 
saqlash  vaqtida,  bir-biringizga  yaqin  osgan  bo'lmang.  Jun  kiyimlarini  vaqti-vaqti  bilan 
tozalash. Jundan tayyorlangan kiyimlarga piyozga qarshi vositalar bilan davolash kerak.
3.  Zig'ircha  mahsulotlari.  Zig'ir  nafaqat  ko'rish  orqali,  balki  yoqimli.  Uning  kiyinishi 
juda  yaxshi.  Lekin  mato  kichrayadi.  Zig'ir  kiyimlari  alohida  e'tibor  talab  qiladi.  Agar 
yuvish  mumkin  bo'lsa,  uni  o'zingiz  bajarishingiz  mumkin.  Zig'irni  qo'l  bilan  yuvish  va 
siqmasdan yuvish tavsiya etiladi. Mahsulotlarni ho'l qilib namlash.
Vizkozdan  olingan  mahsulotlar.  Viskondan  tayyorlangan  mahsulotlar  namlik  quduqni 
o'zlashtiradi.  Biroq,  ho'l  bo'lganda,  ular  kuchini  yo'qotadilar.  Shu  sababli,  viskoz 
mahsuloti ayniqsa yumshoq tozalashni talab qiladi.      5.   Ipak  kiyimlari.  Barcha  ipak  mahsulotlari  alohida  g'amxo'rlik  talab  qiladi.  Faqat  diqqat 
bilan  g'amxo'rlik  sizning  kiyimlaringizni  uzoq  vaqt  saqlaydi.  Ba'zi  mahsulotlar  uchun 
quruq tozalash tavsiya etiladi va boshqa kiyimlarni qo'lda yuvish kerak. Kiyim yorliqidagi 
parvarish bo'yicha ko'rsatmalarga rioya qiling. Quyosh nurlaridan ipak mahsulotlari yoqib 
yuborilganini unutmang. Shuning uchun, shkafda ular qorong'i joyda saqlanishi kerak.
Maslahatlar.
1.  Yostiqsiz yozgi kiyimlar quruq tozalovchilarga berilishi kerak.
2.  Shkafdagi kiyimlarni yashirish uchun quruq tozalashdan so'ng tezda shoshilmang. Toza 
havoga  bir  necha  soat  qoldiring.  Bu  quruq  tozalashdan  keyin  o'ziga  xos  hidni  ob-havo 
bilan ta'minlashga yordam beradi.
Keyin  libosga  qarab  tegishli  askarlarni  tanlang.  Polietilen  yoki  choyshab  bilan  o'rash 
orqali. Bu kiyimni changdan himoya qiladi.
4.   Kamdan-kam  uchraydigan  kiyim  alohida  qismga  yoki  teshiklari  bo'lgan  idishga 
joylashtirilishi kerak.
5 . Mo'ynali kiyimlardan uzoq vaqt saqlash uchun ularni vaqti-vaqti bilan olishni, havosini 
va  ularni  quritishni  unutmang.  Oydan  tayyorlangan  mevalar  yangi  tayyorlangan 
mahsulotni almashtiradi. Keling, mo'ynali kiyimlarni shkafga qo'yishingiz mumkin.
6.   Maxsus  zig'ir  panellarida  kechki  liboslarni  olib  tashlang.  Yengil  kiyimlarni  qorong'i 
to'qimalardan saqlashni maslahat beramiz.
Shkafga  yangi  va  toza  kiyimlarda  osilgan  bo'lsangiz  ham,  bu  vaqtni  ajablantiradigan 
hidning paydo bo'lishiga kafolat bermaydi.       XULOSA
                  O'zbekiston  Respublikasining  bozor  iqtisodiyoti  sharoitida  rivojlanishi  uni 
boshqarayotgan  mutaxassislarning  malakasi,  tajribasi,  boshqaruvchanlik  qobiliyati  kabi 
qator omillarga boqliq. 
          O'zbekistondagi  tikuvchilik  sanoati  aholini  sifatli  va  bejirim  kiyim-kechaklar  bilan 
ta’minlashi  lozim,  chunki  inson  hayotida  eng  zarur  narsalardan  birinchisi  oziq-ovqat 
bo'Isa, ikkinchisi kiyim-kechakdir. U insonlarning badanini atrofmuhit ta'siridan saqlash va 
ularning go'zalligini ta'minlashga mo'ljallangan. 
      Umuman barcha turdagi kiyimlari quyidagilarga bo'lish mumkin: 
1.Va zifasiga  ko'ra-  kundalik  kiyiluvchi,  uyda  kiyiladigan,  bayram  shodiyonalarda 
kiyiladigan,  sport  bilan  shuqullanganda  kiyiladigan,  maxsus  ishlar  uchun  kiyiladigan  va 
hokazolar. 
2. Kiyuvchi shaxsning jinsi va yoshiga ko'ra-erkaklar, ayollar va bolalar kiyimi. 
3. Kiyim mavsumiga ko'ra - qishki, yozgi, bahorgi va kuzgi. 
4.Tikiladigan  matemallariga  ko'ra-  Tikuvchilik  materiallilardan,  trikotaj  va  noto'qima 
matolardan,  tabiiy  yoki  sun'iy  charm  va  mo'ynadan  hamda  boshqa  materiallardan  ishlab 
chiqarilgan buyumlar.
  Ishlab  chiqarilayotgan  tikuvchilik  buyumlarining  sifatiga  bo'lgan  talablar  kundan-kunga 
oshib bormoqda.

REJAREJA  Kir is h  I-Bob : Tiku vch i lik m a ter i a l la r in i x u s u siy a tla r i  1.1. Tikuvchilik materiallarini saqlash qoidalari  1.2. Tikuvchilik materiallarini turlari  II-Bob: Tikuvchilik materiallarini tozashashda ishlatiladigan asbob uskunalar  2.1. Tikuvchilik materiallarini tozalash qoidalari  2.2. Tikuvchilik materiallarini saqlash turlari  X u losa

Ma sa la n in g q o’y ilis h i. O‘zbekiston Tikuvchilik va yengil sanoatining asosiy vazifalari-bu ichki va tashqi bozorni sifatli iste’mol tovarlari bilan ta’minlash, jahonbozorida rivojlangan davlatlar mahsulotlaritalablari bo‘yicha raqobat qila oladigan darajaga erishish uchun yangi assortimentlar yaratishni kengaytirish, mahsulot sifatini ta’minlash, yaxshilash va boshqarish tizimlarini keng qo‘llash, eksport imkoniyatlarini oshirish kabi ustuvor yo‘nalishlar hisoblanadi. Mamlakatimiz iqtisodiyotida yuz berayotgan jiddiy sifat o‘zgarishlari alohida e’tiborga sazovordir. Yurtimizda qabul qilingan 2017-2021-yillarda sanoatni ustuvor darajada rivojlantirish dasturi va ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish, texnik va texnologik yangilashga doir tarmoq dasturlarining izchil amalga oshirilishi natijasida sanoat tarkibida yuqori qo‘shimcha qiymatga ega bo‘lgan, raqobatdosh mahsulotlar tayyorlayotgan Tikuvchilik mahsulotlarining o‘rni tobora ortib bormoqda. Mahsulot sifat ko‘rsatkichlari nafaqat mahsulotning barcha ko‘rinishdagi xossalari darajasiga yoki ularni aniq o‘lchamiga tegishli bo‘libgina qolmay, balki bu xossalariga ko‘ra bo‘lgan talab darajasiga ham bog‘liqdir.

Is h n in g m a q sa d i v a v a zif a la r i. Ishning asosiy maqsadi Tikuvchilik materiallarini tozalash va saqlash usullarini toppish va uni amaliy ishlarni bajarishda qo’llashdan iborat. Kurs ishiga Tikuvchilik materiallarini tozalash va saqlashni tahlil qilingan va uni usullari ko’rsatilgan va Tikuvchilik materiallarini turlari va xususiyatlari keltirganini bu mutaxassislar uchun qiziqish uyg’otadi. Ta d q iq ot u su lla r i. Kurs ishda Tikuvchilik materiallarini tozalash va saqlash ni turli usullari har xil ko’rinishda ko’rsatilgan va uni turli amalda qo’lash usullariga bog’liqligi tahlil qilingan. Har bir usulga amaliy misollar keltirgan.

I-Bob. Tikuvchilik materiallarini xususiyatlari 1.1 Tikuvchilik materiallarini saqlash qoidalari. Turli xil variantlar orasida iste'molchining e'tiborini tikuvchilikda ishlatiladigan matolarning xususiyatlari jalb qiladi. Ko'pincha bu: Polyester Polyester tolalardan tayyorlangan arzon sintetika. Yu zasi ko rinishi bo yicha junga, xossalari bo yicha paxtaga ʻ ʻ ʻ o xshaydi. Arzon kiyimlarni tikish imkonini beruvchi o'ziga xos xususiyatlar - bu ʻ mustahkamlik, aşınma qarshilik va mahsulotlarning asl qiyofasini uzoq vaqt saqlab turish qobiliyati. Bundan tashqari, matoning xarakteristikalari kiyimni parvarish qilishni minimallashtirib, yuvishni osonlashtiradi. Materiallar tez quriydi va harorat ta'sirida shaklini osongina o'zgartiradi. Bu dizaynerlar uchun burmalar yaratish, kiyim-kechak, pardalar, pardalar va boshqalarni bezash uchun keng imkoniyatlar ochadi. Tikuvchilik materiallarining bichishga tayyorlash ishlari tayyorlov s е xida amalga oshiriladi. Tayyorlov s е xida asosiy vazifasiga ko’ra quyidagi ishlar bajariladi: 1. K е ltirilgan Tikuvchilik materiallarilarni tushirish va qabul qilib olish. 2. Qabul qilib olingan Tikuvchilik materiallarilarni omborga joylash va vaqtincha saqlash. 3. Tikuvchilik materiallarilarni sifatini t е kshirish, Tikuvchilik materiallaridagi nuqsonlarni aniqlash va joyini b е lgilash. 4. Tikuvchilik materiallari to’plarni bo’yi va enini o’lchash. 5. Tikuvchilik materiallari to’plarini to’shama uchun xillash va hisoblash. 6. Tikuvchilik materiallari to’plarini hisob kartaga asosan to’shama qavatlariga qirqish.