TIKUVCHILIK MATERIALLARINI TOZALASH VA SAQLASH QOIDALARI
![](/data/documents/d41497c3-921e-49c1-abde-bddb564ce50c/page_1.png)
![REJAREJA
Kir is h
I-Bob : Tiku vch i lik m a ter i a l la r in i x u s u siy a tla r i
1.1. Tikuvchilik materiallarini saqlash qoidalari
1.2. Tikuvchilik materiallarini turlari
II-Bob: Tikuvchilik materiallarini tozashashda
ishlatiladigan asbob uskunalar
2.1. Tikuvchilik materiallarini tozalash qoidalari
2.2. Tikuvchilik materiallarini saqlash turlari
X u losa](/data/documents/d41497c3-921e-49c1-abde-bddb564ce50c/page_2.png)
![Ma sa la n in g q o’y ilis h i. O‘zbekiston Tikuvchilik va yengil
sanoatining asosiy vazifalari-bu ichki va tashqi bozorni sifatli
iste’mol tovarlari bilan ta’minlash, jahonbozorida rivojlangan
davlatlar mahsulotlaritalablari bo‘yicha raqobat qila oladigan
darajaga erishish uchun yangi assortimentlar yaratishni
kengaytirish, mahsulot sifatini ta’minlash, yaxshilash va
boshqarish tizimlarini keng qo‘llash, eksport imkoniyatlarini
oshirish kabi ustuvor yo‘nalishlar hisoblanadi.
Mamlakatimiz iqtisodiyotida yuz berayotgan jiddiy sifat
o‘zgarishlari alohida e’tiborga sazovordir. Yurtimizda qabul
qilingan 2017-2021-yillarda sanoatni ustuvor darajada
rivojlantirish dasturi va ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish,
texnik va texnologik yangilashga doir tarmoq dasturlarining izchil
amalga oshirilishi natijasida sanoat tarkibida yuqori qo‘shimcha
qiymatga ega bo‘lgan, raqobatdosh mahsulotlar tayyorlayotgan
Tikuvchilik mahsulotlarining o‘rni tobora ortib bormoqda.
Mahsulot sifat ko‘rsatkichlari nafaqat mahsulotning barcha
ko‘rinishdagi xossalari darajasiga yoki ularni aniq o‘lchamiga
tegishli bo‘libgina qolmay, balki bu xossalariga ko‘ra bo‘lgan talab
darajasiga ham bog‘liqdir.](/data/documents/d41497c3-921e-49c1-abde-bddb564ce50c/page_3.png)
![Is h n in g m a q sa d i v a v a zif a la r i. Ishning asosiy maqsadi
Tikuvchilik materiallarini tozalash va saqlash usullarini toppish
va uni amaliy ishlarni bajarishda qo’llashdan iborat. Kurs
ishiga Tikuvchilik materiallarini tozalash va saqlashni tahlil
qilingan va uni usullari ko’rsatilgan va Tikuvchilik
materiallarini turlari va xususiyatlari keltirganini bu
mutaxassislar uchun qiziqish uyg’otadi.
Ta d q iq ot u su lla r i. Kurs ishda Tikuvchilik materiallarini
tozalash va saqlash ni turli usullari har xil ko’rinishda
ko’rsatilgan va uni turli amalda qo’lash usullariga bog’liqligi
tahlil qilingan. Har bir usulga amaliy misollar keltirgan.](/data/documents/d41497c3-921e-49c1-abde-bddb564ce50c/page_4.png)
![I-Bob. Tikuvchilik materiallarini xususiyatlari
1.1 Tikuvchilik materiallarini saqlash qoidalari.
Turli xil variantlar orasida iste'molchining e'tiborini tikuvchilikda ishlatiladigan
matolarning xususiyatlari jalb qiladi. Ko'pincha bu: Polyester Polyester tolalardan
tayyorlangan arzon sintetika. Yu zasi ko rinishi bo yicha junga, xossalari bo yicha paxtaga ʻ ʻ ʻ
o xshaydi. Arzon kiyimlarni tikish imkonini beruvchi o'ziga xos xususiyatlar - bu
ʻ
mustahkamlik, aşınma qarshilik va mahsulotlarning asl qiyofasini uzoq vaqt saqlab turish
qobiliyati. Bundan tashqari, matoning xarakteristikalari kiyimni parvarish qilishni
minimallashtirib, yuvishni osonlashtiradi. Materiallar tez quriydi va harorat ta'sirida
shaklini osongina o'zgartiradi. Bu dizaynerlar uchun burmalar yaratish, kiyim-kechak,
pardalar, pardalar va boshqalarni bezash uchun keng imkoniyatlar ochadi. Tikuvchilik
materiallarining bichishga tayyorlash ishlari tayyorlov s е xida amalga oshiriladi. Tayyorlov
s е xida asosiy vazifasiga ko’ra quyidagi ishlar bajariladi:
1. K е ltirilgan Tikuvchilik materiallarilarni tushirish va qabul qilib olish.
2. Qabul qilib olingan Tikuvchilik materiallarilarni omborga joylash va vaqtincha saqlash.
3. Tikuvchilik materiallarilarni sifatini t е kshirish, Tikuvchilik materiallaridagi nuqsonlarni
aniqlash va joyini b е lgilash.
4. Tikuvchilik materiallari to’plarni bo’yi va enini o’lchash.
5. Tikuvchilik materiallari to’plarini to’shama uchun xillash va hisoblash.
6. Tikuvchilik materiallari to’plarini hisob kartaga asosan to’shama qavatlariga qirqish.](/data/documents/d41497c3-921e-49c1-abde-bddb564ce50c/page_5.png)
![7. Bo’rlama tayyorlash.
8. Tikuvchilik materiallari bo’laklarini to’shama uchun sortlash va saqlash.
9. Tikuvchilik materiallarilarni bichish s е xiga uzatish. Tikuvchilik materiallarilar
kont е yn е r yoki mashinalarda taxlangan holatda rulon yoki toytoy qilib k е ltirilib, qo’lda
yoki biror m е xanizm yordamida tushiriladi. 29 8-rasm. Tikuvchilik materiallarini tashish
aravachasi O’lchab bo’lingan to’plar rulon qilib o’ralib 19-2000 C haroratli xonalarda
saqlanadi. Tikuvchilik materiallarini saqlash uchun mavjud qurilmalarni 2 guruxga ajratish
mumkin:
1-guruh-statsionar qurilmalar;
2-guruh-haraktlanuvchi yach е ykalari bor qurilmalar. Tikuvchilik materiallarilarni
saqlaydigan qurilmalarni tanlashda quyidagi talablar ko’zda tutiladi:
1. Tayyorlov sehi binosidan ratsional foydalanish; Bu d е gani, xona balandligidan,
xona sahnidan va Tikuvchilik materiallari saqlash qurilmalarida qanchalik to’plar zich
joylashganligidan foydalanish.
2. Tikuvchilik materiallari to’plarini saqlash, qidirib topish va tashish usullarini
m е xanizatsiyalashtirish va avtomatlashtirish imkoniyatini b е rish. Tikuv korxonasining
tayyorlov s е xida tikiladigan har bir mod е lga konf е ktsion kartasi tuziladi. Unda avra, astar,
qo’shimcha mat е riallarning artikullari, ip va tugma nom е rlari, b е zak mat е riallari va ularni
namunalari ko’rsatiladi. Konf е ktsion kartani tayyorlov s е xida konf е ktsion е r tuzadi va
korxonani bosh muxandisi tasdiqlaydi.](/data/documents/d41497c3-921e-49c1-abde-bddb564ce50c/page_6.png)
![1.2. Tikuvchilik materiallarini turlari
Materiallarning turlari assortiment so'zi bilan belgilanadi. Assortiment-bu inglizcha
so'z bo'lib, u “kompleks” yoki “to'plam ” manosini bildiradi.
Turli ishlanishdagi va vazifadagi materiallarning biror birjinsli belgisiga ko'ra
jamlanuviga assortiment deyiladi.
Ishlab chiqarish usuliga ko'ra tikuvchilik materiallari to'qima (gazlamalar), trikotaj,
noto'qima va boshqa materiallarga bo'linadi. Shulardan tikuvchilikda eng keng
qo'llaniluvchi gazlamalardir. Tikuvchilik korxonalarida turli artikuldagi gazlamalar
ishlatiladi.
Artikul - bu materialning shartli belgisi. Odatda, u raqamlar majmuasi bo'lib,
belgilangan materialni tavsiflaydi. Bir artikuldagi gazlama boshqa gazlamalardan o'z
ko'rsatkichlari bilan farq qiladi. Demak, agar gazlamaning ko'rsatkichlari o'zgarsa,
uning artikuli ham o'zgaradi.
Tikuvchilik materiallari ikkita hujjatga asosan tasniflanadi: davlat standartlari va
narxlar majmuasi bo'yicha. Gazlamalarning davlat standartlari bo'yicha tasnifming
asosiy belgisi qilib ularni ishlatilish maqsadi va tola tarkibi nazarda tutilgan.
4.3-78 raqamli davlat standartida paxta tolali gazlamalar ishlatilish maqsadiga ko'ra
quyidagilarga bo'linadi:
1-ichki kiyimlar uchun m o'ljallangan gazlamalar.](/data/documents/d41497c3-921e-49c1-abde-bddb564ce50c/page_7.png)
![2- choyshab uchun m o'ljallangan gazlamalar.
3-dasturxon va salfetkalar uchun m o'ljallangan gazlamalar.
4 - sochiq va ro'm ollar uchun mo'ljallangan gazlamalar.
5 - ko'ylakbop gazlamalar.
6 - kostyumbop gazlamalar.
7 - paltobop gazlamalar.
8 - astarbop gazlamalar.
9 - qat uchun ishlatiluvchi gazlamalar.
10 - javonsozlikda ishlatiladigan gazlamalar.
11 - k о ' rpa-to'shaklar uchun ishlatiladigan gazlamalar va shuningdek ziqir tolali
gazlamalar.
Yu qorida keltirilgan guruhlaming ayrimlari o 'z navbatida guruhchalarga bo'linadi.
Masalan, paxta tolali kostyumbop Tikuvchilik materiallilar guruhi kostyumlar, shimlar,
yubkalar va sport kiyim larini tikish uchun mo'ljallan gan Tikuvchilik materiallilar
guruhchalaridan iborat. Ipak tolali tukli Tikuvchilik materiallilar guruhi ko'ylakbop
duxoba, poyabzalbop duxoba, kiyimbop baxmal va o'yinchoqlar uchun mo'ljallangan
baxmal guruhchalariga bo'linadi.
Tikuvchilik materiallarning standart tasnifi ularning ishlatilish maqsadidan tashqari
boshqa belgilariga ham asoslangan. Masalan, tolali tarkibiga nisbatan ip Tikuvchilik
materiallilari sof paxta tolasidan ishlab chiqarilgan;](/data/documents/d41497c3-921e-49c1-abde-bddb564ce50c/page_8.png)
![paxta tolasi bilan boshqa tolalar aralashmasidan ishlab chiqarilgan; tandai plar
paxtatolasidan olingan iplardan, arqog'i esa sun’iy iplardan ishlab chiqarilgan;
paxtatolasidan olingan iplarni boshqaturdagi kompleks iplar bilan qo'shib ishlab
chiqarilgan Tikuvchilik materiallilarga bo'linadi.
Zig'ir tolasidan olinuvchi Tikuvchilik materiallarning tolali tarkibi bo'yicha sinflanishi
quyidagicha bo'ladi:
- sof zig' ir tolali;
- zig' ir tolali;
-
yarim zig'ir tolali.
Agar gazlam aning tarkibi 100 foiz zig 'ir tolasidan iborat bo'lgan ipdan ishlab chiqarilgan
bo'Isa, bunday Tikuvchilik materiallilar sof zig'ir tolali Tikuvchilik materiallilar deb
ataladi. Agar tarkibi 92 foizdan kam bo'lm agan zig'ir tolali ipdan ishlab chiqarilgan
Tikuvchilik materialli bo'Isa, bunday Tikuvchilik materiallilar ziqir tolali Tikuvchilik
materialli deyiladi. Tolali tarkibi 30 foizdan kam bo'lm agan zig' ir tolasining boshqa
tolalar bilan aralashmasidan olingan iplardan ishlab chiqarilgan. Tikuvchilik materiallilar
yarim zig'ir tolali Tikuvchilik materiallilar deb ataladi. Zig'ir va paxta tolalari
aralashmasidan choyshabbop, sochiqbop, dasturxonlar uchun ishlab chiqarilgan
Tikuvchilik materiallilarda ularning miqdori 92 foizdan kam bo'lmasigi lozim. Standart
tasnifida Tikuvchilik materiallarning ishlatilish maqsadi va tolali tarkibidan tashqari
boshqa xossalar ham nazarda tutilgan.](/data/documents/d41497c3-921e-49c1-abde-bddb564ce50c/page_9.png)
![II-Bob: Tikuvchilik materiallarini tozashashda ishlatiladigan
asbob uskunalar
2.1. Tikuvchilik materiallarini tozalash qoidalari.
To'quv dastgohidan olingan Tikuvchilik materialli xom Tikuvchilik materialli deb
ataladi. Xom Tikuvchilik materiallini tayyor Tikuvchilik materialli shakliga keltirish
uchun bajariladigan fizik-kimyoviy va mexanik jarayonlar yig’indisi Tikuvchilik
materiallilarni tozalsh deyiladi. Tikuvchilik materiallilarni tozalshdan maqsad ularning
tashqi ko'rinishi va sifatini yaxshilashdir.
Tozalshda Tikuvchilik materiallini hosil qiluvchi tolalarning kimyoviy tarkibi hisobga
olinadi.
Ip Tikuvchilik materiallilarni tozalshning asosiy jarayonlari.
Ip Tikuvchilik materiallini tozalsh jarayoni quyidagichadir:
1. Tuk kuydirish - xom Tikuvchilik materialli sirtidagi tolalarning uchlarini kctkazish.
Tolalarning uchlari Tikuvchilik materiallarning tashqi ko'rinishini yomonlashtiradi, gul
bosishda nuqsonlar hosil qiladi, ich kiyimlik Tikuvchilik materiallining tez kirlanishiga
sabab bo'ladi. Tuk chiqaradigan Tikuvchilik materiallilar vadokadan boshqa barcha ip
Tikuvchilik materiallarning tuki kuydiriladi. Buning uchun gaz yordamida tuk kuydirish
mashinalari ishlatiladi.
2. Oxorni ketkazish- oxorlash paytida shimdirilgan oxorni ketkazish maqsadida
Tikuvchilik materialliga quyidagicha ishlov beriladi.](/data/documents/d41497c3-921e-49c1-abde-bddb564ce50c/page_10.png)
![Tikuvchilik materialli ho'llanadi va 24 soat mobaynida qutilarga solib qo'yiladi.
Jarayonni tezlashtirish uchun Tikuvchilik materiallini ho'llash paytida suvga past
kontsentrlangan sulfat kislotasi, o'yuvchi natriy va yana bir necha xil moddalar
qo'shiladi. Bundan keyin Tikuvchilik materiallilar yuviladi.
3. Qaynatish - paxta tolasi tarkibiga kiruvchi tsellyuloza aralashm alarini (mum ,
yo’q, pektinlar) oxor qoldiqlarini ketkazish uchun gazlam alarga ishqorli eritmada
ishlov berish. Gazlam alar bosim ostida germetik berkitilgan qaynatish
qozonlarida 4-8 soat davom ida 98-1000$ da qaynatiladi. Oldin qaynoq suv,
keyin sovuq suv bilan yuviladi. Qaynatilgan Tikuvchilik materiallarning
mayinligi va gigroskopikligi oshadi. Bu bo'yash jarayonini osonlashtiradi.
4. Oqartirish - Tikuvchilik materiallilarga turqun oq tus berish uchun ularga
natriy gipoxlorid, vodorod peroksid va boshqa oksidlovchi moddalar eritmasida
ishlov berish. Bundan keyin Tikuvchilik materiallilar yana yuviladi.
5. Merserizatsiya - tarang to rtilg a n gazlam aga kontsentrlangan o'yuvchi natriy
eritmasida 16-200$ da ishlov berib, oldin qaynoq, keyin sovuq suvda yuvish.
Merserizatsiyadan keyin Tikuvchilik materiallining mustahkamligi,
gigroskopikligi, mayinligi oshadi, Tikuvchilik materiallilar yaltiroq bo'ladi.
Keyingi bo'yash jarayonini osonlashtiradi.](/data/documents/d41497c3-921e-49c1-abde-bddb564ce50c/page_11.png)
![6. Tuk chiqarish - qishki kiyimlar uchun m o'ljallangan flanel, bumazeya, bayka, ip
movuti, velveton, zamsha Tikuvchilik materiallilarining sirtiga tuk chiqariladi. Tikuvchilik
materiallarning mayinligi, issiqni saqlash xossalari oshadi. Buning uchun sirtiga ignali
lenta tortilgan marzali tuk chiqarish mashinalari ishlatiladi. Ignalar arqoq ipidagi tolalarni
tortib chiqaradi va Tikuvchilik materialli sirtida tuk bo'ladi.
7. Bo'yash- biror rangdagi sidirqa tekis tus berish uchun Tikuvchilik materialliga
bo'yovchi m odda singdirish jarayoni. Tikuvchilik materiallini 55 bo'yash uchun uni tarang
tortib bo'yoq eritmasi orqali o'tkaziladi. Bo'yoqlar tabiiy va sintetik bo'lishi mumkin:
oddiy, sulfatli, kub, azubuyoqlar, qora anilin, pigment va boshqalar.
8. Gul bosish - Tikuvchilik materialliga rangli naqsh tushirish jarayoni. U gul bosish
mashinalarida bajariladi.
9. Appretlash – Tikuvchilik materiallilarga maxsus tarkib - appretlar shim dirib ularning
qattiqligi, yaltiroqligi, ishqalanishga chidamligini oshirish. Appret tarkibiga oxor, glitserin,
osh tuzi, oqlik beruvchi moddalar, yum shatuvchi va yaltiratuvchi moddalar kiradi.
Bu jarayonlardan keyin Tikuvchilik materiallilar kengaytirish, kalandrlash (dazm
ollanish) va maxsus tozalshdan o'tkaziladi. Zig'ir tolali Tikuvchilik materiallilarni tozalsh
jarayonining tartibi vamohiyati ip Tikuvchilik materiallilarni tozalshdagidan farq qilmaydi.
Maxsus tozalsh jarayonlari Tikuvchilik materiallarning ayrim xususiyatlarini kuchaytirish
yoki tashqi ko'rinishini yaxshilash maqsadida o'tkaziladi.](/data/documents/d41497c3-921e-49c1-abde-bddb564ce50c/page_12.png)
![2.2. Tikuvchilik materiallarini saqlash turlari
А gar ipak kiyim rangini yo’qotgan bo’lsa, 2 osh qoshiq sirka solingan 10 litr suvga
5 daqiqaga botirib qo’ying. So’ng olib, suvi oqib bo’lganidan keyin quruq, toza
choyshabga o’rab qo’ying. Ipak matoni siqmaslik kerakligini unutmang.
Ipak kiyimlarni sovunli aralashmaga ivitish kerak. А gar libos o’ta ifloslangan
bo’lsa, 10 litr suvga 10 ml. miqdorda ichimlik sodasi yoki novshadil spirti qo’shing.
Ipakdan tikilgan libos yumshoq bo’lishi uchun loviya, dukkaklilar yoki bug’doy
qaynatmasi bilan chayish kerak. Tabiiy mo’ynani xech qachon cho’tka bilan tozalash,
tarash mumkin emas. Teng miqdordagi sirka, spirt va suv aralashmasini ifloslangan
joyga surtib, tezda toza mato bilan artish kerak.
Mo’ynaga jilo berish uchun uni bug’doy yormasi (mannaya krupa) yoki kartoshka
kraxmali bilan ishqalab, so’ng yaxshilab qoqib tashlash kerak. Yod dog’ini ketkazish
uchun kiyimni avval namlab, keyin ustidan kraxmal sepib qo’yish kerak. Dog’ darrov
ketmasa, muolajani bir necha marta takrorlash mumkin.
Ya ngi jinsini yumshatish uchun suvga yarim stakan tuz qo’shib ivitib qo’yish
kerak. Shimlarning yuvganda rangi uchmasligi uchun ularni kir yuvish mashinasiga
solmaslik kerak. Ularni iliq suvda, qo’lda yuvish, va chayganda qattiq siqmaslik lozim.
Bu kiyimlar uzoq vaqt davomida sizga xizmat qilgan, ularni to'g'ri saqlash kerak.](/data/documents/d41497c3-921e-49c1-abde-bddb564ce50c/page_13.png)
![1. Trikotaj buyumlar. Trikotaj kiyimlar qo'l bilan yaxshi yuviladi. Yig'ish vaqtida
spoollar ko'rinmasligi uchun silamaslik kerak, lekin naqshli matoni yumshoq siqib
chiqing. Uzoq vaqt davomida harom kiyimlarni yuvish kerak emas. Issiq va yumshoq
suvdan foydalaning. Suvni yumshatish uchun pishirish soda qo'shishingiz mumkin.
Nozik trikotajni yuvishda shampundan foydalaning. Agar siz golfni o'chirsangiz,
oldindan yoqa oldingidek, tikuvlarni qattiq ip bilan tozalang. Bu yoqani cho'zishdan
saqlaydi. Yu vib bo'lgandan keyin, ipni olib tashlashingiz mumkin.
2. Yungli kiyimlar. Yu ngli kiyimlar juda puchga chiqmaydi va ifloslanmaydi. Ba'zan
yungli kiyimlarni nemli xonaga osib qo'yish yoki suvga sepish uchun kifoya qiladi. Agar
axloqsizlik parchasi bo'lsa, siz uni quritib, cho'tka bilan quritib oling. Jun kiyimini
saqlash vaqtida, bir-biringizga yaqin osgan bo'lmang. Jun kiyimlarini vaqti-vaqti bilan
tozalash. Jundan tayyorlangan kiyimlarga piyozga qarshi vositalar bilan davolash kerak.
3. Zig'ircha mahsulotlari. Zig'ir nafaqat ko'rish orqali, balki yoqimli. Uning kiyinishi
juda yaxshi. Lekin mato kichrayadi. Zig'ir kiyimlari alohida e'tibor talab qiladi. Agar
yuvish mumkin bo'lsa, uni o'zingiz bajarishingiz mumkin. Zig'irni qo'l bilan yuvish va
siqmasdan yuvish tavsiya etiladi. Mahsulotlarni ho'l qilib namlash.
Vizkozdan olingan mahsulotlar. Viskondan tayyorlangan mahsulotlar namlik quduqni
o'zlashtiradi. Biroq, ho'l bo'lganda, ular kuchini yo'qotadilar. Shu sababli, viskoz
mahsuloti ayniqsa yumshoq tozalashni talab qiladi.](/data/documents/d41497c3-921e-49c1-abde-bddb564ce50c/page_14.png)
![5. Ipak kiyimlari. Barcha ipak mahsulotlari alohida g'amxo'rlik talab qiladi. Faqat diqqat
bilan g'amxo'rlik sizning kiyimlaringizni uzoq vaqt saqlaydi. Ba'zi mahsulotlar uchun
quruq tozalash tavsiya etiladi va boshqa kiyimlarni qo'lda yuvish kerak. Kiyim yorliqidagi
parvarish bo'yicha ko'rsatmalarga rioya qiling. Quyosh nurlaridan ipak mahsulotlari yoqib
yuborilganini unutmang. Shuning uchun, shkafda ular qorong'i joyda saqlanishi kerak.
Maslahatlar.
1. Yostiqsiz yozgi kiyimlar quruq tozalovchilarga berilishi kerak.
2. Shkafdagi kiyimlarni yashirish uchun quruq tozalashdan so'ng tezda shoshilmang. Toza
havoga bir necha soat qoldiring. Bu quruq tozalashdan keyin o'ziga xos hidni ob-havo
bilan ta'minlashga yordam beradi.
Keyin libosga qarab tegishli askarlarni tanlang. Polietilen yoki choyshab bilan o'rash
orqali. Bu kiyimni changdan himoya qiladi.
4. Kamdan-kam uchraydigan kiyim alohida qismga yoki teshiklari bo'lgan idishga
joylashtirilishi kerak.
5 . Mo'ynali kiyimlardan uzoq vaqt saqlash uchun ularni vaqti-vaqti bilan olishni, havosini
va ularni quritishni unutmang. Oydan tayyorlangan mevalar yangi tayyorlangan
mahsulotni almashtiradi. Keling, mo'ynali kiyimlarni shkafga qo'yishingiz mumkin.
6. Maxsus zig'ir panellarida kechki liboslarni olib tashlang. Yengil kiyimlarni qorong'i
to'qimalardan saqlashni maslahat beramiz.
Shkafga yangi va toza kiyimlarda osilgan bo'lsangiz ham, bu vaqtni ajablantiradigan
hidning paydo bo'lishiga kafolat bermaydi.](/data/documents/d41497c3-921e-49c1-abde-bddb564ce50c/page_15.png)
![XULOSA
O'zbekiston Respublikasining bozor iqtisodiyoti sharoitida rivojlanishi uni
boshqarayotgan mutaxassislarning malakasi, tajribasi, boshqaruvchanlik qobiliyati kabi
qator omillarga boqliq.
O'zbekistondagi tikuvchilik sanoati aholini sifatli va bejirim kiyim-kechaklar bilan
ta’minlashi lozim, chunki inson hayotida eng zarur narsalardan birinchisi oziq-ovqat
bo'Isa, ikkinchisi kiyim-kechakdir. U insonlarning badanini atrofmuhit ta'siridan saqlash va
ularning go'zalligini ta'minlashga mo'ljallangan.
Umuman barcha turdagi kiyimlari quyidagilarga bo'lish mumkin:
1.Va zifasiga ko'ra- kundalik kiyiluvchi, uyda kiyiladigan, bayram shodiyonalarda
kiyiladigan, sport bilan shuqullanganda kiyiladigan, maxsus ishlar uchun kiyiladigan va
hokazolar.
2. Kiyuvchi shaxsning jinsi va yoshiga ko'ra-erkaklar, ayollar va bolalar kiyimi.
3. Kiyim mavsumiga ko'ra - qishki, yozgi, bahorgi va kuzgi.
4.Tikiladigan matemallariga ko'ra- Tikuvchilik materiallilardan, trikotaj va noto'qima
matolardan, tabiiy yoki sun'iy charm va mo'ynadan hamda boshqa materiallardan ishlab
chiqarilgan buyumlar.
Ishlab chiqarilayotgan tikuvchilik buyumlarining sifatiga bo'lgan talablar kundan-kunga
oshib bormoqda.](/data/documents/d41497c3-921e-49c1-abde-bddb564ce50c/page_16.png)
![](/data/documents/d41497c3-921e-49c1-abde-bddb564ce50c/page_17.png)
REJAREJA Kir is h I-Bob : Tiku vch i lik m a ter i a l la r in i x u s u siy a tla r i 1.1. Tikuvchilik materiallarini saqlash qoidalari 1.2. Tikuvchilik materiallarini turlari II-Bob: Tikuvchilik materiallarini tozashashda ishlatiladigan asbob uskunalar 2.1. Tikuvchilik materiallarini tozalash qoidalari 2.2. Tikuvchilik materiallarini saqlash turlari X u losa
Ma sa la n in g q o’y ilis h i. O‘zbekiston Tikuvchilik va yengil sanoatining asosiy vazifalari-bu ichki va tashqi bozorni sifatli iste’mol tovarlari bilan ta’minlash, jahonbozorida rivojlangan davlatlar mahsulotlaritalablari bo‘yicha raqobat qila oladigan darajaga erishish uchun yangi assortimentlar yaratishni kengaytirish, mahsulot sifatini ta’minlash, yaxshilash va boshqarish tizimlarini keng qo‘llash, eksport imkoniyatlarini oshirish kabi ustuvor yo‘nalishlar hisoblanadi. Mamlakatimiz iqtisodiyotida yuz berayotgan jiddiy sifat o‘zgarishlari alohida e’tiborga sazovordir. Yurtimizda qabul qilingan 2017-2021-yillarda sanoatni ustuvor darajada rivojlantirish dasturi va ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish, texnik va texnologik yangilashga doir tarmoq dasturlarining izchil amalga oshirilishi natijasida sanoat tarkibida yuqori qo‘shimcha qiymatga ega bo‘lgan, raqobatdosh mahsulotlar tayyorlayotgan Tikuvchilik mahsulotlarining o‘rni tobora ortib bormoqda. Mahsulot sifat ko‘rsatkichlari nafaqat mahsulotning barcha ko‘rinishdagi xossalari darajasiga yoki ularni aniq o‘lchamiga tegishli bo‘libgina qolmay, balki bu xossalariga ko‘ra bo‘lgan talab darajasiga ham bog‘liqdir.
Is h n in g m a q sa d i v a v a zif a la r i. Ishning asosiy maqsadi Tikuvchilik materiallarini tozalash va saqlash usullarini toppish va uni amaliy ishlarni bajarishda qo’llashdan iborat. Kurs ishiga Tikuvchilik materiallarini tozalash va saqlashni tahlil qilingan va uni usullari ko’rsatilgan va Tikuvchilik materiallarini turlari va xususiyatlari keltirganini bu mutaxassislar uchun qiziqish uyg’otadi. Ta d q iq ot u su lla r i. Kurs ishda Tikuvchilik materiallarini tozalash va saqlash ni turli usullari har xil ko’rinishda ko’rsatilgan va uni turli amalda qo’lash usullariga bog’liqligi tahlil qilingan. Har bir usulga amaliy misollar keltirgan.
I-Bob. Tikuvchilik materiallarini xususiyatlari 1.1 Tikuvchilik materiallarini saqlash qoidalari. Turli xil variantlar orasida iste'molchining e'tiborini tikuvchilikda ishlatiladigan matolarning xususiyatlari jalb qiladi. Ko'pincha bu: Polyester Polyester tolalardan tayyorlangan arzon sintetika. Yu zasi ko rinishi bo yicha junga, xossalari bo yicha paxtaga ʻ ʻ ʻ o xshaydi. Arzon kiyimlarni tikish imkonini beruvchi o'ziga xos xususiyatlar - bu ʻ mustahkamlik, aşınma qarshilik va mahsulotlarning asl qiyofasini uzoq vaqt saqlab turish qobiliyati. Bundan tashqari, matoning xarakteristikalari kiyimni parvarish qilishni minimallashtirib, yuvishni osonlashtiradi. Materiallar tez quriydi va harorat ta'sirida shaklini osongina o'zgartiradi. Bu dizaynerlar uchun burmalar yaratish, kiyim-kechak, pardalar, pardalar va boshqalarni bezash uchun keng imkoniyatlar ochadi. Tikuvchilik materiallarining bichishga tayyorlash ishlari tayyorlov s е xida amalga oshiriladi. Tayyorlov s е xida asosiy vazifasiga ko’ra quyidagi ishlar bajariladi: 1. K е ltirilgan Tikuvchilik materiallarilarni tushirish va qabul qilib olish. 2. Qabul qilib olingan Tikuvchilik materiallarilarni omborga joylash va vaqtincha saqlash. 3. Tikuvchilik materiallarilarni sifatini t е kshirish, Tikuvchilik materiallaridagi nuqsonlarni aniqlash va joyini b е lgilash. 4. Tikuvchilik materiallari to’plarni bo’yi va enini o’lchash. 5. Tikuvchilik materiallari to’plarini to’shama uchun xillash va hisoblash. 6. Tikuvchilik materiallari to’plarini hisob kartaga asosan to’shama qavatlariga qirqish.