logo

Umumiy va taqsimlangan xotiraga ega tizimlar

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

4174.861328125 KB
Umumiy va taqsimlangan xotiraga 
ega tizimlar.
                  Parallel hisoblash terminologiyasi

Superkompyuter  - bu o'zining texnik parametrlari bo'yicha 
ko'pgina mavjud kompyuterlardan sezilarli darajada ustun bo'lgan 
kompyuter.

Klaster  - mahalliy tarmoqqa birlashgan va yagona hisoblash 
resursi sifatida ishlashga qodir kompyuterlar guruhi.

Klaster mahalliy tarmoqqa qaraganda yuqori ishonchlilik va 
samaradorlikni nazarda tutadi. Klaster tipik apparat va dasturiy 
yechimlardan foydalanadi va shuning uchun boshqa turdagi 
parallel hisoblash tizimlariga nisbatan ancha past narxga ega.

Taqsimlangan hisoblash  - bu parallel hisoblash tizimiga 
birlashtirilgan bir nechta kompyuterlar yordamida ko'p vaqt talab 
qiladigan hisoblash muammolarini hal qilish usuli.                  
Taqsimlangan hisoblash  - bu ma'lumotlarni qayta ishlash 
texnologiyasi bo'lib, unda katta vazifa kompyuter tarmog'i 
yoki Internet orqali ulangan ko'plab kompyuterlar o'rtasida 
bajarilishi uchun taqsimlanadi.

Bulutli hisoblash  - bu ma'lumotlarni qayta ishlash 
texnologiyasi bo'lib, unda kompyuter resurslari va 
imkoniyatlari Internet xizmati sifatida taqdim etiladi. 
Shunday qilib, taqsimlangan va bulutli hisoblash parallel 
hisoblashning alohida holatidir. Parallel hisoblash bitta 
kompyuterda (superkompyuter yoki ko'p yadroli kompyuter) 
yoki ko'p kompyuterlarda amalga oshirilishi mumkin. 
Taqsimlangan va bulutli hisoblashni bitta kompyuterda 
bajarib bo'lmaydi.

Parallel algoritm  –  operatsiyalarni bir vaqtning o’zida 
bajarishni ta’minlovchi algoritm ;                 Protsessor.
Protsessor  (ingliz tilidan - " ishlov berish ") - biror narsani qayta ishlashga 
mo'ljallangan dastur yoki qurilma. Bu har qanday kompyuterning 
markaziy hisoblash elementi bo’lib, uning boshqa elementlarini 
boshqaradi.                 Notebook protsessori.                 Monoblok protsessori.                 Protsesor soketi(razyom)
Ona  platadagi  mikroprotsessor  o’rnatiladigan  maxsus  joy  soket  
deb  ataladi.  Har  bir  soket(razyom)  faqat  ma'lum  turdagi 
protsessorni qabul qiladi.
PGA   (Pin  Grid  Array)  –  to’rtburchak  shakldagi,  ignali 
ulagichlarga moslangan .
BGA  (Ball Grid Array) – payvandlangan shariklar .
LGA  (Land Grid Array) – kontaktli maydonchalar .                 Protsesor takt chastotasi
Takt  chastota  protsessorning  ishlash  tezligini 
gertslarda  ko'rsatadi  va    sekundiga  bajariladigan 
amallar sonini bildiradi.
Protsessorning  bu  xususiyati  shaxsiy 
kompyuteringizning  tezligini  belgilab  beruvchi 
xususiyatlaridan  biri  hisoblanadi,  lekin  uning 
ishlashi faqat unga bog'liq emas.                 Protsesor razryadi
Protsessorning  razryadi  -  uning  asosiy 
parametrlaridan  biri  bo'lib,  u  protsessor  registrlari 
tomonidan  bir  tsikl  davomida  qancha  bitli 
ma'lumotlarni qayta ishlashini aniqlaydi.                 Protsessorlarni  ishlab  chiqishda  katta  yutuq  2002 
yilda  yuz  berdi,  AMD   birinchi  marta  bozorga  64 
bitli arxitekturaga ega "kengaytirilgan" protsessorni 
taqdim  etdi.  Raqobatdan  uncha  uzoq  bo'lmagan, 
o'sha  yili  Intel  32-bitli  protsessor  liniyasini  64-bitli 
protsessor  bilan  almashtirib,  o'z  protsessorini 
chiqardi.
Protsessorlar  ikkita  registr  arxitekturasida  mavjud:  32  va  64  bit.  Zamonaviy  protsessorlar 
arxitekturaning 64-bitli versiyasida ishlab chiqariladi, bu 32-bitli protsessorlarga asoslangan 
dasturiy  echimlarni  ishga  tushirish  mumkin  emas  degani  emas.  Protsessor  razryadini 
korpusdagi  belgilar  yoki  mahsulotning  xizmat  ko'rsatish  nomi  bilan  aniqlab  olishingiz 
mumkin, masalan,  x86 yoki EM64T .                 Protsessor kesh xotirasi
Protsessor  keshi  tanlashda  e'tibor  berish  kerak  bo'lgan  asosiy 
xususiyatlardan  biridir.  Bu  protsessor  tez  -tez  murojaat 
qiladigan  yoki  oxirgi  operatsiyalarni,  ma'lumotlarni  o’zida 
saqlaydigan  bufer.  U  protsessorning  asosiy  xotiraga 
murojatini  kamaytiradi.  Xotiraning  bu  turi  uchta  darajaga 
bo'linadi:  L1,  L2,  L3.  Har  bir  daraja  xotira  hajmi  va  tezligi 
bilan  farq  qiladi  va  ularning  tezlashtirish  vazifalari  turlicha. 
L1  -  eng  kichik  va  eng  tez,  L3  -  eng  katta  va  eng  sekin. 
Protsessor  har  bir  sathga  o'z  navbatida  (eng  pastdan  eng 
yuqori  darajagacha),  ulardan  birida  kerakli  ma'lumotlarni 
topguncha,  kiradi.  Hech  narsa  topilmasa,  u  RAMga  murojjat 
qiladi.                 Operativ xotira(RAM)

Operativ xotira  – bu kompyuter ishlab turgan vaqtda undagi mashina 
kodlari(dasturlar), kirish chiqish ma’lumotlarini vaqtinchalik saqlovchi 
qurilmadir.  

Operativ xotira o‘zida kompyuterda ishlatilayotgan dasturlar va 
ma’lumotlarni saqlaydi. Ma’lumotlar doimiy xotiradan operativ xotiraga 
ko‘chiriladi, olingan natijalar zarur holda diskka qayta yoziladi. Bu xotira 
qurilmasi energiyaga bog’liq xotira qurilmasidir ya’ni, u malumotlarni 
faqat elektr manbai bilan taminlangan paytda saqlaydi. Kompyuter 
o‘chirilishi bilan operativ xotiradagi ma’lumotlar o‘chib ketadi. 

Zamonaviy kompyuterlarda 2, 4, 8 Gb va undan katta xajmga ega bo‘lgan 
operativ xotirlar ishlatiladi. Kompyuterlarning operativ xotirtasini 
ko‘tarish uchun Ona platalarda qo‘shimcha shinalr mavjud. Ikkita 2 Gb lik 
operativ xotiradan 4 Gb lik, yoki ikkita 4 Gb lik operativ xotiradan 8 Gb lik 
xoira yasash mumkin. Faqat bitta narsani etiborga olish kerak, bu ham 
bo‘lsa ona plataning imkoniyati bunga mos kelishi kerak, ya’ni ona 
plataning imkonidan chiqib kelish kerak degan so‘z. 

Protsessor va operativ xotira  to’g’ridan to’g’ri muloqat qilmaydi. Bu 
qurilmalar o’rtasida operativ xotiraga nisbatan ancha tez bo’lgan kesh 
xotirasi mavjud.                 Ko’p yadroli kompyuter tizimlari.
Yadro   -  protsessorning  eng  muhim  elementi.  Bu  bitta 
buyruqlar  oqimini  bajarishga  qodir  bo'lgan  protsessor 
qismidir.  Yadrolar  kesh  xotirasi  hajmi,  shina  chastotasi, 
ishlab  chiqarish  texnologiyasi  va  boshqa  ko’rsatgichlari 
bilan  farq qiladi.
Protsessor  texnologiyasining  rivojlanishi  bilan  uning 
tarkibiga bir nechta yadroni joylashtirish mumkin bo'ldi, bu 
protsessor  ishini  sezilarli  darajada  oshirdi  va  bir  vaqtning 
o'zida  bir  nechta  vazifalarni  bajarishga  yordam  berdi, 
shuningdek  dasturlar  ishida  bir  nechta  yadrolardan 
foydalanish imkoniyati paydo bo’ldi.                  Ko’p yadroli kompyuter tizimlari.                 Ko’p protsessorli kompyuter tizimlari.
Ko’p  protsessorlik  (Multiprocessing,  Multiprocessing, 
ing.  Multiprocessing)  -  bitta  kompyuter  tizimida  2  ta  yoki 
undan ko'p jismoniy protsessorlardan foydalanish.
Agar  qurilma  ikki  yoki  undan  ortiq  jismoniy 
protsessorlardan foydalansa,  ko'p protsessorli  deyiladi.
Operatsion  tizim  yoki  dastur,  agar  u  protsessorlar  o'rtasida 
vazifalarni  taqsimlashga  qodir  bo'lsa,  u  ko'p  protsessorli 
deb ataladi                 Ko’p protsessorli kompyuter tizimlari.                 Ko’p protsessorli kompyuter tizimlari.
Ko'p  protsessorli  tizim  -  bu  ma'lumotlarni  qayta  ishlash  uchun  bir  nechta 
protsessorlardan foydalanadigan hisoblash tizimi.
Misollar:  ikki  protsessorli  shaxsiy  kompyuterlar,  bir  nechta  protsessorli 
kuchli serverlar,   superkompyuterlar.

Superkompyuterlarda ishlaydigan yirik muhandislik va tadqiqot dasturlari 
bir  nechta  protsessorlar  haqidagi  ma'lumotlarni  parallel  qayta  ishlash 
orqali ishlash samaradorligini oshiradi
•    Tijorat  va  ilmiy  tashkilotlar  ish  faoliyatini  yaxshilash,  vazifalarni  etarli 
resurslar  bilan  ta'minlash  va  yuqori  ishonchlilikka  erishish  uchun  ko'p 
protsessorli tizimlardan foydalanadilar                 Ko’p protsessorli kompyuter tizimlarida  ОТ .
Ko'p  protsessorli  kompyuterlarning  operatsion  tizimi  qo'shimcha 
ravishda quyidagilarni ta'minlashi kerak:
•  Barcha protsessorlarga ish yuklanganligini
•  Jarayonlar tizimda teng taqsimlanganligini
•  O'zaro bog'liq jarayonlarning bajarilishi sinxronlashtirilishini
•  Jarayonlarning  umumiy  xotirada  saqlangan  ma'lumotlarning 
izchil nusxalari bilan ishlashini taminlashi
•  qiyin vaziyatlar uchun o'zaro istisno qilishni ta'minlashi                 Ko'p protsessorli tizimlarning turlari.
•  Ma'lumotlarni qayta ishlash kanallari tuzilishi bo'yicha;
•  Protsessor ulanish sxemasiga muvofiq;
•  resurslarning protsessorlar o'rtasida taqsimlanish usuli;
•  Operatsion tizimlarning vazifalarini protsessorlar o'rtasida 
bo'lish orqali;
•  Xotira bilan ishlash usuli bo'yicha                 Kompyuter tizimlarining tasnifi

Turli maqsadlar uchun turli tasniflar mavjud. Parallel 
algoritmni ishlab chiqishda, operativ xotira turini bilish juda 
muhim, chunki u parallel dastur qismlarining o'zaro ta'sir qilish 
usulini belgilaydi. Operativ xotira ning  tashkil etilishiga ko'ra, 
parallel kompyuterlarni quyidagi ikkita sinfga bo'lish mumkin.

U mumiy xotira tizimlari ( multiprotsessorlar )  –  yagona 
xotiraga ega   va bu xotiradagi ma’lumotlarga barcha 
protsessorlar teng xuquqli foydalana oladigan tizimlardir  
(uniform memory access или UMA).  Taqsimlangan xotira 
tizimlar ida  (  multikompyuterlar )   har bir protsessor o'zining 
mahalliy operativ xotirasiga ega va boshqa protsessorlar bu 
xotiraga kirish imkoniga ega emas.                 
Taqsimlangan  xotiraga ega kompyuterda ishlashda har bir 
protsessorda dastlabki ma'lumotlarning nusxalarini 
yaratish kerak. Umumiy xotiraga ega tizim ida   esa , 
tegishli ma'lumotlar strukturasini bir marta ko'rsatish va 
uni RAMga joylashtirish kifoya.

Xotirani tashkil etishning ushbu ikki turi turli 
arxitekturalarda amalga oshirilishi mumkin. Keling, 
RAMning qanday tashkil etilishi  bo’yicha  parallel 
kompyuterlarning turli tasniflarini ko'rib chiqaylik .                 
Buyruqlar va ma'lumotlar oqimlari soniga qarab, arxitekturaning to'rtta 
sinfi ajratiladi:

  SISD (Single Instruction stream/Single Data stream) – bitta buyruq oqimi 
va bitta ma’lumotlar oqimi;

 
 SIMD (Single Instruction stream/Multiple Data stream) – bitta buyruq 
oqimi va bir nechta ma’lumotlar oqimi;

 
 MISD (Multiple Instruction stream/Single Data stream) – bir nechta 
buyruqlar oqimi va bitta ma’lumotl ar  oqimi;

 
 MIMD (Multiple Instruction stream/Multiple Data stream) – bir nechta 
buyruq oqimlari va bir nechta ma’lumotlar oqimi.

Hozirgi vaqtda gi  kompyuterlarning katta qismi MIMD arxitekturalari sinfida 
amalga oshirilgan.  Bundan tashqari q uyidagi asosiy kichik  ichki  sinflar  ham 
mavjud .

Operatsiyalarni  mustaqil ma’lumotlar massividan tashkil topgan vektorli 
buyruqlar to’plamidan foydalangan holda bir sikl mobaynida bajaruvchi 
vektorli  konveyrli  kompyuterlar .  Ushbu yo'nalishning tipik vakili CRAY 
"klassik" vektor-konveyer kompyuterlari liniyasidir.                 
Taqsimlangan xotiraga ega massiv  parallel  kompyuterlar . Bunda 
har biri o'z lokal xotirasiga ega bo'lgan mikroprotsessorlar aloqa 
vosita lari  orqali ulanadi. Ushbu arxitekturaning afzalligi 
protsessorlarni  sonini orttirish  orqali ishlash  tezligini  oshirish 
qobiliyatidir. Kamchili gi esa   - protsessorlararo aloqa uchun katta 
sarf xarajat talab etiladi .

Simmetrik ko'p protsessorlar (SMP)  umumiy xotiraga ega bo'lgan va 
bitta operatsion tizim ostida ishlaydigan protsessorlar to'plamidan 
iborat. Kamchilik shundaki, umumiy xotiraga kiradigan protsessorlar 
sonini ko'paytirish mumkin emas. Protsessorlar sonining ko'payishi 
chegarasi mavjud bo'lib, undan oshib ketishi protsessorlararo 
ma'lumotlar almashinuvi uchun yo'qotishlarning tez o'sishiga olib 
keladi.

Klasterlar  aloqa tizimi yoki umumiy tashqi xotira yordamida 
birlashtirilgan yuqorida ko'rib chiqilgan har qanday turdagi hisoblash 
modullaridan hosil bo'ladi.  Klasterlar h am ixtisoslashtirilgan, ham 
universal tarmoq texnologiyalaridan foydalanish i  mumkin. Bu 
yo'nalish asosan oldingi uchtasining kombinatsiyasi.                 Xotirasi ajratilgan  hisoblash tizimlari 
(  Multikompyuterlar )

Ushbu sinfdagi (massiv parallel) kompyuterlarning 
hisoblash tugunlari aloqa vositasi orqali bir-biri bilan  
birlashtiriladi. Har bir tugun bir yoki bir nechta 
protsessorga va o'zining mahalliy xotirasiga ega. 
Xotirani almashish har bir protsessor faqat o'z 
tugunining mahalliy xotirasiga to'g'ridan-to'g'ri kirish 
huquqiga ega ekanligini anglatadi. Boshqa tugunlarning 
xotirasiga kirish yoki ma'lum bir hisoblash tizimi uchun 
maxsus ishlab chiqilgan yoki standart aloqa muhiti 
orqali amalga oshiriladi.

A fzalliklari  yuqori tezlikka erishish uchun sarf xarajat 
nisbatan pastligi  va protsessorlar sonini deyarli cheksiz 
ravishda kengaytirish qobiliyatidir. Ushbu sinf 
kompyuterlar i  aloqa muhitini tashkil etish  turlari 
bo’yicha farq qiladi.                   
Tarqalgan xotirali ko'p protsessorli tizimlar 
arxitekturasi                 Umumiy xotiraga ega parallel kompyuterlar 
( multiprotsessorlar )

Ushbu toifadagi kompyuterlar uchun parallel hisoblashni tashkil etish 
taqsimlangan xotiraga ega tizimlarga qaraganda ancha sodda. Bunday 
holda, siz massivlarni taqsimlash haqida o'ylashingiz shart emas. 
Biroq, bu sinfdagi kompyuterlar protsessorlari soni kam va narxi juda 
yuqori. Shuning uchun protsessorlar sonini ko'paytirish uchun odatda 
turli xil echimlar qo'llaniladi, lekin bitta manzil maydonida ishlash 
qobiliyatini saqlab qoladi.

Xususan,  bu tizimda umumiy xotira bacha protsessorlarga  bo’lingan 
bo’ladi lekin  barcha protsessorlar har qanday protsessorning 
xotirasiga kirish huquqiga ega. Bunga maxsus dasturiy ta'minot va 
apparat vositalaridan foydalanish orqali erishiladi. Bu holda hal 
qilinadigan asosiy muammo alohida protsessorlarning kesh 
xotirasining uyg'unligini ta'minlashdir. Keshlarning uyg'unligini 
ta'minlash bo'yicha chora-tadbirlarni amalga oshirish SMP 
kompyuteriga nisbatan parallel protsessorlar sonini sezilarli darajada 
oshirishi mumkin. Ushbu yondashuv bir xil bo'lmagan xotiraga kirish 
deb ataladi ( non-uniform memory access    yoki NUMA). Ushbu turdagi 
xotiraga ega tizimlar orasida quyidagilar mavjud:                 
M a'lumotlarni ko'rsatish uchun 
protsessorlarning faqat mahalliy 
kesh xotirasidan foydalanadigan 
tizimlar (faqat kesh xotira 
arxitektura yoki COMA);

T urli protsessorlarning lokal 
keshlarining uyg'unligini 
ta'minlovchi tizimlar ( kesh-
kogerent NUMA yoki CCNUMA);

K esh uyg'unligi uchun apparat 
darajasida qo'llab-
quvvatlanmasdan turli 
protsessorlarning mahalliy 
xotirasi dan  umumiy foydalanishni 
ta'minlaydigan tizimlar ( keshsiz ) 
izchil NUMA yoki NCC-NUMA. Umumiy ko'p 
protsessorli 
tizimlar 
arxitekturasi 
xotira                 
Taqsimlangan umumiy xotiradan foydalanish ( tarqatilgan 
birgalikda xotira yoki DSM) ko'p protsessorlarni yaratish 
muammolarini soddalashtiradi (bir necha ming protsessorli 
tizimlarga misollar mavjud). Biroq, bu holda parallel 
algoritmlarni qurishda, mahalliy va masofaviy xotiraga kirish 
vaqti bir necha darajalar bilan farq qilishi mumkinligini hisobga 
olish kerak. Bu holda algoritmning samaradorligini ta'minlash 
uchun ma'lumotlarni taqsimlash va protsessorlar o'rtasida 
ma'lumotlar almashinuvi sxemasini masofaviy xotiraga kirishni 
minimallashtiradigan tarzda aniq rejalashtirish kerak.

Vektor va massiv parallel arxitektura o'rtasida sezilarli farqlar 
mavjud. Vektorli dasturda operatsiyalar registrning barcha 
elementlarida aniq bajariladi, parallel dasturda 
protsessorlarning har biri o'z registrlari bilan ishlaydigan 
mashina ko'rsatmalarini ko'proq yoki kamroq sinxron tarzda 
bajaradi. Ikkala holatda ham harakatlar bir vaqtning o'zida 
amalga oshiriladi, ammo parallel kompyuterning 
protsessorlarining har biri boshqa protsessorlarning 
algoritmlaridan farq qiladigan o'z algoritmini amalga oshirishi 
mumkin.                 Klasterlar

Klasterlar massiv parallelizmga ega kompyuterlarni rivojlantirish 
yo'nalishlaridan biridir. Klaster loyihalari bozorda arzon 
mikroprotsessorlar va aloqa echimlarining paydo bo'lishi bilan 
bog'liq. Natijada, "superkompyuter"  ni yaratish  imkoniyat i  paydo 
bo'ldi. Birinchi klaster loyihalaridan biri - Beowulf -klasterlar idir . 
Birinchi klaster 1994 yilda  NASA Goddard Space Flight Center 
(GSFC)  da yig’ilgan . U 16 ta Intel 486DX4/100 MGts 
protsessorlarini o'z ichiga olgan. Har bir tugun 16 MB operativ 
xotira va Ethernet tarmoq    kartalari bilan jihozlangan . Biroz 
vaqt o'tgach, TheHIVE klasteri yig'ildi ( Highly-parall e l Integrated 
Virtual Environment  ). Ushbu klaster 332 ta protsessor va ikkita 
maxsus xostni o'z ichiga olgan . Barcha klaster tugunlari  Red Hat 
Linux   boshqauvida  ishlayotgan edi.

Hozirgi vaqtda juda ko'p miqdordagi klaster  ye chimlari ma'lum. 
Muhim farqlardan biri ishlatiladigan tarmoq texnologiyasidir. 
Arzon narxlardagi ommaviy tarmoq texnologiyalari xabar 
almashish uchun katta xarajatlarni talab qiladi                 
Klaster tizimlarida tarmoqlarni tavsiflash uchun ikkita parametr 
qo'llaniladi:  kechikish va o'tkazish qobiliyati .  Kechikish  - bu 
xabarlarni yuborishning dastlabki kechikishi.  Tarmoqning 
o'tkazuvchanligi  aloqa kanallari orqali axborot uzatish tezligi 
bilan belgilanadi. Agar parallel algoritmda qisqa xabarlar ko'p 
bo'lsa, u holda kechikish juda muhim xususiyatdir. Agar xabarlarni 
uzatish katta qismlarda tashkil etilgan bo'lsa, u holda aloqa 
kanallarining o'tkazish qobiliyati muhimroqdir. Ushbu ikki 
xususiyat kodni bajarish samaradorligiga katta ta'sir ko'rsatishi 
mumkin.

Agar kompyuter hisob-kitoblar fonida xabarlarni asinxron tarzda 
yuborish imkoniyatini qo'llab-quvvatlamasa, u holda parallel 
jarayonlarning o'zaro ta'sirini to'liq yakunlanishini kutish bilan 
bog'liq muqarrar qo'shimcha xarajatlar mavjud. Klasterda parallel 
ishlov berish samaradorligini oshirish uchun barcha 
protsessorlarning bir xil yuklanishiga erishish kerak. Agar bunday 
bo'lmasa, protsessorlarning bir qismi ishlamay qoladi. Kompyuter 
tizimi   geterogen(bir xil emas)  bo'lsa, protsessorlar yukini 
muvozanatlash juda qiyin vazifaga aylanadi.                 GRID tushunchasi va metacomputing

Asosan, har qanday hisoblash qurilmalari bir vaqtning o'zida ishlasa va bir 
xil muammoni hal qilish uchun ishlatilishi mumkin bo'lsa, parallel hisoblash 
tizimi deb hisoblanishi mumkin. Ushbu ta'rif Internetdagi kompyuterlarni 
ham o'z ichiga oladi. Internetni eng kuchli klaster - metakompyuter deb 
hisoblash mumkin . Bunday hisoblash tizimida hisoblashlarni tashkil qilish 
jarayoni metacomputingdir . An'anaviy kompyuterdan farqli o'laroq, 
metakompyuter o'ziga xos xususiyatlarga ega:

katta hisoblash resurslari (protsessorlar soni, xotira va boshqalar);

resurslarning tabiiy taqsimoti ;

konfiguratsiyani (ulanishlarni) dinamik ravishda o'zgartirish imkoniyati;

harxillik ;

turli tashkilotlarning resurslarini turli kirish siyosatlari bilan birlashtirish 
(egalik bo'yicha).                 
Bu xususiyatlardan kelib chiqadiki, metakompyuter nafaqat 
hisoblash qurilmalari, balki infratuzilmadir. Bunday holda, 
kompleks dasturlash modellarini, vazifalarni taqsimlash va 
rejalashtirishni, kirishni tashkil qilishni, foydalanuvchi interfeysini, 
xavfsizlikni, ishonchlilikni, boshqaruv siyosatini, tarqatilgan 
ma'lumotlarni saqlash vositalari va texnologiyalarini va boshqalarni 
ko'rib chiqishi kerak.

Shuni ta'kidlash kerakki, metacomputing g'oyalarini ishlab chiqish 
juda katta hajmdagi ma'lumotlarni qayta ishlashning dolzarb 
muammolari bilan bog'liq.  Misol tariqasida  Yevropa yadroviy 
tadqiqotlar markazida (CERN) yuqori energiya fizikasi bo‘yicha 
tajribalarni qo‘llab-quvvatlash uchun axborot infratuzilmasini 
yaratishdir. Katta hajmdagi ma'lumotlarni qayta ishlash uchun 
yuqori tezlikdagi telekommunikatsiya kanallari bilan bog'langan 
turli darajadagi bir qator markazlarni o'z ichiga olgan ierarxik 
taqsimlangan tizimni yaratish maqsadga muvofiqdir. Bunday holda, 
markazlar bir-biridan sezilarli masofada  joylashishi mumkin . Ushbu 
turdagi infratuzilmani qurish GRID texnologiyalar iga asoslanadi .                 E'tiboringiz uchun rahmat 
!

Umumiy va taqsimlangan xotiraga ega tizimlar.

Parallel hisoblash terminologiyasi  Superkompyuter - bu o'zining texnik parametrlari bo'yicha ko'pgina mavjud kompyuterlardan sezilarli darajada ustun bo'lgan kompyuter.  Klaster - mahalliy tarmoqqa birlashgan va yagona hisoblash resursi sifatida ishlashga qodir kompyuterlar guruhi.  Klaster mahalliy tarmoqqa qaraganda yuqori ishonchlilik va samaradorlikni nazarda tutadi. Klaster tipik apparat va dasturiy yechimlardan foydalanadi va shuning uchun boshqa turdagi parallel hisoblash tizimlariga nisbatan ancha past narxga ega.  Taqsimlangan hisoblash - bu parallel hisoblash tizimiga birlashtirilgan bir nechta kompyuterlar yordamida ko'p vaqt talab qiladigan hisoblash muammolarini hal qilish usuli.

 Taqsimlangan hisoblash - bu ma'lumotlarni qayta ishlash texnologiyasi bo'lib, unda katta vazifa kompyuter tarmog'i yoki Internet orqali ulangan ko'plab kompyuterlar o'rtasida bajarilishi uchun taqsimlanadi.  Bulutli hisoblash - bu ma'lumotlarni qayta ishlash texnologiyasi bo'lib, unda kompyuter resurslari va imkoniyatlari Internet xizmati sifatida taqdim etiladi. Shunday qilib, taqsimlangan va bulutli hisoblash parallel hisoblashning alohida holatidir. Parallel hisoblash bitta kompyuterda (superkompyuter yoki ko'p yadroli kompyuter) yoki ko'p kompyuterlarda amalga oshirilishi mumkin. Taqsimlangan va bulutli hisoblashni bitta kompyuterda bajarib bo'lmaydi.  Parallel algoritm – operatsiyalarni bir vaqtning o’zida bajarishni ta’minlovchi algoritm ;

Protsessor. Protsessor (ingliz tilidan - " ishlov berish ") - biror narsani qayta ishlashga mo'ljallangan dastur yoki qurilma. Bu har qanday kompyuterning markaziy hisoblash elementi bo’lib, uning boshqa elementlarini boshqaradi.

Notebook protsessori.