“ Undalma, kirish so’zlar”

O’tgan mavzuni mustahkamlash 5. Hol deb nimaga aytiladi?4 . Fe’l kesim va ot kesimlarga misollar keltiring .1. Gap bo‘laklari deb nimaga aytiladi? 2 . Kesimning gapdagi o‘rni qanaqa? 3 . Ega deb nimaga aytiladi?

“ ” 3. Kesim bilan bog‘lanib kim?, nima?, qayer? singari so‘roqlarga javob bo‘ladigan bo‘lak ega deyiladi. 2. Kesim gapning mazmuniy markazidir. u boshqa bo‘laklarsiz ham gap bo‘la oladi.1. Gap tarkibida ma’lum so‘roqqa javob bo‘luvchi mustaqil so‘z yoki so‘zlar birikmasi gap bo‘laklari hisoblanadi. 4. Qushlar sayraydi. Osmonimiz musaffo. 5. Fe’lga bog‘lanib, qachon?, qayerda (-ga, -dan)?, qanday (qilib)?, nima uchun?, nima maqsadda? singari so‘roqlarga javob bo‘luvchi gap bo‘lagiga hol deyiladi . Javoblar …

Mavzu: “Undalma, kirish so’zlar ”. Takrorlash uchun savollar… 1. Undalma deb nimaga aytiladi? 2. Undalmalar gapda qanday o‘rinlarda keladi? 3. Kirish so‘zlar nima? 4. Kirish so‘zlarning gapdagi o‘rni haqida aytib bering. 5. Undalmalar va kirish so‘zlardan keyin qanday tinish belgilari qo‘yiladi?

Sav ollarga jav oblar 1. So‘zlovchining fikri qaratilgan shaxs yoki narsalarni bildiruvchi so‘z va so‘zlar birikmasiga undalma deyiladi. Masalan : Yurtim, senga she’r bitdim bugun. (A.Oripov). 2. Undalmalar gapning boshida, o‘rtasida va oxirida ishlatiladi. Masalan : Navbahorim, o‘zing ayt... O‘zing, navbahorim, ayt... O‘zing ayt, navbahorim. (Quddus Muhammadiy). 3. So‘zlovchining fikriga ishonch, gumon, taxmin singari ma’nolarni qo‘shadigan so‘zlarga kirish so‘zlar deyiladi. 4. Kirish so‘zlar gapning turli o‘rinlarida qo‘llanila oladi. Yozuvda gap boshida kelsa, kirish so‘zdan so‘ng, o‘rtasida kelsa, kirish so‘zning har ikki tomonidan, gap oxirida kelsa, kirish so‘zdan oldin vergul qo‘yiladi. 5. Vergul (agar, undalmalar his-hayajon bilan aytilsa, ulardan so‘ng undov belgisi qo‘yiladi).