ZOL-GEL TEXNOLOGIYASI ASOSIDA GAZLI MUHITDA AMMIAK GAZINI SELEKTIV ANIQLOVCHI OPTIK SENSOR TAYYORLASH VA UNING METROLOGIK XUSUSIYATLARINI O RGANISHʻ

 Mavzuning dolzarbligi  Ishning maqsadi va vazifalari  Tajribaviy qism: ◦ Indkator eritmasini TEOS asosidagi zol-gel qatlamga biriktirish uchun optimal tarkib tayyorlash ◦ Gazli muhitda NH 3 ni aniqlovchi optik sensor tayyorlash ◦ Gazli muhitda NH 3 ni aniqlovchi optik sensorning metrologik xususiyatlarini o rganishʻ  Natijalar va ularning tahlili: ◦ Gazli muhitda ammiak konsentratsiyasini aniqlovchi optik sensor xossalari ◦ Tayyorlangan optik sensorlarga turli omillarning ta’sirini Xulosalar 2Reja

Mavzuning dolzarbligi  Ammiak konsentrasiyasini aniqlash atrof muhit ekologiyasi va inson salomatligi, suv tarkibi sanoat va transport chiqindilari ta’siri, inson va ekotizim o‘rtasidagi muvozanatni saqlash uchun ahamiyatlidir.  Bu jarayonlarda juda ko‘p miqdorda turli xildagi kimyoviy komponentlar ishtirok etadi.  Shuning uchun bunday materiallarga ishlab chiqarish oddiyligi, qo‘llanilishi va xizmat ko‘rsatishi bilan bog‘liq bir qancha talablar qo‘yiladi. 3

Ishning maqsadi  Dissertatsiya ishi ammiak gazi konsentratsiyasini aniqlovchi optik sensorni zol-gel usulida ishlab chiqish  Sensorning ammiak konsentratsiyasiga javob reaksiyasini diffuz aks etish spektroskopiyasi yordamida o’rganish.  Sensorning metrologik ko’rsatkichlarini o rganishni ʻ maqsad qildi. 4

Ishning vazifalari  Zol-gel texnologiyasi asosida TEOS ning turli suvli muhitda gidrolitik polikondensatsiya sharoitlari va qonuniyatlarini o rganish;ʻ  TEOS asosidagi prekursordan fotokimyoviy xossalari eng ma qul bo lgan qatlam hosil qilish. ʻ ʻ  Olingan optik qatlamga ammiak konsentratsiyasini o rganuvchi indikatorlar biriktirish. ʻ  Metrologik parametrlarni yaxshilash uchun biriktirilayotgan indikatorning eng optimal konsentratsiyasini aniqlash.  Optik qatlam asosida olingan sensorning barqarorligini yani fizikaviy va kimyoviy ta sirlarga chidamligini ʻ o rganish. ʻ 5