logo
  1. Главная страница
  2. Презентации
  3. Общий
  4. ’’Oqmachit qishlog’i yer osti suvlarining ichishga yaroqlilik xususiyatlarini analitik baholash

’’Oqmachit qishlog’i yer osti suvlarining ichishga yaroqlilik xususiyatlarini analitik baholash

Загружено в:

20.11.2024

Скачано:

0

Размер:

2383.943359375 KB
Скачать
’’ Oqmachit qishlog’i yer osti suvlarining ichishga yaroqlilik xususiyatlarini analitik baholash’’ mavzusidagi Mav zuning dolzarbligi Hozirgi kundagi muammolardan biri yer osti va yer usti suvlaridan oqilona foydalanish va ularning musaffoligini ta’minlash va doimiy analitik nazorat olib borishdan iborat bo’lib, bu jarayon bugungi kunning ham dolzarb muammolaridan biridir. Tadqiqot ning maqsadi Ko’p yillardan beri analitik kimyo kafedrasida oqova, yer osti va yer usti tabiiy ichimlik suvlarining tarkibidagi turli mineral moddalardan tashqari shu suvlarning sifatiy tarkibini buzuvchi yoki o’zgartiruvchi zararli ingrediyentlarni nazorat qilish bo’yicha ham katta amaliy ishlar olib borilmoqda. Ushbu bitiruv malakaviy ishining maqsadi yuqorida qayd etilgan ilmiy tadqiqot ishlari rejalarini bajarilishi nazarda tutib, yangi o’rganiladigan ichimlik suv namunalari sifatida Samarqand viloyati Qo’shrabot tumani Oqmachit qishlog’i hududidagi artezian suvlarining ichishga yaroqlilik xususiyatlarini o’rganishdan iborat. - Qishloq aholisi ichimlik suvlari sifatida foydalanayotgan artezian suvlarining analizi ulardan analitik namuna olish usullari, ular bilan bog’liq bo’lgan ekologik muammolar va analitik monitoringiga bag’ishlangan adabiyotlar sharhi tuzish; - Ma’lum nazariy manbalar asosida, tanlangan analiz usullari asosida o’rganilayotgan tabiiy suv manbalaridan birlamchi laboratoriya va analitik namunalar olish; - O’rganilayotgan arteziandan olingan ichimlik suvlarining sifatiy ko’rsatgichlarini kimyoviy analiz usullari yordamida baholash; - Tekshirilayotgan artezian suvlari tarkibidagi bitiruv malakaviy ishida rejalashtirilgan kation va anionlarni shu ionlar uchun selektiv bo’lgan elektrodlar yordamida ionometrik aniqlash; - O’rganilgan artezian suvlarining analitik ko’rsatgichlarini jadval asosida umumlashtirish va tegishli tavsiyalar tayyorlash;Bitiruv malakaviy ishi quyidagi tartib va reja asosida amalga oshiriladi : OQMACHIT QISHLOG’I YER OSTI VA YER USTI SUV LAR I TARKIBIDAGI IONLARNI ANIQLASH Ionometrik analizda analizator sifatida ionomer I-120, 2, I-780/781 va zamonaviy pH metr (PXSJ-216F ion Meter, Easy Plus Easy Stir GT) lardan foydalandik. Yordamchi elektrodlar sifatida kaliy xloridning to’yingan eritmasi bilan to’ldirilgan EVL-IM 3 yorliqli kumush xloridli elektroddan foydalanildi. Ishlatilishidan 6-12 soat oldin elektrod kaliy xloridning to’yingan eritmasi bilan to’ldirilib shu eritmada yoki distillangan suvga botirilgan holda qo’yiladi . Xlor selektiv elektrod potensialining xlor ionlari konsentratsiyasiga bog’liqlik natijalari № Lg C E,mV S Sr,% Δx 1 -1 29 0.2146 0.74 0.533 2 -2 21 0.2220 1.06 0.553 3 -3 68 0.6188 0.91 1.538 4 -4 117 1.0179 0.87 2.530 1 2 3 4020406080100120140 E,mV Lg C Kalsiy selektiv elektrod potensialining kalsiy ionlari konsentratsiyasiga bog'liqlik natijalari № Lg C E,mV S Sr ,% Δx 1 -1 171 1.607 0.94 3.995 2 -2 124 1.202 0.97 2.989 3 -3 92 0.791 0.86 1.966 4 -4 51 0.464 0.91 1.153 1 2 3 4020406080100120140160180 E,mV Lg C Magniy selektiv elektrod potensialining magniy ionlari konsentratsiyasiga bog'liqlik natijalari. № Lg C E,mV S Sr,% Δx 1 -1 216 0.0107 1.07 5.740 2 -2 191 0.0101 1.01 4.790 3 -3 147 0.0091 0.91 1.337 4 -4 97 0.0112 1.12 2.7001 2 3 4 0 50 100 150 200 250E,mV Lg C Natriy selektiv elektrod potensialining natriy ionlari konsentratsiyasiga bog'liqlik natijalari № Lg C E,mV S Sr,% Δx 1 -1 33 0.300 0.91 0.746 2 -2 24 0.0112 1.12 0.028 3 -3 64 0.0106 1.06 0.026 4 -4 112 1.277 1.23 3.424 1 2 3 4020406080100120E.mV Oqmachit artezian suvlarining muhitini (pH) aniqlash natijalari . n=3,p=0,95. Analiz uchun olingan suv ob’yektlari namunalarining pH ini kimyo bo’limiga keltirilgan zamonaviy pH metr (PXSJ- 216F ion Meter, Easy Plus Easy Stir GT) lar yordamida tekshirib ko’rdik. Tekshirishlar 2-3 minut oraliqlarida bir xil temperaturada 3 martadan qayta o’lchandi. Suv namunalarini pH ni o’lchash natijalari quyidagi jadvalda keltirilgan. № Analitik namuna pH S Sr,% Δx 1 1-artezian 7.36 0.0382 0.52 0.095 2 2-artezian 7.38 0.0347 0.47 0.086 3 3-artezian 7.08 0.0375 0.53 0.093 4 4-artezian 7.21 0.0281 0.39 0.069 Oqmachit artezian suvlarining umumiy qattiqligini aniqlash natijalari n=3,p=0,95. Jadval natijalaridan ko ʻ rinadiki bir - birdan ma ' lum masofada joylashgan artezian suvlarning umumiy qattiqligi tabiiy suvlarning tarkibidagi Ca 2+ Mg 2+ tuzlari ionlarining miqdori bo ' yicha hisoblanadigan suvning qattiqligini belgilovchi umumiy me ' yor darajasi hisobida ( mg - ekv / l ) o ' rtacha qattiqlikka ega bo ' lgan yer osti suvlariga kirar ekan , ya ' ni 6.23-6.8 mg - ekv / l ni tashkil etadi . Taqsimlangan suv namunalarining umumiy qattiqligini aniqlash natijalarini matematik statistika usullari yordamida metrologik qayta ishlanganda nisbiy standart chetlanishi qiymatlari 0,38 dan 0,61 % gacha ishonchlilik oraliq qiymati esa ishonchlilik ehtimoli qiymati 0.95 bo ʻ lganda 0.058 dan 0.096 gacha qiymatlarni qabul qildi . № Analitik namuna ?????? ̅, mg-ekv/l S Sr,% 1 1-artezian 6.36 0.03879 0.61 0.096 2 2-artezian 6.23 0.02367 0.38 0.058 3 3-artezian 6.5 0.0240 0.42 0.059 4 4-artezian 6.8 0.0353 0.52 0.088 Oqmachit artezian suvlarining quruq qoldig’ini aniqlash natijalari n=3,p=0,95. * Tekshirish uchun tanlangan artezian suvlarning quruq qoldigini miqdori kimyoviy usulning gravimetrik analiziga asoslangan usullaridan foydalanildi va unda olingan miqdoriy aniqlash natijalarining nisbiy standart chetlanish qiymatlari 0.94 % dan 1.14 % gacha bo'lgan qiymatlarni ularning ishonchlilik oraliq qiymatlari esa 9.917 dan 15.42 gacha ekanligini aniqladi № Analitik namuna ?????? ̅ mg/l S Sr,% 1 1-artezian 350 3.990 1.14 9.917 2 2-artezian 580 6.206 1.07 15.42 3 3-artezian 640 6.016 0.94 14.95 4 4-artezian 360 4.032 1.12 10.02 Oqmachit artezian suvlarining analitik ko’rsatkichlarini aniqlash natijalari n=3. p=0,95 № ingradientlar ?????? ̅ mg/l S Sr,% 1 Ca 2+ 0.412 0.0049 1.213 0.0122 2 Mg 2+ 0.337 0.0037 1.119 0.009 3 Na + 0.109 0.0013 1.121 0.0031 4 K + 0.302 0.0039 1.316 0.0098 5 Quruq qoldiq 580 6.206 1.07 9.917 6 pH 7.36 0.0382 0.52 0.095 7 Qattiqlik ( mg-ekv/l) 6.5 0.0353 0.52 0.088 O’tkazilgan tadqiqotlar natijasida o’rganilgan Oqmachit qishlog’i yer osti ichimlik suvlarining tarkibidagi (o’rtacha ) Ca 2+ (0.412mg/l),Mg 2+ (0.337mg/l ),Na + (0.109 mg/l),K + (0.302mg/l),bundan tashqari quruq qoldiq (580 mg/l), pH(7.36), qattiqligi esa (6.5 mg-ekv/l ) ga teng bo’lgan miqdoriy qiymatlarga ega bo’lib, bular shunday ichimlik suvlari uchun ruxsat etilgan me’yor darajalariga mos keladi . XULOSA Bitiruv malakaviy ishining asosiy analitik obekti sifatida tanlangan Oqmachit qishlog’i yer osti ichimlik suvlarining ichishga yaroqlilik xususiyatlarini baxolash uchun ulardan birlamchi , laboratoriya va analitik namunalar olish usullari, ularni saqlash va konservatsiyalash jarayonlar o’rganildi. Oqmachit qishlog’i yer osti ichimlik suvlaridan qishloq huhudining to’rt nuqtasidan analitik namunalar olinib , ularning analizini amalga oshirish uchun kimyoviy va elektrokimyoviy analiz usullari tanlanib , ulardan alohida ionlarni selektiv ravishda aniqlash uchun ionometrik analiz usuli va ion selektiv elektrodlar, zamonaviy sezgir ionomer va potensiomertlar , fon elektrolitlar tanlandi. Analiz uchun tanlangan sharoitlar asosida qishloqning to’rt hududidan olingan analitik namunalarning tarkibidagi mineral moddalarni elektrokimyoviy ( ionometrik ) aniqlash natijalari va ichimlik suvlarining boshqa sifatiy va miqdoriy me’yorlarga mosligini aniqlash natijalari keltirildi. Tavsiya sifatida-tekshirilgan qishloq hududidagi yer osti suvlaridan shartli ikkinchi , uchinchi va to’rtinchi suvlar ruxsat etilgan me’yorga mos keladi deb hisoblaymiz va ichimlik suvi sifatida foydalanishga ichimlik tavsiya etamiz , shartli birinchi raqamdagi suvning analitik ko’rsatkichlari bo’yicha talabga javob bersada suvning loyqalik darajasi bo’yicha ularni xo’jalik va sug’orish maqsadlarida ishlatishga qulayligini aloxida takidlab o’tmoqchimiz. E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT.

’’ Oqmachit qishlog’i yer osti suvlarining ichishga yaroqlilik xususiyatlarini analitik baholash’’ mavzusidagi

Mav zuning dolzarbligi Hozirgi kundagi muammolardan biri yer osti va yer usti suvlaridan oqilona foydalanish va ularning musaffoligini ta’minlash va doimiy analitik nazorat olib borishdan iborat bo’lib, bu jarayon bugungi kunning ham dolzarb muammolaridan biridir.

Tadqiqot ning maqsadi Ko’p yillardan beri analitik kimyo kafedrasida oqova, yer osti va yer usti tabiiy ichimlik suvlarining tarkibidagi turli mineral moddalardan tashqari shu suvlarning sifatiy tarkibini buzuvchi yoki o’zgartiruvchi zararli ingrediyentlarni nazorat qilish bo’yicha ham katta amaliy ishlar olib borilmoqda. Ushbu bitiruv malakaviy ishining maqsadi yuqorida qayd etilgan ilmiy tadqiqot ishlari rejalarini bajarilishi nazarda tutib, yangi o’rganiladigan ichimlik suv namunalari sifatida Samarqand viloyati Qo’shrabot tumani Oqmachit qishlog’i hududidagi artezian suvlarining ichishga yaroqlilik xususiyatlarini o’rganishdan iborat.

- Qishloq aholisi ichimlik suvlari sifatida foydalanayotgan artezian suvlarining analizi ulardan analitik namuna olish usullari, ular bilan bog’liq bo’lgan ekologik muammolar va analitik monitoringiga bag’ishlangan adabiyotlar sharhi tuzish; - Ma’lum nazariy manbalar asosida, tanlangan analiz usullari asosida o’rganilayotgan tabiiy suv manbalaridan birlamchi laboratoriya va analitik namunalar olish; - O’rganilayotgan arteziandan olingan ichimlik suvlarining sifatiy ko’rsatgichlarini kimyoviy analiz usullari yordamida baholash; - Tekshirilayotgan artezian suvlari tarkibidagi bitiruv malakaviy ishida rejalashtirilgan kation va anionlarni shu ionlar uchun selektiv bo’lgan elektrodlar yordamida ionometrik aniqlash; - O’rganilgan artezian suvlarining analitik ko’rsatgichlarini jadval asosida umumlashtirish va tegishli tavsiyalar tayyorlash;Bitiruv malakaviy ishi quyidagi tartib va reja asosida amalga oshiriladi :

OQMACHIT QISHLOG’I YER OSTI VA YER USTI SUV LAR I TARKIBIDAGI IONLARNI ANIQLASH Ionometrik analizda analizator sifatida ionomer I-120, 2, I-780/781 va zamonaviy pH metr (PXSJ-216F ion Meter, Easy Plus Easy Stir GT) lardan foydalandik. Yordamchi elektrodlar sifatida kaliy xloridning to’yingan eritmasi bilan to’ldirilgan EVL-IM 3 yorliqli kumush xloridli elektroddan foydalanildi. Ishlatilishidan 6-12 soat oldin elektrod kaliy xloridning to’yingan eritmasi bilan to’ldirilib shu eritmada yoki distillangan suvga botirilgan holda qo’yiladi .

Похожие

Oʻrta Osiyoning tabiiy holati va yer osti suvlarining zaxiralari
Ko‘l va muzliklar. Yer osti suvlari
Suv osti arxeologiyasi
Eritmalar analitik kimyosi asoslari
GEOGRAFIK BAHOLASH