MAVZU: Adobe photoshop dasturining asosiy tushunchalari. Dasturning ishchi muhiti menyusi. Instirumentlar paneli. Ranglar paletrasi. Xossalar paneli, holat qatori. REJA: 1. Adobe photoshop dasturining asosiy tushunchalari. 2. Dasturning ishchi muhiti menyusi. 3. Instrumentlar paneli. 4. Ranglar paletrasi. 5. Xossalar paneli, holat qatori.  XOSSALARI  FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR Adobe Photoshop — Adobe Inc. firmasi tomonidan ishlab chiqilgan va tarqatilyotgan ko pfunksiyaliʻ grafik redaktor. Asosan rastrli tasvirlar bilan ishlashga mo ljallangan, biroq bir nechta ʻ vektorli vositalariga ega. Dastur Adobe

firmasi mahsuloti sifatida mashhur va rastrli tasvirlarni tahrirlashda dunyoda eng oldi brendi hisoblanadi. Hozirda Photoshop macOS , Windows platformalariga, iOS , Windows Phone va Android mobil tizimlariga moslashtirilgan. Yana Windows 8 va Windows 8.1 uchun Photoshop Express versiyasi ham mavjud. Adobe Photoshop tasvirlarni tahrirlashdagi proffesional redaktor hisoblanadi. Adobe Photoshop dasturining ishlab chiqilgan sanasi birorta kalendarda qayd etilmagan. Biz ishlatadigan Adobe Photoshop dasturining 2005-yilda bir yilligi nishonlandi. Bundan 17 yil oldin, fevral oyida, „Adobe“ kompaniyasi, Rassomlar, fotograflar, dizaynerlar orasida hozirgacha mashhur bo lgan „Photoshopʻ — 1.0“ muallifini e lon qildi. Photoshop dasturi bugungi kunda, „kompyuter grafikasi“ ʼ sohasi bo yicha eng oldingi o rinda turibdi va mustaqil dastur bo lib ajraldi. Biz ʻ ʻ ʻ foydalanayotgan Adobe Photoshop dasturining boshlanishi ancha ilgari bo lgan. ʻ Hozir 41 ta muallifi e lon qilingan dasturni aslida aka-uka Jon Noll va Tomas ʼ Nollar boshlab bergan. Ularning otasi fotograf bo lib, ular yerto lada joylashgan ʻ ʻ fotolabaratoriyada otasiga yordam berar edilar. Tomas nur va rang kontrastini o rgandi. Jonn esa eski „Apple“ da ishlashga qiziqardi. 1984-yilda Aka-uka ʻ Nollarga otasi dastlabki Macintosh olib berdi. Uning imkoniyatlarining ko pligi ʻ shu dasturni tuzishga sabab bo ldi ʻ Dasturning boshlanishi 1987-yilgacha John Noll „Lucasfilm“ firmasining Industrial Light and Magic (ILM) bo limida „Star Wars“ga maxsus effektlar tayyorlashda ishlar edi. ʻ Thomas bu vaqtda „Tasvirlar bilan ishlash“ to g risidagi nomzodlik ʻ ʻ dissertatsiyasini yozayotgan edi. Thomasning Apple Mac plus monitorli kompyuteri „Grayscale Images“ tasvirini namoyon qilmadi. Thomas vaziyatni o zgartirish uchun yangi dastur tuzishga kirishdi. Qizig i shundaki, Industrial Light ʻ ʻ and Magic (ILM) da Jon ham tasvirlarni qayta ishlash bilan shug ullanardi. ʻ Akasini muvaffaqiyatlarini ko rgan Jon birga ishlashni taklif qildi. Birinchi versiya ʻ 1987-yil Michigan universiteti talabasi Thomas Noll tomonidan Macintosh platformasi uchun yaratilgan. John o zining ʻ „Kompyuter grafikasi asoslari“ kitobida shunday yozadi: “ Men Thomas ishlarining natijasini ko rganimda, ʻ Pixar studiyasidagi tasvirlarni qayta ishlash dasturiga o xshashligini ko rib hayron qoldim ʻ ʻ ” . O shandan boshlab biz birga ishlab, murakkab va mukammallashgan Display ʻ dasturini tuzdik. Oradan ko p vaqt o tmay John yangi sotib olgan rangli ekranli ʻ ʻ Macitntosh II kompyuteriga Display dasturini ko chirishni taklif qildi. Jon display ʻ dasturida ranglar gammasi korreksiyasi, import, fayllarni har xil formatlarda saqlash va boshqalarni o ylab topdi. Dastur ustida ishlash Tomasni dissertatsiya ʻ yozishdan chalg itdi, lekin u shunda ham xursand edi. Hech qancha vaqt o tmay ʻ ʻ

Tomas tasvirlarni bir qismini ishlov berishni yangi usulini o ylab topdi va ishlovʻ berish asboblar to plamini tuzdi. Keyinchalik bular „Plug-ins“ deb ataldi. ʻ Keyinchalik tonlarni sozlash-(Levels), balansni boshqarish funksiyasi, ranglar va to yinishni boshqarish (Hue and Saturation) ishlab chiqildi. Bu imkoniyatlar ʻ Photoshopda dastlabki qadam bo ldi. O sha davrda bunday funksiyalar faqat ʻ ʻ maxsus dasturlarda bo lgan. Ular esa faqat labaratoriyalarda yoki Industrial Light ʻ and Magic (ILM) da bo lgan. 1988-yilda Tomas „Display“ning nomini ʻ „ImagePro“ deb o zgartirdi. Dastur o sha davrda juda zamonaviy edi. Jon bu ʻ ʻ dasturni sotib, pul ishlashni o ylar edi. Tomas esa unga qarshi chiqdi. Bundan ʻ tashqari Tomas o z dissertatsiyasini tugatmagan, to liq ishlangan dasturni tuzishga ʻ ʻ ancha vaqt va mehnat kerak edi. Ular shunga o xshash dasturlarni analiz qilishib, ʻ o z dasturlari „Image Pro“ ni boshqalardan oldinga o tib ketganligini aniqlashdi. ʻ ʻ „Image Pro“dan „Photoshop“ga o tilishi ʻ Dasturni moliyalashtirish boshlandi. „Photoshop“ atamasi qayerdan paydo bo lganligini hech kim bilmaydi. Dastur namoyishi vaqtida nashriyotchila ʻ tomonidan „Photoshop“ deb nomlangan degan gap bor. Dastlabki versiyalarda ekranlarda Photoshop ko ringanligi hozirda bizda „ExTraneous CapitaliSation“ ʻ ko ringanday. Qizig i shundaki, ko p dastur tuzuvchilar o z yo nalishlarini ʻ ʻ ʻ ʻ ʻ Photoshop tomonga burdilar va bunday dasturlarni mustaqil ishlab chiqa boshladilar. Faqatgina bitta kompaniya Photoshopni sotib olishga kuchi yetar edi. Bu kompaniya hozirda bizga mashhur bo lgan „Adobe“ kompaniyasi edi. Lekin ʻ masalani hal qilishgacha hali ancha bor edi. Barneyscan skanerlarini ishlab chiquvchilar aka-ukalarga Photoshopni o z mahsulotlari komplektida sotishni ʻ taklif qilishdi. Natijada 200 ta nusxalangan Photoshop Barneyscan XP savdo belgisi ostida tarqalib ketdi. Yaxshiyam Adobe bilan kelishuv uzoq davom etmadi. Tez orada Jon o z dasturiga e tiborni jalb qilish uchun kompaniyaga keldi. U bu ʻ ʼ yerga kelib Rassel Brounga o z dasturini imkoniyatlarini namoyish qildi. Keyin ʻ Photoshop Art-direktor ga namoyish etildi. Direktorga ma qul bo ldi va tezda sotib ʼ ʻ olish kerakligini aytdi. Adobe tomonining soddaligidanmi yoki aka-ukalarning ehtiyotkorligidanmi dastur to la sotilmadi, faqat litsenziyalandi. 1988-yili ʻ Adobe Inc. firmasi dastur uchun huquqlarni sotib oldi. Shuning uchun, dasturdan keladigan gonorar aka-ukalarga tegishli bo lib qoldi. 1989-yili dastur „Photoshop“ ʻ deb nomlandi. Hammasi juda yaxshi borar edi. Lekin aka-ukalar bu muvaffaqiyatlar bilan to xtab qolishmadi. Oldinda juda ham o gir ish ʻ ʻ — Photoshop 1.0 rasmiy versiyasini ishlab chiqish turar edi. Tomas dasturni natijaviy kodlash ustida ishladi. Bu vaqtda Jon esa Plug-ins ni kengaytirish ustida ishlar edi. Bu esa Adobe xodimlarini hayratlantirdi. Ular bunda ayyorlik va aldashni ko rishdi. Qizig i shunda ediki, ba zi qoidalarga qattiq rioya qiluvchi hodimlar, ʻ ʻ ʼ Photoshopni kengaytirish standartlarga to g ri kelmaydi va yaxshi natija bermaydi ʻ ʻ deb fikr bildirishdi. Boshqalar esa, uni to g ri ishlatish ko p foyda berishini ʻ ʻ ʻ aytishdi. Dasturni tugatishni oxirgi bosqichlarida ham Tomas uni o zgartirish va ʻ

mukammallashtirishga vaqt va kuch topdi. Photoshopning tarafdorlari Jon va Rassel Brounning qo llab quvatlashi va Adobe ning qarorlari natijasida 1990-yil,ʻ fevral oyida Adobe Photshop 1.0 rasmiy versiya sifatida chiqdi. So zsiz 1- ʻ versiyaning chiqishi, ko p xatolarga qaramasdan muvaffaqiyatli bo ldi. Adobe ʻ ʻ kompaniyasi Photoshopning hammabopligini isbotlab berdi, lekin u o sha vaqtda ʻ maxsus dastur tuzuvchilar uchun ishlab chiqilgan edi.Adobe kompaniyasi: Photoshop yordamida shunday natijaga erishishish mumkinligini, bunday natijaga ilgari faqat bir necha ming dollar turadigan professional, maxsus dastur asosidagina erishish mumkin ekanligini ta kidladi. O sha vaqtda Photoshopning ʼ ʻ narxi 1000$ bo lishiga qaramasdan, uning eng katta raqobatchisining narxi 1995$ ʻ turadigan Letraset s ColorStudio dasturi edi. 2.0 versiyani ishlab chiqish ʼ bosqichida Adobe dasturchilar shatitini kengaytirdi. Dasturga Bezye egri chizig ini ʻ kiritish uchun Mark Gamburgni taklif qildi. Bu vaqtda Photoshopda yangi imkoniyatlar ochildi: Pen tool, ikki tonli tasvirda ishlash, Illustratordan ba zi ʼ tasvirlarda import va Rasterize. Bulraga yana CMYK qo shildi. Photoshop uchun ʻ kasb bozorining ochilishi, poligrafiya xizmatlari Adobe kompaniyasi uchun juda qo l keldi. Sotish bo yicha birinchi menedjer Steven Gutman beta-versiya ʻ ʻ dasturlariga kodli nomlar taklif qildi. Bu odat shu kungacha davom etyapti. 1990- yilda chiqqan 'Fast Eddy' beta-versiya 2.0 ning kodli nomidir. Photoshop uzoq vaqt, asosan Macintosh platformasida ishladi. Lekin uning muvaffaqiyatga erishishiga Grafika bozorida paydo bo lgan Windows kafolatlab berdi. Yangi ʻ platformaga versiya ishlab chiqish oson ishlardan emas edi-buning uchun Brayan Lepkin boshchiligida yangi guruh tuzildi. Ko p miqdorda yangi kiritmalar, ʻ masalan 16bitli fayl ishlab chiqarilishiga qaramasdan, bular faqat 1993-yil 2.5.1 versiyalarida paydo bo ldi. 3.0 versiyadagi musiqa guruhi uchun ishlangan 3 albom ʻ ham muvaffaqiyatga erishishi yoki butunlay muvaffaqiyatsizlikka uchrashi mumkin edi. Omad Brayan Lepkin boshqarayotgan guruh tomonida bo lib, ular ʻ qavatlar(Layers) ni ta minlovchi dasturni rivojlantirdilar. Layers ni ko pchilik ʼ ʻ qo llab-quvatladi, chunki u dasturning asosiy funksiyasini bajarar edi, u tez orada, ʻ ko pgina rassom va dizaynerlarni o ziga jalb qildi. Layers o sha vaqtda juda ʻ ʻ ʻ mukammal emas edi. HSC keyinchalik Meta creations Live pictures nomli tasvirlarni qayta ishlash dasturini ishlab chiqdi, u ham shunday texnologiyani qo llardi. Meta Creations juda katta xatoga yo l qo ygani shundaki, ular Live ʻ ʻ ʻ Picturesga juda baland narx qo yib yuborishdi va Photoshop3.0 versiyasiga ʻ raqobatchi qolmadi. Keyingi versiyalarda Layers ga o xshash katta o zgarishlar ʻ ʻ bo lmadi, lekin dasturni mukammallashtirish davom etdi. Photoshop 5.0 ʻ versiyasida, ranglarni boshqarish va History Palette kiritldi. Ularning tasirida dasturning san at imkoniyatlari oshdi ʼ Adobe Creative Suite paketi tarkibida 2003-yilning oktabrida ishlab chiqilgan Photoshop 8.0 Photoshop CS deb nomlana boshladi, negaki endi u Adobening yangi Creative Suite tarmog i ʻ

mahsulotlariga tegishli edi. 2007-yilgi Photoshop 10.0 dasturi Photoshop CS3 deb nomlandi. CS3 — dastur Adobe Creative Suite dasturlar paketining uchinchi versiyasiga moslashganini bildiradi. Eski CS va CS2 versiyalari dasturning yangi tarmoqqa mansubligini bildirish va oldingi versiyalaridan farqlantirish maqsadida dasturning bosh ramzida 3 dan 7 versiyasigacha mavjud bo lgan ko zʻ ʻ chiroyli patlar bilan o zgartirildi. Yangi versiya yangi imkoniyatlarga ham ega ʻ bo ldi. Photoshop CS3 ramzida esa ko k chegarali to rtburchak ichidagi PS yozuvi ʻ ʻ ʻ aks etadi. Adobe Creative Cloud paketi tarkibida 2013-yil iyunida ishlab chiqilgan Photoshop 14 Photoshop CC nomiga ega. CC qisqartmasi dastur Adobe Creative Cloud dasturlar paketi tarmog iga ʻ moslashtirilganini bildiradi. 2014-yildan boshlab mahsulot versiyalari yangi nomlanishga ega bo ldi: endi uning nomida qachon ishlab chiqilgani ham yoziladi ʻ (Photoshop 2014.0.0). Yangi versiyaga Adobe Camera RAW plagini ham o rnatildi, endilikda dastur ko plab ʻ ʻ fotokameralardan suratlarni to g ridan to g ri ʻ ʻ ʻ ʻ ola oladi. Eng ko p qo llaniladigan formatlar: ʻ ʻ BMP (Windows Bit map — Windows ning vit xaritasi) — Windows muhitida ishlovchi kompyuterlarda ekran osti tasvirlarini qo llovchi ʻ dastur Microsoft Paintda keng qo llaniladi. ʻ JPEG , JPG (Joint Phonographic Experts Group) — hozirgi kunda eng ko p ʻ qo llaniladigan formatlardan biri bo lib, uning asosiy afzaliklaridan biri maxsus ʻ ʻ dastur yordamida fayl hajmini yetarlicha siqish imkonining mavjudligidir. Ammo faylni siqib, hajmini kichraytirish jarayonida tasvir sifatida o zgarish bo ladi. Fayl ʻ ʻ kuchli siqilganda tasvir sifati yomonlashishi mumkin. Ushbu formatdagi fayllar kompyuter xotirasida ko p joy egallamaydi va hajm jihatidan kichikligi bois ʻ mazkur formatdagi tasvirlar bilan ishlash ancha oson. TIFF ( Tagger Image File Format) — bu formatdagi fayllar ham keng qo llanadi. Lekin ʻ Tiff formatidagi fayllar kompyuter xotirasida ko p joyni ʻ egallaydi. Adobe Photoshop dasturida ushbu formatdagi tasvirlar bilan ishlashda dasturining ishlash tezligi sezilari ravishda kamayishi mumkin. RGB (red, Green, Blue — qizil, ko k, yashil) moduli tasvirni ekranda tahrir ʻ qilish nuqtai nazaridan kelib chiqqan holda juda qulay va u 24 razryadli ranglar platasi yordamida deyarli barcha 16 million ranglarni monitorlarda aks ettiriladi. RGB ranglar majmuasi bilan ishlagan barcha tasvirlarni xohlagan formatda diskka yozish mumkin. RGB ranglar majmuasidagi ayrim ranglar umuman tabiatda uchramaydi.