Mavzu: Andijon viloyatining turistik rekratsion resurslari. Reja. Kirish I BOB.Andijon viloyati 1. 1.Tabiati ,hududiy bo linishiʻ va xo jaligi ʻ . 1.2.Sanoati ,qishloq xo jaligi ʻ ,transporti . II BOB.Andijonning turizm salohiyati o rganildi. ʻ 2. 1. Turistik qiziqish ob' е ktlari. 2. 2. Turistik r е surslar. Xulosa Foydalanilgan adabiyotlar. 1

Andijon viloyati – O zbekiston Respublikasiʻ tarkibidagi viloyat. Farg ona ʻ vodiysining sharqiy qismida. 1941-yil 6-martda tashkil etilgan. Maydoni 4,2 ming km². Aholisi 3 253 501 kishi (2022-yil 1-yanvar holatiga). Andijon viloyatida 14 qishloq tuman, 11 shahar va 95 qishloq fuqarolari yig ini ʻ bor (2000). Markazi — Andijon shahri . [2] Andijon viloyati yer yuzasi asosan tekislik. Hozirgi relyefi va yer yuzasidagi jinslar to rtlamchi geologik davrning katta-kichik daryolari va irmoqlarining ʻ faoliyatidan hosil bo lgan. Viloyatning g arbiy qismi qirli tekislik (bal. 400–500 ʻ ʻ m), sharqi ( Andijon shahridan sharda) Farg ona va Olay tizmalarining ʻ tarmoqlaridan iborat. Andijon viloyati geologik aktiv zonada joylashgan, kuchli zilzilalar bulib turadi (qarang Andijon zilzilasi). Ixdimi keskin kontinental, quruq. Tog tkzmalari Farg ona vodiysini sovuq xavoning kirib kelishidan to sib ʻ ʻ ʻ turganligi uchun qishda Andijon viloyatida ob-havo birmuncha barqaror. Yozi issiq, iyulning o rtacha temperaturasi 27,3°, kishi nisbatan sovuq, yanvarning ʻ o rtacha temperaturasi –3°. Vegetatsiya davri 217 kun. Yiliga 200 ʻ – 250 mm yog in tushadi. Av. O zbekistonning boshqa viloyatlariga nisbatan suv resurslariga ʻ ʻ boy. Daryolari yog indan, tog larlagi ko p yillik qor va muzliklardan suv oladi. ʻ ʻ ʻ Asosiy daryosi – Qoradaryo (Sirdaryo irmoqlaridan biri). Uning irmoqlari – Moylisuv, Oqbo ra, Aravonsoy va boshqa Av. daryolarining suvi sug orish uchun ʻ ʻ ishlatiladi. Tuproklari bo z, qo ng ir, o tloqi, o tloqi-botqoq tuproqlar, qumtosh, ʻ ʻ ʻ ʻ ʻ mergel, less va chaqirtoshlardan iborat. Bahorda adirlar efemer o simliklar bilan ʻ qoplanaln. Av.ning ekin ekilmaydigan tekislik qismida shuvoq-sho ra o simliklari, ʻ ʻ tog yon bag irlarida pista, bodom o sadi. Yovvoyi hayvonlar (buri, tulki, qobon va ʻ ʻ ʻ boshqalar) kam uchraydi; sudraluvchilar, kemiruvchilar, qushlar, suv havzalarida baliqlar bor. Aholisining ko pchiligini ʻ o zbeklar ʻ tashkil etadi. Qirg izlar ʻ , Tojiklar , Uyg urlar ʻ , Ruslar , Koreyslar , Qangli VA boshqalar ham bor. Rossiya Qo qon xonligini ʻ bosib olgach, bu yerga rus, ukrain, tatar, arman, yahudiy va boshqa kuchib kelgan. 1 km² ga o rtacha 517 kishi to g ri keladi. Milliy ʻ ʻ ʻ 2

tarkibi: o zbeklarʻ – 86,8 %, qirg izlar 3,8 ʻ %, tatarlar 3,1 %, Qanglilar 2 %, ruslar 2 %. Shaharliklar 657,7 ming kishi, qishloq aholisi 1539,2 ming kishi (2000). Hududiy bo linishi[ ʻ tahrir | manbasini tahrirlash ] Xo jaligi[ ʻ tahrir | manbasini tahrirlash ] Andijon viloyati respublika ishlab chiqarishda va madaniy taraqqiyotida yetakchi o rin tutgan viloyatlardan biri. Respublikaning 2,6 ʻ % neftini, 8,3 % paxtasini, 8,7 % paxta tolasini, 8,7 % o simlik moyini beradi (2000; rejaga ʻ nisbatan). Tabiiy resurslar, qishloq xo jaligi xom ashyosi negizida ishlaydigan ʻ sanoat tarmoklari, shuningdek aholiga iste mol buyumlari ishlab chiqaradigan ʼ korxonalar barpo etildi. Viloyatda tadbirkorlik rivojlanib borayapti. Uni qo llab- ʻ quvvatlash maqsadlariga 2 mlrd. so mdan ziyod kredit berilib, 3,4 mln. AQSH ʻ dollari miqdorida chet el sarmoyasi jalb qilindi (2000). 1995-2000-yillar mobaynida viloyat iktisodiyotida 23,5 mlrd. so m chet el sarmoyasi kiritildi. ʻ Sanoati[ tahrir | manbasini tahrirlash ] Viloyatda foydali qazilmalarni qazib chiqarish, paxtachilik shundayligicha xom ashyo sifatida metropoliyam jo natilar edi. ʻ 1907-yil yarim hunarmandchilikka asoslangan yog zavodi qurildi. Dastlab bu zavod bir kecha-kunduzda 50 t chigitni ʻ qayta ishlab, 8 t ga yaqin yog chiqarar edi. 1954-yilda zavod yog -moy ʻ ʻ kombinatiga aylantirildi. 1960–70 yillarda Andijon shahrida „Elektrodvigatel“, „Elektroapparat“ kabi yirik korxonalar, Marhamatda esa „Elektrotexnika“ zavodi qurildi. 1941-yil Andijon shahrida motorsozlik zavodi ishga tushirildi. Mustaqillik 3

yillarida viloyat industriyasi o z yo nalishini o zgartirib, tubdan rivojlanmoqda.ʻ ʻ ʻ Mavjud korxonalar davlat tasarrufidan chiqarilib, mulkchilikning o zgacha ʻ shakliga kirib bormoqda. Xususan aksariyat yirik va o rta korxonalar negizida ʻ aksiyadorlik jamiyatlari tashkil etildi. Viloyatda mulkchilikning barcha turiga oid 160 sanoat korxonasi bor (2000). Bulardan yiriklari: Bobur nomidagi ip-gazlama ishlab chiqarish aksiyadorlik jamiyati (Andijon shahrida; tumanlarda bo limlari ʻ bor), „Andijon agrofirmasi“ aksiyadorlikjamiyati, Andijon avtomobil o rindiqlari ʻ zavodi, Andijon biokimyo zavodi, Andijon irrigatsiya mashinasozlik zavodi, Andijon „Semurg “ trikotaj aksiyadorlik birlashmasi, Andijon don mahsulotlari" ʻ aksiyadorlik jamiyati, „Andijonkabel aksiyadorlik jamiyati“, Chinobod paxta tozalash aksiyadorlik jamiyati. 1991–2000-yillar davomida Andijon viloyatida jahon andozasi darajasidagi mahsulotlar ishlab chiqaruvchi zamonaviy qo shma ʻ korxonalar bunyod qilindi. Viloyatda 79 qo shma korxona, 8447 kichik va xususiy ʻ korxona mavjud. Viloyatdagi qo shma korxonalar butun viloyat yalpi sanoat ʻ mahsulotining 53 %dan ko prog ini ishlab chiqarmokda (2000). O rta Osiyoda ʻ ʻ ʻ yagona avtomobilsozlik korxonasi – O zbek-Janubiy Koreya „O zDEU avto“ ʻ ʻ kompaniyasi Asaka shahrida joylashgan. Italiyaning „Aka-uka Federichi“ aksiyadorlik jamiyati bilan hamkorlikda Asakada barpo etilgan O zbek-Italiya ʻ „FAM“ qo shma korxonasi soatiga turiga qarab 1–1,5 t makaron ishlab chiqarish ʻ quvvatiga ega. Shahrixon tumanidagi Segazaqum qishlog ida kalava ip ʻ tayyorlaydigan va kelgusida undan gazlama to qiydigan „ANTEKS“ ochiq turdagi ʻ aksiyadorlik jamiyati korxonasi barpo etildi va irrigatsiya bilan bog liq bo lgan ʻ ʻ tarmoklar, paxtani qayta ishlash, mashinasozlik va metallsozlik, elektrotexnika sanoatlari, qurilish materiallari ishlab chiqarish, kimyo, yengil (ip-gazlama, paypoq fabrikalari va boshqalar), oziq-ovqat sanoati eng rivojlangan tarmoklardir. Viloyat mamlakatda neft va gaz qazib chiqarishda salmoqli o rin tutadi. O nga yaqin neft ʻ ʻ va neft-gaz konlari (Andijon neft koni, „Xo jaobod“, „Bo ston“, „Janubiy ʻ ʻ Olamushuk“, „Xartum“, „Polvontosh“, „Xo jausmon“ va boshqalar) ishlab turibdi. ʻ Xo jaobod ʻ – Andijon – Asaka gaz quvuri bor. Andijon viloyatida dastlabki paxta tozalash zavodlari Andijon shahrida 1911-yilda, Asakada 1912-yilda, Shahrixonda 4

1915-yilda qurilgan. Sanoatning bu turi paxta yetishtirishga qarab tez rivojlandi. 1924-yil paxta zavodlarida 25 ming t xom ashyo qayta ishlangan edi. 1999-yilda mavjud 13 ta paxta qayta ishlash korxonalarida 325 ming tdan ziyod paxta qayta ishlandi. Viloyatda yetishtirilayotgan pilla, jun, teri umuman qayta ishlanmasdan, lanib, 1999-yil oktabr ida ishga tushirildi). Baliqchi tumani noto qima matolarʻ ishlab chiqarish yopiq turdagi aksiyadorlik jamiyati shaklidagi O zbek ʻ – Amerika qo shma korxonasi ham o z mahsulotlari bilan chet elda e tibor qozongan ʻ ʻ ʼ korxonalardandir. Qo shma korxona zamonaviy uskunalar bilan qayta jihozlandi. ʻ Kalava ip va xom gazlama tayyorlanadigan mazkur korxonada 1300dan ortiq ishchi ishlaydi (2000). Shuningdek, viloyatda rivojlangan mamlakatlarning sarmoyalari jalb qilingan „Andijon-Praga“, „Andijon durdonasi“, „Navigul“, „O z- ʻ Koromko“, O zbek-Rus-Britaniya „Mask“, „Al-Osiyo“ qo shma korxonalari va ʻ ʻ O zbek-Amerika qo shma korxonasi filiali bor. ʻ ʻ Qishloq xo jaligi[ ʻ tahrir | manbasini tahrirlash ] Viloyat qishloq xo jaligining asosiy tarmog i ʻ ʻ – paxtachilikdir. Paxtaning yalpi hosili va hosildorligi jihatidan Andijon viloyati mamlakatda oldingi o rinlarda ʻ turadi. Ayniqsa mustaqillikdan keyin paxtakorga erkinlik berilgach, paxtachilikda tub o zgarishlar sodir bo ldi. 1997-yildan chigitni keng maydonlarda plyonka ʻ ʻ ostiga ekish texnologiyasi joriy etildi (mazkur texnologiyani qo llashda viloyat ʻ hokimi, O zbekiston Qahramoni Qobiljon Obidov katta jonbozlik ko rsatdi). Paxta, ʻ ʻ g alla almashlab ekilishi yo lga qo yildi. Faqat mineral o g itlarga qarab ʻ ʻ ʻ ʻ ʻ qolmasdan mahalliy o g itlardan ham foydalanildi. Xususan gidroliz zavodining ʻ ʻ chiqindilaridan kompost tayyorlab, tuproq unumdorligini oshirishga ahamiyat berildi; ekin qator oralariga ammiak suvi oqizish o zlashtirildi. G o za navlarini ʻ ʻ ʻ tuproq va iqlim sharoitiga ko ra tanlashga e tibor berildi. Har yili katta ʻ ʼ maydonlarda paxtaning „Oqdaryo“, „Armug on“, „Farg ona-5“ singari istiqbolli ʻ ʻ navlari sinab ko rildi va muntazam yangilanib borildi. Keyingi yillarda sinovdan ʻ o tib, ertapishar, tolasi pishiq, chigiti to la, kasalliklarga chidamliligiga ishonch ʻ ʻ hosil qilingan „Okdaryo“ navi ko proq ekildi. Natijada mamlakatning boshqa ʻ viloyatlariga qaraganda g o za Andijon viloyatida barvaqt yetilmoqda. Sentabr ʻ ʻ 5