logo

Genrix II Plantaganet davrid Angliya

Yuklangan vaqt:

23.11.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

84.7275390625 KB
Genrix II Plantaganet davrid Angliya
 KIRISH
 Mundarja:
 I.BOB.  XI-XIII ASRLARDA ANGLIYADA
  1.1.XI-XIII   asrlarda   Angliyada   siyosiy   markazalashishning
boshinishi (Baliq sikiliti metodi)
 1.2. XI-XIII asrlarda Angliya qishloq xo'jaligi va shaharlari
  II. BOB.   GENRIX II PLANTAGENET SIYOSIY HAYOTI VA
ANGLIYA
  2.1   Generix   II   Plantagenet   siyosiy   hayoti   ( “SINKVEYN”
texnologiyasi )
  2.2.     Davket   hokimiyatini   markazlashtirish.     Generix   II   ning
islohatlari.
 2.3 Angliyada parlamentning vujudga kelishi. ( Asso    t   sia    t   siya     metodi    )
 XULOSA
 FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR.                                             KIRISH 
  Buyuk   Angliya   qiroli   Genrix   II   Plantagenet   12-asmung   eng   nufuzli
hukmdorlaridan   bindir   Qirol   katta   ulanishni   o'ziga   bo'ysundirdi   va   u   taxt   uchun
uzoq vaqtni saqlashga majbur bo'ldi, bu undan ko'p qochib qutuldi.
 Anghya qiroli Genrix II Plantagenet tomonidan amalga oshirilgan mahim
  barqarorlik   darajasi   qirol   hokimayah   barqarordan   mustahkamlandi
Haqiqatan   ham   u   kuchli   monandar   biri   edi   Qo'shni   Evropa   davlatlarining   qolgan
monardarı   Gennx   II   dan   qo'rqishdi   va   kuchli   edi.     Amina,   har   xil   fuqarolik
to'qnashuvlarn, qo'zg'olon va g'alayonlarga qarab.   Angliya qarah Gennz II I ning
o'g'illari   o'rtasida   yerlan   taqsimlash   haqidagi   fikriga   qo'shilmagan   Qirol   Genix   II
aroy   yilnomachulan   tomonidan   tayinlangan   va   ulug'langan,   ular   o'z   asarlanda
Angliya qirolirung faqat eng yaxs tomonlarini tasvirlaydi.   Solnoma chilardan bin
Genrix II  ni  adabiyot  va latohzanlikou yaxshi  qoladigan juda taqvodor  odam  deb
ta'riflagan, harbiy ishlani, ya'm jangovar o'q-dorilami yaxshi ko'radigan odam.
  Gennx   Il   ring   ota-onasi   oljanob   odamlar   edi   Angliya   quroiming   mumkin
nufuzli vassali cải.  Count Geoffuroy V Frantsiya katta mulklarga ega edi Hududga
Angean imperyan ham kugan Count Geoffroytang uchta farzandi bor edi Gavix II
akalan bilan birga ingliz va frantsuziga da'vogarlik qud
  Qual   vafatidan   keyin   taxtra   Genrix   I   ung   lan   Stiven   egallab   oldi,   bu
fuqarolar urushiga olib keldi Angliyadagi qonli urush 1135 yildan 1154 yil 19 yil
davom   etdi   Ingliz   qurali   frantsuz   qirg'in   La   Vilning   miqasi   Akvitamya
gersoginyanga   uy   Geanz   II   e   gan   chinh.     Sau   lalan   birga,   Genix   II   Akvitaniya
hududlan   uradan   nazorate   golge   land   Kopele   ve   bu   Evrope   hududising   garbiy
qismidir
Ammo   tez   orada   qirol   Stiven   vafot   etdi   va   boshqaruvning   yangi   davri
boshlandi Genix II Plantagenet hulanronligi
  Mavzuning   maqsadi   qirel   Genrix   II   yordamida   yordam   islohotta
o'rganishdir
  Mavzuga oid pedagogik va metodik adabiyotlarni o'rganish va tahlil qilish,
Mavzuga oid pedagogik va metodik adabiyotlarni tahlil qilish,  -Gennx II Plastaganet davenida Angliya biznes istiqbollarini aniqladi
  Kurs   isliining   predmeti:   Genrix   II   Plantaganet   davrida   Angliya   haqida
darslik   va   qo'llanmalar,   to'g'ridan-to'g'ri   internet   ma'lumotlanini   uyg'unlashtirish
kerak
  Kurs ishining obyektir Geniz II Plantaganet orqali Angliya mavzusam to'la
yontistuu shaldlantinsh faoliyatimni tashlab yuborish.
  Kurs   ishining   tuzulishi   va   hajmi:   Kurs   islu   korish,   ikki   ta   bob,   milosa,
olingan adabiyotlar ro'yxati va lovalardan iborat.  
1.1.XI-XIII   asrlarda   Angliyada   siyosiy   markazalashishning
boshinishi.
  XI asr  o'rtalarida Angliyada asosiy yer egaligi  munosabatlari  hukm surgan
bo'lishiga   qaramay,   aholining   yer   egalari   qaram   aholigi   ajralishi   to'la   yakun
topmagan   edi.     Mamlakatning   shimoli-sharqidagi   dehqonlarning   katta   qismi   o'z
erkinligini   saqlab   qolgan,   yer   egalariga   qaram   dehqonlar   em   yagona
krepostnoylarga.
Angliyada   feodalla   shush   jarayonining   tugallanithi   facinormandlar   imilon
bilan   bog'liq   edi.     Frantsiyaning   Normandiya   gertsogligidan   chiqqan   15   ming
ritsarlar - arosan normand va frantsuzlar  1066 yilda Normandiya gersogi  Vilgelm
Fotih   rahbariyati   Angliya   taxtiga   da'vo   qilib   Angliyaga   bostirib   koradil
Normandiya   gertsogi   Vilgelmming   Angliya   taxtiga   da'vo   vafot   etgan   1066   yil
davomida   ingliz   tilidan   vafot   etgan.     Qirol   Eduardning   o'g'li   bo'lmagani   uchun
taxtga   merosxo'r   bo'ladigan   voris   qolmadi.     Uning   yaqin   qarindoshlari   ham   yo'q
edi.     Shu   sabab   Londondagi   Vestminstr   abbatligida   yig'ilgan   Uitenagemot
("Donolar   kengash)   yink   anglosakson   ehtimoli   vakil   Garoldni   yangi   qurol   qilib Vilgilim qachon Angiliya taxtiga
dovo qildi 
Angiliya
1066 yil Vilgelm nechanchi yillarda
Angiliyani boshqardi
1066-1087yy Vilgilim qancha vaqt davlatni oshqardi
21 yil Boronl
ar sayladilar Bu Eduardga yaqinligi bo'lgan Normandiya gertsog Vilgelm berilgan, z
va   zo'ravonlik   bilan   amalga   oshirilgan   osturilgan   hodisa   deb   baholandi   Gerts
hokimiyati   bilan   Vilgelm   kuchog'i   bilan.   qaror   qaror   qildiG   Angliya   cherkovini
papalarga   itoat   ettinshni   ko'zlagan   papa   bu   istiloga   oq   fotiha   beradi   Anglo-saks
ruhomylarning   o'zlarini   mustaqil   ushlab   turgan   va   frantsuzlar   papa   hokimiyatiga
bo   ysynmaganligi   Papalikning   Vilgelm   I   to   monida   tunshiga   sabab   edi.
Normandlarni   qo'llab-quvvatlash   yo'li   bilan   papalik   Angliya   ustidan   o'z   ta'sirini
oshirishmoqchi   bo'ldi   va   nomandlar   hukmronlig   o'matilishi   bilan   shunga
muvaffaqiyatli ham bo'ldi
  Yangi   qirolning   o'z   drujinasi   va   dehqonlardan   Garoldning   qo'shini
Normandlarning   og'ir   qurollangan   nitsarlariga   bardosh   bera   olmaydi.
Anglosalcılar   qattiq   qarshilik   ko'rsatishiga   qarshi,   1066   yil   14   oktyabrda
engiladilar, qirol Garold halok bo'ladi.  Vilgelm Londonni egallagach Uitenagemot
"Donishmandlar"   kengashi   tomonidan   tuzilgan   deb   e'lon.     Vilgelm   (Uilyam   I)
“Fotih nomi bilan Angliya taxtiga (1066-1087yy) o‘urdi.
  Normand   baronlariga   butun   mamlakatni   bo'ysundirish   uchun  bir   necha   yil
kerak   bo'ladi.     Anglosakslardan   yerlar   tortib   olirasli   va   erkin   dehqonlami
krepostnoylarga   aylantirilishiga   qarshi   mamlakat   shimoli   va   sturmoli-sharqida
1069 va 1071 yillarda dehqonlar va feodallar ishtirokida kuchli qo'zg'olon bo'lib .
Qo'zg'olon   bostirilib,   York   vodiya   va   Darem   grafgi   vayron   qilmadi,   qishloqlar
yoqib   yuborildi,   aholi   qurib   tashlanadi.     Bu   yerlarda   uzoq   yillar   hech   zot
yashamagan   Faqat   Sistertion   orderu   tomonidan   XII   asrda   yaylovlarga
aylantirilgandan   keyingingga   bu   yerlar   yana   jonlanadi   Vilgelm   i   davyda   qirg'ol
saroyi   va  boshqaruv  bo'g'inning   fantsuz  tilining  qo  esti,  sezilarli  aholiga   msbatan
og   ir   siyosat   bosqinchilarga   bo'lgan   norozilikung   kuchayib   ketdi.   keldi   Vilgelm
Fotih 1066-1087 Vilgelm Fotih 1066-1087 yy, haydaladigan Vilgelm erlarming 7
dan 1 ko'rinishida qirollik domeni  o'zida qoldirdi  Uning Yang o'rmon to grisadas
qonunning   e'lon   mamlakat   qilimshi   bu   norozaliknang   yanada   kuchayishi   sab   ab
bo'ladi   Bu  qonunga   ko'ra,   muzlashg   judge  illarim   o'ldira   paydo  bo'ldilar   shundan
so   ng   Vilgelm   «normandlarga   suiqasd   qilgan   koshalar   harakati   qirolning   o'ziga suiqasd qilgan deb harakatim va shunga mos ravishda jazolanishim e'lon qildi ya'ni
anglo-saks   feodallarining   barcha   mulklari   tortib   olindi   va   ular   Vilgelm   I   bilan
kelgan normand va frantsuz feodallariga bo'lib berildi.  Angliyadagi yink normand
feodallari   "baronlar"   deb   ataldi.     Mamlakatdagi   barcha   yerlar   feodal   mulki
hisoblangan   xo'jalikka   -   manonslarga   bo'lindi.    O'rta  asrlarda   bu  atama   bir   o'zida
lordning uyi va unga qarashli bo'lgan hududni anglatgan.  Angliyada shaharlaming
ham   ko'pchiligi   qirol   domenida   edi.     Shaharlar   misolida   boy   resurslarga   egalik
Angliyada reklama qirol hokimiyatining kuchli bo'lishishimg sharti edi.  Vilgelm I
davlatni   boshqarish   tizimiga   jiddiy   o'zgansilar   kintdi,   ya'ni   00   mahmany   bo'lgan
grafiklar oldida sen orlar tomondan emas, bal
  shenflar   tomonidan   boshqariladigan   bo'ldi.     Shenf   ma'muriyati   anglo-
saksonlar jamiyatida ham mavjud edi va u Vilgelm I tayinlangan nfiylar qirolning
graflikdagi   vakolatli   va   bo'lib,   sud   nazorati   ostidagi   qurol   mullani   jazolasi,
graflikdagi   xavfsizlik   quroli   mullani   jazolasi,   urushlar   davnda   harbiy   nazorat
otryadlar   to   urushlar   davnda.   plash   va   unga   qo'mondonlik   qilish   edi.     Xullas,
graflikdagi sud, harbiy va ma'muny hokimiyat shenflar qo'lida edi
  Bundan   tashqari,   Angliyadagi   barcha   cherkovlarda   yuqori   darajadagi
xizmatlar   anglo-sakslardan   tozalanib,   frantsuz-normand   ruhoniylan   qo'liga   benldi
Vilgelm   1   diniy   sudru   alohida   qilib   ajratilganda   uning   buyrugi   bilan   shenf   va
amaldorlaung   cherkov   sudi   ga   aralaslushi   ta'qiqlandi   Shurung   bilan   birga,   Rim
papaligining ingliz cherkovi ustidan hukmronlik bo'lgan barcha da'volan rad etildi
Vilgelm   papa   Gngorny   VII   ga   vassalik   qasami   ichishdan   bosh   torth   va   ingliz
cherkovini qiroldan hech kom nazorat qilmaslikni boshqa uning roziligisiz cherkov
hamda davlatning papaga va papa qarorlanga bo'y sunmasligum e'lon qildi.
  sog'lom   normandlar   istilos   hukmron   gunohga   sabab   bo'ldi!     Feodal
tabaqaning shaxay tarkobiming o London Angliyada kuchli qirol yerlarini bevosita
qiraldan bo'lgan holda vassalik iplari orqali mustahkamroq bog'langan edilar.
  Qiralning bevosita vassali  hisoblangan baronlar, qirollika feodal soliqlarini
to'lashlari   va   harbiy   xizmat   o'tashlari   kerak   edi.     Faqatgina   yirtqich   feodallar
(Angliyada   yirik   feodallarni   baromlar   deyingan)   emas,   balki   ulaming   vassalari bo'lgan ritserlar ham  qirolga sadoqati  to'g'risida qasamyod qilishga majbur edilar.
Bu   holat   Angliyada   qirol   hokimiyatining   kuchayishi   sabablaridan   biri   edi.
vaqtdagi vaqtlarda normalar dushuranlar ichida, aholining daxlsiz qurshovi ichida
qolganliklarini sezardilar.   Ularga o'z yer va muldanini saqlash uchun kuchli qirol
hokimiyati kerak edi.
  Kuchli   qirol   hokimiyatiga   ularga   Angliya   xalqini   o   zlariga   itoat   etinshga
yordam benshira bilardilar.  Nafaqat nonnandlarga, balki o'z mulkani saqlab qolgan
anglo-saks   feodallariga   kuchli   qirollik   hokimiyati   kerak   edi   Chunki,   ijory
zaddiyatlar   kuchayib   ketgan   bir   davrda   bu   kuchlarni   bostinsh   va   feodallarni
himoya qila olish qudratiga ega bo'lgan kuch li qirol hokimiyati ular uchun hayotiy
zaruriyat edi Kuchli qirol hokimiyati, ayniqsa, mayda va o'rta feodallarga zarur edi.
Chunko, ular o'z kuchlari bilan dehqonlarga ham qarshi kurasha olmas, tomondan
baronlarga   ham   qarslu   chiqa   olmas   edi.     Buning   uchun   ular   Vilgelm   va   uning
amaldorlarim   qo'llab   quvvatladilar,   sud   yink   feodallarga   qarshi   kurashianda
yordamlashdilar  Angliyada cherkov ham qirolni  qo'llab quvvatladi  Mamlakatning
istiqlol qilinisi va qo zg oloning bostri listu, esda anglo-saks feodallari, esda anglo-
saks feodallari  kabi  ingliz cherkovim  yepiskoplan ham almashildi. Avvalgi  ingliz
ruhomylan o min frantsuz yepiskoplari egalladi Vilgelm I Kenterben anayepiskopi
asli   italiyalik   Lanfrankni   tayinladi   Anglo-saks   tilida   ibodat   qilish   ta'minlandi,
monastırlar frantsuzlar namunada qayta o'zgartinidi Rum, cherkovi
  Angliyada   feodal   tartiblami   darajasida   1086   yil   Vilgedim   o'tkazginin   yer
uchun muhim o'rin tutadi.   Ruxat yo'nalishizalqda "Dahshatli sud kitobi" deb nom
oladi,   chunki   ma'lumot   beruvchilar   qiyomat   kunidagi   kabi   hech   narsani
yashinmasdan   to'g'ri   gapirishi   kerak   edi.     Vilgeim   Angliyaning   barcha   shahar   va
qishloqlariga   muxsus   valollar   yubomdi.     Ularming   davlatning   iqtisodiy   hayoti
haqida ma'lumot yig'ish edi.  Savollar turlicha berilar edi: Yer qancha?  uning egasi
kim?  Undan keladigan daromad qancha?  Pluglaming soni qancha?  Egalari kim?
Qoramol, quy và cho chqalarning soni qancha?   Bu ro' olish aholi yashashi keden
norozilik bilan kutib olinsada, hech bir kishi ochiq qarshilik ko'rsata olmadi.  Qirol o'z yordami bilan aholini ro'yxatdan o'tkazishdan yordam olish uchun
ko'zlangan edi
  1)   mulk   solig'ini   tartibga   solish,   mulkining   mol-mulki   va   daromadining
qanchaligini   sotib   olish   kerak   bo'lgan   ma'lumotlarni   yigish   va   shunga   qarab   o'z
vassal harbiy xizmat talab etish,
2) qiroli uning vassallari ega bo'lgan boylikdar hajmi taqsimlandi, vassallari
ega   bo'lgan   yer   va   daromadlar   to'g'risidagi   ma'lumotlar   bilan   tanishish   edi   Qurol
o'zining barcha aholisiga soliq solish uchun ular to'g'risida to'liq otga ega bo'ladi.
'lishni xoxladi
  3)   Dahshatli   sud   latobi   tanxay   hujjat   sifatida   o'sha   davrdagi   Angliyaning
ijtimoiy  ahvoli  va  tuzuni  haqida  qimmatli  manba  bo'lib,  undamamlakatdagi   38 ta
graflikdan 34 tasi to'g'risida aniq ma'lumotlar menigan.
  XI   asrda   Angliya   qishloq   xo   jalik   mamlakati   edi.     Unda   feodal   yermullo
(manor)   iqtisodiyotrung   asoani   tashlagan   Shunday   manordaming   eng   yinklandan
bir
  “Dahshatli   sud   kitobis   yer   egalarining   ijtimoiy   tizimiga   bo'linganligini   va
ulaming sonini ham aniqlab beradi.
 Unga ko'ra, Angliya aholisining 38 ta toza villanlar, 9 kunduzi qullar, 12 sot
erkin   kishilar,   32   sut   bordariylar   va   kottarlarga   mansub   bo'lishganl.     Ro'
kompaniyalari   lordlar   va   huquq   vassallari,   manorlardagi   mansabdor   ruhoniylar,
monader,   savdo   va   hunarmandlar,   yersiz   yo'llanish   ishchilari   va   boshqa   ayrim
alohida ajratilgan kirmaganlar.  Dahshatli Sud kitobisda ijtimoiy guruhlaming o'mi,
samaraliatlari aniq belgilab beraliste dan tadigan, u holdan o'ndin oladigan soliqlar
miqdon   va   yink   yer   egasning   qo'l   ostida   to'g'ri   keladi,   asgari   solingan   kishilarga
nisbatan munosabati qanday bo'lishi kerak edi.
XII   asrh   turli   qaramlikdagi   ham   hammasi   villanlarga   (qaram   dehqon)
aylanalarga   boradi.     Shunday   qilib,   Angliya   uchun   normandlar   istilosining   eng
muhim   tarkibiy   qismlaridan   iborat   bo'ldi   anglo-sakilar   kelgusida   paydo   bo'lib
feodallashish   jarayoni   tezlashdi   va   tugallandi.     Normandlar   bosqinchilig   qirol
hokimiyatini   kuchaytirdi   va   Angliyada   markazlashgan   kuchli   feodal   davlatning tashkil topishiga va taraqqiyotiga ko'maklashdi.   Chunki  feodal  zulmming keskan
kurdayisi  natijada aholining nommandlarga nisbatan  noronlig va dushmanlagning
kuchayistu, hokimiyati markazlashtirishni taqoza qilar edi.
  1.2   XI-XIII   asrlarda   Angliya   qishloq   xo'jaligi   va   shaharlari.
( “SINKVEYN” texnologiyasi )
  XI   asrda   Angliya   qishloq   xo'jalik   mamlakati   edi.     Unda   feodal   yermulli
(manor)   iqtisodiyotrung   asours   tashlab   qilgan   Shunday   manodamang   eng
yinklandan ber ganches bevosta qirolang mullo to Igan, qolganlariga qurol o mang
ko p sonh diny ve duryovny vassallange  in'm  etgan “Dahshatli  sud katobi  yering
humory   bahoga   va   bo‘lgan   so‘m   lingerdiga.   ham   araqlab   berach   Unga   ko   ra.
berdwiyder va kottariarga konsul bo'lishgan.  Ro'ymatge lordier va huquqshunoslar
vasmlari,   mumlardagi   mansabdor   raboniylar,   awder,   mvdogar   varandiar,   yasus
yollama   ishdilar   va   boshqa   ayrim   ta'riflar   kirmaganlar.     Ro'yxat   dehqonlarining
krepostnoylariga   mos   kelishini   tedashtiradi,   Normandlar   kelishuviga   qadar   ozod
bo'lgan kishilami ular yashagan yerlar yangi qo'liga o'tganlaridan so'ng ro' egalarini
olish   vaqtida   ulami   ham   qaram   dehqonlar   qatoriga   qo'shib   yubordilar,   ya'ni
krepostnoylarga aylanib yubordilar. Qoldilar shatli sud kitobus ma'lumotlariga XI-
XII   axir   Angliya   5   min   kishi   bo'lib,   u   erdan   95%   qidloqlarda   yashagan.  Angiliya
Qishloq xujaligi
Dahshatli sud katobi
yaylov, o'mon, hovuz, daryo
Genrix II
Plantagenet Mamlakatdagi butun aholining atigi 5% shaharlarda yashaganligi shaharlar o'sishi
jihati dan Angliyaning boshqa Yevropa mamlakatlaridan ancha orqada ko'rinishini
ko'rish mumkin.
  Aholining   mashg'uloti   dehqonchilik   bo'lgan.     Mamlakat   shimoli   sharqida
chorvachilikka katta e'tibor bergan.  Buyerdan chorva maysulotlari va yung arosan
Flandriyaga sotilgan, flamand hunarmandlari undan mevut tayyorlab, Yevropaning
turli davlatlariga sotganlar.
  Istilodan   keyin   Angliya   feodal   votchinasi   (manor)   elon   qishloq   jamoasini
bo'ysundirib, kreportnoy jamoaga aylantiradi Manor xo'jaliga qaram dehqonlanung
barshchina mehnatiga asoslanadi.
  XI   asrda   Angliya   dehqonlarining   huquqshunosligi   “Dahshatli   sud   latobiga
ko'ra 30 akr yerga ega villanlar tashkil qilgan Ular jamoa muliodan ham maslahat
(yaylov, o'mon, hovuz, daryo va h)  Villanlar barshchina o'tashgan,  lordga natural
soliq   to'lashgan   Villanlar   manorlar   hayotiming   asosini   tashkil   etardi   Normandlar
istilosidan   oldin   ham,   ular   o   'zlanning   mahsulotning   bir   xo'jayinlariga   berar   edi
Normlar ishidan keyin, sudyalar ishlab chiqarishlari aniq belgilandi Bu majbuatlar
iko ko nnishda edi barsh va hashar Barhchina sifatida villan History of the middle
illya.  Podrik.  S.P.Karkaziy 1-qism Hashar em qo'shimcha yuqori sifatli turi bo'lib,
uni   tezda   talab   qili   shar   edi.     Yuqoridagi   soliqlardan   keyin,   ayniqsa,   yuqoridagi
mallar bo'lib, uni villanlar cila akolari bilan birgalikda (qo'y qirqish, g'allani o'rish
pallalarida)   bajarar   edilar.     ,   villanlar   qizdarini   erga   bermalar   enikoh   bojis   deb
atalgan   to'lov   to'lardilar.     Dehqonlar   bundan   tashqari   cherkovlarga   ham   o'limdan
keyingi yig'ima deb atalgan soliq to'lar edilar.  Shu Angliya tarixiga xos bo'lgan bir
mulkni   alohida   ko'rsatib   o'tish   joizdir   Krepostnoy   dehqonlarning   axvoliga
og'irlashtinshga   va   ulami   feodal   mulknga   yanada   ko'proq   ko'proq   bo'lgan
yondinshga   qarahigan   qonunlarning   ko'plab   paydo   bo'lishiga   qarshi,   feodal   va
villan   o.   'oraliq   munosabatlarda   zamonaviy   an'analarming   saqlanish   ta'sirining
kuchliligi vaziyatni qimman yumshatib turadigan vosita bo'lib turardi.
  "Dahshatli   Sud   kitobi"da   bordariylar,   y'ani   6-15   akr   yerga   ega   qaram
dehqonlar, va 2-3 akr yerga ega kotterlar ko'riladi.  Kotterdar ko'pincha temirchilik, ustochilik   ishlanmi   qo'shimcha   ish   sifatida   bajarganlar,   ularni   batraldarga   tikgan.
Ularning   yerlari   umumiy   jamoa   yer   maydoni   tarkibiga   kirmagan.     Bu   hududdag
dehqonlarning   pchiligi   krepostnoy   deb   hisoblansada,   ammo   ulaming   erkanlik
huquqlari ko proq saqlab qolgan va ular feodal manon bilan chambachas bog lamb
ketmaganlar   Ko   pching   bir   hunarmandchilik   tun   bilan   mashg‘ulot   ul   bo   Igan
bordariylar va kottarlar  lordlarin o‘ ing zo‘rligida shaxsiy  ishlab bermasdan,  zlari
yasagan   biror   hunarmandchilik   buyuni   bilan   obrok   to   lab   turganlar   Bunday
majbunyatlar   to   la   qullik   (qaramlik)   hisoblanmagan.     Chunin   ular   monarning
amaldon   nazorati   dan   chetda   bo'lganlar   Qaram   dehqonlarning   ozongi
kategoryasani   servlar  tashiol  qilgan  Serviar  yerga,  mulkka ega  bo'lmay,  eng  og'ir
ishlab bajarganlar 
  Erlon   dehqonder   qatlam   Angliyada   istilodan   keyin   ham   saqlanib   qoladi,
lekon   dating   salmóng   quanh,   huquqiy   holat   yomonlashadi   Erten   koshlar   -
Bigoideta
  “Daniya   huquqi   viloyatis   deb   yuritilgan.   Shimoli-sharqiy   Angliyada,
daniyalildar o‘rmadigan joyda erkin dehqonlar (“erkin kishilar”) hali juda ko‘p edi.
Skandinaviyaliklar   jam   iyatining   ancha   kech   taraqqiy   etishi.   ham   «daniyaliklar
dagi   dehqonlar   o'z   mustaqilligini   bir   muncha   saqlab   qolgan   edi   an,   lekin   yerga
biriktirilmagan va qonuniy erlan hisoblangan
  XIII   asrda   Angliyada   qishloq   xo'jaligi   intensiv   rivojlanadi,   uch   dalali
almashlab ekish keng tarqaldi Mamlakat aholisining ko'payib borishi yangi yerlami
ochishga yaqin tug'dirdi O'rmonlarni tozalash Normandlar manzalgohlan.   XI-XII
asrlar   22   va   botqoqliklarni   qayta   tikladilar,   haydaladigan   yerlarmi   ko'paytiradilar
Flandnya   va   Italiyada   Angliya   yungiga   kuchayishi   tufayli   chorvachilik   rivojlanib
bordi(   ayniqsa   qo'ychilik)   ning   ko'rish   uchun   xo'jalik   mahsulotlanga,   ayniqsa
g'allaga   talab   oshadi.   va   dehqon   xo'jaliklari   bozor   munosabatlanga   keng   kirib
boradi
  XII   omri-XIII   asrda   muntazam   ichki   iqtisodiy   aloqalar   mustahkamlangan
XIII   asrda   ichika   milliy   bozor   yaratildi,   Londonning   markaziga   aylanadi   Qish
xo'jaligi ishlab chiqarish bilan shug'ullanadi.   Tover-pul   munosabatlarining   xo'jalikning   barshchi-krepostnoylikka
yemirib,   ko'plab   xo'jaliklarda   pul   rentasiga   o'tiladi.     Bezi   pomest'elarda   yerga
ishlash uchun kotterlar va batraklarning yollanma mehnatidan foydalanilgan.  Yink
pomest   darda,   ayniqsa   cherkov   votchinalarida   bozor   munosabatlari   ta'sirida
domenlar   olib   tashlangan,   beeshchina-   krepostnoylik   tartiblari   mustahkamlangan.
Ko'proq   xo'jalik   mahsulotlarini   etishtirish   uchun   jamoa   yerlari,   o'rmonlarni
tozalash evaziga domen yerlarni tozalash qishloqlar. 
Tovar-pul   munosabatlari   ta'siri   yiring   va   mayda   feodallar   o'zida   farq   XIII
asrda yana ham keskinlashadi.    Endi feodalning daromadi  yoki yer miqdori bilan
emas, balki xo'jalik faoliyati va siyosiy farq pozitsiyasi bilan mumkin.   XIII asrda
tovar pul munosabatlariga ntsarlar qizg'in korib boradilar.  Ularning xo'jaligida pul
rentasiga   o'tilib,   yollanma   mehnatdan   foydalanilgan.     Ritsarlar   harbiy   ishlardan
xo'jalik ishlariga o'tadilar.   Ichki bozorni rivojlantirishdan, qirol to'lovlanni ishlab
chiqarishdan   va   yirik   feodallarning   huquqini   cheklashdan,   davlatning
markazlashuvidan   manfaatdorlik   ulari   shaharliklar   va   ekan   dehqonlarning   yuqori
tabaqasi  bilan yaqin shunga ko'ra Angiryada lar sinfi Frandagi  va Germaniyadagi
kabi   davlat   darajasiga   aylanmaydi.     Har   bir   erkin   yer   egasi   20-40   funt   daromadi
bo'lsa,   nitsar   unvonim   qabul   qilib   dvoryanlar   qatoriga   qo'shilish   mumkin   bo'lgan
Baronlar   barshchina   usulim   va   toi   faviy   imtiyozlari   saqlab   qolishga   harakat
qilganlar.
  Angliyada hunarmandchilik va savdo markazlarida shaharlar X-XI asrlarda
paydo bo'ladi Ammo eng zamonaviy shahardar Rim impensi hukmronligi yillarida
harbiy   istehkom   va   lagerlar   ko'rinishida   paydo   bo'lgan   edi   Masalan   Kolchester,
Manchester, Vin chester, Rotchester Sangga Ram impenyasi yillanda Georg Veber
  “Dahshatli sud kitobi malumotlariga ko'ra Angliyaning 1,5 min aholisining
5%   ning   shaharlarda   yashaganligi   Angliyaning   qishloq   xo'jalik   mamlakati   bo'lib
qolaverganligini ko'rsatadi.  Mavjud 80 dan ortiq shahar aholisi dehqonchilik bilan
shug'ullanib,   qishloqlardan   istehkomlari   va   hokimlari   bilan   farq   qilar   edilar.
Hunarmandchilik   asosan,   London,   Boston   va   York   shaharlarida   boshladi   edi.
Vilgelm   hukmronligi   mamlakat   hududini   normandiar   uslubida   qoidalar   to itburchak   ko'rinishdagi   qal'alar   bosib   ketdi.     Nommandlar   istilosi   davida,   XI-XII
asrlarda   Angliya   Angliya   va   Normandiyaning   xo'jalik   va   savdo   aloqalari
shaharlarga   yuksalishiga   yordam   beradi.     Angliya   savdogarlarining   Normandiya,
Flandriya bilan savdoga  keng yo'l  ochiladi  Flandriyaga angliyaliklar  yung, qalay,
qo'rg'oshin   kelib   sotganlar.     Mamlakatning   siyosiy   va   iqtisodiy   markaziga
aylangan Londonning ahamiyati ortadi
  XII   asrga   kelib,   ya   hi   normandlar   istilosidan   keyin   London   shahri
mamlakatning   poytaxtiga   aylangan   edi   Vinchester,   Boston,   Stamford,   York
yarmarkalarida   Flandrya,   Germaniya,   Italiya   va   boshqa   mamlakatlardan   kelgan
savdogarlami   ham   uchratish   mumkin   edi.     Normandlar   hukmronligi   o   matilib,
Angliyaning qit'a bilan aloqasi kuchaygandan so'ng, bu yerda savdo jadal sur'atlar
bilan   taraqqiy   eta   boshladi,   yarmarkalar   ko   plab   tashkil   etildi   XI   asrda   shaharlar
soni   30   ta   bo'lsa,   XIII   asr   o'rtalanda   Angliya   larining.   soni   som166   taga   qildi
shunga   shahar   aholisining   som   ham   ortib   borth   1086   yildagi   umumiy   ko'ra,
mamiakat barcha aholisming 5% shaharlarda yashagan bo Isa, 1377 yilga kelib bu
ko rsatlach 12% m tashkil qildi.   Bu vaqtga kelib, London shahn aholisining soni
40 ming lashiga etdi
  XIII  asrda shaharlaming mamlakat  ijtimoiy-iqtisodiy  va siyosay  hayotidag
ahamiyati ham oshib borad Shaharlarda boylik to'planib boradi, davlat K tunia orta
malya Subreddit 38. Udodarnoy and S.P.  Karpova 1-2 qism M. Kashtachilik 
Do solig'ining asosiy qismim ular to'g'ridan-to'g'ri kelishi uchun ol ular bilan
asrishga   majbur   edilar.     Shaharliklar   asta-sekin   qirollik   hokimiyatining   ayoay
ittifoqchisi bo'lgan tabaqa sifatida shakllana bordi.
  Plantagenet,   graf   Anju,   Meyn   va   Turs   va   ingliz   qiroli   Genrix   I   ning   qizi
Matildaning   uch   o'g'lining   eng   kattasi   edi.     U   bolaligini   Anjudagi   otasining
saroyida   o'tkazdi.     U   birinchi   navbatdagi   Ruanda,   so'ngra   Anjers   va   Bristolda
mukammal   ta'lim   oldi.     Qanday   qilib   to'ngich   o'g'il   otasining   qulogiga   meroszo'r
bo'ldi.     U   onasi,   Fathchi   Uilyamning   nabirasi   Normandiya   va   Angliya   orqali
Matilda ingliz tojini meros olishi kerak edi, ammo taxtni marhum qirolning jiyani
Steven   Blois   egallab   oldi.     Bu   Angliyada   qirol   Stiven   va   imperator   Matilda tarafdorlari   o'rtada   uzoq   davom   etgan   fuqarolar   urushining   natijasi   edi   1141   yil
bahorida   Matilda   Angliya   qirolichasi   etib   saylanashiga   va   Londonni   egallashga
muvaffaq   bo'ldi,   ammo   kuzda   uning   qo'shinlari   mag'lubiyatga   uchradi   va
Angliyadagi yana Stivenga oldi.
  Normandiyadagi   harbiy   harakat   yanada   rivojlandi:   Jefri   V   Do   qo'shinlan
gerroglinang ko'p qismini  egallab olishdi.   Bu  davrda Genti  onasi  bilan Bristolda
edi, u Angliyadagi imperator tarafdorlari nazorat ostida ushlab turishning markazi
bo'lib zazmat  qilgan.   Bu erda yosh shahzoda uning ta'lim olishida ishtirok etgan
taniqli   olim   va   sayohatches   Bath   Adelard   bilan   uchrashdi   1144   yilda   Jeffn
Normandya   gertsogi   deb   e'lon   yaxshi   va   yosh   merosxor   Normandiyaga   qaytib
keldi
  1147-yilda Gennxmi  Shvenga qarshi  kurashni  uchun otasi  yana Angliyaga
Angevin va Normanntsarlarining kichik otryadiga yubordi.   Qohushdan bir necha
oy   o'tgach,   Angliyadagi   imperator   partiyasining   rahban   Glosterlik   Robert   vafot
Kurbastalada   R.R.     O'rta   asrlar   terasi.     Salom   Kuplkovaning   usullari.     T.,   2022
yilgacha foydalaning
  Normandiyaga   qo'shish   uchun   yordamini   to'lagan   qirolning   sxiyligi
memanga   falokatdan   joy   va   qit'aga   kelib   berdi.     1148   yil   fevral   binosi   Matilda
Angliyani tark etdi.
  1149-yilda   ingliz   tojiga   bilish   uchun   yangi   urinish   bo'ldi.     Geri   Shimoliy
Angliyaga qoladi va Matildaning eng nufuzli tarafdorlari Shotlandiya qiroli Devid
I  va  Chester   gafi   Ranulf   de Gernon  bilan  aloqaga  chiqdi.    Karlayida Shotlandiya
qiroli   tomonidan   ritsar   unvoniga   olingan   bolgan.     Buning   uchun,   Yorkga
uyushtirilgan   qo'shma   hujumlikka   uchradi   Stiven   Blois   tezlikda   katta   qo'shni
toplashga va Genrix va tomon Devid otryadlan tomon harakatlanish muvaffaqiyatli
bo'ldi.   Shahzoda Glostershirga chekindi va u erda kuz o qiral Stiven'gli Bulonlik
Evstasning tinimsiz reydlaridan o'zini himoya qildi.   Uning yagona muvaffaqiyati
Devonga   bostirib   kinshi   va   Bridportni   egallashi   edi.     1150   yil   yanvarda   u
Normandiyaga qaytdi Do   Normandiyaga   qaytib   kelgach,   Genrix   frantsuz   qiroli   Lui   VII   ning
tajovuziga duch keldi, u Veksinga da'vo qildi va Normandiyadagi Bulonlik Eustace
ko'rinishini qo'llab-quvvatladi Harbiy Angevinlar uchun imkoniyat bo'ldi.  1151 yil
oxinda   loyez   Hisor   va   Venning   Norman   qism   konsessiyas   hisobiga   sulh   tuzdi
O'sha yili Jeffi Plantagenet vafot etdi va Genn
  Anju, Turain va Meyn gai va Normandiyaning yagona gersogi  bo'ldi.1152
yil   may   oyrida   Gennz   Frantsiyaning   janubi-g'arbiy   joyg   Poitoudan   Pireneygacha
va   Bordodan   Ovemgacha   va   Muqaddas   Rum   impenyan   chegaralarim   egallagan
ulkan Akvitaniya gersogligning hukmdon bo'lgan Alienora Akvitaniyaga uylandi.
Ularning   nikoli   yuqori   darajada   barcha   g'arbiy   Frantaya   Plantagenet   hukmronlig
ostiga o'tdi, bu hudud va aholi bo'yicha frantsuz qirolining o'a nazorati.
Bu vaqtga kelib, Stiven Bloisming pozitsiyasi Kenterberi arxiyepiskopi Rim
papani   Yevgeniy   III   bilan   ziddiyat   tulkili   darajada   zaiflashdi.     1153   yilda
Plantagenet qo'shinlari Angliyaga tushdi.  Tez orada u Malmesberini qo'lga kiritish
muvaffaqiyat bo'ldi va shu bilan O'rta Angliyaning g'arbiy qismi ustidan nazoratni
ta'minladi.  Keyin gersog Gloster va Koventri orqali shimolga yo'l oldi va Uorvik,
Lester, Tutheri, Derbi va Bedfordni egalladi.
  Shundan   so'ng   Genri   Temza   tomon   burilib,   qirol   Stiven   qo'shini   qamal
qilingan   Wallingfordga   yurish   qildi.     Bu   vaqtga   kelib,   ingliz   baronlari   Stivenni
murosa   zarurligiga   ishontirishdi   Uollingfordda   gertsog   va   qirol   o'zaro   uchrashuv
200   bo'lib   o'tdi   va   sulh   shartnoma   kelishib   olindi.     Arxiyeskop   Teobald   va   Blois
Genrix   vositachiligida   Vestminster   ishlab   chiqarish   sharoitlari   ishlab   chiqiab,
Angliyada uzoq davom etgan urushi yakunlandi.
 Ushqaraga ko'ra, Stiven Genrini ingliz taxtining vorisi sifatida tan oldi va u
o'z   nazorati   qirolga   sodiqlik   qasamyodini   qabul   qildi   va   o'gli   Uilyamming   yer
mulki   dazdsizligini   kafolatladi.     1154   yil   oldin   Oksfordda   ingliz   baronlari
gertsogga Angliya tojining vonn sifatida hurmat ko'rsatdilar   Suven   vafondan  keyin   Genrix  II   Plantagenet   1154   yil   25   oktyabrda   ingliz
taxia   o'tudi   Toj   kiyish   marosimi   1154-yıl   19-dekabrda   Vestminster   abbatligida
bo'lib o'ti.
  Gennx og'ir merosni oldi Mamlakat  songgi  o'n yilliklarda ichki nizolardan
katta   zarar   ko'rdi   Qirol   zo'rlash   yo'llarini   askar   tarqatib   yubordi,   ana   o'zgacha
bo'lgan baronlarga yordam berib yubordi. tugatdi
  Malkoim   IVden   alib,   Angliyening   shimoliy   chegamlarini   bobosi   davriga
qaytardi.   Malkolm vassal  qasamyodini qabul qildi, ritsar unvoniga qabul bolá va
Xantingdon fiefini oldi.  1158 yilda Uels hukmdorlari vassalga aylandi.  O'sha yili
u   sakkiz   yosh   o'g'li   Gotfridni   graf   Britaning   besh   yosh   qiziga   unashtirdi   va   unga
Gotfridni merosxoli qilish va'dasi evaziga yordam taklif qildi.  Qisqa vaqt ichida u
ingliz   tojining   nufuzim   misli   ko'rilmagan   yuksaklikka   ko'tardi,   ingliz   yerlarida
tinchlik va osoyishtalik o'rnatildi.
  Angyada   tinchlik   o'rnatish   madaniyat,   fan   va   talimming   rivojlantiruvchi
yordam berdi.   Normanlar Angliyani  bosib olganidan keyin yuz yil ichida sakson
va   norman   antanalari   asta-sekin   birlashdi.     Bu,   ayniqsa,   tilga   tegishli   edi.     Bu
vaqtga kelib, o'rta ingliz tili allaqachon umumiy shakllangan bo'lib, ma hoda bir xil
grammatikani saqlab qolgan, lekin ko'plab frantsuzcha so'zlarni o'z ichiga olgan va
ingliz tilida adabiyotlar paydo bo'ladi.  Adelard of Bath keng sayohat qildi va arab
an'analarida   qolgan   qadim   gi   mualliflarning   asarlarini   lotin   tiliga   tarjima   qildi.
Robert   of   Chester   arab   olimlarining   asarlarini   tarjima,   evropaliklarim   algebra,
alkimyo   va   Qur'on   bilan   tanishtirdi   Fanning   rivojlanishiga   Oksfordda   universitet
ochilishiga yordam berd.
  Chegaralarni   mustahkamlab,   baronlami   tinchlantirgan   Genn   Staven   Blais
hozirda juda ko'p mustaqillik va imtiyozlarga ega bo'lgan cherkov bilan masalalari
hal  bo'lmagan  holda  Jumladan,  ruhoniylar   podshoh  saroyiga  bo'ysunmagan,  hatto
qotillik   kabi   og'ir   jinoyatlarda   ham   cherkov   sudiga   an,   bu   esa   ancha   uzoqroq
bo'lgan Qirol 1163 yildagi masalani o' z foydasiga hal qilish umicida o'zining do'sti
va   maslahatchisi   Tomas   Beketni   Kenterben   anayepiskopi   etib   ley   qirolning
do'stidan   uning   eng   ashaddiy   dushmaniga   aylandi.     Uning   yordami   bilan   Bekket Frantsiyaga   ko'chirishga   majbur   bo'ldi   va   Genri   Papa   Aleksandr   III   uni   qo'llab
yubordi.  Bekket 1170-yilda, uning yo'qligida va uning xabarisiz o'gli Genrixga toj
kiygan yepiskoplami quvgin sodir bo'ldi.  Bundan xabar topib, o'sha paytda qit'ada
bo'lgan   podshohning   jahli   chiqdi.     To''t   ritsarlar   Reginald   Fits-Ours,   Hugues   de
Morville,   William   de   Tracy   va   Richard   le   Breton   darhol   Angliyaga   yo'l   olishdi
Vespers   arafasida   Kenterberi   sobonga   kiravenshda   arxiyepiskop   bilan   uchrashib,
qirol  huzuriga chiqishni  buyurdilar va u rad qilgach, uni qurbongoh zinapoyasida
o'ldirishdi
  Sobor   cherkovida   anayepiskopning   o'ldirilishi   haqidagi   xabar   Garbiy
cherkovning   barcha   xalqlarida   katta   taassurot   qoldirdi.     Cherkovdan   Angliyaga
yubonsh to'g'risida va ga to'g'ri kelishiga qarshi Genri Bibliyaga Beketni o'ldirishga
buyrug'i   haqida   qasam   ichdi,   cherkovga   jiddiy   yondashdi   va   solib   yurishida
qatnashishga va'da berdi.
  Irlandiya   qirg'ollan   o'zaro   kelishmovchilikdan   foydalanilgan   holda,   Geni
1171   Irlandiyaning   tortta   qoldik   qabul   qilgan   uchtasini   qo'lga   kiritdi   va   faqat
Olsterni   imustaqil   qoldirildi   Mahallry   hukm   va   ruhoniylaridan   so'ng   qasamyod
qildi, u 1172 yil 17 aprel papa legitlan bilan uchrashib, davlatni tark etdi. ortasidagi
kurash davom etdi.  Orolning g'arbry qisini qarshilik ko'rsatishda davom etdi
 Bu davrda Gennx II ogir kasal bo'lib qoldi va o'z mullam tort o'g'li ortasida
bo'lish   to'ghada   vasiyat   qildi   Kichik   Gennx   Angliya   qirg'ili   deb   e'lon   qilndi,
Normandiya,   Anju   va   Ma'nosi   Plantagenet   meros   zo.   '   r   erlanga   hulendor   etib
tayinlandi   O'g'li   Richard   onasining   meros   mulkini   Akvataniya   va   Gaskora   old
Uchinchi o'g'li Jefn Bittarni oldi wung keatu Konstans Bntaining merus
  Genrix   II   tuzalib   ketdi   va   sa   aming   kuchi   faqet   nominal   edi.     Ota   qattiq
vasiyligi ularga alat berdi va natijada aka-uka Fransiya qiroli Lyudovik VII wa bir
qancha  feodaller   bilan  Angliya  qiroliga  qarská   knaktsiya  hurdi.    Qo'zg'olon   1174
yilgache devom qildi va Genrix Il g'alabasi bilan yudonlandi.   O'g'illari otan bilan
yarashishga va qasamyod qilishga majbur bo'ladi. tashqi hal qilib, Genrix II ichki
ishlar   bilan   shug'ullanadi.     Qirollik   Double   Picard   de   byusfiqua   dangandan   so'ng qua   sử   taman.   Ztashkil   etishda   qaror   qildi   va   1179-yil   10-aprelda   Vindzorning
Buyuk Kengashida qirollik sud ishlarini yuritish uchun yangi tuzilmani taklif qildi.
Anglia   qirollig   to'rtta   sud   okrugiga   bo'lingan.     Uchta   tumanda   har   birida   beshta
sudya,   to'rtinchi   ada   altita   sudya   bor.     Yepiskop   bo'lib   ishlagan   adliyalar   uchta
tumanning boshiga, Ranuif de Glenvil esa Shimoliy okrug boshligi etib tayinlandi.
Shimoliy okrug sudyalari bir panel o'lida markaziy qirollik rudining a'zolan bolib
xizmat   qilishgan.     Buning   uchun,   bu   o'zgarishlarning   barchasi   ingliz   sudyalari
orasida keng tarqalgan tarafkashik va endemik poraxolik muammosini hal qilmadi
va shuning uchun qirol o'z tiklanishni th yangiuanticain ravishlab tui fui kerak 
  Genn   Plantagenetning   mulk   huquqlarini   sud   orqali   himoya   qihsh   saqlash
qonundalik yangidari ham muhim ahamiyatga ega edi. munkon edi Bunga javoban,
da 'vogar qurollik buyrug'ini olista manion edi wang asosda qirollik sudyan razalı
yerga   egalik   huquqa   hududda   yashovda   o'n   iko   qosuziga   bo'ysasuvda   odamna
yig'ib,   qasamyod   qilib,   u   holda   bahb   al   ida   kerak   yer   hashqatan.   ham
nosozlikdadan  noqonaay va nohaq ohngan Age  talater  layin bu Baktra and glass,
da'voge darhol o'z mga yong'in va yu
  1183   yilda   uning   o'g'illari   Genrix   va   Richard   o'rtasida   yangi   janjal
boshlandi, bu vaqtda Genri Kichkina kutilmaganda vafot etdi.  Glazablangan qirol
o'zining eng sevimi o'gli Jonni merosxoli deb elon qildi.   Richard Frantsiya qirali
Filipp   II   yordam   so'rab   murojaat   qildi   va   u   Genrixdan   barcha   fantsuz   mulldarini
tortib   olayotganini   elon   qildi.     Ingliz   qiroli   va   uning   qo'shni   qit'aga   o'tdi,   ammo
oxirgi   rush   u   uchun   kirish   bo'ldi.     Deyarli   barcha   o'rtoqlari,   shu   ham   o'g'il   uni
tashlab ketishdi.   Geni tinchlik o'rnatishga, Richardni meroszor afatida olishga va
unga qarshi kurashgan barcha baronlarni kechirishga majbur bo'ladi.
 2.2.  Davlat hokimiyatini markazlashtirish.  Genrix II ning islohatlari
  Normativ-iqtisodiy   faoliyat   jamiyatning   feodallashuvi   chuqurlashgan
qirolliga   qarab,   davlatning   markazlashuviga   va   davlat   birligini   saqlashga   yordam
beradi.     Biroq,   XII   asr   oxirigacha   markazlashtirish,   asosan,   ingliz-norman
qirollanning   senyorlik,   xususiy   huquq   hisobiga   ta'minlangan   va   sud   feodal- ierarnok   tuzum   va   mahalla   cherkovining   nufuzli   rahbariyatiga   harakat   qilish
choralarini   ko'rishga   bog'liq   bo'lgan   Tojning   o'z   sub'ektlariga   misbatan   sud   va
fiskal huquqlari faqat yuqori senyorning o'z vassallariga nisbatan huquqlari bo'lib,
sodiqlik qasamyodiga adolatli edi
  Shunga ko'ra, ularga norozi vassallar  vaqtida e'tiroz bildirishi mumkin edi.
Buni   tinimsiz   XI-XII   asrlar   tasdiqlaydi   tojni   senyorlik   huquqlarini   suiste   mol
qilishda ayblab, baronlarning qo'zg'olonlan.   Norman istilosi vaqtidan qabul qilish
va   XII   sak   qurollar   anglo-sakslaming   azaliy   urf-odatlari   va   erkinliklanga   sodiq
ekanaklarini   doumiy   ravonlashtirishga,   baronlar   va   cherkovga   "erkin   xartiyasi"ni
ogohlantirish   majbur   bo'ldilar   nizomlarda   tinchlik,   "yomonlarga   yo'q"
shabariaming imtiyaz va erkinlikćerini hurmat qilish samaraliatlari to'g'ridan-to'g'ri
saqlanadigan   mavjud   edi.     Buning   uchun,   XII   asrning   o'rtalaridan   olingan   qirol
hokimiyatini   feod   odatlari   va   o'z   qasamlari   doirasida   bog'lashga   urinishlar   davlat
boshqaruvida o'zgarishlarni yuzaga keltirish mumkin.
  XII   asrning   yarmigacha.     Angliyada   professional   sud   boshqaruvi   mavjud
emas edi.  Boshqaruv markazi qirollik sudi (kuriya) - doimiy ravishda harakatlanib
turardi   va   uzoq   vaqt   davomida   Angliyada   yo'q   edi,   chunki   chunki   qirol   tez-tez
Normandiya   ham   yashagan   Kengaytirilgan   ta'minlanganlik   darajasida   qirollik
kunyasi   qirolning   bevosita   vasallari   atro   fidagilar   to'plami   edi.     Qirol   yo'qligida
Angliyani aslida bosh nidya- ruhonty.  kanonik va rim huquqi bo'yicha mutaxassis
boshqargan.     Ularni   kotibiyatni   boshqaradigan   kansler   edi.     Markaziy   hukumatni
boshqarish   darajasida   "sayohatchi"   elchilar   va   magnatning   sheriflarini
ko'rsatmoqda, ular ko'pincha markaz nazoratini tark etishadi.   Ularning rahbariligi
asosan   qirol   idomsidan   tojga   ma'lum   bo'lgan   ayrim   qonunbuzarliklarni   bartaraf
etish   bo'yicha   ko'pincha   bilan   ijro   farmoyishlarini   (yozuvlarini)   yuborishga
yuborildi.   Sud ishlarining harakati  yordami  (yuz yillik, okrug)  assambleyalan  va
manoriya sudlari qo'shinlar va sud duellari kabi arzaik tartıblardan qanday holatda,
qirollik   adolati   istismo   edi   faqat   sudda   adolat   rad   etilganda   "qirollik   marhamati
uchun maxsus murojaat qilingan taqdirda" benlishi mumkan edi Tojning to'g'ridan- to'g'ri vassali bo'lgan bir baron fuqarolik ishi bo'yicha shikoyat qilish uchun qirolni
qidin katta besh yil va katta miqdorda pul sarflagani malum
  Angliyadalashuvga   qaytarib   bo'lmaydigan   markazga   imkon   yaratgan
toyrang   imtiyozlarimni   yaratgan,   davlat   apparatini   byurokratlashinsh   va
professonallasitinsh asosan Genrix 11 (1154-1189) fanlyati bılan bog'liq Gennx II
ning tojning senyony huquqlarn bilan bog'liq bo'lmagan umummilky byurokratik
  1)   Qirullik   Sudlovini   Tizimga   Kiritish   va   Aniqroq   Tuzilmasini   Berish
(Jarayon   Shaldlarini   Takcomillash,   An'anaviy   Va   Ohta   Domiy   Faoliyat
YUURITUUVCHI   Arkaziy   Sudlar   Bilan   Raqbatlashadigan   Qirollik   Myyor
Sudyalar Tizimini Yaratish);
  2) militsiya tizimi va yo‘llanishlari uyg‘unligi asosida armiyani isloh qilish
avtoulovlarni   himoya   qilish   butun   bir   qator   qirollik   fanmonlari   bilan
raszniylashtirildi   Buyuk,   Klarendon   (1166),   Northgempton   (1176),   "Qurollar
to'grisida" assiz (1181) va boshqalar.
  Genrix   II   tomonidan   sud   va   ma'muriy   tizimni   qayta   tiklash   jarayonida
amaliyotda   vaqti-vaqti   bilan   qo'riqlangan   anglosakson,   norman   va   cherkov
institutlaridan   o'rnatildi.     Ilk   o'rta   asrlarga   xos   bo'lgan   Angliyada   sayohatlarni
boshqarish amaliyoti yanada barqaror va tartibli xarakter kasb etdi.  O'sha paytdan
olingan   Angliyada   ekipaj   kemalari   faoliyati   qirollik   sudya   tashrif   buyunshi   qatiy
yo'lga   qo'lga   1166   yilda   okruglami   aylanib   o'tish   uchun   atigi   ikkita   sudya
tayinlangan   bo'lsa,   1176   yilda   ol   tita   aylanma   okrug   tashkil   etilgan   va   sayyor
sudyalar   som   ikki-uch   onga   etgan.     Sayyor   sudyalami   tayinlash   umumiy   sud
aylanma  yo'lini  boshlash   uchun qirg'illik buyrug'i   bilan  amalga  oshirildi.    boshqa
shu buyrug'i bilan sudyalarga vakolatlar (nafaqat sud, balki ma'muriy, javobgarlik)
ham   berilgan.     Sud   safan   asoslangan   tojga   tegishli   barcha   da   volar   saralanib,
jinoyatchilar hibsga o'z ichiga va amaldorlarning suiste'mollan teksturildi.
  Shu   bilan   birga,   qirollik   farmoyishlan   tizami   takomillashtirilib,   yerga
nizolar   va   huquqbuzarliklar   bo'yicha   maxsus   tekslunshning   maxsus   tartibi   ishlab
chiqiladi. Uch   tartibni   boshqarish   uchun   qirollik   kantiiyasining   maxsus   buyrug'ini
sotib olish kerak edi huquq buyrug'i (rignt varaqi), ularsiz qirol sudlarida fuqarolik
yoki   jinoiy   da'vo   qo'zg'atilishi   mumkin   emas   edi.     Shundan   so'ng,   tergovni
sudyalar   yoki   sheriflar   sudyalar   orqali   guvoh   yoki   prokuror   sifatida   qasamod
qilgan   yuz   nafardan   o'n   ikki   nafar   to'la   huquqli   shaxs   olib   borishi   kerak   edi.
Tergovning   bunday   tartib   feodallar   sudlaridagi   qo'shinlar   va   sud   duedi   bilan
solishtirganda   hosil   qilish   ob'ektiv   hal   qilish   uchun   imkoniyatlar   yaratdi.     Asta-
sekin   rivojlanib   qayta   qurish   tizimi   yerga   egalik   huquqiga   da'volar   bo'yicha
manorial   kuriya   yurisdiktsiyaning   cheklanishiga   olib   keldi   Huquqbuzarliklarga
kelsak,   hatto   villan   ham   qirollik   sudiga   jinoiy   ish   qo'zg'atishi   mum   kin   edi.
Sheriflar, feodallarning huquqlaridan qat'i  nazar, jinoyatchilarni  ushlash va o'zaro
huquqqa   rioya   etilishi   mumkin   emasligi   uchun   ulaming   mullkiga   kirishlari
mumkin edi.
 Shunday qilib, XII asrning yarmida.  Genrix 11 fuqarolik va jinoiy ishlarda
qirollik   sudlovining   maxsus   mexanizmni   yaratdi,   bu   esa   qirol   sudlanning
vakolatlarini oshirishlarini va yurisdiktsiyani amalga oshirishi
  XII   asr   o'rtalaridan   takomillashtirilgan   sud   jarayonlarining   joriy   etilishi
munosabati   bilan   markaziy   hokimiyatning   organi   qurollik   Kunyasining
vakolatlarini   tartibga   solish   sozlamalari   mavjud   Funksiyaning   ixtisoslashuvi   va
tuzilmalarining   tuzilmalari   soni   bir   qancha   miqdorda   bo'limlarning   bo'linishi
jarayonida kantslenya, qirolning markaziy ("shaxsiy") rudi. " volar such asta-sekin
paydo   bo'ldi   Bu   sad   podshoh   ishtirokisz   o'tinshi   mumkan   edi   va   u   ko'chganida
unga   ergashishu   shart   emas   edi   Angliyaning   "umumiy   sudi"ni   kelishida   umumiy
da'volar sudi faoliyatini hal qiluvchi rol o'ynadi.
U   o'zaro   munosabatlarida   vaziyat   ancha   murúdoab   edi.     Normandlar
istilosidan keyin cherkov vayoviy sudlar ajratilib, cherkov sudlari barcha ma'naviy
va   dunyoviy   masalalarning   bir   aniqlanishi   (nikuh,   vasiyatnomalar   va   boshqalar)
ko'ra   yuzaga   kelgan.     yordam,   qirol   hukumati   cherkov   ustidan   nazoratni   saqlab
qoldi.     Nommand   qirollarining   o'zlari   yepiskoplami   tayinladilar,   Angliya   va
Normandiya   uchun   cherkov   farmonlarini   chiqardilar   va   bo'sh   yepiskopliklardan daromad oldilar.  bo'lsa, Rimdagi papa hokimiyati va katolik markazi o'sib borishi
bilan   imgliz   toji   "   ko'proq   cherkov   qarshilikdanga   kela   kelib   va   Angliyadagicher
cherkov   erkinliklari   "   maalasi   birinchi   cherkov   va   dutyuny   bolnayat   oftans   dagi
kedon to qraduvlarn ridan biriga aylandi.
  Genrix   1   vaqtda   Nonnandiyada   papa   bilan   konkordat   tuzildi,   unga   ko'ra,
Germaniyada   bo'lgani   kabi,   kanonlaming   ma'naviy   investitsiyasi   papaga   o'tdi,
dunyoviy sarmoya esa qirolda qoldi.
 Genrix II cherkov cherkovga tojning ta'sirini ishlab chiqarishga urinib, 1164
yilda   Klarendon   konstitutsayalarinidi.     Ularning,   qirol   cherkov   sudlan   tomonidan
ko'rilgan ishlarda ol sudya afatida tan olingan Cherkovna tayinlash bo'yicha barcha
nizolar qirg'in sudida hal qilinistu kerak edi.  Qirolik yurisdiktsiyas tizimi, cherkov
mullani   tekshinsh,   qarzlar   bo'yicha   da'volar,   ogir   jinoyatlarda   ayblangan
ruhoniylarga   nisbatan   hukm   chiqansh   va   ijro   etishda   bo'lishda   Podshohning
rozaligisiz uning vassallan vaidan hech bin chiqanb yuborilishi mumkan emas edi
Qirolning   dunyoviy   investitsiya   jamoat   tashkilotlari   va   uring   'naviy   ierarzdan
sayluga   aralashish   mumkinligi   tasdiqlandi,   papa   va   ruhoniylarning   kuchli   quvvat
ostida qirol ushbu konlaming bir qator ishtirokidan voz kechishga majbur bo'ldi.
  Mamlakatning yuzlik va okruglarga bo'linishi qolgan.   Sheriflar okruglarda
qirol   ma'muriyatining   yo'nalishi,   yuzlab   ulaming   oshirishlari,   sud   ijrochilari
bo'lishdi.   Sherifdagi eng yuqori harbiy, tajriba va politsiya hokimiyatiga ega edi,
qirol kantsleri buyrug'ining asosiy ijrochisi.
  Sheriflar   o'zlarining   ma'muriy   va   sud   funktsiyalarini   okruglar   va   yuz
yig'ilishlari   bilan   yaqin   hamkorlikda   amalga   oshirdilar,   ularni   chaqirdilar   vw
sesnyalarga raisliklar.  Bu institutlar asta-sekin o'z mustaqilligini yo'qotib, o'rtacha
darajada markaziy hukunahing quroligalangan bo'lsa-da, keyingi davrda Angliyada
Fuqarolik  da'volarining ko'pchilig  sud  vakolatlaridan chetlashtirilganiga  qaramay,
ulaming   roli   jinoiy   tergovda   ishtirok   etgan   shaxslarni   (ayblov   hay)   'ati)   tayinlash
munosabati   bilan   biroz   oshdi.     Jamiyatning   qirollik   reklamasida   ishtirok   etishi
ingliz boshqaruvi o'ziga xos xususiyatga aylandi   Gennx   II   ning   harbiy   islohoh   harbiy   azamatu   mamlakatning   barcha   erkin
aholisiga   kengaytinishdan   iborat   edi   har   qanday   erlon   feodal,   dehqon,   shahar
aholisi o'zining mulkiy holatiga mos qurolga ega bo'lashi kerak edi.  O'z jihozlariga
ega bo'lgan amiya shunga qaramay, davlat  g'azasi  tomonidan qo'llab-quvvatlandi.
buning uchun tushumlar darajasida oshdi 
 Avvalo shaxsiy harbiy xizmatni "qalqon puh" to'lash bilan tartibga keltirildi,
bu   faqat   feodallardan   emas,   hatto   ozod   bo'lmaganlardan   ham   undirila   boshlandi.
Bu   chora   qurolga   yollangan   ntsar   militriyaani   saqlash   imkoniyatlarini   ochdi
Fendallardan   "qalqon   pullari"   va   shaharlardan   to'g'ridan-to'g'n   soliq   (talya)
undirish amaliyoti bilan bir qatorda, asta-sekin ko'char mulk solig'i ham o' mahidi
  Mamlakatning yuzlik va okruglarga bo'linishi qolgan.   Sheriflar okruglarda
qirol   ma'muriyatining   yo'nalishi,   yuzlab   ulaming   oshirishlari,   sud   ijrochilari
bo'lishdi.     Sherif   rugdagi   eng   yuqori   harbiy,   kuch   va   politsiya   hokimiyatiga   ega
edi, qirol kantsleri buyrug'ining asosiy ijrochisi.
  Sheriflar o'zlarining ma'muriy va sud ishlarini okruglar  va yuz yig'ilishlari
bilan   yaqin   hamkorlikda   amalga   oshirdilar,   ularni   chaqirdilar   va   sessiyalarga
raislik   qildilar.     Bu   institutlar   asta-sekin   o'z   mustaqilligini   yo'qotib,   darajasida
markaziy   hukumatning   quroliga   aylangan   bo'lsa-da,   keyingi   davrda   Angliyada
qoldi.     Fuqarolik   davolarining   ko'pchiligi   sud     vakolatlari   dan   chetlashtirilganiga
qarab, sud  roli  jinoiy tergovda  ishtirok etgan  shaxslarni  (ayblov hayoti)  tayinlash
munosabati   bilan biroz  oshdi  Jamiyatning  qirollik adliyasida  ishtirok  etishi   ingliz
bo shqaruv harakatlari o'ziga xos xususiyatga aylandi.
  Gennx II ning harbiy islohoti  harbiy xizmatni  mamlakatning barcha erkon
aholisiga   kengaytinshdan   iborat   edi:   har   qanday   erkin   feodal,   dehqon,   shahar
aholisi o'zning mulkiy holatiga mos keladigan qurolga ega bo'lishi kerak edi.   O'z
jihozlariga   ega   bo'lgan   armiya   shunga   qaramay,   davlat   g'azmasi   i   qo'llab-
quvvatlandi.  buning uchun tushumlar darajasida oshdi
 Avvalo shaxsiy harbiy xizmatni "qalqon pu" to'lash bilan engillashtirildi, bu
faqat   feodallardan   emas,   hatto   ozod   bo'lmaganlardan   ham   undirila   boshlandi   Bu
chora qrolga yo'llangan ritsar militsiyani saqlash imkoniyatini ochdi.  Feodallardan qalqon pullan va shaharlardan to'g'ndan-to'g'n soliq (talya) undirish amolyoti bilan
bir qatorda, asta-sekin ko'char mulk solig'i ham o'matildi.
Keskin   ko'maklashishga   va   eng   yirik   feodallar   tomonidan   tashkil   etilgan
armiya rahbariyatiga qo'yiladigan mablag'lar, mablag'lar, professional amaldorlarni
saqlash   uchun'   olisiga   imkon   berdi.     Bundan   tashqari,   odil   sudlovni   amalga
oshirish byudjetning juda foydali format bo'lib qoldi
 2.3. Angliyada parlamentning vujudga kelishi.  ( Asso    t   sia    t   siya     metodi    )
A-  Angiliya, asli, amaldor,
P-  Papa, progressive, parlament,
F-  Fransuz, feudal, fikr, faqat
          I- iborat, imtiyoz, ingliz,
H-  Hartiya, ham, hujjat,
  Papa   bilan   to'qnashuvdagi   muvaffaqiyatsizlik   mamlakatda   qirol   obro'-
e'tiborni  juda  tushinb yubordi  loann  a  va va  uning amaldorlari  qo'llab  kelgan  har
zal   ta'magirlikdar,   nohaq   yig'imlar   yig'ilishi   va   zo'ravonliklarga   faqat   baronlar   va
yepiskoplar   kerak  emas,  balki   ritsarlar   va shaharliklar   orasida  ham  qirolga  qarshi
norozilik   tug'diradi.     1215   yilgi   Hartiya   63   moddadan   iborat   katta   siyosiy   hujjat
edi.    U  lotin   tilida   tuzalgan   edi.    Hartiya  asosan   feodallar   sinfining  manfaatlarini
ko'zda tutuvchi ko'pdan-ko'p yon ben shlar va imtiyozlarni o'z ichiga olgan edi.  U
baronlarga   va   feodallarga   o'z   feodlarini   meros   qilib   qoldirishni   va   "odatga   kota"
mo'tadil   vassalik   to'lovlan   tolashni   taminlar   edi.     Ular   uchun   imtiyozli   bo‘lgan
“Teng   sudoni   topshirib   qo‘yildi.     Tenglar   sudmasdan   turib   qonunlandan   va
mamlakat qonunlandan tashqan, Angliyada birorta erion lasti qamoqqa olinmaydi,
avaztaga   qamalmaydi   Feodallar   hujjati   bolgan   va   avvalo   yenk   baronlaming
manfaatlanm   ta'minlagan   Buyuk   k   hartiya,   har   holda,   progressiv   kurash   ega   edi
Hartiya   baronlar   ayim   gruppasning,   balki   talab   bo'lsin.   siyony   markazlashish
printsapini   endi   rad   etmagan,   bu   prinap   bilan   belgilangan   va   davlatni   boshqarish
ma'lum   darajada   tartibga   tushinshiga   intilgan,   umuman,   feodal   dvoryanlar   tor
fasaning ham talabi edi.   Buyuk erkınlik hartiyasaning shaharliklar talabini olisha juda mulum bo'ldi
Angliyadagi   uchincha   nuqta   binnchi   marta   shu   yerda   sayosay   kuch   afatida.
kengashi  yoki  hartiyada eslatib  o'tilgan baronlar  va ritsardar  parlamenti  tez orada
(shxu   XIII   asrda)   ingliz   parlamentiga   aylandi.     Bu   parlamentda   fransuzlaming
General shtatlaridagiga o'xshash qirollileda uchta qavatning uchida bor edi.
  XIII asrda Angliyada qishloq xo'jaligi ham, sanoat  ham zo'r berib taraqqiy
qildi.  Yemi ishlash takomillashdi, bu vaqtda agronomiyaga doir turli traktat (ilmiy
asarlarning   bosilib   chiqishi   shuni   ko'rsatadi.   Ikió   dalali   tizim   o'z   o'mini.   ko'proq
uch   dalali   tizimga   bo'shatib   beradi.     Qoramol   ko'proq   urchitila   boshla   shi
munosabati bilan dalalami go'nglash keng ko'rsatgan bo'ldi.  Angliyada qo'ychulik
ayniqsa   kop   nvojlana   bordi.     XII   asrda   Angliyada   dehqonchilik   erishigan
yutuqlarni ana shu fakt ko'rsatib beradi, bu asrda Angliyada Yevropa qit'asiga ko'p
g'alla olib ketilar edi.
  Mamlakatdagi   ishlab   chiqarish   kuchlarining   umumiy   o'sishi   va   uning
iqtisodining mustahkamlarushi kelajakda XIII asrda rivojlanib, feodal jamiyatning
ijtimoiy   ziddiyatlari   g'oyat   keskinlashdi   Ziddiyatlarning   bir   yali   feodallar   bilan
dehqonlar  o'rtasida  bor  di.   Ingliz de  qonlan XIII   asrdan  og'ir   davni   kechirar   edi.
XIII   asrda   ingliz   qishlogida   asosiy   siymo   hisoblangan   villan   turar   joyiga
biriktirilgan   bo'lib,   xaftalik   barshdhanam   utashga   majbur   bo'lgan.     Lordga   mkox
soligi   va   boshqa   boshqa   nohaq   sohklar   tulagan,   uning   sudiga   buysundirilgan
tamomila krepostnoy qisqa edi.  XIII asrdagi ingliz dehqoni aslida villangan emas,
balio servga o'xshab ketardi Ingliz yunstlan «rim huquqiara dalil keltinb, villanlar
Rim   qulining   bir   tun   deb   ochiq-oydin   fikr   bildirgan   edilar   Deliqonlaming   tez-tez
qochushlan,   butun   jamoa   dehqonlaring   lord   uchun   majbunyatdan   bosh   tortishlari
mumkin. emas edi XIII asrda Angliyadag ijtimoiy ziddiyatlarning boshqa bir yo'li
bir   tomondan,   yink   feodallar,   ya'tu   lordiar.     yepiskoplar,   yirik   monastularning
abbatlan o'rtasida yuz bergan bo'lsa, ikkundua
  Bulaming   hammasi   ritsarlar   bilan   shaharlikdarning   birlashgan   siyosiy
chiqishlar   uchun   sharoit   yaratib   berdi.     XIII   asming   yarimdagi   siyosiy   voqealar shuni ko'rsatadiki loann Yersiz Buyuk erkinlik hartiyasini imzolar ekan, haqiqatda
uni   bajarmoqchi   emas   edi.     Ioann   Yersizni   o'zi   ichgan   qasamiga   rioya   qilish
samaraliatidan   xalos   etgan   papa   Innokentiy   III   ham   qirol   tomoniga   o'tdi.     Ioan
baronlar   bilan   yangi   unishga   tayyorlana   boshlagan   ham,   ammo   urush   ayni   qizib
turgan   paytda   qirol   oldi.     Uning   varisi   lachik   yosh   o'g'li   Genrix   III   (1216-1272)
baranlar   oligaraniyasi   qo'lida   uzoq   vaqtga   cha   qurol   bolib   qoldi   Fransiyadan
Angliyaga   kelgan   qarindosh   urug'lari   va   ulaning   do'stlarini   ingliz   baronlariga
qarshi qilib bo'ldi.   Bu esa ingliz baronlari o'rtasida qahr-g'azab uyg'otdi.   oldinda
barunlar ritsarlar bilan kelishib harakat qildilar Ammo baronlar hokimiyatni faqat
o'zlan   uchun   olish   intilayotganliklari,   itsarlar   masalalarida   noaniq   va'dalar   berish
bilan cheklanayotganliklarini tez payqadilar.  Ular norozilik bildirchlar
  Harakat ketdi qism  shaharliklar va bir qancha dehqonlar, quaman villanlar
kelib   qo'shildilar   Baronlar   to'dasi   bo'limb.     Demokratik   tarkibning   faolligidan,
vaqtincha,   boshlanib   ketgan   dehlar   harakatidan   qo'rqib   ketgan   baronlarning
ko'pchilig'i   tezkor   kuzatuvga   o'tdi   1264   yil   Simon   qirolrang   tarafdorlari   bo'lgan
baronlarni yakson qilib, Gennx III m va uning katta o'g'li shahzoda Eduardni asir
qilib. oldi 265 yili bostuda u keng tarkibda parlament chaqirdi: parlamentga baron
va   yepiskoplardan   tashqari,   itarlarning   va   shaharlaming   vakillari   taklif   shunday
qilib,   fransuz   General   shtatlariga   o'xshash,   Angliyada   birinchi   marta   uch   taaqa
vaqillandan iborat parlament chaqirildi.
Eduard   III   (1327-1377  yy.)   hukumati   1349  yil   chiqargan  “Ishchi   qonunlari
to'g'risida ordonanoga ko'ra, har bir 12 yoshdam 60 bo'lgan erkak va ayol o'z yeri
va yashahs uchun boshqavositasi bo'kmam, epidemiyadan oldingi maosh bilan ish
taklif   qilgan   kishiga   yo'llanishga   majbur   edi.     Bo'ysunmastik   yoki   muddatidan
avval ketib qolish uchun qamoq jazosi qo'llanilgan.  Ishga yollovchilar ham yuqori
maosh   tayinlashsa,   jarima   to'laganlar.     “Ishchi   qonunlari   to'g'risida   ordonannoda
ishlamasdan   tilamchilik   va   o'g'irlik   qilib   yurish   tekshiriladi   Hatto,   tilamchilarga
sadaqa qilganlarga 1 ham qamoq jazosi beriladi.
 XULOSA   Genrix   II   Angliya   Qirolligining   dastlabki   tarixidagi   juda   muhim   shaxsdir.
U   Angliyani   35   yil   boshqargan.     Aynan   uning   davomida   inglizlar   Irlandiyani   va
boshqa   keng   erlarni   zabt   etishdi,   uning   qayta   tiklanishi   amalga   oshirildi   va
mashhur Tomas Beket qotilligi sodir bo'ldi.   Uning yillanda yana ko'plab qiziqarli
voqealar ocx.uz sodir bo'ldi tezdalo yillar Genrix II Plantagenet Angliya qirolichas
Matildaning   o'gli   bo'lib,   u   o'z   nazorat   qirollik   taxti   uchun   amalkıvachchasi
Stivenga qarstu fuqarolar urushi olib borch.   Bolaning otasi Geoffroy V timsolida
Normandiya   gertsogi   va   graf   Anju   bo'lgan   Bo'lajak   qirol   1133-yil   5-martda   Le-
Man   shahnda   tug'ilgan.     Akas,   bo'lajak   graf   Anju   Jeffroy   VI   bilan   birga   o'sgan
yosh   Genn   yoshligidanoq   sayosiy   janjallarni   kuzatgan   Tug'ilganidan   2   yil   o'tgan,
o'sha davridagi Angliya qirg'ili Gennx I (shuningdek, Genrix II ning bobosi) vafot
etdi   va   uning   qiza   Matilda   tegishli   unvoni   olish   uchun   Londonga   jo'nadi   Ammo
uning   amalovachchasi   Stiven   Blous   tattoo   egallab   oldi   va   ingliz   tog'im   egalladi
Bunga javoban Matilda qo'shin topladi va g'ayratli qirol edi.  Ayni zamonda 1258-
1265   yillardagi   baronlar   urushi   mahalida   o'rta   va   quyi   inflaming   harakatidan
qo'rqib qolgan feodallar endi qirollik toj-taxt tevaragida mustahkam zichlashdilar.
Eduard I o'z mavkeini yanada kuchaytirish uchun bir qancha istilochilik urushlari
qildi.     Eduard   I   Uelsni   istilo   qildi   (1283)   va   Shotlandiya   bilan   uzoq   urush   olib
bordi.   Shotlandiya bilan olib borilgan urush o'gir bo'ldi.   Urushni  davom  ettirish
uchun yetarlicha mablag 'bo'lmagan qirol juda mushkul  bir ahvolga tushdi.   1295
yili   qirolning   o'zi   umumfasliviy   parlament   chaqirdi   Bu   parlamentning   tarkibi
uchun   a   ana   shunday   yig'ilishlar   uchun   namuna   (begnildan,   uni   keyindask
comunali padaments deb atadi
  Fransiya bilan boshlanib ketgan Yuz yillik urush hukumatidan katta pullar
talab   qildi   Pulga   kerak   bo‘lgan   qirol   har   safar   parlamentga   murojaat   et,   undan
“subadiya” yoki “komalo” sotashga majbur bo‘ldi.   XIV asr ingliz parlamentining
huquqi   ham   rasmiy   rasmiylashdi   1343   yildan   e'tiboran   parlament   ikki   palataga
bo'lindi.     Yuqori   Palata   Lordlar   Palatasi   Deb   Atalib,   u   Ruhoniy   Lordlar,
Arzayepiskoplar,   shaharlikdan   iborat   bo'lardi   XIV-XV   asr   shaharlarida   Alohida boshqaruv   tizimi   ko'proq   shahar   sex-oligaraya   harakten   ega   bolth   XIV   asrdan
keyin   ritrarlar   grafikliklarga   hokimiyati   o'z   qo'llariga   karitib,   buga   kelganda   endi
bozor,   savdo-sotiq   bilan   olib,   bazan   esa   sanpat   bilan   ham   yoqidan   bog'langan
qishloq zo'jayinlarig a aylangan edilar XIV asming ikloncha yarimidan o'rin olgan.
yordam   murosaga   keltiruvda   sudyalar   degan   yang   mansab,   nitsarlarning
joylaridagi  siyony  holimiyatininggıfodan ech Ritsarlar  bu mansabni  bepul  bajarar
edi
 Ill asrning üdanchi yarmida va XIV asrda Angkyn o'z iqhsodida yana ancha
katta   sljulama   bostutian   kedurd:   Flandriya   balan   va   quruqlikdagi   boshqa.     keng
bozor   aloqalariga   tortdi.     Angliyaning,   avvalo   Londonning   o'laning   o'nshi,
Fransiya   shaharlarida   angari   qishloq   xo'jaligining   boshqa   mahsulotlariga   -   g'alla,
go'sht,   not   mahsulotlari,   teri   va   hududlarga   bo'lgan   talab   shaharni   yaxshilashdi.
Pul   xo'jaligining   rivojlanishi   Angliyadagi   krepostacy   yer   mullining   manoning
yeminlanishi   sabab   bo'ldi.     Lordlar   barshchinani   pul   obrogi   bilan   ayirboshlashni
foydaliroq deb bilardi.  Bunday holatda ular o'zlariga qarashli yerlami (domenlans)
dehqonlar orasida chiqqan yo'llanma ishchilar mehnati bilan mahalliy va mahalliy
bo'ldilar. 
  Kommutatsiya XIII asrdayoq katta yutuqlarga erishdi XIV arming birinchi
yarmida   bir   qancha   tumanlarda   kommutatarya   barshchunan   batamom   soqib
chiqardi   Kommutatsiya   birinchi   galda   eng   badavlat   dehqonlar   uchun   foydali   edi
XIII as o'rta hol dehqonlar kommutatsiyadan ko'pincha voz kedar edilar.   Chunki
ulaming   pul   topishlan   qiyn   edi   Vaqt   o'tish   bilan,   pshloqda   pul   miqdan   kopayıtu
bilan   o'rta   hol   dehqonlar   ham   kommutatsiya   o'z   ahvolini   yaxshi   bilib,   unga
boshqacha nazar bilan qaraydigan bo'lishdi.  Ammo lord pul rentasang
  Do   g'oyat   yuqoridan   dehqonlar   noroa   edilar.     Ba'a   bir   grafliklarda,
chunonchi,   Kent   gafligida   dehqonlar   kam   yerlikdan   qattiq   jafo   chelar   edilar
Lordlar   bekor   turgan   yerlarm   bo'lib   abb   va   dehqonlarga   xizmat   qilib   turgan
yaylovlaridan siqib duqarib, jamoa o'tloqlanm qisqartirmoqda. boldi
  1348   ynida   Angliyada   dahati   vabo   epidermyan   (yuqini   kasalligi)   avy   alá,
zamondoshlar uru “gom o'tats deb atashdi.  Shu yuquanli kasallik yomon mamlakat aholisuung   qani   totdan   uch   qrami   halok   bold   Ishchu   qo'llanmang   kamayishu
shaharning   ham,   quloquang   ham   ahvoliga   ta'sir   ko'rsatadi   ancha   Ishchu   qo'llar
harbiyni   olib   borish.     1141   yilda   Matilda   Londonni   egallab,   malika   bo'lishga
muvaffaq bo'ldi.  Ammo baxt uzoqqa cho'zilmadi: bir muncha vaqt o'tgach, Stefan
poytaxtni   qaytadanb   oldi.     Normandiyada   Jefri   V   frontni   yo'q   saqlash   va
Normandiyani  o'ziga boysundirishga muvaffaqiyat  bo'ldi  va o'z gertsogi  unvonini
oldi Bu vaqt ichida Geni onasi bilan Bristolda yashadi, ammo shahar shamol ostida
bo'lganida, u Normandiyaga ko'chib o'tdi.  Ko'p'tmay, etuk bo'lgan Geni Londonda
hokimiyatni   qo'lga   kiritish   uchun   muvaffaqiyatsiz   urinishlami   yuzaga   keldi.     Bir
qator   u   muvaffaqiyatsiz   yo'lliklardan   so'ng   keldi   otasi   Jefn   V   vafot   etdi,   Do   G
bo'lgan   solig   Genn   Normandiya   gatsog.     Anju   graf   va   boshqa   bir   qatorlarga
aylandi.   Frantsiyada katta mulkka ega bo'lgan yosh Genri frantsuz qiroli Lui VII
ning tajribasi xotini Akvitaniya Eleonoraga uylandi va Akvitaniya gertsogi bo'ldi.
Endi Genn Angliyam zabt eta oldi
 FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
  1.  Rojer   B.  Bek,   Linda  Blek,   Larri   S.  Krieger,  Filip  C.  Neylor,  Dalua  lxo
Shabaka Interachon McDougle Little jahon tarixi naqshlari, AQSh, 2022 Docx.uz
2. Salinov T O'rta asrlar tarixi -Toshkent, 2021 yil
 3. O'rta asrlar tarixi V.P.Semenov -T, "O'qituvchi" 2021 y.
 4. O'rta asrlar tarixi Ed.  S.P.  Karpova IIM MDU 2022 qismi
  5. O‘rta asrlar  tarixi.   Ed.   Z.V Udaltsova va JV Karpov 1-2 soat  M. Oliy
maktab 2020
  6.   Qurbongalieva   R.R.     O'rta   asrlar   tarixi   qo'v   usullari   qo'llanma.     T.
Uchpedgiz 2022 yil
 7. Kergman L.E.  Angliya tarixi va madaniyati geografiyasi.  M., 2021 yil.
 8. Le Goff O'rta asr G'arbiy tsivilizatsiyasi.  M., 2020 yil.
 9. Levitskiy Y. A. Angliyada shahar va feodalizm.  M., 2022 yil.  10. Nefedov S. O'rta asrlar tarixi M., "Vlados", 2021 yil.
 11. Polyak G.B., Markova A.N.  M., "Veche", 2020.
 12. Shervud E.A.  Anglo-sakslardan inglizlarga M, 2022
 13. Tileuqulov S.T., Abdazamov A.A.  O'rta asrlar tarım O'quv qo'llanma T.
2021
 14. Qurbongaliyeva R. O‘rta asrlar ta O quv metodik qo‘llanma T
  “O qituvchi”, 2021 yilʻ

Genrix II Plantaganet davrid Angliya KIRISH Mundarja: I.BOB. XI-XIII ASRLARDA ANGLIYADA 1.1.XI-XIII asrlarda Angliyada siyosiy markazalashishning boshinishi (Baliq sikiliti metodi) 1.2. XI-XIII asrlarda Angliya qishloq xo'jaligi va shaharlari II. BOB. GENRIX II PLANTAGENET SIYOSIY HAYOTI VA ANGLIYA 2.1 Generix II Plantagenet siyosiy hayoti ( “SINKVEYN” texnologiyasi ) 2.2. Davket hokimiyatini markazlashtirish. Generix II ning islohatlari. 2.3 Angliyada parlamentning vujudga kelishi. ( Asso t sia t siya metodi ) XULOSA FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR.

KIRISH Buyuk Angliya qiroli Genrix II Plantagenet 12-asmung eng nufuzli hukmdorlaridan bindir Qirol katta ulanishni o'ziga bo'ysundirdi va u taxt uchun uzoq vaqtni saqlashga majbur bo'ldi, bu undan ko'p qochib qutuldi. Anghya qiroli Genrix II Plantagenet tomonidan amalga oshirilgan mahim barqarorlik darajasi qirol hokimayah barqarordan mustahkamlandi Haqiqatan ham u kuchli monandar biri edi Qo'shni Evropa davlatlarining qolgan monardarı Gennx II dan qo'rqishdi va kuchli edi. Amina, har xil fuqarolik to'qnashuvlarn, qo'zg'olon va g'alayonlarga qarab. Angliya qarah Gennz II I ning o'g'illari o'rtasida yerlan taqsimlash haqidagi fikriga qo'shilmagan Qirol Genix II aroy yilnomachulan tomonidan tayinlangan va ulug'langan, ular o'z asarlanda Angliya qirolirung faqat eng yaxs tomonlarini tasvirlaydi. Solnoma chilardan bin Genrix II ni adabiyot va latohzanlikou yaxshi qoladigan juda taqvodor odam deb ta'riflagan, harbiy ishlani, ya'm jangovar o'q-dorilami yaxshi ko'radigan odam. Gennx Il ring ota-onasi oljanob odamlar edi Angliya quroiming mumkin nufuzli vassali cải. Count Geoffuroy V Frantsiya katta mulklarga ega edi Hududga Angean imperyan ham kugan Count Geoffroytang uchta farzandi bor edi Gavix II akalan bilan birga ingliz va frantsuziga da'vogarlik qud Qual vafatidan keyin taxtra Genrix I ung lan Stiven egallab oldi, bu fuqarolar urushiga olib keldi Angliyadagi qonli urush 1135 yildan 1154 yil 19 yil davom etdi Ingliz qurali frantsuz qirg'in La Vilning miqasi Akvitamya gersoginyanga uy Geanz II e gan chinh. Sau lalan birga, Genix II Akvitaniya hududlan uradan nazorate golge land Kopele ve bu Evrope hududising garbiy qismidir Ammo tez orada qirol Stiven vafot etdi va boshqaruvning yangi davri boshlandi Genix II Plantagenet hulanronligi Mavzuning maqsadi qirel Genrix II yordamida yordam islohotta o'rganishdir Mavzuga oid pedagogik va metodik adabiyotlarni o'rganish va tahlil qilish, Mavzuga oid pedagogik va metodik adabiyotlarni tahlil qilish,

-Gennx II Plastaganet davenida Angliya biznes istiqbollarini aniqladi Kurs isliining predmeti: Genrix II Plantaganet davrida Angliya haqida darslik va qo'llanmalar, to'g'ridan-to'g'ri internet ma'lumotlanini uyg'unlashtirish kerak Kurs ishining obyektir Geniz II Plantaganet orqali Angliya mavzusam to'la yontistuu shaldlantinsh faoliyatimni tashlab yuborish. Kurs ishining tuzulishi va hajmi: Kurs islu korish, ikki ta bob, milosa, olingan adabiyotlar ro'yxati va lovalardan iborat. 1.1.XI-XIII asrlarda Angliyada siyosiy markazalashishning boshinishi. XI asr o'rtalarida Angliyada asosiy yer egaligi munosabatlari hukm surgan bo'lishiga qaramay, aholining yer egalari qaram aholigi ajralishi to'la yakun topmagan edi. Mamlakatning shimoli-sharqidagi dehqonlarning katta qismi o'z erkinligini saqlab qolgan, yer egalariga qaram dehqonlar em yagona krepostnoylarga. Angliyada feodalla shush jarayonining tugallanithi facinormandlar imilon bilan bog'liq edi. Frantsiyaning Normandiya gertsogligidan chiqqan 15 ming ritsarlar - arosan normand va frantsuzlar 1066 yilda Normandiya gersogi Vilgelm Fotih rahbariyati Angliya taxtiga da'vo qilib Angliyaga bostirib koradil Normandiya gertsogi Vilgelmming Angliya taxtiga da'vo vafot etgan 1066 yil davomida ingliz tilidan vafot etgan. Qirol Eduardning o'g'li bo'lmagani uchun taxtga merosxo'r bo'ladigan voris qolmadi. Uning yaqin qarindoshlari ham yo'q edi. Shu sabab Londondagi Vestminstr abbatligida yig'ilgan Uitenagemot ("Donolar kengash) yink anglosakson ehtimoli vakil Garoldni yangi qurol qilib Vilgilim qachon Angiliya taxtiga dovo qildi Angiliya 1066 yil Vilgelm nechanchi yillarda Angiliyani boshqardi 1066-1087yy Vilgilim qancha vaqt davlatni oshqardi 21 yil Boronl ar

sayladilar Bu Eduardga yaqinligi bo'lgan Normandiya gertsog Vilgelm berilgan, z va zo'ravonlik bilan amalga oshirilgan osturilgan hodisa deb baholandi Gerts hokimiyati bilan Vilgelm kuchog'i bilan. qaror qaror qildiG Angliya cherkovini papalarga itoat ettinshni ko'zlagan papa bu istiloga oq fotiha beradi Anglo-saks ruhomylarning o'zlarini mustaqil ushlab turgan va frantsuzlar papa hokimiyatiga bo ysynmaganligi Papalikning Vilgelm I to monida tunshiga sabab edi. Normandlarni qo'llab-quvvatlash yo'li bilan papalik Angliya ustidan o'z ta'sirini oshirishmoqchi bo'ldi va nomandlar hukmronlig o'matilishi bilan shunga muvaffaqiyatli ham bo'ldi Yangi qirolning o'z drujinasi va dehqonlardan Garoldning qo'shini Normandlarning og'ir qurollangan nitsarlariga bardosh bera olmaydi. Anglosalcılar qattiq qarshilik ko'rsatishiga qarshi, 1066 yil 14 oktyabrda engiladilar, qirol Garold halok bo'ladi. Vilgelm Londonni egallagach Uitenagemot "Donishmandlar" kengashi tomonidan tuzilgan deb e'lon. Vilgelm (Uilyam I) “Fotih nomi bilan Angliya taxtiga (1066-1087yy) o‘urdi. Normand baronlariga butun mamlakatni bo'ysundirish uchun bir necha yil kerak bo'ladi. Anglosakslardan yerlar tortib olirasli va erkin dehqonlami krepostnoylarga aylantirilishiga qarshi mamlakat shimoli va sturmoli-sharqida 1069 va 1071 yillarda dehqonlar va feodallar ishtirokida kuchli qo'zg'olon bo'lib . Qo'zg'olon bostirilib, York vodiya va Darem grafgi vayron qilmadi, qishloqlar yoqib yuborildi, aholi qurib tashlanadi. Bu yerlarda uzoq yillar hech zot yashamagan Faqat Sistertion orderu tomonidan XII asrda yaylovlarga aylantirilgandan keyingingga bu yerlar yana jonlanadi Vilgelm i davyda qirg'ol saroyi va boshqaruv bo'g'inning fantsuz tilining qo esti, sezilarli aholiga msbatan og ir siyosat bosqinchilarga bo'lgan norozilikung kuchayib ketdi. keldi Vilgelm Fotih 1066-1087 Vilgelm Fotih 1066-1087 yy, haydaladigan Vilgelm erlarming 7 dan 1 ko'rinishida qirollik domeni o'zida qoldirdi Uning Yang o'rmon to grisadas qonunning e'lon mamlakat qilimshi bu norozaliknang yanada kuchayishi sab ab bo'ladi Bu qonunga ko'ra, muzlashg judge illarim o'ldira paydo bo'ldilar shundan so ng Vilgelm «normandlarga suiqasd qilgan koshalar harakati qirolning o'ziga

suiqasd qilgan deb harakatim va shunga mos ravishda jazolanishim e'lon qildi ya'ni anglo-saks feodallarining barcha mulklari tortib olindi va ular Vilgelm I bilan kelgan normand va frantsuz feodallariga bo'lib berildi. Angliyadagi yink normand feodallari "baronlar" deb ataldi. Mamlakatdagi barcha yerlar feodal mulki hisoblangan xo'jalikka - manonslarga bo'lindi. O'rta asrlarda bu atama bir o'zida lordning uyi va unga qarashli bo'lgan hududni anglatgan. Angliyada shaharlaming ham ko'pchiligi qirol domenida edi. Shaharlar misolida boy resurslarga egalik Angliyada reklama qirol hokimiyatining kuchli bo'lishishimg sharti edi. Vilgelm I davlatni boshqarish tizimiga jiddiy o'zgansilar kintdi, ya'ni 00 mahmany bo'lgan grafiklar oldida sen orlar tomondan emas, bal shenflar tomonidan boshqariladigan bo'ldi. Shenf ma'muriyati anglo- saksonlar jamiyatida ham mavjud edi va u Vilgelm I tayinlangan nfiylar qirolning graflikdagi vakolatli va bo'lib, sud nazorati ostidagi qurol mullani jazolasi, graflikdagi xavfsizlik quroli mullani jazolasi, urushlar davnda harbiy nazorat otryadlar to urushlar davnda. plash va unga qo'mondonlik qilish edi. Xullas, graflikdagi sud, harbiy va ma'muny hokimiyat shenflar qo'lida edi Bundan tashqari, Angliyadagi barcha cherkovlarda yuqori darajadagi xizmatlar anglo-sakslardan tozalanib, frantsuz-normand ruhoniylan qo'liga benldi Vilgelm 1 diniy sudru alohida qilib ajratilganda uning buyrugi bilan shenf va amaldorlaung cherkov sudi ga aralaslushi ta'qiqlandi Shurung bilan birga, Rim papaligining ingliz cherkovi ustidan hukmronlik bo'lgan barcha da'volan rad etildi Vilgelm papa Gngorny VII ga vassalik qasami ichishdan bosh torth va ingliz cherkovini qiroldan hech kom nazorat qilmaslikni boshqa uning roziligisiz cherkov hamda davlatning papaga va papa qarorlanga bo'y sunmasligum e'lon qildi. sog'lom normandlar istilos hukmron gunohga sabab bo'ldi! Feodal tabaqaning shaxay tarkobiming o London Angliyada kuchli qirol yerlarini bevosita qiraldan bo'lgan holda vassalik iplari orqali mustahkamroq bog'langan edilar. Qiralning bevosita vassali hisoblangan baronlar, qirollika feodal soliqlarini to'lashlari va harbiy xizmat o'tashlari kerak edi. Faqatgina yirtqich feodallar (Angliyada yirik feodallarni baromlar deyingan) emas, balki ulaming vassalari