Mavzu:Mac, UNIX, LINUX, iOS va Android va operatsion tizimlari va ularning imkoniyatlari. Reja: 1. Windows Mobile, Windows Phone, Android, AOS, SymbianOS operatsion tizimlar haqida ma’lumot. 2. Windows Mobile, Windows Phone, Android, AOS, SymbianOS operatsion tizimlarining o ’ xshashliklari va farqi . 3.Mac operatsion sistemasining yaratilishi va hozirgi kungacha bosib o`tgan yo`li 4.LINUX operatsion tizimi haqida malumot.

So’nggi bir necha yillardan beri, mobil divayslar sanoati shunchalik ulkanlashib kettiki, internetdan umumiy foydalanish va faollik bo’yicha hattoki kompyuterlar bozorini ham egallab bormoqda. Bu albatta mobil vositalardagi ustunlik, hamda ma’lumotlar tarmog’i bo’yicha muntazam aloqa tezligi sababidandir. Xuddi kompyuterlar o’tmishidagi singari, mobil operatsion tizimlari (O.T.) ishlab chiqaruvchilari orasida ham yakka liderlik uchun kurash boshlanib ketdi. Eng talabgorlar ro’yhatidan iOS, Android va Windowslar turli sanoat ishtirokchilari tomonidan kiritilgan. Ushbu holat nafaqat kim eng kuchli ekanligi to’g’risidagi savol balki siz uchun qaysi biri to’g’ri kelishini bilish uchun ham muhimdir. Har bir O.T ba’zi foydalanuvchilarga mos keluvchi va ba’zilarini yuzini burishtiruvchi o’z xususiyatlariga ega. Keling har bir nomzod bilan tanishib chiqaylik va sizning talablaringizni eng to’liq qondiradiganini topishga harakat qilaylik! Android Ushbu tizimning eng o’ziga xos xislatlaridan biri -unda o’zlashtirish (customization) imkoniyatlari miqdoridir. Bu qulaylik telefonning butun telefonning barcha qismi, o’rnatilgan fon, vidjetlar va ikonkalarni o’z ichiga oladi. Android Google Play yoki nashr qiluvchining o’zidan bevosita yuklab olinadigan, bir milliondan oshiq turli ilovalarga ega. Agar siz aynan o’zingizga moslashtirilgan mobil xizmatini istasangiz, Android eng yuqori tanlovdir. IOS Apple’ning IOS, IPhone’da 2007 yilda ishga tushirilgan bo’lib, mavjud eng birinchi mobil O.Tlaridan biridir. Ushbu tizimdan foydalanish ortidagi asosiy g’oya -boshqa barcha Apple mobil mahsulotlaridan foydalana olish imkoni bo’ladi. Ma’lumki Apple mavjud eng zo’r telefonlarni ishlab chiqadi, shu bilan o’z operatsion tizimini ahamiyatini oshiradi. Undan tashqari iOS uchun mobil ilovalar soni ulkandir, hayolingizga kelishi mumkin bo’lgan barcha dastur va hizmatlar muhayyo.

Windows mobile. Bu OT OT ishlab chiqaruvchi kompaniyalarning lideri hisoblanmish MicroSoft kompaniyasi tomonidan ishlab chiqilgan. Windows mobile otsining interfeysi - kompyuterlardagi otlarning interfeysiga uxshash. Bu ilovalarni yozishni birkancha osonlashtiradi va foydalanuvchilar uchun ular uchun xam ularga tanish interfeysda ishlashga uziga yarasha kulaylik olib beradi. Afzalliklari. - Interfeysining kompyuter interfeysiga uxshashligi; - qulay sinxronizatsiya; - OT tarkibida ofis ilovalarining mavjudligi; - Ko’p vazifaliligi; Kamchiliklari. - qurilmalarga quyilgan katta talab (visokoye trebovaniye k oborudovaniyu); - Viruslarning kupligi; - Ishlashdagi nokulaylik (nestabilnosti v rabote); Android Android - Linux OT lari bazalari asosida ishlab, google kullab kuvvatlashi yordamida Open Handset Alliance (OHA) tomonida ishlab chiqilgan yangi otlardan biri hisoblanadi. Otning boshlangich kodi (isxodniy kod) ochik bo’lganligi sababli har bir ishlab chiqaruvchi o’z mobil otlarini o’z distributivlarini ishlab chiqishi mumkin. Afzalligi. - Boshlang’ich kodning ochiqligi; - Ko’pgina ilovalarni mavjudligi; - Yuqori tezkorlik darajasi (visokoye bistrodeystviye) ; - Google serverlar bilan o’zaro qulay bog'lanish (udobnoye vzaimodeystviye s serverami Google) ; Kamchiliklari. - Ko’gina aktual versiyalar - ishlab chiqaruvchilar qaysi versiyadagi OT uchun ilova yozishni bilmasligi;

- Ochiq kodli bop’lganligi uchun xakerlar xujumiga bardoshlimasligi; - Deyarli har doim qayta to’g’rilash talab etilishi; IPhone OS Apple kompaniyasi tomonidan ishlab chiqilgan OT. Bu ot fakatgina Apple kompaniyasi maxsulotlarida ishlatiladi. iPhone, iPod, iPad qurilmalari hamda AppleTV televizorlariga OT sifatida o’rnatilgan. Afzalliklari - Foydalanishning qulayligi; - Sifatli xizmat ko’rsatish; - Ko’pgina muommolar to’g’rilanadigan, doimiy yangilanish; - App Store dan ko’pgina zararsiz dasturlarni sotib olish imkoniyati; Kamchiliklari. - Norasmiy ilovalarni o’rnatish uchun jeylbreak ni talab etilishi; - Ko’p vazifalikning yo’qligi; - Dokumentlarni taxrirlash redaktorini OT tarkibida yo’qligi; Palm OS Ushbu OT 1996 yili vujudga kelgan. Chuntak partotiv kompyuter (KPK) larida qo’llaniladi. Keng imkoniyatlari va foydalanishda qulayligi sababli keng tarqalgan edi. Hozirda deyarli foydalaanilmaydi. Afzalliklari. - Ko’p resurs talab etmaydi; - Foydaalnuvchi interfeysining qulayligi; - Kompyurter bilan qulay sinxronizatsiya;

Hozirgi axborot texnologiyalari rivojlangan paytda, kompyuterlar har bir oila, korxonalarga kirib borgan paytda operatsion sistemalar orasida “Macintosh” degan so`zni uchratib qolamiz. Bunaqa kompyuterlarning egalarini o`z kompyuterlariga bo`g`lanib qolganlari, u bilan faxrlanishlari bizni hayratga soladi. Xo`sh, bu kompyuterlarning shunchalik o`ziga tortuvchi tomonlari nimalar? Qulay korpus, kuchli protsessorlarmi yoki tezkor xotirami? “Apple” firmasi tomonidan yaratilgan bu kompyuterlarda garchi sanab o`tganlarimning barchasiga katta e’tibor berilsada, Macintoshni yaratilganidan boshlab to hozirgi kungacha “Macintosh” qilgan asosiy komponent bu – Mac operatsion sistemasidir. Men hozir shu operatsion sistema haqida batafsil ma’lumot bermoqchiman. 1) Mac operatsion sistemasi birinchi bo`lib 1984 – yilda Apple firmasi tomonidan yaratilgan birinchi Macintosh shaxsiy kompyuteri bilan birga ommaga havola etildi. Dunyoda birinchi bo`lib grafik interfeys orqali ishlovchi bu OS o`sha paytlarda katta shov – shuvga sabab bo`ldi. Chunki o`sha paytlarda mashhur bo`lgan MS DOS operatsion sistemasi “ командная строка ”, “ выполнить ” kabi buyruqlar to`plami bilan ishlar, buning uchun esa foydalanuvchi ma’lum bilimlarga ega bo`lishi yoki doimo maxsus lug`at bilan yurishi kerak edi. Mac operatsion sistemasi yaratuvchilari esa hozir biz o`rganib qolgan darchalardan, ikonkalardan va papka (katalog)lardan iborat OS ni yaratishdi. Yana bundan tashqari Macintosh kompyeteri bilan birga hozirgi sichqonchaga o`xshash kursorni siljitish vazifasini bajaruvchi qurilma ham yaratildi. Hali o`sha paytlardanoq bu OS keyingi avlod kompyuterlari qanday bo`lishini ko`rsatib bera olgan edi. Aslida grafik interfeys haqidagi g`oya Mac OS yaratuvchilari tomonidan o`ylab topilmagan, ular Xerox firmasidagi kompyuterda ko`rib, unga qo`shimchalar kiritib o`zlarining ixtirolari sifatida dunyoga tanitishgan. Xerox kompaniyasining axborot markazida grafik interfeys bilan ishlovchi yagona kompyuter bo`lib, ishchilar undan faqat o`z maqsadlari yo`lida foydalanishgan