logo

Algoritm turlari

Yuklangan vaqt:

08.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

310.3623046875 KB
  Algoritm turlari
1. Chiziqli strukturali algoritmlar
2. Tarmoqli strukturali algoritmlar
3.  Siklik  strukturali algoritmlar Dasturlash   jarayonida   qo’yilgan   masalaning   yechish   algoritmini   ishlab
chiqish   asosiy   bosqichi   hisoblanadi.   Asosiy   algoritmik   strukturalar   uch   turga
ajratiladi: Chiziqli, tarmoqlanuvchi, siklik.
Chiziqli   struktura   ketma-ket   bajariladigan   amallar   ketma-ketligidan   tashkil
etiladi:
Psevdokod Blok-sxema
1-amal
2 -amal
….
n -amal
Tarmoqlanuvchi   struktura   tekshirilayotgan   shartning   natijasiga   (ha,   yo’q,)
bog’liq   ravishda   algoritm   ishining   alternativ   yo’llardan     birini   tanlashni
ta’minlaydi.
Tarmoqlanuvchi strukturaning 4 ta asosiy varianti mavjud:
- agar - u holda;
- agar - u holda - aks holda;
- tanlash;
- tanlash - aks holda.
Psevdokod Blok-sxema
1.  agar - u holda
agar   shart
u     holda   amal
                         
         hal bo’ldi
Misol:     musbat     x     uchun
sin(x)   funksiyaning qiymatini
hisoblang.
agar  x > 0 
      u holda   y:=sin(x)
      hal bo’ldi
2.  agar - u  holda - aks  holda n-amaln-amal
n-amal
yo‘qha
shart
amal
  yo‘qha
   х>0
y=sin(x) Agar  shart
      u  holda  1-amal
     aks  holda  2-amal
  hal   bo’ldi   
Masala.     Ikkita   a,   b   sonlar   berilgan.   Agar   birinchi   son   ikkinchi
sondan   katta   bo’lsa,   u   holda   uni   ikkilantiring,   ikkinchi   sonni   bir
soni   bilan   almashtiring,   aks   holda   birinchi   sonni   o’zgarishsiz
qoldiring, ikkinchi sonni esa ikkilantiring.
agar     a>b
u   holda   a:=  2*a;    b=  1
aks     holda     b=   2*b
 hal bo’ldi
3.  tanlash
Tanlash
1-shart  bo’lganda:   1-amal  
2-shart   bo’lganda:       2-
amal  
……………………………
n-shart  bo’lganda:   n-amal  
hal  bo’ldi
Masala .  Natural   son   n   qiymatiga   bog ’ liq   ravishda ,    1,   2    yoki    3
qiymatlar    qabul    qilganda ,  mos    ravishda    u   ga   sinx ,  cosx    yoki   nol
kiymatlarni   ta ’ minlang . yo‘q
ha
Shart
1- amal 2-amal
 
yo‘q
ha
a>b
а = 2*а;   b= 1 b= 2*b
  tanlash
n   =   1   bo’lganda:   u   :=
sin(x)
n   =   2   bo’lganda:   u   :=
cos(x)
n   =   3   bo’lganda:   u   :=   0
 hal bo’ldi
Tanlash
  l-shart     bo’lganda :   1-amal
2-shart     bo’lganda :   2-amal
…………………………..
p-shart     bo’lganda :   p-amal
              aks   holda   (p+1)-amal
 hal bo’ldi
tanlash
a   >   5     bo’lganda:       i   :=
i+1
a   =   0     bo’lganda:     j   :=
j +1
aks  holda  i := 10;  j:=0
hal bo’ldi yo‘q
yo‘q ha
ha ha
1-amal
yo‘q 1- shart
n- shart 2-  shart
2- amal
n-amal
n-amal
yo‘q haha
i = i+1
yo‘q а > 5
а = 0 j = j+1
i = 10;  j:=0 Siklik   struktura   sikl   tanasi   deb   nomlanuvchi   qandaydir   amallar   to’plamini
bir   necha   takror   bajarilishini   ta’minlaydi.   Sikllarni   asosiy   ko’rinishlari   jadvalda
keltirilgan. Psevdokod Blok-sxema
Toki  tipidagi sikl
Toki   shart
Sb 
sikl tanasi
So
Masala. 1 dan 10 gacha sonlar yig‘indisini toping
S:=0; i:=1
Toki   i<=10 
Sb 
S=S+i
i=i+1
So
Uchun tipidagi sikl
i ucnun i1 dan i2 gacha
Sb 
sikl tanasi
So Masala. 1 dan 10 gacha sonlar yig‘indisini toping
S=0
i  uchun  1  dan  10  gacha
Sb
S=S+i
So
1-misol:   Tekislikda   koordinatasi   bilan   berilgan   Ml(xl,yl)   va   M2(x2,u2)
nuqtalar orasidagi masofani aniklash
Masalani yechish bosqichlari:
1.   Matematik   modeli:   Tekislikda   M1(xl,yl)     va   M2(x2,u2)     n u q talar
orasidagi  masofa   
  d=	√(x¿¿1−	x2)(u¿¿1−u2)¿¿ formula bo’yicha hisoblanadi.
2. Algoritm sxemasini tuzamiz:
«Masofani hisoblash va natijani chiqarish» blokini oydinlashtiramiz: 2-misol.    Asosining radiusi   R,   balandligi   N   bo’lgan silindrning yon srtining
yuzini va uning hajmini aniqlang.   
Test
Berilganlar Natija
R =1 N=1 V=3.14 S=6.28 Algoritmi:
alg   Silindr  ( xaq   R,N,V,S)
arg  R, N
natija  V
boshl   xaq    Pi:=3.14
      V:=Pi*2*R*H       
 S := 2 * Pi * R * H 
tamom
4-   misol.   Tekislikda   uchta   nuqta   berilgan.   Ulardan   qaysi   biri   koordinata
boshiga yaqinligini aniqlang.
Test
Test tartibi Berilgan Natija
xA yA xB yB xC yC S
1 2 1 2 2 -1 3 “ Bu  A  nuqta ”
2 2 2 2 1 -1 3 “ Bu  V  nuqta ”
3 2 2 -1 3 2 1 “ Bu  S  nuqta ”
Algoritmi :
alg  Nuqta( haq  xA, uA, xV, uV, xS, uS, lit S)
arg   xA, uA, xV, uV, xS, uS 
natija   S
boshl   haq DistA, DistB, DistC
    DistA := sqrt(xA**2 + uA**2)
    DistB := sqrt(xB**2 + yB**2) 
    DistC := sqrt(xC**2 + yC**2)
   agar (DistA < DistB) va (DistA < DistC)    
                             u holda     S := "Bu A nukta" 
                              aks  holda
                                               agar  DistB <DistC 
                                                      u holda            S := "Bu V nukta"
                                                           aks  holda        S := "Bu S nukta" 
                                              hal bo’ldi        hal bo’ldi 
tamom
5  - misol.  Berilgan to’rt xonali butun sonning raqamlari  ko’paytmasini toning.
Test
Test tartibi Tekshirish Son Natija
1 Musbat son 2314 R=24
2 Manfiy son -1245 R=40
alg  Butun_son  (but  Num, R) 
arg  Num
natija  R
boshl  but  i, j, k, 1
Num :=  abs(Num)      |  abs -  absolyut qiymat 
     i :=  Num  div  1000     |   i -  birinchi raqam, div - butun bo’lish
 j :=  ((Num  div  100) mod 10) |   j -  ikkinchi raqam,  mod - qoldiq hisoblash
k :=  ((Num  div  10) mod 10) |   k  - uchinchi raqam
l  := Num  mod  10 |    l - turtinchi raqam
P : =   i   * j   *   k   *   l ;
tamom
6 - Misol. ax 2
+  bx +  s = O  kvadrat tenglamani yeching.
Test
Test
tartibi Tekshirish Koeffisiyentlar
Natija
a B s
1 d  >0 1 1 -2 xl  = 1,   x2 =  -2
2 d=0 1 2 1 xl  =  - 1,   x2 =  1
3 d < 0 2 1 2 Ildizlari mavjud emas
4 a =0,  b =0,   
s=0    0 0 0 x   ning   ixtiyoriy   qiymatida
yechim nolga teng
      5 a =0,    b =0,   
s <> 0    0 0 2 Noto’g’ri tenglama
6 a =0,    b<> 0 0 2 1 Chiziqli   tenglama   x=   -0,5
yagona yechim   
7 A<> 0,
b<> 0,  s=0    2 1 0 xl  = 0,   x2 = - 0,5 Algoritmi:
alg  Kvad (  h a q ,  a, b, s, xl, x2 ,  lit  t) 
arg  a,  b ,s    
natija  xl,   x2,   t
boshl  haq   d
d := b**2-4*a*c                         | d- kvadrat tenglamaning diskriminanti 
       agar  d<0     u    holda  t := " H aqiqiy ildizlari mavjud emas" 
      aks  holda 
                   agar  d=0     u  holda  t := "Ildizlari";  xl := -b/(2*a);   x2 := x1 
                                       aks    holda  t := "Ikkita ildizi" 
                                                        xl := (-b + sqrt(d)) / (2*a)
                                                          x2 := (-b - sqrt(d)) / (2*a) 
                             hal  bo’ldi 
         hal  bo’ldi
  tamom.
7-masala.   x   haqiqiy son berilgan. Rasmda keltirilgan funksiya uchun   y=f(x)
hisoblansin.  
Rasmda keltirilgan funksiya analitk ifodasini quyidagicha yozish mumkin:f(x)=¿{4,         	x≤−2¿{1,           	x≥1¿¿¿¿
Masalani yechish algoritmni tavsiflovchi blok-sxemasi Boshlash
Kiritish N 
P=1
N=0
I=1,N
P=P*I
Chiqarish 
P Ҳа
TAMOM3 2
4
5
6
78- Masala.  N natural son faktorialini top ish algoritmini tizing.

Algoritm turlari 1. Chiziqli strukturali algoritmlar 2. Tarmoqli strukturali algoritmlar 3. Siklik strukturali algoritmlar

Dasturlash jarayonida qo’yilgan masalaning yechish algoritmini ishlab chiqish asosiy bosqichi hisoblanadi. Asosiy algoritmik strukturalar uch turga ajratiladi: Chiziqli, tarmoqlanuvchi, siklik. Chiziqli struktura ketma-ket bajariladigan amallar ketma-ketligidan tashkil etiladi: Psevdokod Blok-sxema 1-amal 2 -amal …. n -amal Tarmoqlanuvchi struktura tekshirilayotgan shartning natijasiga (ha, yo’q,) bog’liq ravishda algoritm ishining alternativ yo’llardan birini tanlashni ta’minlaydi. Tarmoqlanuvchi strukturaning 4 ta asosiy varianti mavjud: - agar - u holda; - agar - u holda - aks holda; - tanlash; - tanlash - aks holda. Psevdokod Blok-sxema 1. agar - u holda agar shart u holda amal hal bo’ldi Misol: musbat x uchun sin(x) funksiyaning qiymatini hisoblang. agar x > 0 u holda y:=sin(x) hal bo’ldi 2. agar - u holda - aks holda n-amaln-amal n-amal yo‘qha shart amal yo‘qha х>0 y=sin(x)

Agar shart u holda 1-amal aks holda 2-amal hal bo’ldi Masala. Ikkita a, b sonlar berilgan. Agar birinchi son ikkinchi sondan katta bo’lsa, u holda uni ikkilantiring, ikkinchi sonni bir soni bilan almashtiring, aks holda birinchi sonni o’zgarishsiz qoldiring, ikkinchi sonni esa ikkilantiring. agar a>b u holda a:= 2*a; b= 1 aks holda b= 2*b hal bo’ldi 3. tanlash Tanlash 1-shart bo’lganda: 1-amal 2-shart bo’lganda: 2- amal …………………………… n-shart bo’lganda: n-amal hal bo’ldi Masala . Natural son n qiymatiga bog ’ liq ravishda , 1, 2 yoki 3 qiymatlar qabul qilganda , mos ravishda u ga sinx , cosx yoki nol kiymatlarni ta ’ minlang . yo‘q ha Shart 1- amal 2-amal yo‘q ha a>b а = 2*а; b= 1 b= 2*b

tanlash n = 1 bo’lganda: u := sin(x) n = 2 bo’lganda: u := cos(x) n = 3 bo’lganda: u := 0 hal bo’ldi Tanlash l-shart bo’lganda : 1-amal 2-shart bo’lganda : 2-amal ………………………….. p-shart bo’lganda : p-amal aks holda (p+1)-amal hal bo’ldi tanlash a > 5 bo’lganda: i := i+1 a = 0 bo’lganda: j := j +1 aks holda i := 10; j:=0 hal bo’ldi yo‘q yo‘q ha ha ha 1-amal yo‘q 1- shart n- shart 2- shart 2- amal n-amal n-amal yo‘q haha i = i+1 yo‘q а > 5 а = 0 j = j+1 i = 10; j:=0

Siklik struktura sikl tanasi deb nomlanuvchi qandaydir amallar to’plamini bir necha takror bajarilishini ta’minlaydi. Sikllarni asosiy ko’rinishlari jadvalda keltirilgan.