logo
  1. Bosh sahifa
  2. Referatlar
  3. Umumiy
  4. AVTASALON LOYIHASINI LOYIHALASHTIRISH VA ISHLAB CHIQISH ”

AVTASALON LOYIHASINI LOYIHALASHTIRISH VA ISHLAB CHIQISH ”

Yuklangan vaqt:

08.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1561.0458984375 KB
Ko'chirib olish
AVTASALON LOYIHASINI LOYIHALASHTIRISH VA ISHLAB CHIQISH ” MAVZUSIDA KURS ISHI MUNDARIJA Kirish I. NAZARIY QISM 1 .1 .Microsoft Acces dasturi 2. 1. Microsoft Access dasturidan foydalanib,kerakli jadvallar hosil qilish va ularni bir-biriga bog’lash II. AMALIY QISM 2. 1 .Qt ga Accessni bog’lanishi 2. 2 .Qt creatorda Avtosalon loyihasini yaratish Xulosa Foydalanilgan adabiyotlar Kirish. Loyihalashtirilayotgan ma`lumotlar bazasida avtomobillar, yetkazib beruvchilar, xodimlar, guruh nomlari, to`lovlar, foydalanuvchilar, to`lov qiymatlari, xaridor, to`lov muddatlari haqida ma`lumotlarini saqlaymiz. Mohiyat-aloqa modelidan foydalanib, quyidagi mohiyatlar aniqlandi: foydalanuvchi, tashkilot, avtomobil, avtomobil modifikasiya, yetkazib beruvchi, xodimlar, to`lovlar, to`lov qiymatlari, to`lov muddatlari, model, davlat, status, rang, aloqa, inson, lavozim, model. Foydalanuvchi mohiyati . Ro`yhatga olingan foydalanuvchilar haqidagi quyidagi ma`lumotlarni saqlaydi: Foydalanuvchi tartib raqami, familiya, ism sharifi, foydalauvchi logini va paroli, foydalanish huquqi belgilash. Tashkilot mohiyati . Avtosalon haqidagi quyidagi ma`lumotlarni saqlaydi: Avtosalo tartib raqami, nomi, manzili, telefon, faks, e-mail, bank rekvizeti, inn, mfo. Avtomobil mohiyati . Avtomobillar haqidagi quyidagi ma`lumotlarni saqlaydi: tartib raqami, nomi ,marka, rangi, kelgan kuni, narxi, xaridor, avtomobil modifikasiya, mijoz, yetkazib beruvchi mohiyati bilan bog`lanish uchun tartib raqam. Modifikasiya mohiyati . Avtomobil haqida batafsil quyidagi ma`lumotlarni saqlaydi: tartib raqam, avtomobil tartib raqami avtomobil bilan mohiyat bilan bog`lanish uchun, nomi, uzunligi, kengligi, balandlik, og`irligi, uzatish turi, maksimal tezligi, dvigitel turi, dvigitel hajmi, yoqilg`i turi, yoqilg`i sarfi. Xodimlar mohiyati. Avtosalon xodimlari haqida quyidagi ma`lumotlarni saqlaydi: tartib raqam, Familiya , Ismi, Sharifi, tug`ilgan sanasi, ishga kirgan vaqti, sih haqi, aloqa tartib raqami aloqa mohiyati bilan bog`lash uchun, lavomiz tartib raqami lavozim mohiyat bilan bog`lash uchun Yetkazib beruvchi mohiyati. Avtomobillarni yetkazuvchilar haqida quyidagi ma`lumotlar saqlaydi: Yetkazuvchi tartib raqami, nomi, manzili, bank rekvizetlari, inn, mfo, telefon raqami, faks, avtomobil mohiyati bilan bog`lanish uchun bilan bog`lanish uchun tartib raqam. Status mohiyati. Avtomobil holati(sotilgan, olib kelayotgan, sotib olinayotgan ) quyida ma`lumotlar saqlaydi: tartib raqami, status nomi. Lavozim mohiyati. Xodimlar lavozim nomlari haqida ma`lumotlar saqlaydi: tartib raqami, lavozim nomi. Aloqa mohiyati. Aloqa ma`lumotlari haqida quyidagi ma`lumotlar saqlaydi: tartib raqami, telefon, manzil, faks, e-mail inson tartib raqami xodim va mijozlar mohiyatlari bilan bog`lash uchun. Model mohiyati. Avtomobil modellari nomlari haqida ma`lumotlar saqlaydi: tartib raqami, model nomi. Rang mohiyati. Avtomobil ranglari nomlari haqida ma`lumotlar saqlaydi: tartib raqami, rang nomi. To`lov turi mohiyati. To`lovlar turi nomlari haqida ma`lumotlar saqlaydi: tartib raqami, to`lov nomi. Davlat mohiyati. Davlat nomlari haqida ma`lumotlar saqlaydi: tartib raqami, davlat nomi. Mijoz mohiyati. Mijozlar haqida ma`lumotlar saqlaydi: tartib raqami, familiya, ismi, sharifi, inson tartib raqami inson mohiyati bilan bog`lanish uchun, avtomobil tartib raqami avtomobil mohiyati bilan bog`lanish uchun. Bu loyihada avtasalon loyohasinig dastur qismini ham malumotlar bazasini ham ko’rib ishlab chiqilgan. I.NAZARIY QISM 1.1 Microsoft Access dasturi. Microsoft Access MBBT relyatsion ma’lumotar bazasini boshqaruvchi tizim sanalib, local ma’lumotlar bazasini yaratish uchun barcha instrumental vositalar hamda foydalanuvchi dastur tuzish imkoniyatlari mavjud. Microsoft Access MBBT o‘z ichiga turli ob’yektlarni yaratish uchun avtonom vositalarga ega: - Grafik konstrucciyalar vositasi ma’lumotlar bazasi ob’ektlarini grafik elementlar yordamida qurish imkoniyatiga ega; - Dialog vosita ma’lumotlar bazasini qayta qurish va tashkillashtirish uchun turli vazifalarni bajaruvchi masterlar yordam beradi; - MBBT ning dasturlash vasitasi uz ichiga SQL, makrokomandalar tili va VBA uchun OMD ni olgan. Ma’lumotlar bazasi – ma’lum sohaga oid o’zaro boglangan ma’lumotlar yig’indisining disk tashuvchidagi tashkiliy jamlanmasi. Relyatsion ma’lumotlar bazasi – ikki o’lchamli jadvallarning mohiyatmunosabat mehanizmi orqali bog’lanishidir. Relyacion ma’lumotlar bazasining logic aloqasi o’zaro logic bog’langan jadvallar majmuini tashkil etadi. Ma’lumotlarning relyacion modeli normallashtirish orqali yaratiladi. Normallashtirish jarayoni qayta takrorlanuvchi ma’lumotlarni yangi jadvalga kuchirishdan iborat hodisadir. Relyacion jadval structurasi maydon bilan belgilanadi. Maydonga ma’lumot turi v ahajmi kabi hossalar kiritiladi. Maydon tarkibi jadval ustunlarida keltiriladi. Har bir qator ma’lumotning bitta ekzemplyari bo’lib, yozuv deb nomlanadi. Har bir yozuvni identifikatciyasi uchun unikal birlamchi kalit qullaniladi. Kalit bir yoki bir nechta maydondan iborat bo’lishi mumkin. Ikki jadvalni bog’lash uchun tashqi kalitdan foydalaniladi. Bunda birga- bir (1:1), birga-kup(1:N) va kupgakup(M:N) munosabatlar urnatilishi mumkin. Ma’lumot sxemasi ma’lumotlar bazasinig mantiqiy structurasini yaqqol namoiysh etadi hamda ndagi mavjud vositalar orqali ma’lumotlarni qayta ishlashni amalgam oshiradi. Shunday imkoniyatlardan biri bog’liqlik birligi bo’lib, uning yordamida bog’liq jadvalda ham asosiy jadvaldagi uzgarishlarni uchirish, qushish, uzgartirish amalgam oshirish mumkin. Ma’lumot sxemasida har qanday bir hil tipli maydonlari mavjud jadvallarni birlashtirish mumkin. Ma’lumotlar bazasi mdb-faylida quyidagi ob’yektlarni o‘z ichiga oladi: - jadvallar, surovlar, ma’lumotlar sxemasi; - formalar, hisobotlar, makroslar, modullar; Formalar, hisobotlar va betlar ma’lumotlarni yangilash, kurish, kriteriya bo’yicha qidirish va hisobot olish uchun ishlatiladi. Ob’ectlarga murojaatni avtomatlashtirish uchun dastur kodi modul va makroslarga kiritiladi va VBA da kompilyaciyaga beriladi. Har bir ob’ekt va boshqaruv elementi hossalar tuplamiga ega. Jadvallar ma’lum bir narsa haqida ma’lumotlarni sqlash uchun foydalanuvchi tomonidan yaratiladi – yagona information obektda ma’lumotlar modeli predmetli sohasi. Jadval qator va ustunlardan iborat. Har bir ustun bir harakteristik information obekt predmet sohasi. Bu erda bir informatson obekt ekzemplyari haqidagi ma’lumotlar saqlanadi. Access ma’lumotlar bazasi o’ziga 32768 tagacha obekt qabul qilishi mumkin (formalar, otchetlar va hokazo ). Bir vaqtni o’zida 2048ta gacha jadval ocha oladi. Jadvallarni quyidagi ma’lumotlar bazasidan import qilsa bo’ladi dBase, FoxPro, Paradox va boshqa programma va electron jadvallardan. Tanlash so’rovi bog’langan jadvallarda kerakli ma’lumotlarni tanlash uchun kerak. So’rovning javobi tanlangan jadvaldagi so’ralgan narsani ko’rsatadi. So’rovda jadvalni qaysi satrini tanlashni ko’rsatish mumkin . So’rovni QBE so’rovlar yordamida shakllash mumkin. Ma’lumotlar sxemasi qaysi satr bilan jadval bog’langanligini ko’rsatadi, qaysi yo’l bilan ular bog’lanishi, bog’langandan keyin tekshirish kerak kerakmasligini va jadvallarda kalitlarni o’zgarishini ko’rsatadi. Access boshqa Microsoft Windows prorammalariga o’hshab qulay grafik interfeysga ega, foydalanuvchi uchun qulaylikka mo’ljallangan. Ma’lumotlar bazasi jadvallari bilan ishlash va boshqa obektlar bilan ishlash uchun juda ko’p kommanda va menyular bor. Microsoft Office keng tarqalgan ofis ishlarini avtomatlashtiruvchi dasturlar paketidir. Uning tarkibiga kiruvchi Access nomi dasturlar majmuasi xozirda MBBT sifatida keng o’rganilmoqda va qo’llanilmoqda. MBBT ichida Access eng sodda va foydanuvchi uchun qulay bo’lgan, Microsoft Office tarkibiga kiruvchi dasturdir. Microsoft Access MBBT relyatsion modellar asosiga qurilgan bo’lib, unda tuziladigan MB jadvallar ko’rinishida aks etadi. Microsoft Access MBBT o‘z ichiga turli ob’yektlarni yaratish uchun avtonom vositalarga ega: - Grafik konstruksiyalar vositasi ma’lumotlar bazasi ob’ektlarini grafik elementlar yordamida qurish imkoniyatiga ega; - Dialog vosita ma’lumotlar bazasini qayta qurish va tashkillashtirish uchun turli vazifalarni bajaruvchi masterlar yordam beradi; - MBBT ning dasturlash vositasi o’z ichiga SQL, makrokomandalar tili va VBA uchun OMD ni olgan. Ma’lumotlar bazasi mdb-faylida quiydagi ob’yektlarni o‘z ichiga oladi: - jadvallar, so’rovlar, ma’lumotlar sxemasi; - formalar, hisobotlar, makroslar, modullar; Formalar, hisobotlar va betlar ma’lumotlarni yangilash, kurish, kriteriya bo’yicha qidirish va hisobot olish uchun ishlatiladi. Ob’yektlarga murojaatni avtomatlashtirish uchun dastur kodi modul va makroslarga kiritiladi va VBA da kompilyaciyaga beriladi. Har bir ob’ekt va boshqaruv elementi hossalar tuplamiga ega. Access ning “ Создание ” bo’limi oltita qismni tasvirlaydi. Bular « Таблицы »(jadvallar), « Запросы »(So’rovlar), « Формы » (Shakllar), « Отчёты » (Xisobotlar), « Макросы и код » (Makroslar va kod)(1-rasm). 1. « Таблицы » (Jadvallar)-MB ning asosiy ob’ekti. Unda ma’lumotlar saqlanadi. Ma’lum bir narsa haqida ma’lumotlarni saqlash uchun foydalanuvchi tomonidan yaratiladi – yagona information obektda ma’lumotlar modeli predmetli sohasi. Jadval qator va ustunlardan iborat. Har bir ustun bir xarakteristik informatsion obekt predmet sohasi. Bu yerda bir informatsion ob’yekt ekzemplyari haqidagi ma’lumotlar saqlanadi. Access ma’lumotlar bazasi o’ziga 32768 tagacha ob’yekt qabul qilishi mumkin (formalar, otchetlar va hokazo). Bir vaqtni o’zida 2048 tagacha jadval ocha oladi. Jadvallarni quyidagi ma’lumotlar bazasidan import qilsa bo’ladi dBase, FoxPro, Paradox va boshqa programma va elektron jadvallardan. 2. « Запросы » (So’rovlar)-bu ob’ekt ma’lumotlarga ishlov berish, jumladan, ularni saralash, ajratish, birlashtirish, o’zgartirish kabi vazifalarni bajarishga mo’ljallangan. So‘rovlar ko‘rish, taxlil qilish va berilganlarni o‘zgartirish orqali berilgan mezonlarni qondirishga mo‘ljallangan. Access da so‘rovlar parametrlari so‘rov konstruktori oynasida beriladgan QBE – so‘rovlar (Query By Example – namuna bo‘yicha so‘rov) va so‘rovlar tashkil qilishda SQL tilining buyruqlari va funktsiyalari qo‘llaniladigan SQL-so‘rovlar (Structured Query Language – so‘rovlarning strukturali tili) ga bo‘linadi. Access QBE - so‘rovlarni osongina SQL-so‘rovlarga va teskarisiga o‘tkazadi. 3. « Формы » (Shakllar)-bu ob’ekt ma’lumotlarni tartibli ravishda oson kiritish yoki kiritilganlarni ko’rib chiqish imkonini beradi. Shakl tuzilishi bir qancha matnli maydonlar, tugmalardan iborat bo’lishi mumkin. Formalar muloqot interfeysi ilovasining asosiy vositasi. Forma ekranda o’zaro bog’langan jadvallarni ko’rish uchun qulay. Tugmali formalarni boshqarish panelini yaratish uchun ishlatish mumkin. Formalarga rasmlar, diagrammalar, tovush fragmentlari, video qo’yish mumkin. Formalarda xodisalarni qayta ishlash mumkin. 4. « Отчёты » (Xisobotlar)-bu ob’ekt yordamida saralangan ma’lumotlar qulay va ko’rgazmali ravishda qog’ozga chop etiladi. Foydalanuvchi masalasining natijalari, kiritish va chop etishlarni o’z ichiga olgan hujjatlarni formatlaydi. 1-rasm. MS Access menyular qatori(MS Office 2010). 5. « Макросы и код » (Makroslar va kod)-makrobuyruklardan iborat va Microsoft Access dasturining imkoniyatini oshirish maqsadida ichki Visual Basic tilida yozilgan dasturlarni o’z ichiga oluvchi ob’ekt. 1.2.Microsoft Access dasturidan foydalanib, kerakli jadvallar hosil qilish va ularni bir – biriga bog’lash. Ma’lumotlar bazasi - axborot tizimlarining eng asosiy tarkibiy qismi bo’lib hisoblanadi. Ma’lumotlar bazasidan foydalanish uchun foydalanuvchi ishini yengillashtirish maqsadida ma’lumotlar bazasini boshqarish trizimlari yaratilgan. Bu tizimlar ma’lumotlar bazasini amaliy dasturlardan ajratilgan holda qaraydi.Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimi (MBBT) - bu dasturiy va apparat vositalarining murakkab majmuasi bo’lib, ular yordamida foydalanuvchi ma’lumotlar bazasini yaratish va shu bazadagi ma’lumotlar ustida ish yuritish mumkin. Men bu kurs ishini Microsoft Access da yaratim. Buning uchun birinchi o’rinda Microsoft Office ichidan Microsoft Access ni ochamiz. 1-rasm. 2-rasm. Access dasturiga kirish qismi. Yaratilayotgan bazaga nom berilib создать tugmasi bosiladi va asosiy oynaga o’tiladi. 3-rasm. Access dasturiga kiramiz. Bizning loyihamiz Avtosalon bo’lganligi sababli jadval nomini “mashina” deb nomladim va u quyidagi ko’rinishda namayon boldi: 4-rasm. 4-rasmda avtasalon loyihasiga ,alumotlarni kiritib chiqdim bunda mashina rusumi,rangi,narhi,kelgan kuni,sotilgan kuni va hakoza malumotlarni kiritib chiqdim. II.AMALIY QISM 2.1.Qt creatorda avtosalon loyihasini loyihalashtirishni va ishlab chiqishni ko’rib chiqamiz yaratish Stillar jadvallari-barcha ilovalar uchun QApplication::setStyleSheet() yoki QWidget::setStyleSheet() orqali ma'lum bir vidjet (va uning avlodlari) uchun o'rnatilishi bo'lgan matnli xususiyatlardir. Agar turli darajalarda bir nechta uslublar jadvallari o'rnatilgan bo'lsa, Qt barcha o'rnatilgan uslublar jadvallaridan samarali uslublar jadvalini yaratadi. Bunga kaskadlash deyiladi. mumkin Misol uchun, quyidagi uslublar jadvali barcha QLineEdit maydonlarini fon sifatida sariq rang sifatida ishlatishi kerakligini ta’minlaydi va barcha QCheckbox obyektlari matn rangi sifatida qizildan foydalanishi kerakligini o’rnatadi: QLineEdit { background: yellow } QCheckBox { color: red } Stillar jadvallari faqat QPalette yordamida amalga oshirish qiyin yoki mumkin bo'lmagan barcha turdagi sozlamalarni amalga oshirish imkonini beradi. Agar siz majburiy joylar uchun sariq fonni olishni istasangiz, potentsial xavfli tugmalar yoki odatiy tugma uchun qizil matnni o’rnatmoqchi bo’lsangiz stillar jadvallari bunga yordam beradi. Stillar jadvallari joriy vidjetlarning yuqori qismida qo'llaniladi, ya'ni ilovalaringiz iloji boricha tabiiy ko'rinadi, ammo uslublar jadvalining har qanday cheklovlari hisobga olinadi. Yaroqsiz palitradan farqli o'laroq, stillar jadvallari quyidagilarni ta'minlaydi: Agar siz QPushButton uchun qizil fon rangini o'rnatgan bo'lsangiz, tugma fonining barcha uslubda, barcha platformalarda qizil bo'lishiga ishonch hosil qilishingiz mumkin. Bundan tashqari, Qt Designer uslublar jadvallarini integratsiyalashni ta'minlaydi, bu esa turli xil vidjet uslublarida ulardan foydalanish samarasini ko'rishni osonlashtiradi. Bunga qo'shimcha ravishda, stillar jadvallari QStyle kichik sinflarini ishlatmasdan sizning ilovangizga o'ziga xos ko'rinish berish uchun ishlatilishi mumkin. Masalan, siz radio tugmachalari uchun maxsus rasmlarni o’rnatishingiz va ularni belgilangan holati uchun boshqa tasvirlarni joylashtirishigiz mumkin. Ushbu texnikadan foydalangan holda, siz odatda stillar ko'rsatmalari kabi bir nechta uslublar sinflarida meros olishni talab qiladigan kichik o'zgarishlarni amalga oshirishingiz mumkin. Quyidagi rasmda ko'rsatilgan stillar jadvallari ikkita turli xil uslub jadvallarini aniqlaydi, ularni sinab ko'rishingiz va o'zgartirishingiz mumkin. Stillar to'plami har qanday faol uslublar jadvali hisobga olinishini ta'minlaydi va boshqa tasvirchizish operatsiyalari platformalarga qaram bo'lgan uslubni aniqlaydi. 1. Ro’yxatli vidjetlar. Tanlov elementlari ma'lumotlarni ko'rsatish, o'zgartirish va tanlash uchun standart grafik elementlar hisoblanadi. Oddiy ro'yxat QListwidget klassi foydalanuvchini bitta yoki bir nechta elementni tanlash imkoniyatini beruvchi ro'yxat vidjetidir. Ro'yxat elementlari matn va rastr tasvirlarni o'z ichiga olishi mumkin. Ro'yxatga elementni qo'shish uchun additem() usulini ishlatish kerak. Ushbu usulning ikkita variantini bor: QListWidgetItem matn va sinf ob'ekti uchun. Agar ro'yxatdagi barcha elementlarni olib tashlash kerak bo'lsa, clear() metodidan foydalanish kerak. QListWidgetItem- sinfi ro'yxat elementlari uchun sinf hisoblanadi. Ushbu sinflarning ob'ektlari, masalan, matnni QListWidget::addItem() . usuliga uzatishda bevosita yaratilishi mumkin.Shuni ta'kidlash kerakki, QListWidgetItem klassi nusxa ko'chirish konstruktorini taqdim etadi, bu esa elementlarning nusxalarini yaratishga imkon beradi. Bundan tashqari, bu maqsadda clone() usulidan foydalanishingiz mumkin. Ro’yxat Elementlarini kiritish Bir vaqtning o'zida bir nechta matn elementlarini ro'yxatga bir qatorga qo'shib qo'yish mumkin, bunda satrlarning ro'yxatini o'z ichiga olgan QStringList-ni InsertItems() usulidan foydalaniladi. Matn elementini yaratish uchun siz InsertItem() usulidan foydalanish mumkin, faqat parameter sifatida satr berilishi kerak. QListWidgetItem ob'yekti, shuningdek, insertItem() usuli yordamida ro'yxatga kiritilishi mumkin. U addItem() usulidan qo'shiladigan elementning aniq o'rnini ko’rsatish mumkinligi bilan farq qiladi.Yaratilgan elementga ro'yxat ob'ekti QListWidgetItem::setIcon() usuli yordamida qo’shiladigan elementga rasm o’rnatiliishi mumkin. Shunisi e'tiborga loyiqki, ro'yxat elementlarida nafaqat rasmlar va matnlar, balki vidjetlar ham o'rnatilishi mumkin. Buning uchun QListWidget klassining setItemWidget() va itemWidget() usullaridan foydalansa bo’ladi. SetItemWidget() usulining birinchi parametri ro'yxat ob'ekti ob'ektiga ko'rsatgichni, ikkinchisi - vidjetga ko'rsatgichni o'tkazish kerak. Ro'yxat elementida joylashgan vidjetga ko'rsatgichni olish uchun, elementni listWidget() usuliga ro'yxat elementi ob'ektiga o'tkazish kerak. Operatsion tizimlarning ro'yxatini ko'rsatadigan oddiy ro'yxatni ishlatishga misol quyida keltirilgan #include <QtGui> int main(int argc, char** argv) { QApplication app(argc, argv); QStringList lst; QListWidget lwg; QListWidgetItem* pitem = 0; lwg.setIconSize(QSize(48, 48)); lst << "Linux" << "Windows" << "MacOS" << "OS2"; foreach(QString str, lst) { pitem = new QListWidgetItem(str, &lwg); pitem->setIcon(QPixmap(str + ".jpg")); } lwg.resize(125, 175); lwg.show(); return app.exec(); } Oddiy ro'yxat vwget lwg yaratildi.Ro'yxat vidjetining setIconSize() usuli elementlarning rasmlari uchun hajmni belgilaydi. Keyin lst satrlari ro'yxati elementlar uchun matnlar bilan to'ldiriladi. Ushbu ro'yxatga foreach operatori yordamida elementlar yaratamiz va qo'shamiz. SetIcon() usuli bilan har bir element uchun tasvir o'rnatiladi. Ro’yxat elementlarini tanlash QListWidget :: currentItem() usuli yordamida foydalanuvchi qaysi elementni tanlaganligini bilib olish mumkin, u tanlangan elementga ko'rsatgichni qaytaradi. Agar bir nechta element tanlangan bo'lsa, u holda tanlangan elementlar ro'yxatini qaytarib beradigan selectedItems() usulidan foydalanish kerak. Ko'p tanlov rejimini yoqish uchun QAbstractItemView bazasida amalga oshiriladigan setSelectionMode() usuliga QAbstractItemView::MultiSelection qiymatini o'rnatish kerak. Boshqa qiymatlarni berib, masalan, tanlovni butunlay o'chirib qo'yish uchun QAbstractItemView::NoSelection -ni qiymatni va faqat bitta elementni belgilaydigan qilish uchun - QAbstractItem::SingleSelection -ni parameter sifatida ishlatish kerak. Ro'yxat elementi ustida sichqoncha bosilganda itemClicked() signali yuboriladi. Ikki marta bosilganda, itemDoubleClicked() signali QListWidgetItem* parametri bilan yuboriladi. Har safar tanlov o'zgarganda, itemSelectionChanged() signali yuboriladi. Foydalanuvchi tomonidan elementlarni o'zgartirish Foydalanuvchiga elementning matnini o'zgartirishga imkon berish uchun QListWidgetItem::setFlags() usuliga kerakli ob'ektidan murojaat qiling va unga Qt::ItemIsEditable qiymatini va boshqa kerakli qiymatlarni bering. Misol uchun: pitem->setFlags(Qt::ItemIsEditable|Qt::ItemIsEnabled); Qayta nomlash ro'yxat elementini ikki marta bosish yoki <F2> tugmachasini bosish orqali amalga oshiriladi. Qayta nomlash tugagach, QListWidget elementni o'zgartirilgan (QListWidgetItem*) va itemRenamed (QListWidgetItem *) signallarini yuboradi. 2.2.Qt ga Accesni bog’lash va Avtosalon loyiha dasturini yaratish Biz birinchi navbatda Qt creator ni ishga tushirib dastur tuzishga tayyor holga kelgandan so’ng dastur tuzishni boshlaymiz. Ishchi maydonga Push Button tugmadan 5ta quyib text xususiyatdan tugmani nomlab chiqamz dastur natijasni tableViewchiqaradigan qilamz.Bu dastrur kodi: 5-rasm. Quyidagi rasmda ishchi maydonga 3 ta Push Button 2 ta Label 1 ta lineEdit va bitta TableView larni qoyib chiqamiz: Dastur kodi quyidagicha: #include "mainwindow.h" #include "ui_mainwindow.h" #include <QDebug> #include <QSqlError> #include <QDir> #include <QMessageBox> #include "kiritish.h" MainWindow ::MainWindow( QWidget *parent) : QMainWindow (parent), ui ( new Ui :: MainWindow ) { ui ->setupUi( this ); QSqlDatabase db; kr = new kiritish (); QSqlQueryModel *m= new QSqlQueryModel (); db = QSqlDatabase ::addDatabase( "QODBC" ); db.setDatabaseName( "DRIVER={Microsoft Access Driver (*.mdb)};FIL={MS Access};DBQ=Avtosalon.mdb" ); if (!db.open()) { QMessageBox ::critical( this ,tr( "Ошибка" ),db .lastError().text()); } QSqlTableModel *model; model = new QSqlTableModel ( this ); model-> setTable ( "mashina" ); ui -> tableView - >setSelectionBehavior( QAbstractItemView :: SelectR ows ); ui -> tableView - >setSelectionMode( QAbstractItemView :: SingleSelec tion ); ui -> tableView - >resizeColumnsToContents(); ui -> tableView - >setEditTriggers( QAbstractItemView :: NoEditTrigge rs ); ui -> tableView - >horizontalHeader()- >setStretchLastSection( true ); model-> select (); //QTableView *view = new QTableView; ui -> tableView - > setModel (model); ui -> tableView ->show(); } MainWindow ::~ MainWindow () { delete ui ; } void MainWindow ::on_pushButton_clicked() { close(); } void MainWindow ::on_pushButton_2_clicked() { kr ->show(); } void MainWindow ::on_pushButton_3_clicked() { QSqlQueryModel *m; m= new QSqlQueryModel (); int row,col; row= ui -> tableView - >currentIndex().row(); col= ui -> tableView - >currentIndex().column(); // qDebug()<<row; // qDebug()<<col; qDebug ()<< ui -> tableView ->model()- > index (row, 0 ).data().toString(); QMessageBox * pmbx = new QMessageBox ( "Xabar" , "Malumotni haqiqatdan ham o'chirmoqchimisiz" , QMessageBox :: Information , QMessageBox :: Yes , QMessageBox :: No , QMessageBox :: Cancel ); int n = pmbx-> exec (); delete pmbx; if (n == QMessageBox :: Yes ) { // Yes tugmasi bosilganda bajariladigan amal; } m->setQuery( "delete from mashina where id_mashina=" + ui -> tableView ->model()- > index (row, 0 ).data().toString()); m->setQuery( "Select* from mashina" ); ui -> tableView -> setModel (m); } void MainWindow ::on_lineEdit_2_textChanged( const QString &arg1) { // QSqlQuery query; // query.exec("mashina"+ui->lineEdit- >text()); // query.next(); // ui->tableView- >setText(query.value(0).toString()); QSqlQueryModel *m; m= new QSqlQueryModel (); m->setQuery( "SELECT mashina_rusumi, mashina_yili, mashina_narxi, mashina_soni, mashina_rangi FROM mashina WHERE mashina_rusumi like " + ui -> lineEdit_2 ->text()+ " or mashina_yili like " + ui -> lineEdit_2 ->text()+ " or mashina_soni like " + ui -> lineEdit_2 ->text()+ " or mashina_narxi like " + ui -> lineEdit_2 ->text()+ " or mashina_rangi like " + ui -> lineEdit_2 ->text()); if (m) ui -> tableView -> setModel (m); } Bu kod qismimiz mainwindow.cpp balimidagi kod hisoblanadi Bizda kiritish qismining ham kod qisi bor bu qisim asosiy oynadan yordamchi oynaga murojat qiladi yani ikkinchi oynaga. Bu qisimning dastur kodi: #include "kiritish.h" #include "ui_kiritish.h" #include <QSqlQuery> #include <QMessageBox> #include <QSqlQueryModel> #include <mainwindow.h> kiritish :: kiritish ( QWidget * parent ) : QDialog ( parent ), ui ( new Ui :: kiritish ) { ui -> setupUi ( this ); } kiritish ::~ kiritish () { delete ui ; } void kiritish :: on_pushButton_2_clicked () { close (); } void kiritish :: on_pushButton_clicked () { QSqlQuery query ; // query.exec("INSERT INTO mashina(mashina_rusumi,mashina_rangi, mashina_narxi, mashina_soni, mashina_yili)" // "VALUES ('Tiko','qora')"); query . prepare ( "INSERT INTO mashina (mashina_rusumi,mashina_rangi, mashina_narxi, mashina_soni, mashina_yili) " "VALUES (:mashina_rusumi, :mashina_rangi, :mashina_narxi, :mashina_soni, : mashina_yili)" ); query . bindValue ( ":mashina_rusumi" , ui - > lineEdit -> text ()); query . bindValue ( ":mashina_rangi" , ui - > lineEdit_2 -> text ()); query . bindValue ( ":mashina_narxi" , ui - > lineEdit_3 -> text ()); query . bindValue ( ":mashina_soni" , ui - > lineEdit_4 -> text (). toInt ()); query . bindValue ( ":mashina_yili" , ui - > lineEdit_5 -> text (). toInt ()); query . exec (); QMessageBox :: information ( this , "Xabar" , "Bazaga ma`lumotlar kiritildi" ); ui -> lineEdit -> clear (); ui -> lineEdit_2 -> clear (); ui -> lineEdit_3 -> clear (); ui -> lineEdit_4 -> clear (); ui -> lineEdit_5 -> clear (); // QSqlQueryModel *m; // m=new QSqlQueryModel(); // m->setQuery("Select* from mashina"); // MainWindow *mn; // mn=new MainWindow(); // mn->table } void kiritish :: on_pushButton_3_clicked () { ui -> lineEdit -> clear (); ui -> lineEdit_2 -> clear (); ui -> lineEdit_3 -> clear (); ui -> lineEdit_4 -> clear (); ui -> lineEdit_5 -> clear (); QMessageBox :: information ( this , "Xabar" , "Kiritilga n malumotlarni tozalash" ); } Kabi ko’rinishda. Endi dasturimizning dizaynini ko’rib chiqamiz: Biz bu oynada fon ranglaridan va shirift ranglaridan foydalanganmiz. Yani font bolimidan foydalanib: Matn shiriftlarini o’zgartirganman va quyidagi ko’rinishga kelgan. 6-rasm. Quyidagi bo’limda oynamizga ranglarni kiritib chiqamiz. Font bolimiga kirganimizda 7-rasm. Quyidagi oynadan foydalanib shiriftlarni ozgartiramiz. 8-rasm. Bu yerda ranglarni kiritib chiqyapmiz rang fonlarni tanlab chiqyapmiz. 9-rasm. Quyidagi bandlar styleSheet bo’limida joylashgan va shulardan foydalanib dasturimizga turli hil dizaynlarni kiritib o’zgartirishimiz mumkin. Endi esa dasturimizning ishlashini ko’rib chiqamiz: 10-rasm. Mana dasturimiz ishga tushdi bu yerda bandiga kirsak 11-rasm. Va malumotlarni quyidagi ko’rinishda kiritib chiqamiz va bolimini tanlaymiz 12-rasm. va OK tugmasini bosamiz.Yana qiymat kiritmoqchi bo’lsak yoki bandlaridan foydalanishimiz mumkin. Dasturni qaytadan ishga tushurib 13-rasm. Malumotlarning ko’rinishini ko’rib chiqyapmiz. bandini tanlasak 14-rasm. Bu rasmda ma’lumotlarni o’chirib chiqarishni ko’rib chiqamiz 4 satrni tanlasak tepadagi oyna hosil bolib YES tugmasini bossak o’chib ketadi. bandi esa dasturdan chiqishimizni taminlaydi. Endi esa malumotlarni qidirishni ko’rib chiqamiz. Misol uchun 4 sonini kiritganimizda satirda 4 soni bo’lgan malumotlarni bizga ko’rsatadi va u quyidagicha ko’rinishda: Har bir tugmani bosganimzda tugmadagi nom orqali uning xususiyatlari tableView widgetga chiqadi. Bu bulimlarni kurib turganizdek hamma bulimlar bilan tanishib chiqdik va shularni hammasini ishlashini va ishlatishni urganib chiqdik. 15-rasm. Bu quyidagi rasmda ohirgi ishlarimiz qilib korsatib chiqdim. Xulosa. Xulosa qilib shuni ta’kidlash mumkin, xozirgi fan-texnika xamda informatsion texnologiyalarining jadal rivojlanayotgan vaqtida ATlarga bo`lgan talablar juda xam kuchli bo`lib, bu talablarni to`laqonli qondirish biz va bizga o`xshash yosh dasturchilarning oldida turgan ulkan vazifalardan biri bo`lib xisoblanadi. Men tomonidan ishlab chiqilgan ilova har bir mijoz uchun to'lovlar va hisobdan yechib olinganlar haqidagi ma'lumotlarni saqlaydi; uyali aloqa operatori bilan shartnomalar tuzish va bekor qilish imkonini beradi; u yoki bu mijoz tomonidan qilingan barcha qo'ng'iroqlarni to'ldirish. Hisobotlarni qabul qilish va ma'lumotlar bazasidagi barcha jadvallarni ko'rish mumkin. Kurs ishi natijasida mobil operator ma’lumotlar bazasiga tezkor kirish uchun dastur ishlab chiqdim. Ushbu kurs ishi natijasida SQL da ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimidan foydalanish bo'yicha ko'nikmalarga ega bo'ldi. “My SQL Serverda ma’lumotlarni o‘zgartirish operatorlari Insert, Update, Delete” nazariy savoli yoritildi, My SQL Serverda ma’lumotlar bazasi ishlab chiqildi, kurs ishi matni tuzildi. Ishlab chiqilgan ilova korporativ serverdagi barcha ma'lumotlarni oddiygina kiritish orqali ishni hujjatlar bilan almashtirish orqali uyali aloqa operatori xodimlarining ishini soddalashtirishga mo'ljallangan. Va keyinchalik to'g'ridan- to'g'ri serverda ma'lumotlar bilan ishlash, bu ma'lumotlarni qayta ishlash vaqtini va tayyor ma'lumotni olishni sezilarli darajada kamaytiradi. Menga berilgan loyiha “avtosalon loyihasini loyihalashtirishva ishlab chiqish” loyihasi ishlab chiqdim bunda avtosalon haqida mashinalar haqida rusumi haqida malumotlarni chiqaruvchi dastur tuzdim bu dasturni tuzishim uchun birinchi navbatda Acsessda malumotlar bazasini yaratib olamz va Qt Creatorga ulanish kodlarini terb ulab dsturni tuzdim.Bunda tugmalar va vedjetlardan foydalandm dizayn qismini qilsh uchun Background color bo’limidan foydalanib tuzdm.Bu kurs ishida asosan tableWidget fofdalaniladi.Bu dasturni ishlatishdan maqsad foydalanuchi ishini osonlashtiradi.Mashina tugmasini bosib rangi,qachon sotilgani,narxi,rusumi,kelgan,ketgan vaqtlari haqida ma’lumotlar haqida ma’lumot batafsil ekrang chiqadi. Foydalanilgan adabiyotlar 1. Зеленко Л. С. Программная.pdf 2. Липаев_Программная 3. antamoshkin_oa_programmnaia_inzheneriia_teoriia_i_praktika.pdf 4. c_dasturlash_tilida_hisoblash_kalkulyatori_yaratish.pdf 5. C++ dasturlash_tilini_organish (1).pdf 6. Dasturlash asoslari-2018.pdf 7. Modern Information Systems-20200824.zip 8. Orlov_Programmnaya_injeneria.pdf 9. Progr_ingeneria_web.pdf Foydalanilgan saytlar https://www.qt.io qt.com

AVTASALON LOYIHASINI LOYIHALASHTIRISH VA ISHLAB CHIQISH ” MAVZUSIDA KURS ISHI

MUNDARIJA Kirish I. NAZARIY QISM 1 .1 .Microsoft Acces dasturi 2. 1. Microsoft Access dasturidan foydalanib,kerakli jadvallar hosil qilish va ularni bir-biriga bog’lash II. AMALIY QISM 2. 1 .Qt ga Accessni bog’lanishi 2. 2 .Qt creatorda Avtosalon loyihasini yaratish Xulosa Foydalanilgan adabiyotlar

Kirish. Loyihalashtirilayotgan ma`lumotlar bazasida avtomobillar, yetkazib beruvchilar, xodimlar, guruh nomlari, to`lovlar, foydalanuvchilar, to`lov qiymatlari, xaridor, to`lov muddatlari haqida ma`lumotlarini saqlaymiz. Mohiyat-aloqa modelidan foydalanib, quyidagi mohiyatlar aniqlandi: foydalanuvchi, tashkilot, avtomobil, avtomobil modifikasiya, yetkazib beruvchi, xodimlar, to`lovlar, to`lov qiymatlari, to`lov muddatlari, model, davlat, status, rang, aloqa, inson, lavozim, model. Foydalanuvchi mohiyati . Ro`yhatga olingan foydalanuvchilar haqidagi quyidagi ma`lumotlarni saqlaydi: Foydalanuvchi tartib raqami, familiya, ism sharifi, foydalauvchi logini va paroli, foydalanish huquqi belgilash. Tashkilot mohiyati . Avtosalon haqidagi quyidagi ma`lumotlarni saqlaydi: Avtosalo tartib raqami, nomi, manzili, telefon, faks, e-mail, bank rekvizeti, inn, mfo. Avtomobil mohiyati . Avtomobillar haqidagi quyidagi ma`lumotlarni saqlaydi: tartib raqami, nomi ,marka, rangi, kelgan kuni, narxi, xaridor, avtomobil modifikasiya, mijoz, yetkazib beruvchi mohiyati bilan bog`lanish uchun tartib raqam. Modifikasiya mohiyati . Avtomobil haqida batafsil quyidagi ma`lumotlarni saqlaydi: tartib raqam, avtomobil tartib raqami avtomobil bilan mohiyat bilan bog`lanish uchun, nomi, uzunligi, kengligi, balandlik, og`irligi, uzatish turi, maksimal tezligi, dvigitel turi, dvigitel hajmi, yoqilg`i turi, yoqilg`i sarfi. Xodimlar mohiyati. Avtosalon xodimlari haqida quyidagi ma`lumotlarni saqlaydi: tartib raqam, Familiya , Ismi, Sharifi, tug`ilgan sanasi, ishga kirgan vaqti, sih haqi, aloqa tartib raqami aloqa mohiyati bilan bog`lash uchun, lavomiz tartib raqami lavozim mohiyat bilan bog`lash uchun Yetkazib beruvchi mohiyati. Avtomobillarni yetkazuvchilar haqida quyidagi ma`lumotlar saqlaydi: Yetkazuvchi tartib raqami, nomi, manzili, bank

rekvizetlari, inn, mfo, telefon raqami, faks, avtomobil mohiyati bilan bog`lanish uchun bilan bog`lanish uchun tartib raqam. Status mohiyati. Avtomobil holati(sotilgan, olib kelayotgan, sotib olinayotgan ) quyida ma`lumotlar saqlaydi: tartib raqami, status nomi. Lavozim mohiyati. Xodimlar lavozim nomlari haqida ma`lumotlar saqlaydi: tartib raqami, lavozim nomi. Aloqa mohiyati. Aloqa ma`lumotlari haqida quyidagi ma`lumotlar saqlaydi: tartib raqami, telefon, manzil, faks, e-mail inson tartib raqami xodim va mijozlar mohiyatlari bilan bog`lash uchun. Model mohiyati. Avtomobil modellari nomlari haqida ma`lumotlar saqlaydi: tartib raqami, model nomi. Rang mohiyati. Avtomobil ranglari nomlari haqida ma`lumotlar saqlaydi: tartib raqami, rang nomi. To`lov turi mohiyati. To`lovlar turi nomlari haqida ma`lumotlar saqlaydi: tartib raqami, to`lov nomi. Davlat mohiyati. Davlat nomlari haqida ma`lumotlar saqlaydi: tartib raqami, davlat nomi. Mijoz mohiyati. Mijozlar haqida ma`lumotlar saqlaydi: tartib raqami, familiya, ismi, sharifi, inson tartib raqami inson mohiyati bilan bog`lanish uchun, avtomobil tartib raqami avtomobil mohiyati bilan bog`lanish uchun. Bu loyihada avtasalon loyohasinig dastur qismini ham malumotlar bazasini ham ko’rib ishlab chiqilgan.

I.NAZARIY QISM 1.1 Microsoft Access dasturi. Microsoft Access MBBT relyatsion ma’lumotar bazasini boshqaruvchi tizim sanalib, local ma’lumotlar bazasini yaratish uchun barcha instrumental vositalar hamda foydalanuvchi dastur tuzish imkoniyatlari mavjud. Microsoft Access MBBT o‘z ichiga turli ob’yektlarni yaratish uchun avtonom vositalarga ega: - Grafik konstrucciyalar vositasi ma’lumotlar bazasi ob’ektlarini grafik elementlar yordamida qurish imkoniyatiga ega; - Dialog vosita ma’lumotlar bazasini qayta qurish va tashkillashtirish uchun turli vazifalarni bajaruvchi masterlar yordam beradi; - MBBT ning dasturlash vasitasi uz ichiga SQL, makrokomandalar tili va VBA uchun OMD ni olgan. Ma’lumotlar bazasi – ma’lum sohaga oid o’zaro boglangan ma’lumotlar yig’indisining disk tashuvchidagi tashkiliy jamlanmasi. Relyatsion ma’lumotlar bazasi – ikki o’lchamli jadvallarning mohiyatmunosabat mehanizmi orqali bog’lanishidir. Relyacion ma’lumotlar bazasining logic aloqasi o’zaro logic bog’langan jadvallar majmuini tashkil etadi. Ma’lumotlarning relyacion modeli normallashtirish orqali yaratiladi. Normallashtirish jarayoni qayta takrorlanuvchi ma’lumotlarni yangi jadvalga kuchirishdan iborat hodisadir. Relyacion jadval structurasi maydon bilan belgilanadi. Maydonga ma’lumot turi v ahajmi kabi hossalar kiritiladi. Maydon tarkibi jadval ustunlarida keltiriladi. Har bir qator ma’lumotning bitta ekzemplyari bo’lib, yozuv deb nomlanadi. Har bir yozuvni identifikatciyasi uchun unikal birlamchi kalit qullaniladi. Kalit bir yoki bir nechta maydondan iborat bo’lishi mumkin. Ikki jadvalni bog’lash uchun tashqi kalitdan foydalaniladi. Bunda birga- bir (1:1), birga-kup(1:N) va kupgakup(M:N) munosabatlar urnatilishi mumkin.

O'xshashlar

Dorixona ma’lumotlar bazasini loyihasini loyihalashtirish va ishlab chiqish
GO’ZALLIK SALONI LOYIHASINI LOYIHALASHTIRISH VA ISHLAB CHIQISH 24v
GO’ZALLIK SALONI LOYIHASINI LOYIHALASHTIRISH VA ISHLAB CHIQISH” 26-varoq
“Universitet” ma’lumotlar bazasini loyihalashtirish va ishlab chiqish
“Oshxona” ma’lumotlar bazasini loyihalashtirish va ishlab chiqish