logo
Русский O'zbekcha
  1. Bosh sahifa
  2. Referatlar
  3. Umumiy
  4. Java dasturlash tili tarixi va uning tarkibi. Java dasturlash tilida identifikatorlar, operatorlar, xizmatchi so‘zlar, o‘zgaruvchilar va ularning turlari

Java dasturlash tili tarixi va uning tarkibi. Java dasturlash tilida identifikatorlar, operatorlar, xizmatchi so‘zlar, o‘zgaruvchilar va ularning turlari

Yuklangan vaqt:

11.11.2024

Ko'chirishlar soni:

1

Hajmi:

82.4 KB
Ko'chirib olish shartlari
1.Java tili tarixi Dasturlash asoslari fani, elektron hisoblash mashinalarining boshqarishga xizmat qilishga asoslangan fan deb ham yuritish mumkin. Chunki elektron hisoblash mashinalarining asosi bo‘lmish dasturiy ta’minotlar ham insoniyat tomonidan ma’lum bir qoida va buyruqlar asosida yaratiladi So‘ngi yillarda Java va C++ dasturlash tillari juda takomillashib, tobora ommalashib bormoqda. Mazkur tillardagi vositalar zamonaviy axborot texnologiyasining hamma talablarini o‘z ichiga olgan va unda dastur tuzuvchi uchun ko‘pgina qulayliklar yaratilgan. • Java tili 1991 yilda Sun Microsystems kompaniyasi tomonidan “Yashil loyiha” ning Mavzu: Java dasturlash tili tarixi va uning tarkibi. Java dasturlash tilida identifikatorlar, operatorlar, xizmatchi so‘zlar, o‘zgaruvchilar va ularning turlari Reja: 1.Java tili tarixi; 2. Java tilining leksemmasi; 3. Java dasturlash tilidagi dasturning umumiy ko‘rinishi. bir qismi sifatida yaratilgan. Java ob’ektga yo‘naltirilgan programmalash tili hisoblanadi. • Ma’lumki programma yozishda EHM ning har bir turining o‘ziga xos bo‘lgan buyruqlaridan ham foydalaniladi. Natijada programma faqat bir turdagi mashinalar uchun ishlaydi va boshqa tur mashinalarida ishlamasligi mumkin. Tuzilgan programma har qanday EHM da ishlash uchun Java tilida JVM (Java Virtucl Machine) mexanizmi tuzilgan. Aniqroq aytganda bu mexanizmda tuzilgan programma internetga ulangan har qanday kompyuterda ishlay oladigan bo‘ladi. Java dasturlash tilining bir nechta komplyatorlari bor ular quyidagilar: 1.Eclipse 2.IntelliJ IDEA. 3.NetBeans IDEA. Java tilining sintaksisi yuqorida keltirilgan barcha komplyatorlarda bir xil amalga oshiriladi, bundan kelib chiqqan holda biz Java tilini IntelliJ IDEA komplyatorida o’rganib chiqamiz. • IntelliJ IDEA komplyatori o’rnatilgandan so’ng File->New->Project bo’yrug’i asosida dasturning ishchi oynasi hosil qilinadi. Natijada dasturning ishchi oynasi quyidagi holatda bo’ladi.• Tilning alfavit belgilaridan tilning leksemalari shakllantiriladi: • 1. Identifikatorlar; • 2.Kalit (xizmatchi yoki zahiralangan) so‘zlar; • 3.O‘zgarmaslar; • 4.Amallar; • 5.Ajratuvchilar. • Java dasturlash tilida tuzilgan dasturlarda izohlar C++ tili kabi dasturning istalgan joyda berilishi mumkin. Izohlar ikki turda bo‘ladi ular satriy va blokli ko‘rinishlarda bo‘ladi. Satriy izohlar uchun “//” belgi ishlatiladi, blokli izohlar uchun “/*”, “*/” belgilari ishlatiladi. • 1 .Tub sonlarni topish package com.company; import java.util.Scanner; public class Main { public static void main(String[] args) { int n; Scanner a= new Scanner(System. in ); System. out .println( "n=" ); n=a.nextInt(); if (n> 1 ){ for ( int i= 2 ; i<=n; i++){ if (n%i== 0 ){ System.out .println( "tub son emas" ); i=n; } else { if (i>(n/ 2 )) { System. out .println( "tub son" ); i=n;} } } } else System. out .println( "1 dan katta son kiriting" ); } } 2. package com.company; import java.util.Scanner; public class Main { public static void main(String[] args) { int y, a; Scanner z= new Scanner(System. in ); a=z.nextInt(); y=z.nextInt(); if ((a> 0 &&a< 9 )&&(y> 0 &&y< 9 )){ for ( int n= 1 ; n< 9 ; n=n+ 1 ){ if (n== 1 ){a=a+ 2 ; y=y+ 1 ; System. out .println( "(" +a "," +y ")" );} else if (n== 2 ){a=a- 2 ; y=y+ 1 ; System. out .println( "(" +a "," +y ")" );} else if (n== 3 ){a=a+ 1 ; y=y+ 2 ; System. out .println( "(" +a "," +y ")" );} } } else System. out .println( "siz 1 va 8 orasida son kiriting" ); } } 3 . package com.company; import java.util.Scanner; public class Main { public static void main(String[] args) { int n; Scanner x= new Scanner(System.in ); System. out .println( "n=" ); n=x.nextInt(); for ( int a= 2 ; a<n; a=a+ 1 ){ if (n%a== 0 ){ a=n; } else if (n%a!= 0 ){ } } } } if (((satr - 2 )> 0 )&&((satr - 2 )< 9 )&&((ustun - 1 )> 0 )&&((ustun - 1 )< 9 )) System. out .println( "(" +(satr- 2 )+ "," +(ustun- 1 )+ ")" ); } break ; } } } } 4. package com.company; import java.util.Scanner; public class Main { public static void main(String[] args) { int n, a1= 1 , a2= 1 , a3= 0 , s= 0 ; Scanner a= new Scanner(System. in ); System. out .println( "n=" ); n=a.nextInt(); for ( int i= 1 ; i<=n; i++){ switch (i% 3 ){ case 1 : a1=a2+a3; break ; case 2 : a2=a3+a1; break ; case 0 : a3=a1+a2; break ;} s=s+a1+a2+a3; } System. out .println( "s=" +s/ 2 ); } } 5.Toq sonlarning juft darajalari formulasi import java.util.Scanner; public class Main { public static void main(String[] args) { int n, s= 0 ; Scanner x= new Scanner(System.in ); n=x.nextInt(); for ( int i= 1 ; i<n; i=i+ 1 ) s = s+( int ) (Math. pow (( 2 *n- 1 ),( 2 *n))); System. out .println( "yig'indi=" +s); } } 6. Masalasi (2n; n-1)^2 package com.company; import java.util.Scanner; public class Main { public static void main(String[] args) { int n, s= 0 ; Scanner x= new Scanner(System. in ); n=x.nextInt(); for ( int i= 1 ; i<n; i=i+ 1 ) s = s+( int ) (Math. pow (( 2 *n- 1 ),( 2 *n))); System. out .println( "yig'indi=" +s); } } 7.Continue opiratori ustida amal package com.company; import java.util.Scanner; public class Main { public static void main(String[] args) { Scanner a= new Scanner(System.in ); int n, m, x; n=a.nextInt(); m=a.nextInt(); x=a.nextInt(); int s= 0 ; for ( int i=n; i<=m; i++){ if (i%x== 0 ){ continue ;} else { s=s+i;} } System. out .println( "s=" +s); } } 8.K>0 son berilgan bo‘lsin. Fibonachi sonlarining K dan katta bo‘lgan birinchi hadini toping package com.company; import java.util.Scanner; public class Main { public static void main(String[] args) { int a1= 1 , a2= 1 , a3= 0 ; Scanner a= new Scanner(System.in ); int k ; System. out .println( "k=" ); k=a.nextInt(); if (k> 0 ){ for ( int i= 1 ; i<= 100 ; i++){ switch (i% 3 ){ case 1 : a1=a2+a3; if (a1>k) { System. out .println( "Fibonachchi=" +a1+ " i=" +i); i= 101 ;} break ; case 2 : a2=a3+a1; if (a2>k) {System. out .println( "Fibonachchi=" +a2+ " i=" +i);i= 101 ;} break ; case 0 : a3=a1+a2; if (a3>k) { System. out .println( "Fibonachchi=" +a3+ " i=" +i);i= 101 ;} break ;} }} else System. out .println( "k ga natural son kiriting" ); } } 9.Tub sonlarni topish package com.company; import java.util.Scanner; public class Main { public static void main(String[] args) { int n; Scanner a= new Scanner(System. in ); System. out .println( "n=" ); n=a.nextInt(); if (n> 1 ){ for ( int i= 2 ; i<=n; i++){ if (n%i== 0 ){ System. out .println( "tub son emas" ); i=n; } else { if (i>(n/ 2 )) { System. out .println( "tub son" ); i=n;} } } } else System. out .println( "1 dan katta son kiriting" ); } } 10.massev elementini chiqarish package com.company; import java.util.Scanner; public class Main { public static void main(String[] args) { Scanner x= new Scanner(System.in ); int n ; int m ; int a[][]= new int [ 10 ][ 10 ]; System. out .print( "n=" ); n=x.nextInt(); System. out .print( "m=" ); m=x.nextInt(); for ( int i = 0 ; i<n ; i++) for ( int j = 0 ; j<m ; j++) a[i][j]=x.nextInt(); for ( int i = 0 ; i<n ; i++) { for ( int j = 0 ; j<m ; j++) System. out .print(a[i][j]+ " " ); System. out .println( "" ); } } } MAVZU: JAVA DASTURLASH TILIDA IDENTIFIKATORLAR, OPERATORLAR, XIZMATCHI SO’ZLAR, O‘ZGARUVCHILAR VA ULARNING TURLARI Reja: 1.Java tilida identifikatorlar, xizmatchi so’zlar va operatorlar; 2.O‘zgaruvchi va uning turlari; 3.Java tilida o‘zgaruvchi va o‘zgarmaslarni e’lon qilish. Java dasturlash tili tarkibidagi barcha o‘zgaruvchilari qandaydir turlarga mansub bo‘ladi, chunki o‘zgaruvchi e’lon qilingandan so‘ng kompyuter xotirasidan o‘zgaruvchi uchun joy ajratiladi. Dasturlash tillarida dastur bajarilishi paytida qandaydir berilganlarni saqlab turish uchun o‘zgaruvchilar va o‘zgarmaslardan foydalaniladi. O‘zgaruvchi-dastur obyekti bo‘lib, xotiradagi bir nechta yacheykalarni egallaydi va berilganlarni saqlash uchun xizmat qiladi. o’zgaruvchilarni e’lon qilishda identifikatorlardan foydalaniladi. Ta’rif . Harflardan boshlanuvchi harf, raqam va belgilar ketma-ketligidan iborat satr identifikator deyiladi. . Dasturlash tili tarkibida uning sintaksisiga mos ravishda bir nechta maxsus so’zlardan foydalaniladi, bu so’zlar dasturlashda xizmatchi so’zlar deyiladi. Masalan public, import, static, for, while,… kabi so’zlar xizmatchi so’zlar bo’ladi. Dasturlash tili tarkibida ma’lum bir vazifani bajaruvchi xizmatchi so’zlar operatorlar deyiladi 11.Massivda 1 o’lchamli sonning maxximumini topish. package com.company; import java.util.Scanner; public class Main { public static void main(String[] args) { Scanner x= new Scanner(System.in ); int n ; int max ; int a[]= new int [ 10 ]; System. out .print( "n=" ); n=x.nextInt(); for ( int i= 0 ; i<n ; i++) a[i]=x.nextInt(); max = a[ 0 ]; for ( int i= 0 ; i<n; i++){ if (a[i]>max) max=a[i]; } System. out .print( "max=" +max); } } n=4 12 -46 35 12 max=35 12.Matritssalarni ko’paytirish ; package com.company; import java.util.Scanner; public class Main { public static void main(String[] args) { Scanner x= new Scanner(System.in ); int n, m , a[]= new int [ 10 ]; int b[]= new int [ 10 ] ; System. out .print( "n=" ); n=x.nextInt(); System. out .print( "m=" ); m=x.nextInt(); for ( int i= 0 ; i<n ; i++) a[i]=x.nextInt(); for ( int j= 0 ; j<m ; j++) b[j]=x.nextInt(); int s = 0 ; for ( int i = 0 ; i<n ; i++) s=a[i]; for ( int j= 0 ; j<m ; j++) System. out .print(s*b[j]+ " " ); } } 13.massiv toqmax va juftmax; chiqarish dasturi package com.company; import java.util.Scanner; public class Main { public static void main(String[] args) { Scanner x= new Scanner(System. in ); int n ; int m ; int a[][]= new int [ 10 ][ 10 ]; System. out .print( "n=" ); n=x.nextInt(); System. out .print( "m=" ); m=x.nextInt(); for ( int i = 0 ; i<n ; i++) for ( int j = 0 ; j<m ; j++) a[i][j]=x.nextInt(); int toqmax; int jufmax; toqmax=a[n- 1 ][m- 1 ]; jufmax=a[n- 1 ][m- 1 ]; int j; for ( int i = 0 ; i<n ; i++) { for ( j = 0 ; j<m ; j++) if (a[i][j]% 2 == 1 &&toqmax<=a[i][j]) toqmax=a[i][j]; } System. out .println( "toqmax=" +toqmax); for ( int i = 0 ; i<n ; i++) { for ( j = 0 ; j<m ; j++) if ((a[i][j]% 2 == 0 )&&(jufmax<=a[i][j])) jufmax=a[i][j]; } System.out .println( "jufmax=" +jufmax); } } 14. package com.company; import java.util.Scanner; public class Main { public static void main(String[] args) { Scanner x= new Scanner(System. in ); int n ; int m ; int a[][]= new int [ 10 ][ 10 ]; System. out .print( "n=" ); n=x.nextInt(); System. out .print( "m=" ); m=x.nextInt(); for ( int i = 0 ; i<n ; i++) for ( int j = 0 ; j<m ; j++) a[i][j]=x.nextInt(); /*int toqmax; int jufmax; toqmax=a[n-1][m-1]; jufmax=a[n-1][m-1];*/ int j; for ( int i = 0 ; i<n ; i++) { for ( j = 0 ; j<m ; j++) if (a[i][j]% 2 == 1 ) System. out .print(a[i][j]); System. out .println(); } for ( int i = 0 ; i<n ; i++) { for ( j = 0 ; j<m ; j++) if (a[i][j]% 2 == 0 ) System. out .print(a[i][j]); } } } 15.Max va min topish dasturi package com.company; import java.util.Scanner; public class Main { public static void main(String[] args) { Scanner dars= new Scanner(System.in); int max,min,n,m; n=dars.nextInt(); int a[][]= new int [ 10 ][ 10 ]; for ( int i= 1 ; i<=n; i++) for ( int j= 1 ; j<=n; j++) a[i][j]=dars.nextInt(); min=a[ 1 ][ 1 ]; max=a[ 1 ][ 1 ]; for ( int i= 1 ; i<=n; i++) for ( int j= 1 ;j<=n; j++){ if (max<a[i][j] ) max=a[i][j]; if (min>a[i][j]) min=a[i][j]; } System.out.println( "min=" +min); System.out.println( "max=" +max); } } 16. package com.company; import java.util.Scanner; public class Main { public static void main(String[] args) { Scanner dars = new Scanner(System.in); int n = dars.nextInt(); int a[][] = new int [ 10 ][ 10 ]; System.out.println( "n=" ); n = dars.nextint(); for ( int i = 1 ; i <= n; i++) for ( int j = 1 ; j <= n; j++) a[i][j] = dars.nextInt(); for ( int i = 1 ; i <= n; i++) for ( int j = 1 ; j <= n; j++) if (a[i][j] % 2 == 0 ) System.out.println(a[i][j] + " " ); for ( int i = 1 ; i <= n; i++) for ( int j = 1 ; j <= n; j++) if (a[i][j] % 2 == 1 ) System.out.pritln(a[i][j] + " " ); } } 17.Bir o’lchovli massivni saralashga misol package com.company; import java.util.Scanner; public class Main { public static void main(String[] args) { Scanner dars = new Scanner(System.in); int n, j, t, a[] = new int [ 10 ]; n = dars.nextInt(); for ( int i = 1 ; i <= n ;i++)a[i] = dars.nextInt(); for ( int i = 1 ; i < n; i++) for (j = i + 1 ; j <= n; j++) if (a[i] < a[j]) { t = a[i];a[i] =a[j];a[j] = t; } for ( int i = 1 ; i <= n; i++) System.out.print(a[i] + " " ); } } MAVZU: JAVA DASTURLASH TILI TARKIBIDAGI ARIFMETIK AMALLAR, MANTIQIY AMALLAR VA TA’MINLASH OPERATORI Reja: 1. Ta’minlash operatori; 2. Arifmetik amallari; 3. Mantiqiy amallar Java dasturlash tili tarkibida dastur tuziladigan vaqtda albatta matematik ifodalar, amal ishoralar va mantiqiy amallar ishtirok etishi mumkin. Dastur dasturlash tillarida amallar matematikadan yozilishi bilan farq qiladi. Dasturlash asoslarida amallarni ikki turga ajratamiz: -arifmetik amallar; -mantiqiy amallar; Arifmetik amallar Berilganlarni qayta ishlash uchun dasturlash tillarida amallarning juda keng majmuasi aniqlangan. Amal - bu qandaydir harakat bo‘lib, u bitta (unar) yoki ikkita (binar) operandlar ustida bajariladi, hisob natijasi uning qaytaruvchi qiymati hisoblanadi Dasturlash asoslarida arifmetik amallar matematikadagi amallarni yozilishi bir oz farq qiluvchi holatlari ham mavjud. Bunday amallar quyidagicha. Java dasturlash tilida biror bir o‘zgaruvchini qiymatini birga oshirish inkrement amali deyiladi va uning umumiy ko‘rinishi: o‘zgaruvchi++; 18.Baholashni ballga o’zgartirish dasturi package com.company; import java.util.Scanner; public class Main { public static int baholash( int b) { int c; if (b>= 0 && b< 60 )c= 2 ; else if (b>= 60 && b< 80 )c= 3 ; else if (b>= 80 && b< 90 )c= 4 ; else if (b>= 90 && b<= 100 )c= 5 ; else c= 0 ; return c;} public static void main(String[] args) { Scanner x = new Scanner(System.in); int a[] = new int [ 100 ], n, t; n = x.nextInt(); for ( int i = 1 ; i <= n; i++) a[i] = x.nextInt(); for ( int i = 1 ; i <= n; i++) { t = baholash(a[i]); System.out.print(t + " " ); } } } 19.Y=1!+2!+3!+…+n! faktariyalni hisolash dasturi tuzilishi package com.company; import java.util.Scanner; public class Main { public static int fak( int b) { int c= 1 ; for ( int i= 1 ; i<=b; i++) c=c*i; return c;} public static void main(String[] args) { Scanner x = new Scanner(System.in); int S = 0 , n; System.out.println( "n=" ); n = x.nextInt(); for ( int i = 1 ; i <= n; i++){ S = S + fak(i); System.out.println(fak(i)); } System.out.print( "fak=" +S);} } 20.Ikkta sonli o’zgaruvchilarning qiymatlarni bir-biriga ulab ekranga chiqarish package com.company; import java.util.Scanner; public class Main { public static void main(String[] args) { Scanner dars = new Scanner(System.in); String x,s; s= "Murod" ; x= "dasturlash" ; s=s+x; System.out.print(s); } MAVZU: JAVA TILIDA TAKRORLANUVCHI JARAYONLAR VA PARAMETR BO‘YICHA DASTURLASH Reja: 1. Takrorlanuvchi jarayonlarni dasturlash; 2. for(sikl) operatori va uning umumiy ko‘rinishi; 3. Ichma ich sikllarni tashkil qilish Jarayonlarni dasturlash vaqtida, ba’zi bir masalalarni algoritmlari tarkibidagi buyruqlar ikki va undan ortiq marta bajarilishiga to‘g’ri keladi. Agar algoritm tarkibidagi bir necha marta takrorlanishi kerak bo‘lgan buyruqlarni takrorlanuvchi jarayonlar asosida dasturlash tillarida tasvirlanmasa, bu buyruqlarni barchasini bajarish murakkablashadi. Elektron hisoblash mashinalarini insoniyatdan farqi shundaki, insoniyatda bir nechta buyruqlarni bajarish davomida toliqish holatlari bo‘lishi mumkin, elektron hisoblash mashinalariga takrorlanishni qanchaligini ma’lum bir buyruqlar asosida berilsa, ular barchasini charchamasdan bajaradi. Ba’zi bir takrorlanuvchi jarayonlarni, takrorlanish formulasini chiqarib oddiy hisoblash mumkin, lekin ixtiyoriy ketma ketliklar yig’indisi yoki ko’paytmasini hisoblash oddiy usullar bilan hal etilmaydi, bunday holatlarda takrorlanuvchi jarayonlardan foydalaniladiTarif : Algoritmning qandaydir qismidagi buyruqlar ikki va undan ortiq bajarilishiga takrorlanuvchi jarayonlar deyiladi. Yuqoridagi ta’rifga etibor qaratsak, demak algoritmning qandaydir qismi ikki va undan ortiq bajarilishi mumkin bo‘lgan holatlar ham mavjud. Bunda dasturchiga shunday vazifa qo‘yiladiki takrorlanish holatini bir yaxlit buyruq asosida kompyuterga qulay usulda berish kerak. Takrorlanuvchi jarayonlarni quyidagi blok sxema ko‘rinishda ixtiyoriy dasturlash tilida tasvirlash mumkin Yuqoridagi ta ’ rif va misollarga asoslanib , parametrli takrorlanishni ( e ’ tibor bering faqat parametrli takrorlanishni ) har qanday turini for operatori orqali amalga oshirish mumkin . Ichma ich sikllarni tashkil qilish Har qanday dasturlash tillarida parametrli sikl operatori yoritilgan vaqtda, albatta ichma ich sikllarni tashkil qilish keltirib o‘tiladi. Java dasturlash tilida ham ichma ich sikllarni tashkil qilish imkoniyati mavjud. Ichma ich sikllarni for sikl operatori orqali hosil qilinadi. Ichma ich sikllar – bu takrorlanish ichida yana takrorlanish hosil qilinadi, takrorlanishning har bir qadamida, ichki sikl yana n marta takrorlanishni amalga oshiradi. Ichma ich sikllarni tashkil etish jarayonini misollar yordamida tushuntirib o‘tamiz. 21.Berilgan s satrdagi x belginining sonini aniqlash dasturi package com.company; import java.util.Scanner; public class Main { public static void main(String[] args) { Scanner dars = new Scanner(System.in); String s; int k= 0 ; System.out.print( "s=" ); s=dars.next(); char x= 'a' ; for ( int i= 0 ;i<s.length();i++) if (s.charAt(i)==x) k++; System.out.println( "Berilgan satrda" +k+ "ta" +x+ "belgi bor" ); } } 22. S satrdan so’zlar sonini aniqlash dasturi package com.company; import java.util.Scanner; public class Main { public static void main(String[] args) { Scanner dars = new Scanner(System.in); String s; int k= 0 ; System.out.print( "s=" ); s=dars.next(); char x= 'a' ; for ( int i= 0 ;i<s.length();i++) if (s.charAt(i)== ' ' && s.charAt(i+ 1 )!= ' ' ) k++; System.out.println(k+ 1 ); } } 23.Asosiy main funksioyasi tarkibida “2-dastur” nomli dastur yaratish dasturi. package com.company; import java.util.Formatter; import java.util.Scanner; public class Main { public static void main(String[] args) { final Formatter x; try { x = new Formatter( ""D: \\ 2-dastur.txt" ); System.out .println( "fayl yaratildi" ); } catch (Exception e){System. out .println( "fayl yaratilmadi" );} } } Java dasturlash tili tarkibida fayllar ustida amallar bajarish uchun to‘g’ridan to‘g’ri main funksiyasi orqali amalga oshirishni qarab chiqamiz. Fayllarga murojaat qilish uchun ya’ni faylni ochish uchun yuqorida keltirilgan class tarkibida yozilgan kodni main funksiyasi tarkibiga yozish ta’lab etiladi. Faylni ochish jarayonini quyidagi dastur orqali o‘rganib chiqamiz. Misol: Asosiy main funksiya tarkibida “2-dastur” nomli fayl yaratish dasturini tuzing . package com.company; import java.util.Formatter; import java.util.Scanner; public class Main { public static void main(String[] args) { Scanner kirit= new Scanner(System.in ); final Formatter x; try { x= new Formatter( "2- dastur.txt" ); System. out .println( "Fayl yaratildi" ); } catch (Exception e) {System. out .println( "Fayl yaratilmadi" );} } } Natija Fayl yaratildi Kompyuter xotirasida joylashgan fayldagi ma’lumotlarni o‘qib olib qayta ishlash jarayonini quyidagi dastur orqali qarab chiqamiz. Misol. dastur.txt fayl tarkibidagi ma’lumotlarni ekranga chop etish dasturini tuzing. package com.company; import java.io.File; import java.io.FileNotFoundException; import java.io.FileReader; import java.io.IOException; import java.util.Formatter; import java.util.Scanner; public class Main { public static void main(String[] args) { try { File f = new File( "dastur.txt" ); Scanner uqish = new Scanner(f); while (uqish.hasNextInt()) { int data = uqish.nextInt(); System. out .println(data+ 2 ); } uqish.close(); } catch (FileNotFoundException e){ System. out .println( "xato" ); e.printStackTrace();; } } } Kompyuter xotirasida joylashgan faylga ma’lumotlarni yozish jarayonini quyidagi dastur orqali qarab chiqamiz. Misol. dastur.txt faylga ma’lumot yozish dasturini tuzing. package com.company; import java.io.File; import java.io.FileNotFoundException; import java.io.FileReader; import java.io.IOException; import java.util.Formatter; import java.util.Scanner; public class Main { public static void main(String[] args) { int i= 0 ; try { FileWriter yozish = new FileWriter( "dastur.txt" ); yozish.write( "as" ); yozish.close(); } catch (IOException e){ System. out .print( "yozilmadi" ); e.printStackTrace();} } } 24. D diskda yaratilgan dasturni 2 ga ko’paytirish dasturi package com.company; import java.io.File; import java.io.FileNotFoundException; import java.util.Formatter; import java.util.Scanner; public class Main { public static void main(String[] args) { try { File f = new File( "D: \\ 2-dastur.txt" ); Scanner uqish = new Scanner(f); while (uqish.hasNextInt()) { int data = uqish.nextInt(); System.out .println(data * 2 ); } uqish.close(); } catch (FileNotFoundException e) { System. out .println( "xato" ); e.printStackTrace(); } } 25.D diskda yaratilgan faylni ichidagi yozuvni o’zgartirish package com.company; import java.io.*; import java.util.Formatter; import java.util.Scanner; public class Main { public static void main(String[] args) { try { FileWriter yozish = new FileWriter( "D: \\ 2-dastur.txt" ); yozish.write( "matematika" ); yozish.close(); } catch (IOException e) { System. out .print( "yozilmadi" ); e.printStackTrace(); } } 26. package com.company; import javax.swing.*; import java.awt.*; public class Main { public static void main(String[] args) { JFrame oyna= new JFrame( "Javada grafik chizish" ); oyna.setDefaultCloseOperation(JFrame. EXIT_ON_CLOSE ); Grafika grafik= new Grafika(); oyna.add(grafik); oyna.setSize( 300 , 400 ); oyna.setLocation( 150 , 150 ); oyna.setVisible( true ); } } } package com.company; import javax.swing.*; import java.awt.*; public class Grafika extends JPanel { @Override protected void paintComponent(Graphics g){ super .paintComponent(g); setBackground(Color.green ); g.drawLine( 10 , 20 , 40 , 50 ); g.fillRect( 40 , 50 , 90 , 100 ); } } import javax.swing.*; import java.awt.*; public class Grafika extends JPanel { @Override protected void paintComponent(Graphics g){ super .paintComponent(g); setBackground(Color. BLACK ); g.drawLine( 10 , 20 , 40 , 50 ); g.fillRect( 40 , 50 , 90 , 100 ); } } Bloknotda yaratilgan dastur <html> <body> <h3>JavaScriptda operatorlar</h3> <script> var a,s=0; a=10; b=20; document.write("bo’linma=",a/b); </script></body></html> Algoritm – masala yoki muommoni hal etish uchun beriladigan chekli sondagi bo„yruqlar ketma ketligi. Algoritm xossalari – algoritmni amalga oshiradigan beshta xususiyatlar majmuasi. Algoritm turlari – algoritmning bajarilishiga ko„ra uning turlari. Chiziqli algoritmlar – Algoritmning shartlarsiz chiziqli bajarilishi. Tarmoqlanuvchi algoritmlar - Algoritmning shartlar asosida bajarilishi. Takrorlanuvchi algoritmlar - Algoritmning ma‟lum bir qismi ikki va undan ortiq bajarilishi Axborot tizimi – katta hajmdagi ma‟lumotlarni saqlash, uzatish va qayta ishlash dasturi. Quyi darajadagi til – kompyuter qurilmalari bilan bog‟liq bo„lib, buyruqlar ularning kodlari bilan yoziladi. O„rta darajadagi til - buyruqlarida faqat raqamlar emas, balki insonlar tushunadigan ba‟zi so„zlar ishlatila boshlandi. Yuqori darajadagi til – translayotorlar yordamida mashina tiliga o„tkaziladigan til. Translayator - mashina tiliga kodni tarjima qiladi. Komplyator – mashina tiliga kodni to„liq tarjima qiladi. Interpretator – mashina tiliga kodni qism qilib tarjima qiladi. IDLE rejimi – Python tilining ish rejimi. Interaktiv - Python tilining qismiy faol ish rejimi. Faylli dastur – alohida nom bilan saqlanuvchi tuzilgan dastur. ENTER – faollashtirish tugmasi. Restart - Python tilining natijasini ko„rsatuvchi kalitli so„z. Int – butun tur. Float – haqiqiy tur. Str- satrli tur. Ifoda – matematik amallar bilan birlashtirilgan yozuv. Import – kutubxonlarni chaqirishning kalitli so„zi. Math – Matematik kutubxona. Standart funksiya – dasturlash tili tarkibidagi funksiyalar. Min – minimum funksiya. Max – maksimum funksiya. Sum – summator funksiya 128 Type – turni aniqlovchi funksiya. Help – ma‟lumot beruvchi funksiya. Operator – malum bir bo„yruqli kalit so„z. Chiziqli dastur –chiziqli algorit asosida tuzilgan dastur If - mantiqiy kalitli so„z. Else – aks holda qismi uchun kalitli so„z. Elif – aks holdani ichidagi shart qismi uchun kalitli so„z. For -parametrli sikl operatorining kalitli so„zi. Sikl – takrorlanish. Parametrli takrorlanish – ma‟lum bir parametr asosidagi takrorlanish. Break operatori –majburiy to„xtatish bo„yrug‟i. Continue – qadamni tashlash bo„yrug‟i While - shartli sikl operatoriningkalitli so„zi. Qism dasturlar –dastur tarkibidagi kichik dastur Funksiya – bir yoki ko„p qiymat qaytaruvchi funksiya Global – butun dastur davomida faol hisoblanadi. Lokal – dasturning ma‟lum bir qismi faol hisoblanadi. Argument – funksiya qabul qiladigan qiymat. Def – funksiyani faollashtirish so„zi. Return –qiymat qaytarish kalitli so„zi. Rekursiya – o„z o„ziga murojaat. Rekursiv funksiya - o„z o„ziga murojaat qiluvchi funksiya. Ro„yxat - Har xil turga mansub bo„lgan yagona nom bilan saqlanuvchi tartiblangan ma‟lumotlar majmuasi. Kortej- o„zgartirilmaydigan ro„yxat. Dinamik xotira – o„zgaruvchan xotira. Sorted – saralash funksiyasi. Append – ma‟lumot qo„shish funksiyasi. Del - ma‟lumot o„chirish funksiyasi. Numpy – massiv kutubxonasi. Fayl – alohida nom bilan saqlanuvchi ma‟lumotlar majmuasi. Open – faylni ochish bo„yrug‟i. Read – fayldan ma‟lumot o„qish bo„yrug‟i. Write – faylga ma‟lumot yozish bo„yrug‟i. Matplotlib - grafik kutubxonasi. Plot – grafik chizish funksiyasi. Savefig – grafikli ma‟lumotni saqlash bo„yrug‟i 12 Ylabel – Oy koordinatalar sistemasiga matn joylashtirish. Xlabel – Ox koordinatalar sistemasiga matn joylashtirish. Title – koordinatalar sistemasiga matn joylashtirish. Color –grafikga rang berish. Subplot – diagrammalarni chizish funksiyasi. Mplot3d – 3d grafika kutubxonasi Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati 1. А bduqodirov A. A. Hisoblash matematikasi va programma-lashdan laboratoriya ishlari. Toshkent, O‘qituvchi, 1987 y. 2. Abramov S. A. Zadachi po programmirovaniyu. Moskva, Nauka, 1988 y. 3. Azlarov T. R., Sh. Sh. Ashirov. Informatikadan olimpiada masalalarini yechish. Toshkent, Kibernetika, 1993 y. 4. Buxtiyarov A. M. Sbornik zadach po programmirovaniyu. Moskva, Nauka, 1988y. 5. Kasyanov V. N., Sabelfeld V. K. Sbornik zadaniy po praktikumu na EVM. Moskva, Nauka, 1986 y. 6. Otaxanov N. A. TURBO PASKAL dasturlash tili. Namangan, 2002 y. 7. Otaxanov N. A. Programmalash bo‘yicha laboratoriya ishlari. Namangan, 2001 y. 8. Otaxanov N. A. Programmalash bo‘yicha masalalar to‘plami. Namangan, 2000 y. 9. Pilshikov V. N. Sbornik uprajneniy po yaziku Paskal. Moskva, Nauka, 1989 y

1.Java tili tarixi Dasturlash asoslari fani, elektron hisoblash mashinalarining boshqarishga xizmat qilishga asoslangan fan deb ham yuritish mumkin. Chunki elektron hisoblash mashinalarining asosi bo‘lmish dasturiy ta’minotlar ham insoniyat tomonidan ma’lum bir qoida va buyruqlar asosida yaratiladi So‘ngi yillarda Java va C++ dasturlash tillari juda takomillashib, tobora ommalashib bormoqda. Mazkur tillardagi vositalar zamonaviy axborot texnologiyasining hamma talablarini o‘z ichiga olgan va unda dastur tuzuvchi uchun ko‘pgina qulayliklar yaratilgan. • Java tili 1991 yilda Sun Microsystems kompaniyasi tomonidan “Yashil loyiha” ning Mavzu: Java dasturlash tili tarixi va uning tarkibi. Java dasturlash tilida identifikatorlar, operatorlar, xizmatchi so‘zlar, o‘zgaruvchilar va ularning turlari Reja: 1.Java tili tarixi; 2. Java tilining leksemmasi; 3. Java dasturlash tilidagi dasturning umumiy ko‘rinishi.

bir qismi sifatida yaratilgan. Java ob’ektga yo‘naltirilgan programmalash tili hisoblanadi. • Ma’lumki programma yozishda EHM ning har bir turining o‘ziga xos bo‘lgan buyruqlaridan ham foydalaniladi. Natijada programma faqat bir turdagi mashinalar uchun ishlaydi va boshqa tur mashinalarida ishlamasligi mumkin. Tuzilgan programma har qanday EHM da ishlash uchun Java tilida JVM (Java Virtucl Machine) mexanizmi tuzilgan. Aniqroq aytganda bu mexanizmda tuzilgan programma internetga ulangan har qanday kompyuterda ishlay oladigan bo‘ladi. Java dasturlash tilining bir nechta komplyatorlari bor ular quyidagilar: 1.Eclipse 2.IntelliJ IDEA. 3.NetBeans IDEA. Java tilining sintaksisi yuqorida keltirilgan barcha komplyatorlarda bir xil amalga oshiriladi, bundan kelib chiqqan holda biz Java tilini IntelliJ IDEA komplyatorida o’rganib chiqamiz. • IntelliJ IDEA komplyatori o’rnatilgandan so’ng File->New->Project bo’yrug’i asosida dasturning ishchi oynasi hosil

qilinadi. Natijada dasturning ishchi oynasi quyidagi holatda bo’ladi.• Tilning alfavit belgilaridan tilning leksemalari shakllantiriladi: • 1. Identifikatorlar; • 2.Kalit (xizmatchi yoki zahiralangan) so‘zlar; • 3.O‘zgarmaslar; • 4.Amallar; • 5.Ajratuvchilar. • Java dasturlash tilida tuzilgan dasturlarda izohlar C++ tili kabi dasturning istalgan joyda berilishi mumkin. Izohlar ikki turda bo‘ladi ular satriy va blokli ko‘rinishlarda bo‘ladi. Satriy izohlar uchun “//” belgi ishlatiladi, blokli izohlar uchun “/*”, “*/” belgilari ishlatiladi. • 1 .Tub sonlarni topish package com.company; import java.util.Scanner; public class Main { public static void main(String[] args) { int n; Scanner a= new Scanner(System. in ); System. out .println( "n=" ); n=a.nextInt(); if (n> 1 ){ for ( int i= 2 ; i<=n; i++){

if (n%i== 0 ){ System.out .println( "tub son emas" ); i=n; } else { if (i>(n/ 2 )) { System. out .println( "tub son" ); i=n;} } } } else System. out .println( "1 dan katta son kiriting" ); } } 2. package com.company; import java.util.Scanner; public class Main { public static void main(String[] args) { int y, a; Scanner z= new Scanner(System. in ); a=z.nextInt(); y=z.nextInt(); if ((a> 0 &&a< 9 )&&(y> 0 &&y< 9 )){ for ( int n= 1 ; n< 9 ; n=n+ 1 ){ if (n== 1 ){a=a+ 2 ; y=y+ 1 ; System. out .println( "(" +a "," +y ")" );} else if (n== 2 ){a=a- 2 ; y=y+ 1 ; System. out .println( "(" +a "," +y ")" );} else if (n== 3 ){a=a+ 1 ; y=y+ 2 ; System. out .println( "(" +a "," +y ")" );} } } else System. out .println( "siz 1 va 8 orasida son kiriting" ); } } 3 . package com.company; import java.util.Scanner;

Ko'chirib oling, shunda to'liq holda ko'ra olasiz

O'xshashlar

JAVA DASTURLASH TILIDA TARMOQLANUVCHI JARAYONLARNI DASTURLASH
JAVA TILIDA TAKRORLANUVCHI JARAYONLAR VA PARAMETR BO‘YICHA DASTURLASH
Java dasturlash tilining komplyatorlari va ularning versiyalar, Komplyatoorlarning farqlari
Java dasturlash tilining komplyatorlari va ularning versiyalar, Komplyatoorlarning farqlari.
C++ dasturlash tilida ifodalar va operatorlar