Mavzu: Atlantika okeani

Asosiy k o’rsat k ichlari  - Maydoni: 91,7 mln kv.km  - Suv hajmi: 330 mln km.kub  - Eng chuqur joyi: 8742 metr (Puerto-Riko cho'kmasi)  - Eng sho'r dengizi: O'rta dengiz (37-39 promille)  -Eng yuqori suv ko’tarilishi: Fandi qo’ltig’I, 18 metr  -Eng kata qo’ltiq: Meksika, 1 555 000 km. kv.  - O'rtacha harorati: +16,5 daraja  - Suvining o'rtacha sho'rligi: 37,5 promille  -Dengizlar soni: 20 ta  - Qo'ltiqlar: Biskay, Gvineya, Meksika  - Orollar: Grenlandiya, Nyufaundlend, Islandiya, Kuba, Bermud  - Yarimorollar: Skandinaviya, Florida, Yukatan, Priney, Apennin, Bolqon, Kichik Osiyo  - Bo'g'izlar: Gibraltar, Pa-de-Kale, Bosfor, Eresunn  - Ko'tarilmalar: Shimoliy Atlantika tizmasi, Janubiy Atlantika tizmasi  - Oqimlar: Golfstrim, Labrador, Shimoliy Atlantika, Kanar, Bengaliya, Braziliya, G'arbiy shamollar va hakazo

Atlantika okeani beshta materik orasida joylashgan. Okeanni shimoli-sharqdan Yevrosiyo, janubi-sharqdan Afrika, janubdan Antarktida, janubi-g’arbdan Janubiy Amerika, shimoli-g’arbdan Shimoliy Amerika materiklari chegaralab turadi. Shimoldan janubga 12 ming km masofaga cho‘zilgan. Okeanning eng keng joyi mo‘tadil kengliklarga (9450 km) va eng tor joyi (2620 km) shimoliy qismiga to‘g‘ri keladi. Qirg‘oqlari Shimoliy yarimsharda kuchli parchalangan, Janubiy yarimshardagi sohillari ancha tekis.. • Geografi k o'rni

Asosiy xususiyatlari  Barcha yarimsharlarda joylashgan. Buyuk geografik kashfiyotlar shu okeandan boshlangan, qirg‘oqsiz dengizi bor, afsonalarga boy, meridional yo‘nalgan eng uzun O‘r ta okean tizmasi bor, eng yirik por t- shaharlari bor, ichki dengizlari eng ko‘p, eng sersuv va eng uzun dar yolar shu okeanga quyiladi, eng baland qalqish ham shu okeanda kuzatiladi, materiklar dreyfi gipotezasiga asos bo'lgan, dengiz transpor tida dunyoda birinchi o‘rinda turadi.

O‘rganilish tarixi • Okean nomi At lant a ( yunon afsonasiga ko‘ra, yelkasida osmon gumbazini ko‘t arib t uruvchi pahlavon) at amasi bilan bog‘liq. Dast lab 1507- yilda geografi k x arit aga „At lant ika okeani" nomi yozilgan. Miloddan oldingi davrlarda fi nikiyaliklar, arablar, rimliklar okean suvlarida suzishgan. Buyuk geografi k kashfi yot lar davrida B. Di a sh , X . Kol u m b , J. Ka b ot , Va sko d a G a m a , F. Ma gel la n , J. Ku k va boshqalar sayohat lari At lant ika okeani haqida ko‘plab ma’lumot lar berdi. Okean t abiat ini kompleks o‘rganish X IX asrning ox iridan boshlanadi. „C hellenjer" kemasidagi ingliz ekspedit siyasi, X alqaro geofi zika yilidagi ( 1957- 1958) t adqiqot lar, Ja k Iv Ku st o ekspedit siyasi davrida okean hayot iga va t abiat komponent lariga t aalluqli juda ko‘p ma’lumot t o‘plandi.