AXBOROT JAMIYATI VA UNDA SUN’IY INTELLEKTNING O‘RNI

Yuklangan vaqt:

16.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

6598.6728515625 KB

Ko'chirib olish

AX BOROT J A MI YATI VA UN DA SUN ’I Y I N TELLEKTN I N G
O‘RN I INFORMATIKA VA
AXBOROT
TEXNOLOGIYALARI

INSON VA INSONIYAT XOTIRASI
Insoniyat jamiyat paydo bo‘lgandan boshlab
muloqot jarayonida axborot almashish va uni
saqlashga urinishgan.
XOTIRA – axborotni saqlovchi eng birinchi qurilma.Alohida inson va insoniyat xotiralari degan
tushunchalar mavjud. Insoniyat xotirasi –
butun evolyutsion tarixiy jarayonda to‘plangan
bilim va tajribalar jamlanmasi.

Zamonaviy kompyuter xotirasi :
●
Matn
●
Raqamli va jadval
●
Rasm
●
Ovoz
●
Video bichimlaridagi
axborotlarni saqlay oladi. AXBOROTNI SAQLASH VA UZATISHNING ZAMONAVIY USULLARI

TAYANCH TUSHUNCHALAR
Ekspert tizimi – ma’lum bir soha bo‘yicha bilimlarni
to‘plash, qo‘llash va uyushtirish usullari hamda vositalari
majmui. Mutaxassislarning yuqori sifatli tajribasiga
tayangan holda qaror qabul qilish chog‘ida muqobil
variantlar ko‘pligi sababli ekspert tizimi yanada yuqori
samaraga erishadi.
Robototexnika – avtomatlashtirilgan texnik
tizimlarni yaratish bilan shug‘ullanuvchi amaliy fan.
TTS (text-to-speech) – matnli axborotlarni nutqiy
(ovozli) axborot ko‘rinishiga o‘tkazuvchi texnologiya.
STT (speech-to-text) – nutq (ovoz) ko‘rinishidagi
axborotni matn ko‘rinishiga o‘tkazuvchi texnologiya.1
32
4

Sirdaryo Tuman Xalq Ta’limi INFORMATIKA VA
AXBOROT
TEXNOLOGIYALARI
Sun’iy intellekt
Ushbu atama odamlarga xos bo'lgan
intellektual jarayonlarga ega bo'lgan
rivojlanayotgan tizimlar loyihasiga, masalan,
mulohaza yuritish, ma'noni kashf etish,
umumlashtirish yoki o'tmish tajribasini
o'rganish qobiliyatiga nisbatan tez-tez
qo'llaniladiSun’iy intellekt- (SI), raqamli kompyuter yoki
kompyuter tomonidan boshqariladigan robotning
odatda aqlli mavjudotlar bilan bog'liq bo'lgan
vazifalarni bajarish qobiliyati..

F o to s u ra tla r
o ‘tg a n d a v r
s iy m o la rin i
k o ‘ris h im k o n in i y a ra tu v c h i
v o s ita la rd a n b iri Sirdaryo Tuman Xalq Ta’limi INFORMATIKA VA
AXBOROT
TEXNOLOGIYALARI
". Sun'iy intellekt" atamasi 1956 yilda paydo bo'lgan, ammo
bugungi kunda SI texnologiyasi ma'lumotlar hajmini
ko'paytirish, algoritmlarni takomillashtirish, hisoblash quvvatini
va ma'lumotlarni saqlash vositalarini optimallashtirish fonida
haqiqiy mashhurlikka erishdi. Sun’iy intellekt tarixi

Keling, sun'iy aql bilan bog'liq 8 ta
qiziqarli faktlarni ko'rib chiqamiz.
•
Fakt 1. SI xizmatining beminnatligi va
vaqt meyorlarining cheklanmaganligi.

Sirdaryo Tuman Xalq Ta’limi INFORMATIKA VA
AXBOROT
TEXNOLOGIYALARI
Fakt 2. U buzilishlarga moslasha oladi
Amerikalik olimlar sun'iy intellekt bilan jihozlangan robot bilan tajriba
o’tkazishdi. U jiddiy zarar ko'rgan taqdirda ham ishlashda davom etishini
aniqladilar. Tajriba davomida "jarohat olgan" robot kamida oltita turli xil
jarohatlarga, shu jumladan ikkita pastki oyoq-qo'llarining to'liq yo'qolishiga
moslasha oldi va robotning "qo'li" kamida 14 turdagi jarohatlarga, shu
jumladan uning ikkita dvigatelining ishdan chiqishiga moslasha oldi. ...

3-fakt: SI yaratuvchilarining e'tiqodi va
stereotiplarini meros qilib oladi
Sun'iy miya o'z xulosalarini dastlab unga
kiritilgan ma'lumotlar asosida chiqaradi.

Fakt 4. Sun'iy intellekt savollarga javob berishi mumkinSirdaryo Tuman Xalq Ta’limi INFORMATIKA VA
AXBOROT
TEXNOLOGIYALARI
Bugungi kungacha eng kuchli sun'iy intellekt bilan
ishlaydigan matn ishlab chiqaruvchisi - OpenAI-dan
GPT-2 butun xatboshilarini yozishi mumkin va
xatolarga yo'l qo'ymaydi. Shu bilan birga, tizim
umumiy bilimlarga tegishli bo'lsa,
savollarga to'g'ri javob beradi.

Fakt 5. SI inson qila oladigan hamma narsani
o'rganishga qodir
Masalan, Oksford universiteti olimlari Googlening
DeepMind SI bo'limi bilan hamkorlikda lablar harakati
bilan so'zlar orasidagi farqni aniqlaydigan Sun’iy
intellect yaratildi

Sirdaryo Tuman Xalq Ta’limi INFORMATIKA VA
AXBOROT
TEXNOLOGIYALARI
Fakt 6. Sun'iy intellektga ega robotlar allaqachon
diktor bo'lib ishlaydi, kosmosga uchadi, kemalarni
patrul qiladi va futbol o'ynaydi

7-fakt: SI koronavirus bilan
kurashishda yordam beradiSirdaryo Tuman Xalq Ta’limi INFORMATIKA VA
AXBOROT
TEXNOLOGIYALARI
Dunyo bo'ylab sun'iy
intellektga asoslangan
tizimlar yuqtirgan
odamlarni kuzatishda,
virus haqida ma'lumot
to'plashda va vaktsinani
qidirishda yordam beradi.

Sirdaryo Tuman Xalq Ta’limi INFORMATIKA VA
AXBOROT
TEXNOLOGIYALARI
Fakt 8. Sun'iy intellekt sayyorani tejash va odamlarni
oziq-ovqat bilan ta'minlashdir
Birlashgan Millatlar Tashkilotining Oziq-ovqat va qishloq
xo'jaligi tashkiloti (FAO) ham sun'iy sun'iy intellektning
afzalliklarini tan oladi: ular "razvedka" ob-havo sharoiti,
zararkunandalar, tuproq namligi va boshqa muhim
ko'rsatkichlar haqidagi ma'lumotlarni hisobga olgan
holda, fermerlarga ishni yanada samarali
rejalashtirishga imkon berishiga ishonadilar.

Qashqadayo viloyati G`uzor
tumanidan ham bir
yurtdoshimiz bunday sun`iy
intellektga asoslangan robotlar
yaratdi.Bu robotlar
dezinfeksiyaga mo`ljallangan. Sirdaryo Tuman Xalq Ta’limi INFORMATIKA VA
AXBOROT
TEXNOLOGIYALARI

3D MODELLASHTIRISH
Obyekt – atrof-olamning ma’lum bir qismi.
Karkas modeli – 3D grafikada obyektning ko‘p qirrali
o‘zaro bog‘liq chiziqlardan tashkil topgan modeli.1
6 32
4
5
73D modellashtirish – uch o‘lchovli obyekt yoki shaklning
matematik ko‘rinishini yaratish uchun dasturiy ta’minotdan
foydalanish jarayoni.Model – obyektning soddalashtirilgan tasviri.
3D (ingl. dimensions – o‘lchov) – uch o‘lchovli.
3D skaner – obyekt shaklini tahlil qiluvchi, olingan
ma’lumotlar asosida obyektning 3D modelini yaratuvchi
periferik qurilma.
3D printer – virtual 3D modelga asoslangan faylni uch
o‘lchovli qattiq jismlar shaklida chop etuvchi qurilma.

Sun’iy intellekt biz tushunadigan nazariya va
protseduralar asosida qurilgan texnologiya
hisoblanadi. U sehr yoki jodu emas, balki
ma‘lumotlarga ishlov berish qobiliyatiga asoslangan
matematik algoritmlar to‘plamini hayotga tatbiq
etish jarayonidir.Sirdaryo Tuman Xalq Ta’limi INFORMATIKA VA
AXBOROT
TEXNOLOGIYALARI

SUPER SUN’IY INTELLEKT yomon tomoni Sirdaryo Tuman Xalq Ta’limi INFORMATIKA VA
AXBOROT
TEXNOLOGIYALARI
“ Bir necha o‘n yildan so‘ng, robotlar ishning katta
qismini bajara boshlagach, SI shu qadar kuchayib
ketadiki, yakunda u bizni xavotirga sola boshlaydi.
Bu borada Ilon Maskning fikriga qo‘shilaman.
Ammo nega bu savol boshqalarni
tashvishlantirmayotganiga hech tushunolmayman”,
– deydi Geyts.

E’tiborsiz bo‘lmaganingiz
uchun rahmat!!!

AX BOROT J A MI YATI VA UN DA SUN ’I Y I N TELLEKTN I N G O‘RN I INFORMATIKA VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI

INSON VA INSONIYAT XOTIRASI Insoniyat jamiyat paydo bo‘lgandan boshlab muloqot jarayonida axborot almashish va uni saqlashga urinishgan. XOTIRA – axborotni saqlovchi eng birinchi qurilma.Alohida inson va insoniyat xotiralari degan tushunchalar mavjud. Insoniyat xotirasi – butun evolyutsion tarixiy jarayonda to‘plangan bilim va tajribalar jamlanmasi.

Zamonaviy kompyuter xotirasi : ● Matn ● Raqamli va jadval ● Rasm ● Ovoz ● Video bichimlaridagi axborotlarni saqlay oladi. AXBOROTNI SAQLASH VA UZATISHNING ZAMONAVIY USULLARI

TAYANCH TUSHUNCHALAR Ekspert tizimi – ma’lum bir soha bo‘yicha bilimlarni to‘plash, qo‘llash va uyushtirish usullari hamda vositalari majmui. Mutaxassislarning yuqori sifatli tajribasiga tayangan holda qaror qabul qilish chog‘ida muqobil variantlar ko‘pligi sababli ekspert tizimi yanada yuqori samaraga erishadi. Robototexnika – avtomatlashtirilgan texnik tizimlarni yaratish bilan shug‘ullanuvchi amaliy fan. TTS (text-to-speech) – matnli axborotlarni nutqiy (ovozli) axborot ko‘rinishiga o‘tkazuvchi texnologiya. STT (speech-to-text) – nutq (ovoz) ko‘rinishidagi axborotni matn ko‘rinishiga o‘tkazuvchi texnologiya.1 32 4

Sirdaryo Tuman Xalq Ta’limi INFORMATIKA VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI Sun’iy intellekt Ushbu atama odamlarga xos bo'lgan intellektual jarayonlarga ega bo'lgan rivojlanayotgan tizimlar loyihasiga, masalan, mulohaza yuritish, ma'noni kashf etish, umumlashtirish yoki o'tmish tajribasini o'rganish qobiliyatiga nisbatan tez-tez qo'llaniladiSun’iy intellekt- (SI), raqamli kompyuter yoki kompyuter tomonidan boshqariladigan robotning odatda aqlli mavjudotlar bilan bog'liq bo'lgan vazifalarni bajarish qobiliyati..

O'xshashlar

AKSIYADORLIK JAMIYATI

SUN’IY YOMG‘IR HOSIL QILISH

Hokimyat,fuqorolik jamiyati va siyosiy partiyalar.

Geografik o‘rni va o‘rganilishi

SHARQ UYG‘ONISH DAVRI VA UNDA TA’LIM- TARBIYA MASALALARI