logo

Chiziqli inshoat trassasini nivelirlash natijalarini ishlab chiqish Chiziqli inshoat trassasini nivelirlash natijalarini ishlab chiqish

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

6174 KB
Mavzu:Chiziqli inshoat trassasini 
nivelirlash natijalarini ishlab 
chiqishChiziqli inshoat trassasini 
nivelirlash natijalarini ishlab chiqish.  1.  Чизи қ ли  иншоотларни 
лойиҳалаш хакида
2. Чизиқли  иншотларни лойихалаш 
ва йўлларни  электрон тахеометрни 
қўллаш.
3.Niverlash turlari.  Автомобиль йўллар 
маъмурий ва халқ 
хўжалигидаги аҳамиятига 
қараб қўйидагиларга 
бўлинади:
- умумий фойдаланишдаги 
йўллар;
- саноат корхоналарига 
борадиган йўллар;     
- хўжаликлар худудидаги 
автомобил йўллар;
- вақтинча автомобил 
йўллари.
Автомобил йўллар яна 
ҳаракат интенсивлигининг 
ҳисобланишига қараб 5 
категорияга бўлинади : I-II категория умумдавлат ва 
республика аҳамиятига эга 
бўлган автомобиллар: 
1категория интенсивлиги 1 
суткага – 6000 автомобил бўлиб, 
улар 4 чизиқли йўллар бўлади; II 
категория интенсивлиги 1суткага 
 - 3000 -6000 автомобил бўлиб , 
улар  2 чизиқли йўллар бўлади;
  III    категория вилоят 
аҳамиятига эга йўллар бўлиб, 
улар интенсивлиги 1 суткага 
1000 –3000 автомобилни ташкил 
қилади;
  IV-V категория маҳаллий 
аҳамиятига эга йўллар. Картада ёки жойда белгиланган чизиқли иншоот 
ўқига  трасса  дейилади. Трассани асосий 
элементлари қўйидагилар ҳисобланади: план – 
горизонтал  текисликда унинг проекцияси; 
бўйлама профиль - лойиҳа чизиқ бўйича унинг 
вертикал ке-сими.
План бўйича трасса ҳар хил йўналишида 
тўғри чизиқлардан иборат бўлиб, улар бир - бири 
билан горизонтал эгри чизиқлар орқали 
боғланган. Бўйлама профили бўйича трасса ҳар 
хил нишабликка эга бўлган чизиқлардан иборат 
бўлиб, улар бир бири билан вертикал эгри 
чизиқлар билан боғланган. Автомобил, темир ва магистрал 
кувур йўллари  трассалари жойига 
ўтказиш шароити бўйича қўйидаги 
категорияларга бўлинади:
  I  - Водийли трасса  – бундай 
трасса водийнинг энг паст жойи 
бўйича ўтказилади. Водийли 
трассани ўтказишда кўп ўтиш 
жойларни қуришга тўғри келади 
(6-шакл).
II  - қия тоғли трасса  – бундай 
трассалар тоғларни қияликлари 
бўйича ўтказилади ва улар 
нишаблигини жуда равон 
олинади . Тахеометрик  ва мензулавий 
план олиш топографик план 
олишнинг ўзгинасидир. 
Тахеометрия сўзини ўзбекча 
таржима қилса «тезўлчаш» 
маъносини англатади. 
Тахеометрик план олишда 
горизонтал ва вертикал план 
олиш бир вақтнинг ўзида 
вертикал айланага эга бўлган 
тахеометр-теодолит билан 
бажарилади. Нуқталарнинг планли 
ўрни горизонтал 
бурчак  ва масофа 
билан, унинг нисбий 
баландлиги 
тригонометрик 
нивелирлаш орқали 
аниқланади. 
Тахеометрик план 
олиш ўртача мураккаб 
тафсилотга ва 
рельефи яхши 
формага эга бўлган 
жойларда 
қўлланилади. Диаграмма концентрик айланадиган иборат бўлиб 
станциядан пикетларгача бўлган масофаларни 
пикетлар йўналиши бўйича дирекцион 
бурчакларни аниқлаш учун, щар 100 дан қатор 
радиуслар  чизилган бўлади.
Концентрик айлана маркази станция жойини 
белгилайди. Крокига щамма пикет нуқталари қутб 
координалталари бўйича:           азимути ва 
станциядан пикетгача  d  масофа қўйилади.
Тахеометрик план тузиш координата 
тўрларини чизиш ва координаталар бўйича 
геодезик асослар ва план олиш пунктларини 
туширишдан бошланади.      Чизиқни иншоотларни камерал трассалаши асосан 
қидирув ишларни дастлабки босқичида бажарилади. Жой 
шароитига қараб камерал трассалаш икки усулда 
бажарилиши мумкин: -  уриниш   усули ; -  берилган 
нишаблик бўйича чизиқ ўтказиш   усули. 
Ўриниш усули  текис жойларда қўлланилади. 
Берилган нуқталар орасида энг яқин трасса картада 
ўтказилади ва у бўйича профил тузиб унда лойиҳа чизиқ 
кўрсатилади. Тузилган бўйлама профилни таҳлил қилиб, 
трасса буйича шундай нуқталар аниқланадики, уларни 
чап ёки унга силжитиш натижасида жой баландликлари 
лойиҳа баландликларга мос келсин. Кейин бу жойлар 
бошқатдан трассаланиб янги тузатилган трассани 
лойиҳаси яратилади. •
Nivelirlash AC chizig’ning bo’ylama profilini tuzish maqsadida 
bajarilsa unda 1,2,….. Nuqtalar balandligini  ham hisoblashga 
to’g’ri keladi ,yani
•
                                   H1=Ha+h1                   
•
                                        H2=H1+h2
•
                                             …                                                            (8.12)
•
                                             … 
•
                                             …
•
Bu formuladan ko’rinishicha 1,2,3,…nuqtalar orqalinivelir yulida 
balandliklar ketma krt uzatiladi va ular bog’lovchi nuqtalar 
deyiladi.
•
      Amaliy ishlarda boshlovchi nuqtalar ko’pincha belgilangan 
bir xil masofalar(100,40,20m)da olinadi va shuning uchun ular 
har doim ham joy relefining  past-baland nuqtalariga to’g’ri 
kelavirmaydi   .Relefning batafsil tasvirlash uchun bu nuqtalar 
balandligini  ham topishga to’g’ri keladi.Bunday nuqtalarga 
oraliq yoki plyuc nuqtalari deyiladi va ular orqali topiladi 
•
      Tik qiya joylarini nivelirlashda ikki qo’shni bog’lovchi 
nuqtalarni bir stansiyadan nivelirlash  imkoni bo’lmaydi    www.arxiv.uz•
       Aniqligi bo’yicha nivelir turlari 3 turga bo’linadi:                                       
 1) yuqori aniqlikdagi  nivelirlar-H-05, H-05K (rossiya) ,                               
                 2) raqamli nivelirlar  – Dini 11T, Dini 21 (germaniya),  NA20 
02 , NA 20 03 (shvetsariya) ,                                                                         
                         3) aniq nivelirlar  –H-3,2H-3,H-3k,2H-3kl(rossiya)
•
          Yuqori aniqlikdagi nivelirlashlar 1 va 2 klass vanivelirlashga , aniq 
nivelirlar-3-va4-klass va tehnik nivelirlar –tehnikaviy  nivelirlash 
(topografik siyomkalar va injenerlik qurilish ishlarida)qo’llaniladi.
•
         Nivelir shifridagi raqm 1km nivelir yulini ikki tomonga nivelirlashdagi 
yul quydagan  o’rta kvadratik xatoni bildiradi.Yuqorida keltirirgan nivelirlar 
2 xil qilib tayorlanishi mumkin: kurish trubasi yonida silindrik adilak 
o’rnatilgan va og’ish burchagining kompensatori bilan 
taminlangan.Konpensator o’rnatilgan nivelir nomiga K harfi qo’shiladi.Aniq 
va tehnikaviy nivelirlar gorezontal limb bilan taminlanishi mumkin  va 
undan nivelir nomiga L harfi qo’shiladi.  Nivelir turlari •
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR.
•
1.  Кузибоев Т.К. “Геодезия” “Укитувчи”, Тошкент, 1975.
•
2. Мубораков Х. Геодезия ва картография. Т. Ў итувчи, 2002йқ
•
3. Норхужаев К.Н. “Инженерлик геодезияси”, Тошкент, 
Укитувчи 1984.
•
4. Назиров А. Геодезия Тошкент “Ў итувчи”, 1978	
қ
•
5. Яковлев Н.В.Высшая геодезия. Учебник для вузов. – 
М.Недра, 1989
•
6.  Muborakov H. Ahmedov. Geodeziya va kartografiya. Toshkent 
”O’qituvchi” 2002.
•
7. Oxunov Z.D. Geodeziyadan proktikum. Toshkent 
(https://fayllar.org/toshkent-toshkent-v2.html), “Universitet”, 
2009
•
8. Toshpo’latov S.A. Avchiyev Sh.K. Kovalyov N.V.  Oliy 
geodeziya. Toshkent,
•
2002.
•
9. O’tanov O’. “Geodeziya” o’quv qo’llanma Toshkent “Bilim” 
2005

Mavzu:Chiziqli inshoat trassasini nivelirlash natijalarini ishlab chiqishChiziqli inshoat trassasini nivelirlash natijalarini ishlab chiqish.

1. Чизи қ ли иншоотларни лойиҳалаш хакида 2. Чизиқли иншотларни лойихалаш ва йўлларни электрон тахеометрни қўллаш. 3.Niverlash turlari.

Автомобиль йўллар маъмурий ва халқ хўжалигидаги аҳамиятига қараб қўйидагиларга бўлинади: - умумий фойдаланишдаги йўллар; - саноат корхоналарига борадиган йўллар; - хўжаликлар худудидаги автомобил йўллар; - вақтинча автомобил йўллари. Автомобил йўллар яна ҳаракат интенсивлигининг ҳисобланишига қараб 5 категорияга бўлинади :

I-II категория умумдавлат ва республика аҳамиятига эга бўлган автомобиллар: 1категория интенсивлиги 1 суткага – 6000 автомобил бўлиб, улар 4 чизиқли йўллар бўлади; II категория интенсивлиги 1суткага - 3000 -6000 автомобил бўлиб , улар 2 чизиқли йўллар бўлади; III категория вилоят аҳамиятига эга йўллар бўлиб, улар интенсивлиги 1 суткага 1000 –3000 автомобилни ташкил қилади; IV-V категория маҳаллий аҳамиятига эга йўллар.

Картада ёки жойда белгиланган чизиқли иншоот ўқига трасса дейилади. Трассани асосий элементлари қўйидагилар ҳисобланади: план – горизонтал текисликда унинг проекцияси; бўйлама профиль - лойиҳа чизиқ бўйича унинг вертикал ке-сими. План бўйича трасса ҳар хил йўналишида тўғри чизиқлардан иборат бўлиб, улар бир - бири билан горизонтал эгри чизиқлар орқали боғланган. Бўйлама профили бўйича трасса ҳар хил нишабликка эга бўлган чизиқлардан иборат бўлиб, улар бир бири билан вертикал эгри чизиқлар билан боғланган.