Demokrati jamiyatda o’qituvchilik kasbi va unga quyilgan talablari.

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

71.1796875 KB

Ko'chirib olish

Demokrati jamiyatda o’qituvchilik kasbi va unga quyilgan
talablari.
Reja:
1. O’qituvchilarga kuratilayotgan e’tibor.
2. Hozirgi kunda o’qituvchilarga quyilgan talablar

3. O’qituvchilik kasbining xususiyatlari

O`zining fidokorona mehnati bilan yosh
avlodni o`qitish va tarbiyalash sifatini
oshirishga katta hissa qo`shayotgan ijodkor
o`qituvchilar soni yil sayin
ortib bormoqda. Ayniqsa, islohotlar davrida
bunday murabbiylar el-yurtga tanilmoqda. Har
yili eng yaxshi o`qituvchini aniqlash uchun
o`tkazilayotgan
maktab ko`riklari, tuman, viloyat, Respublika
tanlovlari ana shu yutuqlarga omil
bo`lmoqda. Maktablarda «metodist
o`qituvchi», «katta o`qituvchi»,

O`zbekistonda xizmat ko`rsatgan o`qituvchi»
unvonlariga sazovor bo`lgan
o`qituvchilar soni tobora ko`paymoqda.
Xalqimizning kelajagi, mustaqil o`zbekistonning
istiqboli ko`p jihatdan
o`qituvchiga, uning saviyasiga, tayyorgarligi,
fidoyiligiga, yosh avlodni o`qitish
va tarbiyalash ishiga bo`lgan munosabatiga bog`liq.
So`nggi yillarda pedagogika institutlarida,
universitetlarda, pedagogika
bilim yurtlarida o`qituvchilar tayyorlashni
yaxshilashga qaratilgan ko`pgina ishlar
amalga oshirildi.

O`qituvchilik sharafli, lekin juda murakkab kasbdir. Yaxshi
o`qituvchi
bo`lish uchun pedagogik nazariyani egallashning o`zigina yetarli
emas. Chunki
pedagogik nazariyada bolalarni o`qitish va tarbiyalash umumiy
qonun-qoidalar,
umumlashtirilgan uslubiy G`oyalar bayon etildi. O`quvchilarning
yosh, individual
xususiyatlarini e`tiborga olish ta`kidlanadi. Maktab hayoti, amaliy
pedagogik
jarayon esa juda xilma-xildir. Pedagogik nazariyaga mos
kelmaydigan vaziyatlar
uchrab turadi. Bu esa o`qituvchidan keng bilimdonlikni, puxta
amaliy
tayyorgarlikni, yuksak pedagogik mahorat va ijodkorlikni talab
etadi.

Shuning uchun ham Mustaqil O`zbekiston Davlatining umumiy ta`lim
maktabida ishlaydigan o`qituvchi:
-pedagogik faoliyatga qobiliyatli, ijodkor, ishbilarmon;
-milliy, madaniy va umuminsoniy qadriyatlarni, dunyoviy bilimlarni
mukammal egallagan, diniy ilmlardan ham xabardor, mahnaviy
barkamol;
-O`zbekistonning Mustaqil Davlat sifatida taraqqiy etilishiga
ishonadigan,
vatanparvarlik burchini to`g`ri anglagan, e`tiqodli fuqaro;

Shuning uchun ham Mustaqil O`zbekiston Davlatining umumiy ta`lim
maktabida ishlaydigan o`qituvchi:
-ixtisosga doir bilimlarni, psixologik, pedagogik bilim va mahorati,
shuningdek, nazariy ilmlarni mukammal egallagan;
-o`qituvchilik kasbini va bolalarni yaxshi ko`radigan, har bir o`quvchisi
ulg`ayib yaxshi odam bo`lishiga chin ko`ngildan ishonadigan, ularning shaxs
sifatida rivojlanib, inson sifatida kamol topishiga ko`maklashadigan;

Uzluksiz pedagogik ta`lim g`oyalari amalga oshirilmoqda. Shu
munosabat bilan o`qituvchilar malakasini oshirish va ularni qayta
tayyorlash ishi davlat va/jamoatchilikning diqqat markazida bo`ladi.
Bu tadbirlar universitet va pedagogika 47
institutlarining maxsus fakultetlarida, malaka oshirish institutlarida
amalga,oshirilmoqda. O`qituvchilarni falsafiy jihatdan keng
fikrlovchi, mulohazali
bo`lishlariga e`tibor berilayotir. Sinfiy, tarbiyaviy qarashlarning
biryoqlamaligidan, ayrim shaxs va guruhlar manfaatidan
umuminsoniy qadriyatlar
ustun turishi ta`kidlanmoqda.

O`zbekiston hukumati maktab o`qituvchilarining
haftalik o`quv ishlari
hajmini kamaytirdi, maoshini oshirdi.
O`quvchilarning daftarlarini tekshirgani
uchun, shuningdek, «Xalq o`qituvchisi», «Xizmat
ko`rsatgan o`qituvchi»,
«Metodist-o`qituvchi»larga va ilmiy darajasi bor
o`qituvchilarga qo`shimcha haq
to`lash joriy etildi. Pedagogika o`quv yurtlarida
ta`lim olayotgan talabalarning
stipediyalari oshirildi, ovqatlanishi uchun, shaxsiy
uylarda yashagani uchun ularga
qo`shimcha pul to`lanadi

O`qituvchi shaxsining xususiyatlari :
G`oyaviy sohada: ilmiy dunyoqarash
va e`tiqod; ijtimoiy ehtiyoj va axloqiy zaruriyatlarni chuqur tushunish;
ijtimoiy va
grajdanlik burchini anglash; ijtimoiy-siyosiy faollik.
Pedagoglik kasbi sohasida; bolalarni sevish va ular bilan ishlashga qiziqish,
pedagogik ishni sevish; ruhiy pedagogik ziyraklik, pedagogik takt,
pedagogik
tasavvur; tashkilotchilik qobiliyati; haqqoniylik; dilkashlik; o`zini tuta
bilish;
kasbiy layoqatlilik.
Keng ilmiy saviya, mahnaviy ehtiyoj va qiziqish, intellektual qiziqish,
yangilikni his qila bilish; pedagogik mahlumotlarni oshirishga intilish esa
bilish
sohasiga kiradi.

Bolalarga mehr-muhabbat o`qituvchining eng muhim
fazilatlaridir. Bu
bolalarning hamma qiliq-qilmishlarini kechirish, ularga
xushomadgo`ylik qilish
emas, balki talabchanlik va qattiqqo`llik, adolatlilik bilan
qo`shilgan mehrmuhabbat bo`lib ana shu sifatga ega bo`lgan
shaxs o`zining ko`p vaqtini va
kuchini bolalar manfaati yo`lida ehtiyojlarni cheklashga
tayyor turadi

Ma`lumki, hamma kasblarni ham avvalo ustoz-muallim
o`rgatadi. Dastlabki saboqni ham o`qituvchi beradi.
Dastlabki ona-Vatan so`zlarining ma`nosini, mohiyatini
ham o`qituvchi o`rgatadi. Shuning uchun ham barcha
kasblar ichida o`qituvchilik-muallimlik kasbi o`ta
sharafli va mas`uliyatli hisoblanadi. Mana shu o`rinda
tabiiy ravishda savol tug`iladi. Xo`sh, o`qituvchi kim? U
qanday sifatlarga ega bo`lmog`i lozim? Xususan,
bugungi kun o`qituvchisi qanday malakalar bilan
qurollantirilmog`i darkor? va boshqalar. O`qituvchi
jamiyatning yosh avlod ta`lim-tarbiyasiga qo`yilgan
ijtimoiy buyurtmasining asosiy ishtirokchisidir.

Shuning uchun ham respublikamiz Prezidenti
I.A.Karimov “Tarbiyachi-ustoz bo`lish uchun,
boshqalarning aql-idrokini o`stirish, ma`rifiy ziyosidan
bahramand etish, haqiqiy fuqaro etib yetishtirish uchun
eng avvalo tarbiyachining o`zi aynan shunday yuksak
talablarga javob berishi lozim,”- degan edi. Darhaqiqat,
o`qituvchilik kasbida chuqur bilimdonlik, zukkolik o`z
kasb mahoratini muntazam shakllantirib borishga
ishtiyoq bo`lmas ekan, u yaxshi ustoz-o`qituvchi bo`la
olmaydi. Zero, davlatimizning istiqboli, Prezidentimiz
tomonidan olg`a surilayotgan barcha islohotlarning
ijobiy yechimi va ana shu ko`p mingyillik ziyokorlik
ishining samarasi bo`ldi.

. Shuning uchun ham bugungi mustaqillik sharoitida o`qituvchiliik
kasbiga bo`lgan e`tibor va ehtiyoj har qachongiga nisbatan ortib
bormoqda. Shuning bilan birga o`qituvchi oldiga qo`yiladigan talablar
ham o`zgacha bo`lmoqda. Chunki bugun O`zbekiston mustaqil davlat
sifatida jahonga yuz tutar ekan, bu borada pedagog o`qituvchilarning
o`z o`rni, o`ziga xos mohiyati borligini unutmaslik lozim.

Ya.A. Komenskiy o'qituvchidan bolalarga e'tiborli bo'lishni,
do'stona va mehribon bo'lishni, o'zining qattiq muomalasi
bilan bolalarni o'zidan uzoqlashtirmaslikni, balki ularni otalik
fe'l-atvori, odob-axloqi va so'zlari bilan jalb qilishni talab
qiladi. Bolalarni oson va quvonch bilan o'rgatish kerak, "ilm
ichimligi kaltaksiz, baqiriqsiz, zo'ravonliksiz, jirkanchsiz, bir
so'z bilan aytganda, do'stona va yoqimli yutib yuboriladi".

Demokrati jamiyatda o’qituvchilik kasbi va unga quyilgan talablari. Reja: 1. O’qituvchilarga kuratilayotgan e’tibor. 2. Hozirgi kunda o’qituvchilarga quyilgan talablar 3. O’qituvchilik kasbining xususiyatlari

O`zining fidokorona mehnati bilan yosh avlodni o`qitish va tarbiyalash sifatini oshirishga katta hissa qo`shayotgan ijodkor o`qituvchilar soni yil sayin ortib bormoqda. Ayniqsa, islohotlar davrida bunday murabbiylar el-yurtga tanilmoqda. Har yili eng yaxshi o`qituvchini aniqlash uchun o`tkazilayotgan maktab ko`riklari, tuman, viloyat, Respublika tanlovlari ana shu yutuqlarga omil bo`lmoqda. Maktablarda «metodist o`qituvchi», «katta o`qituvchi»,

O`zbekistonda xizmat ko`rsatgan o`qituvchi» unvonlariga sazovor bo`lgan o`qituvchilar soni tobora ko`paymoqda. Xalqimizning kelajagi, mustaqil o`zbekistonning istiqboli ko`p jihatdan o`qituvchiga, uning saviyasiga, tayyorgarligi, fidoyiligiga, yosh avlodni o`qitish va tarbiyalash ishiga bo`lgan munosabatiga bog`liq. So`nggi yillarda pedagogika institutlarida, universitetlarda, pedagogika bilim yurtlarida o`qituvchilar tayyorlashni yaxshilashga qaratilgan ko`pgina ishlar amalga oshirildi.

O`qituvchilik sharafli, lekin juda murakkab kasbdir. Yaxshi o`qituvchi bo`lish uchun pedagogik nazariyani egallashning o`zigina yetarli emas. Chunki pedagogik nazariyada bolalarni o`qitish va tarbiyalash umumiy qonun-qoidalar, umumlashtirilgan uslubiy G`oyalar bayon etildi. O`quvchilarning yosh, individual xususiyatlarini e`tiborga olish ta`kidlanadi. Maktab hayoti, amaliy pedagogik jarayon esa juda xilma-xildir. Pedagogik nazariyaga mos kelmaydigan vaziyatlar uchrab turadi. Bu esa o`qituvchidan keng bilimdonlikni, puxta amaliy tayyorgarlikni, yuksak pedagogik mahorat va ijodkorlikni talab etadi.

Shuning uchun ham Mustaqil O`zbekiston Davlatining umumiy ta`lim maktabida ishlaydigan o`qituvchi: -pedagogik faoliyatga qobiliyatli, ijodkor, ishbilarmon; -milliy, madaniy va umuminsoniy qadriyatlarni, dunyoviy bilimlarni mukammal egallagan, diniy ilmlardan ham xabardor, mahnaviy barkamol; -O`zbekistonning Mustaqil Davlat sifatida taraqqiy etilishiga ishonadigan, vatanparvarlik burchini to`g`ri anglagan, e`tiqodli fuqaro;

O'xshashlar

Demokratik jamiyatda oʻqituvchilik kasbi va unga qoʻyiladigan talablar

Demokratik jamiyatda o`qituvchilik kasbi va unga qo`yiladigan talablar

Ta’lim natijalarini tekshirish va baholashga quyilgan talablar

Raqamli jamiyatda maxfiylik mavjud nazariyalar va muammolar

Kompyuter xonasida xavfsizlik texnikasi qoidalari va sanitariya-gigiyena talablari