logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Umumiy
  4. GLOBALLASHUV VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI

GLOBALLASHUV VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

519 KB
Ko'chirib olish
GLOBALLASHUV VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI. GLOBALLASHUV VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI. • Reja: 1. Axborot texnologiyalari globallashuvning o`ziga xos xususiyatlari. 2. Internet axborot globallashuvining o`ziga xos vositasi. 3. Jamiyat axborotlashuvining global tendentsiyalari. 4. Axborotlashgan jamiyatda global muammolarni hal qilish yo`llari. • Bugungi kunda ―globallashuv so'zi eng ko'p ishlatiladigan tushunchalardan biri‖ • hisoblanadi. Bu bejiz emas, albatta. Zero, ushbu tushuncha inson va jamiyat hayoti rivojining hozirgi davridagi muhim xususiyatlarni, jumladan, tez sur‘atlar bilan o'zgarib borayotgan, kishilik sivilizatsiyasi bugungi kungacha boshidan kechirgan davrlardan tubdan farq qiladigan o'ta shiddatli va murakkab bir voqelikni o'zida mujassam etadi. • Ayni paytda, kishilik jamiyati rivojida ustuvor bo'lib borayotgan mayllardan kelib chiqiladigan bo'lsa, insoniyatning istiqbolini ham tasavvur qilish imkonini beradi. Eng umumiy ma‘noda, globallashuv muayyan hodisa, jarayonning barcha mintaqalar, • davlatlar va butun Er yuzini qamrab olganini hamda ularning insoniyat taqdiriga daxldor ekanini • anglatadi. Globallashuv jarayonining hayotimizga tobora tez va chuqur kirib kelayotganining asosiy sababi esa, Prezidentimiz qayd etganlaridek, bugungi kunda har qaysi davlatning taraqqiyoti va ravnaqi nafaqat yaqin va uzoq qo„shnilar, balki jahon miqyosida boshqa mintaqa va hududlar bilan chambarchas bog„lanib borayotganidadir. Biron mamlakatning bu jarayondan chetda turishi ijobiy natijalarga olib kelmaydi. • Ilmiy adabiyotlarda globallashuvning turli jihatlari farqlanadi. Eng avvalo, aholi • sonining tez o'sib borishi sharoitida oziq-ovqat, ichimlik suvi va shu kabi ehtiyojlarni qondirish, tabiatning zo'riqishi bilan bog'liq masalalarni yaxlit holda ifodalovchi demografik–ekologik muammolar mavjudligini alohida qayd qilish lozim. • Hech qanday milliy chegaralarni tan olmaydigan, dunyoda umumiy texnologik va • axborot maydoni yuzaga kelayotganini xarakterlovchi texnosferaning globallashuvi uning yana bir o'ziga xos xususiyatidir. • SHu bilan birga, siyosiy globallashuv hamda fan, madaniyat, ta‘lim va axloq sohasidagi jarayonlarni ifodalovchi ijtimoiy-madaniy globallashuv ham sodir bo'layotganini yoddan chiqarmaslik zarur. Globallashuv jarayonining yana bir o'ziga xos jihati uning mafkuraviy ta‘sir o'tkazish ko'lamini haddan ziyod kengaytirib, beqiyos darajada tezlatib yuborganida ham ko'rinadi. “Mana shunday vaziyatda, -deb yozadi I.Karimov,- odam o„z mustaqil fikriga, zamonlar sinovidan o„tgan hayotiy-milliy qadriyatlarga, sog„lom negizda shakllangan dunyoqarash va mustahkam irodaga ega bo„lmasa, har turli ma naviy tahdidlarga, ularning goh oshkora, goh pinhona ko„rinishdagi ta siriga ‟ ‟ bardosh berishi amrimahol”. • Mafkuraviy globallashuv axborot vositalarining rivoji va bu sohada sodir bo'layotgan • inqilob bilan bog'liq. Mutaxassislar fikricha, insoniyat bugungi kunda yangi axborot inqilobini boshdan kechirmoqda va u kishilik jamiyati tarixidagi birinchi inqilob emas. Nutqning shakllanishi axborot uzatish imkoniyatlarini kengaytirgan bo'lsa, yozuvning paydo bo'lishi uni uzoq vaqt davomida saqlash va axborotni uning yaratuvchisidan ajratgan holda ulkan masofalarga etkazish, hatto zamonlararo olib o'tishga yo'l ochdi. Gazeta va jurnallarni nashr etishning yo'lga qo'yilishi yozma axborotni uzatishdagi tezkorlik va qamrovlilikni yanada kengaytirdi. Radio va televidenie esa axborotni ovoz va tasvir orqali uzatishni ta‘minlab, uni yangi sifatiy bosqichga ko'tardi. • Hozirgi axborot inqilobi oldingi davrlarda paydo bo'lgan axborot uzatish usullarining ko'pgina tomonlarini o'zida sintez qilgan zamonaviy kompyuter texnologiyalariga asoslangan Internet kabi hodisalarning paydo bo'lishi bilan bog'liq. • Axborotni keng jamoatchilikka etkazib beruvchi matbuot, radio, televidenie kabi hodisalarni o'zida birlashtiruvchi ommaviy axborot vositalari (OAV ) jamiyat hayotiga ulkan ta‘sir o'tkazish quvvatiga ega. Qanday katta kuchga ega ekanini ularga nisbatan «to'rtinchi hokimiyat» atamasi qo'llanilishida ham ko'rish mumkin. • OAV ning ta‘sir kuchi beriladigan materiallarning tezkorligi, ko'tarilayotgan • masalalarning dolzarbligi hamda tahliliylik darajasi va mavjud muammolarning samarali echimlarini taklif etishiga ko'p darajada bog'liq. I.Karimov ta‘kidlaganlaridek, “Bugungi kunda zamonaviy axborot maydonidagi harakatlar shu qadar tig„iz, shu qadar tezkorki, endi ilgarigidek, ha, bu voqea bizdan juda olisda yuz beribdi, uning bizga aloqasi yo„q, deb beparvo qarab bo„lmaydi. Ana shunday kayfiyatga berilgan xalq yoki millat taraqqiyotdan yuz yillar orqada qolib ketishi hech gap emas”. • OAV ning ta‘sir kuchi uning materiallari muayyan auditoriyaga mo'ljallangani bilan • ham belgilanadi. Masalan, ichki auditoriyaga mo'ljallangan materiallarni yoshi, jinsi, ijtimoiy maqomi (kasb-kori), milliy, diniy mansublik kabi belgilarga ko'ra farqlash mumkin. • OAV ijtimoiy hayotdagi muayyan voqea, hodisa yoki muammo yuzasidan axborotni • etkazib berish orqali, uning jamiyat uchun ahamiyati, keng aholi qatlamlari uchun dolzarbligini ta‘kidlaydi. Axborot oqimi hajman keng, mazmunan rang-barang, uzatilishga ko'ra tezkor bo'lgan bugungi kunda bu jarayon yanada chuqurlashib bormoqda. • OAV muayyan xabarni uzatish yoki biror bir g'oyaning mohiyatini ochib berish orqali • uning o'zlashtirilishiga, kishilar ongida barqaror tasavvurlar, obrazlar, qadriyatlarning shakllanishiga ham ko'maklashadi. Sodda qilib aytganda, u ijtimoiy fikrga doimiy va izchil ta‘sir o'tkazish, uni shakllantira olish imkoniyatiga egadir. • OAV va kommunikatsiya texnologiyalari rivoji hozirgi davrdagi g'oyaviy kurashga • o'ziga xoslik bag'ishlamoqda. Bu jumladan, ma‘lumotlar oqimi manfaatdorlik nuqtai nazaridan etkazilishida yoki ataylab qarama-qarshi xarakterdagi ma‘lumotlarni poyma-poy berish orqali oxiroqibatda odamlarning idrokini susayishtirishga intilishida yaqqol namoyon bo'ladi. Bu o'ziga xoslik jamiyat a‘zolaridan tizimli ravishda axborotning muayyan qatlamini yashirish, ularni muhokama ob‘ektiga aylantirmaslikka intilishda ham yaqqol ko'rinadi. • OAV muayyan axborotni etkazish, u yoki bu masalaga diqqatni qaratish orqali • fuqarolarni uning atrofida birlashishlariga xizmat qiladi, turli ijtimoiy guruh vakillariga o'z fikrlarini ifoda etish, fikrdoshlarni topish, yagona maqsad va e‘tiqod yo'lida yakdillik bilan harakat qilishga zamin yaratadi. • Afsuski, zamonaviy voqelik OAV ning bu funksiyasi faqat ijobiy mohiyatga emasligini ko'rsatmoqda. OAV g'araz maqsadlarga xizmat qilganda bu yaqqol ko'rinadi. SHu nuqtai nazardan qaraganda, nemis olimlarining ―Muhim axborotga ega bo'lish hokimiyatga ega bo'lish; muhim axborotni nomuhimidan ajrata bilish yanada ko'proq hokimiyatga ega bo'lish; muhim axborotni o'ziga ma‘qul bo'lgan ruhda tarqata olish imkoniyatiga ega bo'lish yoki u haqida ko'pchilikka hech narsa ma‘lum bo'lmasligiga erishish ikki karra hokimiyatga ega bo'lishni anglatadi ,-degan fikrlari diqqatga sazovordir.‖ • Ma‘lumotlarga ko'ra, 30 minutdan keyin axborotning 60 foizi, kun oxiriga kelib 40 • foizi, hafta oxiriga kelib bor yo'g'i 10 foizi esda qoladi. SHundan kelib chiqib, ijtimoiy fikrga ta‘sir o'tkazishga qaratilgan, turli g'oyaviy mazmun bilan sug'orilgan axborotlarni vaqti-vaqti bilan takrorlab turishga ham alohida e‘tibor berilayotganini ta‘kidlash zarur.

GLOBALLASHUV VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI.

GLOBALLASHUV VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI. • Reja: 1. Axborot texnologiyalari globallashuvning o`ziga xos xususiyatlari. 2. Internet axborot globallashuvining o`ziga xos vositasi. 3. Jamiyat axborotlashuvining global tendentsiyalari. 4. Axborotlashgan jamiyatda global muammolarni hal qilish yo`llari.

• Bugungi kunda ―globallashuv so'zi eng ko'p ishlatiladigan tushunchalardan biri‖ • hisoblanadi. Bu bejiz emas, albatta. Zero, ushbu tushuncha inson va jamiyat hayoti rivojining hozirgi davridagi muhim xususiyatlarni, jumladan, tez sur‘atlar bilan o'zgarib borayotgan, kishilik sivilizatsiyasi bugungi kungacha boshidan kechirgan davrlardan tubdan farq qiladigan o'ta shiddatli va murakkab bir voqelikni o'zida mujassam etadi. • Ayni paytda, kishilik jamiyati rivojida ustuvor bo'lib borayotgan mayllardan kelib chiqiladigan bo'lsa, insoniyatning istiqbolini ham tasavvur qilish imkonini beradi. Eng umumiy ma‘noda, globallashuv muayyan hodisa, jarayonning barcha mintaqalar, • davlatlar va butun Er yuzini qamrab olganini hamda ularning insoniyat taqdiriga daxldor ekanini • anglatadi. Globallashuv jarayonining hayotimizga tobora tez va chuqur kirib kelayotganining asosiy sababi esa, Prezidentimiz qayd etganlaridek, bugungi kunda har qaysi davlatning taraqqiyoti va ravnaqi nafaqat yaqin va uzoq qo„shnilar, balki jahon miqyosida boshqa mintaqa va hududlar bilan chambarchas bog„lanib borayotganidadir. Biron mamlakatning bu jarayondan chetda turishi ijobiy natijalarga olib kelmaydi.

O'xshashlar

Informatika va axborot texnologiyalari fanidan interfaol trinajyor
Uzluksuz tizimda informatika va axborot texnologiyalari fanining maqsadi
Globallashuv va modernizatsiya
GLOBALLASHUV VA SIVILIOZATSIYA
Globallashuv va Sivilizatsiya