logo

Induksion va mezomir effektlar.

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2809.8291015625 KB
Mavzu: I nduk sion va mezomir e ff e k t lar . Re ja:
1.I NDUK SI ON EF F EKT.
2.MEZOMER  (REZONANS) EFFEKT .
3. ORGANIK REAKSIYALARNING TASNIFI 
VA M E XANIZM I.  I NDUK SI ON EF F EKT
Simm e trik molekulaiarda (H — H, Cl — Cl, C H 3  - C H 3) 
kovalent bog‘lanishning elektron juftlari har ikki atom yoki 
atomlar gruppasi o‘rtasida keng taqsimlangan. Bunday 
bog‘lanish qutbsiz 
bog‘lanish deyiiadi. Agar molekulada elektromanfiyligi 
turlicha boʼ l gan atom yoki atom gruppasi bo‘lsa (masalan, 
H — Cl, C H 3 — C l, C H 3 — O H ), kovalent bog‘lanishni 
hosil qilgan elektron juft atomlardan biriga qarab siljiydi.  Kovalent bogʼlanishni b ut uri qutbli bog‘lanish dey il adi. 
Bunday molekulaiarda elektronlar juftin i 8- bog‘ boʼylab 
siljishiga induksion effekt deyi l adi. Atom 
yoki atomlar guruhi 8- bog‘lar elektron bulutini o ‘ziga 
tortsa, bu 
atom yoki guruhlarda elektron zaryadining bir qismiga 
teng manfiy 
zaryad yig‘iladi. Uglerod atomida esa   shuncha miqdorda 
musbat zaryad hosil bo‘ladi:   Elektron bulutining siljishi strelka 
orqali ham ko‘rsatiladi: 
C H 3 - -> Cl. Keltirilgan misolda 
xlor atom i ning induksion effekti 
m a nfiy deb qabul qilingan (—J ). 
Agarda biror atom yoki atom l ar 
guruhining elektron buluti 
uglerod atomi tomon siljisa, bu 
atom 
yoki atom l ar guruhining 
induksion effekti musbat boʼ l adi 
(+J).
M a salan, C H 3Na.  Induksion effekt organik birikm alarda juda k o ‘p  
uchrab, 
organik birikmalarning xossalariga va kimyoviy 
reaksiyala rn ing 
yo‘nalishiga katta ta’sir ko‘rsatadi. MEZOMER (REZONANS) EFFEKT
Bunday effekt odatda va qo‘sh bogʼlar navbatlashib 
keladigan 
birikmalarga (diyenlar) hamda qoʼsh bog‘ tutgan uglerod 
atom i  bilan bogʼlangan atom olzida umumlashmagan 
elektron jufti tutgan hollarda kuzatiladi

Mavzu: I nduk sion va mezomir e ff e k t lar .

Re ja: 1.I NDUK SI ON EF F EKT. 2.MEZOMER (REZONANS) EFFEKT . 3. ORGANIK REAKSIYALARNING TASNIFI VA M E XANIZM I.

I NDUK SI ON EF F EKT Simm e trik molekulaiarda (H — H, Cl — Cl, C H 3 - C H 3) kovalent bog‘lanishning elektron juftlari har ikki atom yoki atomlar gruppasi o‘rtasida keng taqsimlangan. Bunday bog‘lanish qutbsiz bog‘lanish deyiiadi. Agar molekulada elektromanfiyligi turlicha boʼ l gan atom yoki atom gruppasi bo‘lsa (masalan, H — Cl, C H 3 — C l, C H 3 — O H ), kovalent bog‘lanishni hosil qilgan elektron juft atomlardan biriga qarab siljiydi.

Kovalent bogʼlanishni b ut uri qutbli bog‘lanish dey il adi. Bunday molekulaiarda elektronlar juftin i 8- bog‘ boʼylab siljishiga induksion effekt deyi l adi. Atom yoki atomlar guruhi 8- bog‘lar elektron bulutini o ‘ziga tortsa, bu atom yoki guruhlarda elektron zaryadining bir qismiga teng manfiy zaryad yig‘iladi. Uglerod atomida esa shuncha miqdorda musbat zaryad hosil bo‘ladi: