IN DUSTIRAL SIVILI ZATSIYA N IN G MAZMUN MOHIYATI .

• G’ARBIY YEVROPA VA AQSHDA INDUSTRIAL SIVILIZATSIYA UZIL-KESIL QAROR TOPDI. BU SIVILIZATSIYA - ASOSIY QADRIYATI TEXNIKA TARAQQIYOTI BO’LGAN SI-VILIZATSIYA EDI. • «INDUSTRIAL SIVILIZATSIYA» ATAMASI O’RNIDA «INDUSTRIAL JAMIYAT» ATA-MASI HAM ISHLATILADI VA ULAR QO’LINGIZDAGI DARSLIKDA BIR XIL MA’NONI ANGLATADI. • INDUSTRIAL SIVILIZATSIYANING BELGILARIDAN BIRI — SHAHARLARNING JUDA TEZ O’SISHI BO’LDI. BU, BIRINCHIDAN, QISHLOQ XO’JALIGIDA TEXNIKANI QO’LLASH NATIJASIDA BIR QISM QISHLOQ AHOLISINING OSHIQCHA KUCH BO’LIB, ISHSIZ QOLISHI, ULAMING ISH IZLAB SHAHARLARGA KELISHI HISOBIGA YUZ BERDI. • IKKINCHIDAN, KICHIK SHAHARCHALARDA MAYDA SAVDOGARLAR VA HUNAR-MANDCHILIK ISHLAB CHIQARISHINING PASAYIB KETISHI, SHUNINGDEK, TRANSPORTDAGI O’ZGARISHLAR, TEMIR YO’LLAR QURILISHI, SANOAT MARKAZLARI-NING YIRIK SHAHARLARGA KO’CHISHI HISOBIGA BO’LDI. ODAMLAR ISH AXTARIB VA KUN KO’RISH UCHUN TURAR JOYLARINI O’ZGARTIRISHGA MAJBUR BO’LDILAR. YUZ YILLAR DAVOMIDA O’Z YERLARIDA YASHAB KELGAN AHOLI HARAKATGA KELDI. ENDI ULAR O’Z YERLARINI TASHLAB SHAHARLARGA KETA BOSHLADILAR. QISHLOQ-DAN KETISH EMIGRATSIYANI HAM VUJUDGA KELTIRDI. ENDI ODAMLAR BOSHQA MAMLAKATLARGA HAM KETA BOSHLADILAR. LEKIN KO’CHISHNING KATTA QISMINI O’Z MAMLAKATLARI ICHIDAGI MIGRATSIYA TASHKIL QILARDI. • INDUSTRIAL RIVOJLANISH JARAYONIDA SHAHARLAR ALOHIDA AHAMIYAT KASB ETA BOSHLADI. SANOAT ISHLAB CHIQARISHI DEYARLI BUTUNLAY SHAHARLARDA JOYLASHGAN. JAMIYATNING ASOSIY G’OYALARI, MUHIM SIYOSIY VOQEALAR HAM SHAHARLARDA YUZ BERDI.

AGRAR SIVILIZATSIYA DAVRIDAGIGA NISBATAN SHAHARLAR JUDA KATTA TEZLIK BILAN O’SDI. AGRAR SIVILIZATSIYANING QANDAY SIVILIZATSIYA EKANLIGINI ESLANG. 19 ASRNING O’RTALARIGA KELIB, INDUSTRIAL DAVLATLARDA AHOLINING QARIYB 50 FOIZI SHAHARLARDA TO’PLANDI. MANUFAKTURA ISHLAB CHIQARISHI DAVRIDA SHAHARLAR UNCHA KATTA EMASDI. 18 ASR O’RTALARIDA G’ARBIY YEVROPADA AHOLISI 100 MINGDAN OSHIQ SHAHARLAR SONI 15 TAGA YAQIN EDI XOLOS (ENG YIRIK LONDON VA PARIJDA 500 MINGDAN OSHIQ). SHAHRLARNING SHITOB BILAN RIVOJLANISHI INDUSTRLASHNING ASOSINI YARAT-GAN SANOAT TO’NTARISHI, FABRIKA-ZAVOD ISHLAB CHIQARISHI OQIBATI EDI. BUYUK BRITANIYADA BUJARAYON ERTAROQ BOSHLANDI. BOSHQA JOYLARDA KECH-ROQ, MASALAN GERMANIYADA 19 ASRNING 70- YILLARIDA AVJ OLDI. AQSHDA JADAL URBANIZATSIYA JARAYONI HAM TAXMINAN SHU DAVRGA TO’G’RI KELDI. UMUMAN, 19 ASRNING OXIRI 20 ASR BOSHIDA INDUSTRIAL MAMLAKATLARDA SHAHAR AHOLISI JUDA TEZ O’SDI. JUMLADAN, 1851—1901-YILLAR ORALIG’IDA BUYUK BRITANIYADA 50,1 FOIZDAN 70,0 FOIZGA, FRANSIYADA 25,5 FOIZDAN 40,1 FOIZGA, GERMANIYADA 25 FOIZDAN 54,3 FOIZGA, AQSHDA 12,5 FOIZDAN 40,0 FOIZGA O’SDI. ESKI SHAHARLARNING O’SISHI, YANGILARINING RIVOJLANISHI SANOATNING JOYLASHISHI BILAN BOG’LIQ EDI. KO’PCHILIK AHOLI SHAHARLARGA ISH TOPISH UMIDIDA KELARDI. AYNIQSA, KATTA, POYTAXT SHAHARLAR TEZ O’SDI. MASALAN, PARIJ AHOLISI 1850-YIL BIR MILLION BO’LSA, 1880-YILDA ESA IKKI MILLION KISHIDAN IBORAT BO’LDI.

19 ASRNING O’RTALARIDAN BOSHLAB SHAHARLAR QURILISHIDA HAM O’ZGARISH YUZ BERADI. MASALAN, PARIJ 1853- YILDAN BOSHLAB 20 YIL DAVOMIDA QURILISH MAYDONIGA AYLANDI. U ZAMONAVIY QILIB QAYTADAN QURILDI: KENG KO’CHALAR, KATTA MAYDONLAR, XIYOBONLAR VA BOG’LAR YARATILDI. 19 ASR OXIRIGA KELIB, ICHIMLIK VA OQOVA SUV TARMOQLARIGA, TRAMVAY VA METROGA EGA BO’LDI. BOSHQA MAMLAKATLARDA HAM SHAHARLAR AHOLISI TEZ O’SDI. MASALAN, 1850— 1900-YILLARDA LONDON AHOLISI 865 MINGDAN 4 MLN. 536 MINGGA, PARIJNIKI 547 MINGDAN 2 MLN. 714 MINGGA, BERLIN-NIKI 172 MINGDAN 1 MLN. 437 MINGGA, SANKT-PETERBURGNIKI 227 MINGDAN 2 MLN. 364 MINGGA YETDI. 19 ASRDA HAM ARISTOKRATIYA JAMIYATDA O’Z MAVQE-YINI SAQLAB’ ULAR BOYUGINING ASOSINI AVVALGIDAY YER MULKLARI TASHKIL QILARDI. ARISTOKRATLARNING HAYOTI HALI HAM SHAHARLARDAN KO’RA KO’PROQ QISHLOQ BILAN BOG’LIQ EDI. KENG VA QULAY BINOLARDAGI O’NLAB YOTOQXONALAR, KUTUBXONALAR, SHAXSIY BADIIY KOLLEKSIYALAR, QABUL MAROSIMLARI, OVLAR—BULARNING BAR-CHASI HALI HAM ARISTOKRATLAR HAYOTINING AJRALMAS QISMI EDI. NIKOHLAR QOIDAGA KO’RA «O’Z DOIRASIDA» TUZILGANLIGI SABABLI, ARISTOKRAT OILALAR O’ZARO QARINDOSHLIK RISHTALARI BILAN BOG’LANGAN EDI, BUYUK BRITANIYADAGI BUNDAY OILALARDA O’G’IL BOLALARNI YOSHLIGIDANOQ SIYOSIY FAOLIYATGA TAYYORLASHAR EDI. AVVALIGA ULAR IMTIYOZLI XUSUSIY MAKTABLARDA, KEYIN ESA OKSFORD YOKI KEMMBRIJ UNIVERSITETLARIDA O’QIRDILAR. SHUNDAN KE-YIN FAOLIYAT MAYDONI PARLAMENT BO’LARDI. 19 ASR O’RTALARIDA BUYUK BRITANIYA PARLAMENTI JAMOA PALATASINING 652 A’ZOSIDAN 489 TASI YER MULKDORLARI EDILAR. 1906—1916-YILLARDA BUYUK BRITANIYA VAZIRLARINING UCHDAN IKKI QISMI ELITA BILIM YURTLARI BITIRUVCHILARI EDI. BIROQ, INDUSTRIAL SIVILIZATSIYA RIVOJLANISHI BILAN ARISTOKRATIYA O’ZINING HUKMRONLIK HOLATINI BORGAN SARI YO’QOTA BORDI. YERNING BIR QISMI SHAHARLAR QURILISHIGA BERILDI, O’RMON MULKLARI HAM QISQARDI.