MAVZU:Jadidchilik harakatida ta’lim va tarbiya Reja: 1. Jadidchilik harakatining yuzaga kelishi. 2. Jadidlari ilgari surgan ta‘lim va tarbiya.

J adidchilik – X IX asr oxiri-X X asr boshidagi k o‘plab Sharq mamalak at laridagi milliy t araqqiy parv ar ziy olilar harak at aning islohot chilik harak at i hisoblanadi. Asli “ jadid” so‘zi “ y angi” degan ma’noni bildirib, “ usuli jadid” y a’ni “ y a’ngi usullar ” t ushunchasi o‘qit ish v a t a’limningy angi usullari degan ma’noni bildirgan. Nafaqat bizning y urt imiz, balk i but un O‘rt a Osiy oxalqlarining madaniy, milliy -siy osiy jihat dan y uk salt irish, bilimi, duny oqarashini o‘st irishdaxalqning ziy oli ma’rifat parv arlarining harak at idir. Ma’rifat parv ar ziy olilar xalqni mafk urav iy ozod qilishning asosiy omili bilim olishda, za’monav iy t a’limda deb hisoblashgan v a xalqniy angicha t a’lim-t a’rbiy a olishlari y o‘lida harak at qilishgan.

JADIDCHILIK HARAKATI VAKILLARI

Turkiston jadidlarining yetuk namoyondalari Mahmudxo‘ja Behbudiy, Munavvar QoriAbdurashidxonov, Ubaydullaxo‘ja Asadullaxo‘jayev, Abdulla Avloniy, Sadriddin Ayniy, Fayzulla Xo‘jayev, T. Norbo‘tayevlardir. Ular yuksak bilim va saviyali, zamonaviy ta’limlarniegallagan ziyoli insonlar bo‘lgan va maktab o‘quvchilari uchun qator darsliklar yaratishgan, risolalar chop etishgan, xalqni savodli qilishga harakat qilib, jurnal va gazetalar chop etishgan. Eng e’tiborli jihati shundaki, jadidlarning harakatlari islomiy tarbiya va dunyoqarash asosida olib borilgan.

Turk ist onda jadidchilik g’oy alari X I X asrning 90- y illaridan y oy ila boshlagan. Bu harak at X X asrning 30-y illari oX I rigacha o’lk a ijt imoiy, siy osiy hay ot ida muhim rol’ o’y nadi. X ozirgi k unda respublik amiz t arixchi olimlari jadidchilik harak at ida quy idagi ucht a bosqichni farqlashmoqda: 1. X X asr oxirlaridan 1915 y ilgacha-ma’rifat chilik ; 2. 1915 y ildan 1918 y il fev raligacha- muxt oriy at chilik ; 3. 1918 y il fev ralidan 20 y illar oX I rlarigacha must abid sov et lar dav ridagi faoliy at idir