Jazoirda arab qabilalarning milliy ozodlik kurashi.

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

4306.1123046875 KB

Ko'chirib olish

Jazoirda arab qabilalarning milliy ozodlik kurashi.
Reja:
1.XIX-XX asrda arab qabilalarning mavqeyini
aytib bering.
2.Yevropa mustamlakachilarning arab
mamlakatlardagi faoliyati qanday bòlgan.
3.Fransiya Jazoirni bosib olish uchun qanday
qadamlar tashadi.
4.Jazoirdagi milliy ozodlik kurashidan
qanday hulosalar chiqarish mumkin.
5.Abdulqodir va uning faoilyati

XIX-XX asrda arab
qabilalarning mavqeyi.
XIX asr oxirida arab
mamlakatlari aholisi kòpchiligi
mustamlakaga aylanib
qolgandi.Arab mamlakatlari
aholisi birinchi navbatda Turk
hukmronligigaqarshi
kurashishedi.Harakatga burjua-
feodal qatlami boshchilik
qildi.Jazoirning ijtimoiy siyosiy
ahvoliga metropoliya kuchli
tasir kòrsatdi.

1847-1870 yillarda fransuz inqilobing ishtirokchilari Jazoirga surgun qilingan edi.
1870 yil kuzida mamlakatning turli shaharlarida fransuz mehnatkashlari
Respublika uyushmasini tuzdilar, uning tarkibiga arablar ham kirdi.
Uning maqsadi gubernatorni olib tashlash va o'z hokimiyatini o'rnatish
edi. Biroq, bu reja amalga oshmadi. Uyushma a zolari Parij ʼ
kommunasini qo llab-quvvatlagan bo lsalar-da, arab xalqi manfaatlarini
ʻ ʻ
hisobga olishni istamadilar. 1871-yil mart oyida jazoirlik fellahlar va
berber qabilalari mustamlakachilarga qarshi qo zg olon ko tardilar.
ʻ ʻ ʻ
Ko'plab ko'chmanchilar frantsuz mustamlaka hokimiyati tomoniga
o'tdilar.

Jazoirning mustamlaka qilinishi dahshatli
oqibatlarga olib keldi.

1868-1870 yillarda. ommaviy ochlik tufayli aholining bir qismi halok bo'ldi.
1866-yilda 2552 ming kishini tashkil etgan jazoirliklar soni 1872-yilda 2125
ming kishiga kamaydi.Yuqumli kasalliklar ocharchilikka qo shildi, ba zi ʻ ʼ
hududlarda o lganlar dafn etishga ham ulgurmadi. Bu holat tez-tez qo'zg'olon
ʻ
va ish tashlashlarga olib keldi. 1871 yilda Sharqiy Jazoirdagi qobil qabilalari
qo zg olonda qatnashdilar. Qo zg olonga Muhammad Mukrani boshchilik qildi.
ʻ ʻ ʻ ʻ
Unda mamlakat aholisining uchdan bir qismi qatnashdi.
10 oy davomida 340 ta jang bo'lib o'tdi. Muhammad Mukrani yaralanganidan
keyin uning ukasi Ahmad bu-Mirzo kurashni davom ettirdi. Harbiylar aholi
punktlarini yoqib yubordi, mulk va chorva mollarini talon-taroj qildi, tinch
aholini qirib tashladi. Qo'zg'olon bo'lgan hududlarda frantsuzlar 500 ming
gektar yerni tortib oldilar va jazoirliklarga katta jarima soldilar.

1879-1881 yillarda qòzģolonning yangi tòlqini butun
mamlakatni qamrab oldi. Lekin asta sekin susaydi.

Mustamlakachilar suv va
yer, tog -kon va ishlab ʻ
chiqarish korxonalarini o z
ʻ
nazoratiga oldilar.
Yevropalik ko chmanchilar
ʻ
uzumzorlar va paxta
plantatsiyalari uchun
ajratilgan yerlarning 55
foizini egallab oldilar.
Mamlakat frantsuz vino
ishlab chiqaruvchi
ustaxonaga aylandi.

Jazoir asta-sekin fransuzlar qòliga òta boshladi.
Paxta metropolga eksport qilinib, u
gazlama, ip va tayyor kiyim
shaklida qaytib keldi.XIX asr
oxirida. turk bo yinturug i ostida ʻ ʻ
bo lgan Suriya va Livan, Iroq va
ʻ
Hijoz, Falastin va Misr, Liviya va
Tunisda milliy o zlikni anglash
ʻ
jonlana boshladi. Birinchi maxfiy
jamiyatlar va madaniy markazlar
paydo bo'ldi. Birinchi maxfiy jamiyatlar va
madaniy markazlar paydo bo'ldi.
XX asr boshlarida. “Uyg'on,
Osiyo!” harakati keng tarqaldi.
Turkiyada yosh turklar inqilobi
boshlanganda Suriya, Livan, Tunis,
Falastin va Iroqda muxtoriyat va
mustaqil arab davlatlari ittifoqini
yaratishni maqsad qilgan
jamiyatlar paydo bo‘ldi.

XX asr boshida Uygon Osiyo harakati keng
tarqaldi.

Turkiyada yosh turklar inqilobi
boshlanganda Suriya, Livan, Tunis,
Falastin va Iroqda muxtoriyat va mustaqil
arab davlatlari ittifoqini yaratishni
maqsad qilgan jamiyatlar paydo bo‘ldi.

1913 yilda Arab kongresi chaqirildi.
Arab-usmonli jamiyati
“Yosh Arabiston”,
respublikachi bo linib ʻ
ketgan islohotchi
partiyalar Arab kongresini
chaqirdilar Arab
mamlakatlariga
muhtoriyat berishini
sòradilar.

Abdulqodir
30 arab qabilasining boshlig'i Maskara amiri deb e'lon qilindi. Qattiq
kurashdan so'ng, frantsuz hukumati 1834 yil 26 fevralda u bilan sulh
tuzdi, unga ko'ra u Shelifa daryosigacha bo'lgan g'arbdagi barcha
arab qabilalari ustidan hukmronlik deb tan olingan. Biroq, bu
kelishuvga qaramay, o'sha yilning iyul oyida urush frantsuzlar uchun
yana va juda muvaffaqiyatsiz davom etdi. Klauselning ikkinchi
marta Jazoir qo'shinlari boshlig'i etib tayinlanishi ham yordam
bermadi - qo'zg'olon butun mamlakat bo'ylab tarqaldi va amirning
ahamiyati ortib bordi. Keyin Klauzel yana chaqirildi va general
Damremont general-gubernator etib tayinlandi.

Milliy ongning yuksalishi ayniqsa misrda yaqqol bilindi.
Islohotchilik va tarbiyaviy
g‘oyalarni yoyishda Jemoliddin, al-
Afg‘oniy, Muhammad Abdu va
boshqalar hal qiluvchi rol
o‘ynagan.
19-asrda Mustafo Komil “Maktab”
jurnalini nashr ettirib, u yerda
“Maktabingni, xalqingni,
Vataningni sev” degan erk orzusini
ifodalagan.

U o‘zining “Bayrak” gazetasida barcha imperialistik
davlatlarning zo‘rlash mohiyatini fosh qildi.
Misr mustaqil ravishda rivojlanishi mumkinligini ta’kidladi.
Keyinchalik u turk sultoni va Germaniya yordamida Misrni
inglizlarning mustamlaka zulmidan ozod qilish haqidagi
g oyani matbuotda tarqata boshladi. Bu rejani amalga ʻ
oshirish uchun 1907-yil dekabrda M.Komil o z safdoshlari
ʻ
bilan birgalikda Vatan partiyasini (“izb al-vatan”) tuzdi.
Partiya Misrni Turkiya imperiyasi tarkibidagi avtonom davlat
sifatida tan olishga qaror qildi

1908 yilda M. Komil
vafot etdi.
Uning mehnati
Misr xalqi
tomonidan
yuqori
baholangan.

Ikkinchi jahon urushida Jazoir va urushdan keyingi ahvoli.
1940 yil aprel - Ikkinchi Jahon urushi paytida,
Frantsiya fashistlar Germaniyasiga taslim
bo'lganidan so'ng, Jazoir Germaniya va Italiya
uchun xom ashyo va oziq-ovqat manbai bo'ldi.
1942 yil noyabr - Angliya-Amerika qo'shinlari
Jazoirga tushdi. Ittifoqchilar tomonida frantsuz
qo'shinlari ham Tunisga hujumda qatnashadilar,
asosan jazoirliklar, marokashliklar va Afrikadagi
boshqa frantsuz koloniyalari aholisi.
1945 yil may - Jazoir qo'zg'oloni. U
shafqatsizlarcha bostirilgach, milliy-ozodlik
harakatining radikallashuvi jadallik bilan
kuchaydi

Milliy ozodlik fronti (FLN)
mustaqillik uchun urushni
boshlaydi, bu og'ir talofatlarga olib
keldi, ularning soni turli
ma'lumotlarga ko'ra, 300 mingdan
1 milliongacha o'zgarib turadi.
Bularning aksariyati tinch aholi
vakillaridir. 1959-yil sentabrda
Fransiya hukumati jazoirliklarning
o z taqdirini o zi belgilash huquqini ʻ ʻ
tan oldi, biroq bu harakat frantsuz
mustamlakachilari tomonidan
dushmanlik bilan kutib olindi va
“o ngchilar” hukumatga qarshi yirik
ʻ
g alayonlar uyushtirildi
ʻ

1962 yil
muzokaralar
Referendum paytida (1962 yil 1 iyul)
Jazoirda saylovchilarning 91 foizi,
Jazoirning o'z taqdirini o'zi belgilashi
uchun ovoz berganlarning 99,7 foizi,
Frantsiyada esa fikrlar taxminan teng,
jami 64 foizga bo'lingan. uchun". Mustaqil Jazoirning birinchi hukumatiga FLN
rahbari Ahmad Ben Bella boshchilik qiladi.
1965 yilda harbiy to'ntarish sodir bo'ldi,
Mudofaa vaziri va Ben Bellaning sobiq hamkori
Huari Bumedien hokimiyat tepasiga keldi va
Jazoirni hisobga olgan holda mohiyatan
sotsialistik, ammo ruhi, iqtisodiy va siyosiy
tizimi pragmatik qurish yo'lini e'lon qildi.

Foydalanilgan adabiyitlar ròyhati.
1.Р.Г. Ланда Кризис колониального режима в Алжире (1931-
1954).2.Ageron Ch-R, Histoire de l'Algerie contemporaine. - Paris,
1974. - P. 92. Де Голль швов ме ары 3.Nouschi
A. La naissance du nationalism algerien - Paria, 1962. 4.А. Анш.
Мароко. И одной колонизации/Пер. с французского В. В. Волково,
М.Б.-М. Издательство Иностранной литературы, 1958 - с 5.М.С.
Cepren История Марокко. ХХ век.-М. Институт Востоковедения РАН,
2001. - с 127.

Xulosa
Xulosa qilsak Jazoir xalqi kòp yillar davomida boshqa xalqlarga
kurashib keldi va bu yòlda kòp qahromanlar yetishib chiqdi
ayniqsa Abdulqodir va ularning Fransuzlarga qarshi kurashi
òchmas iz qoldirdi. H ozirgi k unda Jazoir Shimoliy Afrikadagi
rivojlangan davlatlardan biri bunday natijaga erishish juda
ham qiyin bulgan ular Ikkinchi jahon urushi yillarida nemis
it a lyanlarga qarshi kura sh olib borgan. Keyinchalik esa Ular
fransuz va ingli z lar tomonidan ozod qilingan.

Jazoirda arab qabilalarning milliy ozodlik kurashi. Reja: 1.XIX-XX asrda arab qabilalarning mavqeyini aytib bering. 2.Yevropa mustamlakachilarning arab mamlakatlardagi faoliyati qanday bòlgan. 3.Fransiya Jazoirni bosib olish uchun qanday qadamlar tashadi. 4.Jazoirdagi milliy ozodlik kurashidan qanday hulosalar chiqarish mumkin. 5.Abdulqodir va uning faoilyati

XIX-XX asrda arab qabilalarning mavqeyi. XIX asr oxirida arab mamlakatlari aholisi kòpchiligi mustamlakaga aylanib qolgandi.Arab mamlakatlari aholisi birinchi navbatda Turk hukmronligigaqarshi kurashishedi.Harakatga burjua- feodal qatlami boshchilik qildi.Jazoirning ijtimoiy siyosiy ahvoliga metropoliya kuchli tasir kòrsatdi.

1847-1870 yillarda fransuz inqilobing ishtirokchilari Jazoirga surgun qilingan edi. 1870 yil kuzida mamlakatning turli shaharlarida fransuz mehnatkashlari Respublika uyushmasini tuzdilar, uning tarkibiga arablar ham kirdi. Uning maqsadi gubernatorni olib tashlash va o'z hokimiyatini o'rnatish edi. Biroq, bu reja amalga oshmadi. Uyushma a zolari Parij ʼ kommunasini qo llab-quvvatlagan bo lsalar-da, arab xalqi manfaatlarini ʻ ʻ hisobga olishni istamadilar. 1871-yil mart oyida jazoirlik fellahlar va berber qabilalari mustamlakachilarga qarshi qo zg olon ko tardilar. ʻ ʻ ʻ Ko'plab ko'chmanchilar frantsuz mustamlaka hokimiyati tomoniga o'tdilar.

Jazoirning mustamlaka qilinishi dahshatli oqibatlarga olib keldi.

1868-1870 yillarda. ommaviy ochlik tufayli aholining bir qismi halok bo'ldi. 1866-yilda 2552 ming kishini tashkil etgan jazoirliklar soni 1872-yilda 2125 ming kishiga kamaydi.Yuqumli kasalliklar ocharchilikka qo shildi, ba zi ʻ ʼ hududlarda o lganlar dafn etishga ham ulgurmadi. Bu holat tez-tez qo'zg'olon ʻ va ish tashlashlarga olib keldi. 1871 yilda Sharqiy Jazoirdagi qobil qabilalari qo zg olonda qatnashdilar. Qo zg olonga Muhammad Mukrani boshchilik qildi. ʻ ʻ ʻ ʻ Unda mamlakat aholisining uchdan bir qismi qatnashdi. 10 oy davomida 340 ta jang bo'lib o'tdi. Muhammad Mukrani yaralanganidan keyin uning ukasi Ahmad bu-Mirzo kurashni davom ettirdi. Harbiylar aholi punktlarini yoqib yubordi, mulk va chorva mollarini talon-taroj qildi, tinch aholini qirib tashladi. Qo'zg'olon bo'lgan hududlarda frantsuzlar 500 ming gektar yerni tortib oldilar va jazoirliklarga katta jarima soldilar.

O'xshashlar

TURKISTONDA MILLIY OZODLIK HARAKATLARINING BOSHLANISHI VA SABABLARI

BUYUK OZODLIK XARTIYASI

falastin ozodlik tashkiloti

Paranjini tashlash ozodlik qabilida

Arab xalifaligi tangalari