LOGARIFMIK TENGLAMALARGA DOIR MISOLLAR YECHISH

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1341.1279296875 KB

Ko'chirib olish

MAVZU: LOGARIFMIK TENGLAMALARGA DOIR
MISOLLAR YECHISH

1- Ilova
Mashg ’ ulot rejasi:

O’tilgan mavzuni nazariy va amaliy
mustahkamlash.

Logarifmik tenglama turlari va yechish
usullari

Logarifmik tenglamalarni grafik usulda
yechish

Logarifmik tenglamalar sisttemasiga doir
misollar yechish

Kichik guruhlarga ajratish

O’tilgan mavzu bo’yicha takrorlash savollari
1. To’g’ri tengliklarni aniqlang
1. 16 8 log 24 log 3 3   5. )3 4( log 4 log3 2 2  
2.
5 log 3 log 15 log 3 3 3   6. 27 log 3 log3 2 2 
3.
2 5 log 3
3  7.
427log
3 
4.
8 16 log 2
2  8. 8 2 log 3
2 

2. Hisoblang 3. x ni toping:
a)
44 log 11 log 2 2  A)
4log
3 x
b)
9 log 4 log
6
1
6
1  B) x x 3 3 log )9 7( log  
c)
64log325log2
25 

To’ldiring Hisoblang
№ Ha Yo’q
1
2
3
4
5
6
7
8

a
b
c
x ni toping
A
B

1-guruh
Al-Xorazmiy 2-guruh
Yosh
matematiklar 3-guruh
AlgoritmKichik guruhlarni joylashish tartibi

2 – Ilova
Adabiyotlar ro ’ yxati:
1. A.U.Abduhamidov, H.A.Nasimov va boshqalar.
Algebra va matematik analiz asoslari. I qism. Akademik
litseylar uchun darslik.
2. A.Zaitov va boshqalar. Algebra va analiz asoslari. 10-
sinf. Toshkent 2022
3. Jumaniyozov Q.S. Masalalarni turli usullar bilan
yechish asosida O ’ quvchilarning matematik tasavvurinio
rivojlantirish. Ma ’ ruzalar to ’ plami.-Toshkent: TDPU,
2000.-111-115-b.
3. www. ziyonet.uz
4. mathnet.uz.

G
u
r
u
h 1-2
topshiriq
uchun
Мах балл:
5; 5 ball 3-4
topshiriq
uchun
Мах балл:
5; 5 ball 5 - 6
topshiriq
uchun
Мах балл:
5 ; 5 ball 7-8
topshiriq
uchun
Мах балл:
5; 5 ball 9-10
topshiriq
uchun
Мах балл:
5; 5 ball Qo’shimc
ha savol Jami
Мах балл:
50 ball
1
2
3 3 - Ilova
Guruhlar ishini baholash mezonlari:

4 – Ilova
Guruhlarda ishlash qoidasi
•
Sherigingizni diqqat bilan tinglang.
•
Guruh ishlarida o’zaro faol ishtirok eting, berilgan topshiriqlarga
javobgarlik bilan yondoshing.
•
Agar sizga yordam kerak bo’sa, albatta guruh a’zolariga murojaat
qiling
•
Agar sizdan yordam so’rashsa, albatta yordam bering.
•
Guruhlar faoliyati natijalarini baholashda hamma ishtirok etishi
shart!
•
Shuni tushunmog’ingiz lozim:
•
Boshqalarga o’rgatish orqali o’zimiz o’rganamiz;
•
Biz bir kemadamiz: yoki birgalikda suzib chiqamiz, yoki birgalikda
cho’kib ketamiz;

5 - I lova
Mavzuning bayoni
Ta’rif. Noma’lumi logarifmosti ifodada qatnashgan tenglama
logarifmik tenglama deyiladi. Masalan ,
02loglog  cxxb a
logarifmik tenglama bo’ladi.
Noma’lumning berilgan logarifmik tenglamani to’g’ri tenglikka
aylantiradigan qiymati bu logarifmik tenglamaning yechimi bo’ladi.
Sodda logarifmik tenglamalarni yechish
1 ,0   a a
bo’lganda ushbu b x a  log tenglama eng soda logarifmik
tenglama bo’ladi. Bu tenglamaning yechimi
ba x  bo’ladi.
Logarifmik tenglamalarni yechishda ushbu qoida ishlatiladi:
1 ,0   a a
bo’lganda
)(log)(log xgxf
aa  tenglamining ildizlari ) ( ) ( x g x f 
tenglamaning
0 ) (  x f (yoki 0 ) (  x g ) shartni qanoatlantiruvchi ildizlaridan
iborat bo’ladi.

Quyida logarifmik tenglamala rni yechishning namunlarini kel tiramiz.
1 - misol. )8 5( log )4 ( log 3
2
3    x x logarifmik tenglamani yeching.
Ye chish. Aniqlanish sohasini topamiz:
      
    




     





  




 
 
,2
6,1
,2 2 ,
8 5
0 2 2
0 8 5
0 4 2
x
x
x
x
x x
x
x

Endi
8 5 4 2    x x tenglamani yechamiz:
0 4 5 2    x x

   0 4 1    x x

4 ,1 2 1   x x

Noma’lumning
1 1  x qiymati          ,2 2 , to’plamga tegishli emas, 4 2  x
qiymati esa bu to’plamga tegishli bo’ladi. Demak,
1 1  x qiymat berilgan
tenglamaning chet ildizi bo’ladi,
4 2  x qiymat esa berilgan tenglamaning
ildizi bo’ladi.

2 - misol. 0 4 log3 log 5 25    x x logarifmik tenglamani yeching.
Ye chish . Avvalo
0 x aniqlanish sohasi bo’lishini aniqlaymiz va
t x 5 log
belgilash kiritib, quyidagilarga ega bo’lamiz:
,043
2  tt
   ,0 1 4    t t

1 ,4 2 1    t t
.
Demak,
1log
5 x va
4log
5 x . Bundan
6255;2,05 4
21
1  
xx .

3 - misol.
0logloglog
725 x tenglamani yeching.
Ye chish . Tenglamani yechishda logarifm ta’rifidan
foydalanamiz:

1loglogloglog
5725 x
bu tenglikni potensirlaymiz:
1loglog
72 x
2logloglog
272 x 2 log 7  x

49 72  x

4 - misol. 0 lg )3 lg( 2    x x tenglamani yeching.
Ye chish. 1) Aniqlanish sohasini topamiz:
3
0
3 3
0
0 3 2
 




  





 
x
x
x va x
x
x

2) Har bir ko’paytuvchini 0 ga tenglashtiramiz:
  ;2 4 1 3 0 3 lg 2,1
2 2 2           x x x x

10lg
3  xx
2  x
ildiz aniqlanish sohani qanoatlantiradi.

5 -misol . 2 log log log log 4 2 2 4   x x tenglamani yeching.
Ye chish. Tenglamani yechish uchun logarifmning
quyidagi xossasidan foydalanamiz: x
p
x a ap log
1
log 
;2 log log log log
2
1
4 2 2 2   x x tenglamaning ikkala tmonini 2 ga
ko’paytiramiz:
;4 log log 2 log log 4 2 2 2   x x x m x a
m
a log log  xossasidan foydalanamiz:
  ;4 log log log log 2
4 2 2 2   x x xy y x
aaa log log log   xossasidan
foydalanamiz:
    4 log log log 2
4 2 2   x x logarifm ta’rifidan foydalanamiz:

 ;16loglog 2
22 2  xx
16 log
2
1 log
2
2 2  




 x x
;
16 log
4
1 log 2
2 2   x x

64log 3
2 x
4 log 2  x

16 24   x

16  x

Logarifmlarning qo’llanishi
bo’yicha faktlar
Logarimflar kundalik hayotning turli xil
Logarifmlar kundalik hayotning turli xil
jabhalarida keng qo ’ llaniladi . Masalan , bankka
qo ’ yilgan mablag ’ biror miqdorga qancha
vaqtda ko ’ payishini topishda logareifmdan
foydalaniladi . Yoki tovush balandligini
baholashda logarifmik bog ’ lanish ishlatiladi .
Undan tashqari , kungaboqar pallasida urug ’ lar
logarifmik spiral deb ataluvchi chiziqqa
o ’ xshash yoylar bo ’ ylab joylashar ekan .


6-ilova

1. Logarifm tenglamaning ta’rifini
keltiring.

2. Logarifmik tenglama turlari va
ularga misollar keltiring.

3. Logarifmik tenglamalarda logarifm
xossalarini qo’llanishini tushuntiring.

4. Logarifmik tenglamalarning amaliy
masalalarda qo’llanishini
tushuntiring.

7 - ilova
Logarifmik tenglamalarni yeching.
1 - variant
1. 2 )1 3( log 3   x 6. 2
22
2 log3log xx 
2.
2 )3 ( log
7   x 7. 4
2 log
2
log 2  
x
x
3.
2log43log2log
2555 x 8.
6 9lg 9lg   x x
4.
  21 3 log )3 4 ( log 3
2
3     x x x 9.    
xxx 100lg610lglg 222

5.
) 15 4 lg( 2 ) 2 lg(   x x 10.   1 1 lg    x x

2 - variant
1. 4 )3 2( log 4   x 6.
4log5log
22
2  xx
2.
9 log 2 log
2
1 2   x x 7.
12log)12(log
4 
xx
3.
4 log3 8 log 9 log 3 27 3   x 8. 10 25 lg 25lg   x x
4.
xx
77 log)19(log  9.
3 4 log
2
log 2
2
2   x
x
5.
  3 27 lg ) 11 3 lg(     x x 10. 9 log 2 3   x x

3 - variant
1. 2 ) 8 7( log
2
1   x 6.
39loglog
3 
xx
2.
0 log log
82   x x 7. 100 1 lg  x x
3.
3 log 2   x 8. 9 3 log 3   x x
4.
   
xx 320log52log
33  9.  
1lg10lg 2
xx
5.
     0 1 2 1 log 4    x x 10.  
2
2 log 2
2
x
x  

8 -ilova
Uyga vazifa.
1. O’tilgan mavzuni o’qib, bajarilgan misollarni o’rganish.
2. Quyidagi berilgan misollarni bajaring.
1) 3 log log 3
3 9   x x 2 ) 2 )1 3( log 3  x 3) 2 2 22 log 3 log x x  
4) 2 )3 ( log 7  x 5) 4
2 log
2 log 2  
x
x 6 ) 2 log4 3 log2 log 25 5 5   x
7) 6 9lg 9lg   x x 8)   21 3 log )3 4 ( log 3 2 3     x x x 9)   1 1 lg    x x
10)    x x x 100 lg 6 10 lg lg 2 2 2    11) ) 15 4 lg(2 ) 2 lg(   x x 12) 4 )3 2( log 4  x
13) 4 log5 log 2 22   x x 14) 9 log2 log
2
1 2   x x 15)
1 2 log ) 12 ( log 4    x x
16) 4 log3 8 log9 log 3 27 3   x 17) 10 25 lg 25lg   x x 18) x x 7 7 log )1 9( log  

MAVZU: LOGARIFMIK TENGLAMALARGA DOIR MISOLLAR YECHISH

1- Ilova Mashg ’ ulot rejasi:  O’tilgan mavzuni nazariy va amaliy mustahkamlash.  Logarifmik tenglama turlari va yechish usullari  Logarifmik tenglamalarni grafik usulda yechish  Logarifmik tenglamalar sisttemasiga doir misollar yechish  Kichik guruhlarga ajratish

O’tilgan mavzu bo’yicha takrorlash savollari 1. To’g’ri tengliklarni aniqlang 1. 16 8 log 24 log 3 3   5. )3 4( log 4 log3 2 2   2. 5 log 3 log 15 log 3 3 3   6. 27 log 3 log3 2 2  3. 2 5 log 3 3  7. 427log 3  4. 8 16 log 2 2  8. 8 2 log 3 2  2. Hisoblang 3. x ni toping: a) 44 log 11 log 2 2  A) 4log 3 x b) 9 log 4 log 6 1 6 1  B) x x 3 3 log )9 7( log   c) 64log325log2 25 

To’ldiring Hisoblang № Ha Yo’q 1 2 3 4 5 6 7 8 a b c x ni toping A B

1-guruh Al-Xorazmiy 2-guruh Yosh matematiklar 3-guruh AlgoritmKichik guruhlarni joylashish tartibi

O'xshashlar

Yuzaga doir masalalarni yechish

Harakatga doir masalalarni yechish

Uchburchklar ichki burchaklari haqida teoremaga doir misollar

Harakatga doir masalalarni yechish metodikasi

Uchburchaklar xossalariga doir masalalar yechish