logo

Ma’muriy sud ishlarini yuritish vazifalari va prinsiplari

Yuklangan vaqt:

16.11.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

879.2109375 KB
Ma’muriy sud ishlarini 
yuritish vazifalari va 
prinsiplari.  Reja: Vazifari
   Prinsplari  MSIYtK ning 2-moddasida Ma’muriy sud ishlarini 
yuritishning vazifalari:
Qonun ustuvorligi va 
xususiy shaxslarning 
huquq va 
manfaatlarini 
taminlash
Nizolashayotgan 
shaxslarning buzilgan yoki 
nizolashilayotgan 
huquqlari, erkinliklari va 
qonuniy manfaatlarini 
himoya qilish Qonunga va sudga 
nisbatan hurmat 
munosabatini 
shakllantirish    Your Picture Here Ma’muriy sudlar
(ommaviy-huquqiy nizolarni ko‘ruvchi 
ma’muriy sudlar) Jinoyat sudlari tarkiboda ko‘riladigan 
ma’muriy ishlar
(ma’muriy huquqbuzarlik to‘g‘risidagi ishlarni 
ko‘ruvchi sudlar)
1. Ma’muriy  sud  ishlarini  yuritish  to‘g‘risidagi 
kodeks bilan tartibga solinadi;
2. Taraflar  o‘rtasidagi  nizo  ko‘rib  chiqib,  sud  hal  qiluv 
qarori chiqariladi;
3. Taraflar sifatida ma’muriy ishda  arizachi va javobgar 
ishtirok etadi;
4. Sud  ishni  ko‘rib  chiqish  natijasiga  ko‘ra  shaxslarning 
huquqlarini  va  qonuniy  manfaatlarini  buzadigan 
qarorni  haqiqiy  emas  deb  topishi  yoki  xatti-harakatni 
qonunga  xilof   deb  topish  haqida  yakuniy  hujjat 
chiqaradi. 
5. Ma’muriy  sudlarda  huquqlar  va  majburiyatlar  keltirib 
chiqaruvchi umumiy yosh  18 yosh  sanaladi.  1. Ma’muriy  javobgarlik  to‘g‘risidagi  kodeks  bilan 
tartibga solinadi;
2. Huquqbuzar  va  jabrlanuvchi  yoki  davlat  o‘rtasidagi 
huquqbuzar  tomonidan  sodir  etilgan  huquqbuzarlik 
ko‘rib chiqilib,  sud qarori  chiqariladi;
3. Taraflar  sifatida  huquqbuzar  va  jabrlanuvchi 
ishtirok etadi;
4. Sud  ishni  ko‘rib  chiqish  natijasi  bo‘yicha 
huquqbuzarga  muayyan  ma’muriy  jazoni  qo‘llashni 
nazarda tutuvchi yakuniy hujjat chiqaradi. 
5. Ma’muriy  javobgarlik  to‘g‘risidagi  kodeksga  ko‘ra 
ma’muriy  javobgarlikni  keltirib  chiqaruvchi  umumiy 
yosh  16 yoshni  tashkil etadi.  Sudga murojaat qilish shakllari
Ariza Fuqarolar  va  yuridik  shaxslarning  buzilgan  yoki 
nizolashilayotgan  huquqlari,  erkinliklari  va  qonuniy 
manfaatlarini himoya qilish bo‘yicha murojaat;
Ish  yuritish  davomida  suddan  muayyan  harakatlarni  amalga 
oshirish bo‘yicha murojaat(sudyani rad qilish bo‘yicha);
Iltimosnoma Ish  yurutish  davomida  suddan  muayyan  harakatlarni  amalga 
oshirishni  so‘rab  murojaat  qilish(dastlabki  himoya  choralarini 
ko‘rish);
Ptotest Sud  hujjatlari  ustidan  prokuror  tomonidan  berilgan  rasmiy 
shikoyat(yuqori sud instansiyalariga taqdim etiladi);
Shikoyat Sud  hujjatlaridan  norozi  bo‘lib,  sud  ishtirokchilari  tomonidan 
berilgan  rasmiy  rasmiy  murojaat(yuqori  sud  instansiyalariga 
taqdim etiladi). Ma’muriy ish
Ma’muriyishsudhujjatlarivaboshqahujjatlarasosidashakllantiriladi.
Ma’muriyishelektronshakldashakllantirilishimumkin.Elektronraqamliimzobilantasdiqlanganhujjatlarnisudgaele
ktronshakldataqdimetishgahaqli.Taqdimetilganyozmahujjatlarelktrongao`giriladivaasliegasigaqaytariladi.
Ma’muriyishelektronshakldashakllantirilgantaqdirda,sudhujjatlarisudyaning(sudyalarning)elektronraqamliimz
osibilantasdiqlanadi,bayonnomalaresaraislikqiluvchiningvasudmajlisikotibiningelektronraqamliimzosibilantas
diqlanadi.
Elektronshakldagima’muriyishniboshqama’muriysudgayokiboshqaorgangao‘tkazishaxborottizimiorqaliamalgao
shiriladi.
Elektronshakldashakllantirilganma’muriyishqog‘ozdagiko‘chirmanusxasigaegabo‘lishimumkin Sud hujjatlari
Halqiluvqarori
•
Birinchiinstansiyas
udidaishnimazmuna
nko‘rishnatijalaribo
‘yichachiqariladiga
nhujjat. Qaror
•
Apellatsiya,kassatsiyavata
ftishshikoyatlarini(protestl
arini)ko‘rishnatijalaribo‘yi
chaapellatsiya,kassatsiyav
ataftishinstansiyalarisudlar
itomonidanqabulqilinadiga
nyakuniyhujjat. Ajrim
•
Ishmazmunanhaletilmasda
nqabulqilinadigansudhujja
tlari Prinsiplar
Odil sudlovning 
faqat sud 
tomonidan 
amalga 
oshirilishi
Qonun va sud 
oldida tenglik
Sudyalarning 
mustaqilligi va 
faqat qonunga 
bo‘ysunishi
Taraflarning 
tortishuvi va 
teng huquqliligi Ma’muriy sud 
ishlari 
yuritiladigan til Sud 
muhokamasini
ng oshkoraligi Sud 
muhokamasini
ng bevositaligi Ma’muriy 
ishlarni 
qonunchilik 
asosida hal 
qilish Sudhujjatlarini
ngmajburiyligi
Sudningfaolisht
iroki O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasining 11-moddasida O‘zbekiston Respublikasi davlat 
hokimiyatining tizimi — hokimiyatning qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud hokimiyatiga bo‘linishi 
prinsipiga asoslanishi belgilab qo‘yilgan. Mana shu jihatdan kelib tahlil qilinadigan bo‘lsa, mazkur 
prinsipning asosiy mohiyati nimada ifodalanganligini tushunish osonlashadi. 
Ma’muriy  ishlar  bo‘yicha  odil  sudlov  Ma’muriy  sud  ishlarini  yuritish 
to‘g‘risidagi   O‘zbekiston  Respublikasining  kodeksida  belgilangan  qoidalar 
bo‘yicha  faqat  sud  tomonidan  amalga  oshiriladi.  Ma’muriy  sudlar 
tomonidan  ko‘riladigan  ishlarni  boshqa  birorta  organ  yoki  sud  amalga 
oshirishi  mumkin emas. Yuqoridagi konstitutsiyaviy  normadan kelib chiqib, 
ma’muriy  sudlar  tomonidan  ko‘rib  chiqilishi  belgilangan  ishlar  faqatgina 
O‘zbekiston  Respublikasining  ma’muriy  sudlari  tomonidan  amalga 
oshiriladi hamda odil sudlov ta’minlanadi.
(Ma’muriy sud ishlarini yuritish to‘g‘risidagi kodeks 8-modda)
Ma’muriy  sud  ishlarini  yuritish  to‘g‘risidagi  kodeksning  27-moddasiga 
qarang. Odil sudlovning faqat sud tomonidan 
amalga oshirilishi O‘zbekiston Respublikasida 
barcha fuqarolar bir xil 
huquq va erkinliklarga ega 
hisoblanadilar, ular jinsi, irqi, 
millati, tili, dini, ijtimoiy kelib 
chiqishi, e’tiqodi, shaxsi va 
ijtimoiy mavqeyidan qat’i 
nazar, qonun oldida tengdirlar 
(O‘zbekiston 
Respubliaksining 
Konstitutsiyasi 18-modda). Qonun va sud oldida tenglik prinsipi
Yuridik shaxslar uchun: 
ma’muriy ishlar bo‘yicha odil 
sudlov yuridik shaxslarning 
mulkchilik shaklidan, 
joylashgan yeridan, 
shuningdek boshqa 
holatlardan qat’i nazar qonun 
va sud oldida tengligi asosida 
amalga oshiriladi.Jismoniy shaxslar uchun: 
ma’muriy ishlar bo‘yicha odil 
sudlov fuqarolarning jinsi, irqi, 
millati, tili, dini, ijtimoiy kelib 
chiqishi, e’tiqodi, shaxsiy va 
ijtimoiy mavqeyidan, shuningdek 
boshqa holatlardan qat’i nazar 
qonun va sud oldida tengligi 
asosida amalga oshiriladi                      Sudyalarning mustaqilligi va faqat qonunga 
bo‘ysunishi  prinsipi
QonunO‘zbekiston Respublikasida sud 
hokimiyati qonun chiqaruvchi va ijro 
etuvchi hokimiyatlardan, siyosiy 
partiyalardan, boshqa jamoat 
birlashmalaridan mustaqil holda ish 
yuritadi  (O‘zbekiston Respublikasining 
Konstitutsiyasi 1
8-modda).  “ Sudyalar mustaqildir, faqat qonunga 
bo‘ysunadi. Sudyalarning odil sudlovni 
amalga oshirish borasidagi faoliyatiga biron-
bir tarzda aralashishga yo‘l qo‘yilmaydi va 
bunday aralashuv qonunga muvofiq 
javobgarlikka sabab bo‘ladi” ( “Sudlar 
to‘g‘risida”gi qonunning  9-moddasi) 
  Ma’muriy sud ishlarini yuritish to‘g‘risidagi 
kodeksning 10-moddasida odil sudlovni amalga 
oshirishda sudyalar mustaqildirlar va faqat 
qonunga bo‘ysunishlari mustahkamlaab qo‘yilgan Taraflarning tortishuvi va teng huquqliligi 
prinsipi
Bunda bir jihatni, mazkur huquqlar sud 
ishtirokchilarining Ma’muriy sud ishlarini 
yuritish to‘g‘risidagi kodeksda belgilangan 
huquqlar doirasidan chiqmasligini inobatga 
olishlari kerakligi muhimdir
Ma’muriy sud ish yurituvni samarali hamda adolatli amalga 
oshirishni ta’minlash maqsadida xolislik va beg‘arazlikni 
saqlagan holda, taraflar o‘z protsessual majburiyatlarini 
bajarishi va o‘zlariga berilgan huquqlarni amalga oshirishi 
uchun zarur sharoitlar yaratib beradiMa’muriy sudda ishni ko‘rish jarayonida 
arizachi va javobgarlar taraflar sifatida 
o‘zlari uchun ayon bo‘lgan dalillarni 
erkin taqdim etish, ikkinchi tomon 
taqdim etgan ma’lumotlarga fikrlar, 
mulohazalar, e’tirozlar bildirish huquqiga 
egadirlar. 
Ma’muriy sud ishlarini yuritish 
taraflarning teng huquqliligi asosida 
amalga oshiriladi, ya’ni barcha 
ishtirokchilar teng huquqlardan 
foydalanadilar Ma’muriy sud ishlarini yuritish to‘g‘risidagi kodeskga 
binoan(12-modda)
Ma’muriy sudlarda ishtirok etuvchilar jismoniy hamda yuridik shaxslar bo‘lganligini inobatga olib, ularga o‘z 
talablarini,  e’tirozlari  hamda  shikoyatlarini,  avvalo,  esa  o‘z  fikrlarini  o‘zi  uchun  qulay  bo‘lgan  tilda  ifoda 
etish huquqiga  ega ekanligini uchun ham mazkur  prinsip  belgilangan. Qoida tariqasida,  ma’muriy  sud ishlari 
o‘zbek tilida, qoraqalpoq tilida yoki muayyan joydagi ko‘pchilik aholi so‘zlashadigan tilda yuritiladi. Bundan 
tushunish  kerakki,  agar  muayyan  hudud  aholisi  rus  tilida  so‘zlashsa,  sud  majlisi  rus  tilida;  agar  muayyan 
hudud aholisi tojik yoki qirg‘iz tilida so‘zlashsa, sud ish yurituvi ham tojik yoki qirg‘iz tilida yuritiladi.Ma’muriy sud ishlari 
yuritiladigan til 
prinsipi Sud muhokamasining oshkoraligi prinsipi
Ishlar ochiq sud majlisida ko‘rilganda 
jarayonni surat, video, audio shaklda yozib 
olishga ruxsat etilishi, shuningdek, sud 
jarayonini kuzatish uchun kuzatuvchilarni 
kirishiga yoki sud majlisini sayyor sud majlisi 
binosida o‘tkazishga ruxsat berilishi mumkin 
bo‘ladi. sudlarda ishlar muhokamasi oshkora 
o‘tkazilishi deb ataladi. Sud ishi ochiq sud 
majlisida ko‘rilayotganda taraflarning 
iltimosi hamda sudyaning ajrimi bilan sud 
muhokamasi videokonferensaloqa 
rejimida ham yurutilishi mumkin bo‘ladi. agar ma’muriy suddda ish 
ko‘rilayotgan ish  o‘z mazmunida 
davlat sirini yoki qonun bilan 
qo‘riqlanadigan boshqa sirni tashkil 
etadigan bo‘lsa, ishni yopiq sud 
majlisida eshitishga yo‘l qo‘yiladi.  E’TIROBINGIZ UCHUN RAHMAT

Ma’muriy sud ishlarini yuritish vazifalari va prinsiplari.

Reja: Vazifari Prinsplari

MSIYtK ning 2-moddasida Ma’muriy sud ishlarini yuritishning vazifalari: Qonun ustuvorligi va xususiy shaxslarning huquq va manfaatlarini taminlash Nizolashayotgan shaxslarning buzilgan yoki nizolashilayotgan huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish Qonunga va sudga nisbatan hurmat munosabatini shakllantirish

Your Picture Here Ma’muriy sudlar (ommaviy-huquqiy nizolarni ko‘ruvchi ma’muriy sudlar) Jinoyat sudlari tarkiboda ko‘riladigan ma’muriy ishlar (ma’muriy huquqbuzarlik to‘g‘risidagi ishlarni ko‘ruvchi sudlar) 1. Ma’muriy sud ishlarini yuritish to‘g‘risidagi kodeks bilan tartibga solinadi; 2. Taraflar o‘rtasidagi nizo ko‘rib chiqib, sud hal qiluv qarori chiqariladi; 3. Taraflar sifatida ma’muriy ishda arizachi va javobgar ishtirok etadi; 4. Sud ishni ko‘rib chiqish natijasiga ko‘ra shaxslarning huquqlarini va qonuniy manfaatlarini buzadigan qarorni haqiqiy emas deb topishi yoki xatti-harakatni qonunga xilof deb topish haqida yakuniy hujjat chiqaradi. 5. Ma’muriy sudlarda huquqlar va majburiyatlar keltirib chiqaruvchi umumiy yosh 18 yosh sanaladi. 1. Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeks bilan tartibga solinadi; 2. Huquqbuzar va jabrlanuvchi yoki davlat o‘rtasidagi huquqbuzar tomonidan sodir etilgan huquqbuzarlik ko‘rib chiqilib, sud qarori chiqariladi; 3. Taraflar sifatida huquqbuzar va jabrlanuvchi ishtirok etadi; 4. Sud ishni ko‘rib chiqish natijasi bo‘yicha huquqbuzarga muayyan ma’muriy jazoni qo‘llashni nazarda tutuvchi yakuniy hujjat chiqaradi. 5. Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksga ko‘ra ma’muriy javobgarlikni keltirib chiqaruvchi umumiy yosh 16 yoshni tashkil etadi.

Sudga murojaat qilish shakllari Ariza Fuqarolar va yuridik shaxslarning buzilgan yoki nizolashilayotgan huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish bo‘yicha murojaat; Ish yuritish davomida suddan muayyan harakatlarni amalga oshirish bo‘yicha murojaat(sudyani rad qilish bo‘yicha); Iltimosnoma Ish yurutish davomida suddan muayyan harakatlarni amalga oshirishni so‘rab murojaat qilish(dastlabki himoya choralarini ko‘rish); Ptotest Sud hujjatlari ustidan prokuror tomonidan berilgan rasmiy shikoyat(yuqori sud instansiyalariga taqdim etiladi); Shikoyat Sud hujjatlaridan norozi bo‘lib, sud ishtirokchilari tomonidan berilgan rasmiy rasmiy murojaat(yuqori sud instansiyalariga taqdim etiladi).