logo

Matn tahlili fonetik, leksik, grammatik

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

395.5 KB
Mat n t ahlili: fonet ik, 
leksik, gr ammat ik Reja:
•
Matn tahlili tushunchasi.
•
Fonetik va leksik tahlil usullari.
•
Grammatik tahlil usullari.
  Matn tahlili 
tushunchasi
Mazmunan  bog‘langan  bir 
nechta  gaplardan  tashkil 
topgan  sintaktik  butunlik 
matn  deyiladi.  Matn  bir 
nechta  usulda  tahlil  qilinadi. 
Xususan,  fonetik,  leksik, 
grammatik  tahlillar  shular 
jumlasidandir.   Fonetik tahlil usullari.
•
Fonetik tahlilda unli va undoshlar, ullarning 
turlari, bog‘in va uning turlari, urg‘u va 
uning vazifalari kabi jihatlarga e’tibor 
qaratiladi. Masalan: “kitob” 
•
K -til orqa, jarangsiz, portlovchi, shovqinli
•
i -old qator, lablanmagan, yuqori tor
•
T -til oldi, portlovchi, jarangsiz, shovqinli
•
O -orqa qator, lablangan, quyi keng
•
B -lab-lab, jarangli, portlovchi So‘z bog‘inlari tahlili
•
Martabali- mar-ta-ba-li
•
mar-yopiq, berkitilgan bo‘g‘in
•
ta-ochiq, berkitilmagan bo‘g‘in
•
ba-ochiq, berkitilmagan bo‘g‘in
•
Li-ochiq, berkitilmagan bo‘g‘in Leksik tahlil namunasi
•
Bola koptokni tezda tutib oldi. 
•
Bola-atash ma’nosiga ega, bir ma’noli. 
•
Koptok-atash ma’nosiga ega, bir ma’noli.
•
Tezda-atash ma’nosiga ega, bir ma’noli.
•
Tut-atash ma’nosiga ega, shakldosh.
•
Ol-atash ma’nosiga ega, shakldosh  Grammatik tahlil 
usullari So‘z turkumlari bo‘yicha tahlil
•
Yaxshi o‘qiydigan o‘quvchilar kelajakda, 
albatta, malakali va kerakli kadr bo‘lib 
yetishadi. 
•
Yaxshi-sifat, o‘qiydigan-fe’l-sifatdosh, 
o‘quvchilar-ot, kelajak-ot, albatta-modal, 
malakali-sifat, kerakli-sifat, kadr bo‘lib-
fe’l, yetishadi-fe’l. Gap bo‘laklari bo‘yicha tahlil 
Bugungi  kun  (aniqlovchi)  yoshlari 
(ega)har  doim  (hol)  Vatan 
ravnaqi uchun(hol) harakat qilishi 
kerak(kesim).  So‘z birikmasi bo‘yicha tahlil
•
Anvar qiziqarli kitobni berilib o‘qidi.
•
Qiziqarli kitob-otli, aniqlovchili, bitishuvli
•
Kitobni o‘qidi-fe’lli, to‘ldiruvchili, 
boshqaruvli
•
Berilib o‘qidi-holli, fe’lli, bitishuvli

Mat n t ahlili: fonet ik, leksik, gr ammat ik

Reja: • Matn tahlili tushunchasi. • Fonetik va leksik tahlil usullari. • Grammatik tahlil usullari.

Matn tahlili tushunchasi Mazmunan bog‘langan bir nechta gaplardan tashkil topgan sintaktik butunlik matn deyiladi. Matn bir nechta usulda tahlil qilinadi. Xususan, fonetik, leksik, grammatik tahlillar shular jumlasidandir.

Fonetik tahlil usullari. • Fonetik tahlilda unli va undoshlar, ullarning turlari, bog‘in va uning turlari, urg‘u va uning vazifalari kabi jihatlarga e’tibor qaratiladi. Masalan: “kitob” • K -til orqa, jarangsiz, portlovchi, shovqinli • i -old qator, lablanmagan, yuqori tor • T -til oldi, portlovchi, jarangsiz, shovqinli • O -orqa qator, lablangan, quyi keng • B -lab-lab, jarangli, portlovchi

So‘z bog‘inlari tahlili • Martabali- mar-ta-ba-li • mar-yopiq, berkitilgan bo‘g‘in • ta-ochiq, berkitilmagan bo‘g‘in • ba-ochiq, berkitilmagan bo‘g‘in • Li-ochiq, berkitilmagan bo‘g‘in