logo

NEMIS TARIXSHUNOSLIGIDA TEMURIYLAR DAVRI TARIXI O’RGANILISHI

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

11955.831054688 KB
“ NEMIS TARIXSHUNOSLIGIDA 
TEMURIYLAR DAVRI TARIXI 
O’RGANILISHI” 
MUNDARIJ A

Kirish  

I-BOB.  AMİR TEMUR SHAX SİYATİ NEMİS TA RİX CHİ LARİ  NİGOHİ DA

 

I .1.§.  A mir Te mur t arixiga oid manbalarning  ne mis t adqiqot larida ak s e t ishi

I .2.§.    A mir Te mur va Te muriylar haqida zamondosh ne mis sayy oh va t arixchilari

 

II -BOB.  NEMİS TARİX CHİLA Rİ TADQİ QOTLARİDA AMİR TEMUR DAV LATİ  İ J TİMOİY -SİYOSİY 
J ARAYONLARİNİNG O’RGANİ LİSHİ

 

II .1. §.  Te mur davlat i  ijt imoiy jaray onlari ne mis muarrixlari asarlarida

II .2. §.  Te mur davlat i  siyosiy  masalalar bo’yicha ne mis t arixchisi  Shlosse r F ridrix Krist of  qarashlari  

 

III-BOB.  YANGİ ZAMON N EMİS TADQİQOTLARİDA A MİR TEMUR VA TEMURİY LA R DAVRİ

 

III . 1. §.  A mir Te mur va t e muriylar davri yangi zamon ne mis t arixshunoslari t alqinida

III.2. §.  A mir Te mur va t emuriylar davrini o’rganish bo’yicha Ge rmaniya O’zbe k ist on hamkorligi

X ulosa

Foy dalanilgan manba v a adab iy ot lar roʻy x at i

Ilov alar   KIMKI O’ZBEK NOMINI, O’ZBEK MILLATINING   KUCH-
QUDRATINI, ADOLATPARVARLIGINI, CHEKSIZ IMKONIYATLARINI, 
UNING UMUMBASHARIYAT RIVOJIGA QO’SHGAN HISSASINI,  
KELAJAKKA ISHONCHINI ANGLAMOQCHI BO’LSA, AMIR TEMUR 
SIYMOSINI ESLASHI KERAK.                         ISLOMKARIMOV|  AMİR TEMUR  TARİ X İGA Oİ D 
•
Ibn Arabshohning «Temur tarixida taqdir ajoyibotlari» 
asarini R.Votxs nemis tiliga tarjima qilib, 1658 yilida chop 
ettirgan.
•
  Abdurazzoq Samarqandiyning E.Katrmer tarjimasidagi 
«Matlai sa’dayn va majmai bahrayn» asari 1843 yili bosilib 
chiqdi.
•
Nizomiddin  Shomiy  «Zafarnoma»  asarining  Feliks  Tauer 
tomonidan qilingan mumtoz tarjimasi esa izohi bilan Hofizi 
Abruning  «Zubdat  ut-  tavorix»  asari  qo‘shilgan  xolda 
Pragada 1937 va 1953 yillarda ikki jildda nashr etildi.
•
J.Sanders 1936 yili Ibn Arabshoh asarini nemis tilida nashr 
ettirdi Nemis olimi K.M.Mayt r 1943 y ili « Fors manbal ari 
X it oy da Hofi zi A bruning « Zubdat  ut -t av orix »  
asaridan parchal ar»  nomli  k it obini nashr et di. Bu 
o‘ri nda muhi m ilmiy  muammol arni not o‘g‘ri 
sharhlashga olib k eluv chi k o‘pgina G‘arb 
oli mlariga xos ay rim t erminologik  j ihat lar 
xususida t o‘x t alib o‘t ish zarur . Masal an, A mir 
Temur v a 
Temuriy lar 
dav lat i dan 
jo‘nat ilgan 
barcha 
elchil arni zo‘r 
berib forslar 
deb at ashadi, 
hol buk i, aslida, 
mut laqo 
bunday  emas. 
Yok i A mi r 
Temur v a 
Temuriy lar 
X it oy  
imperat ori 
saroy iga 
y uborgan 
sov g‘alarni 
o‘lpon deb 
at ashadi. Bu 
ham  mut laqo 
not o‘g‘ri Amir  Temur	  tomonidan	  1402	  yilda	  Anqaradagi	  jangda	  zafar	  
qozonilgach,	
  ozod	  etilgan	  evropalik	  askarlarning	 hikoyalari 
Yevropa bo‘ylab yoyiladi.	
 Ular	 orasida	 I.	 SHildbergerning	 (1380-
1440)	
 hikoyasi mashhur bo‘lib, uning 
kitobining	
 birinchi	 nashri	 1460	 yilda 
Augsburgda	
 chop	 etilgan.	 Bu	 kitob	 XV	 asrda	 to‘rt	 marta,	 XVI	 asr
da olti marta qayta nashr qilingan. XIX asrda nemis, rus va ingliz 
tillarida ikki martadan nashr qilingan.	
  F. SHLOSSER, V. LANGMANTELLARNING ASARLARI Shlosserning so‘zlariga qaraganda, Amir Temur — «omadli jangchi, 
dunyoning yangi hukmdori, taktik va strategik bilimlarni uyg‘unlashtirgan 
zot»   Amir Temurning safarlardan Buxoro va Samarqandga kaytib 
kelganida «o‘zining yangi davlatiga tuzuk va qonunlar hadya etganini» 
ta’kidla ydi.  
Ibn Arabshohning «Temur tarixida taqdir ajoyibotlari» 
asarini R.Votxs nemis tiliga tarjima qilib, 1658 yilida 
chop ettirgan. Abdurazzoq Samarqandiyning E.Katrmer 
tarjimasidagi «Matlai sa’dayn va majmai bahrayn» asari 
1843 yili bosilib chiqdi. Nizomiddin Shomiy 
«Zafarnoma» asarining Feliks Tauer tomonidan 
qilingan mumtoz tarjimasi esa izohi bilan Hofizi 
Abruning «Zubdat ut- tavorix» asari qo‘shilgan xolda 
Pragada 1937 va 1953 yillarda ikki jildda nashr etildi.

J.Sanders 1936 yili Ibn Arabshoh asarini nemis tilida 
nashr ettirdi 
Germa n iyalik olim X.Servusning Bryusselda 1967 
yili nashr etilgan «Xitoyshunoslik va buddizm» 
to‘plamiga kirgan «Min sulolasi hukmronligi 
davrida Sin-Mo‘g‘ul munosabatlari»  asarida 
Temuriylar xaqida turfa malumotlar uchraydi .

Xitoyning birinchi elchisi Fu Anning Amir Temurga 
hisoboti, ayniqsa Minsulolasi hukmronligi 
davridagi Xitoy elchisi CHen CHenning SHohruxga 
hisoboti alohida ajralib turadi .   N emis tarixchisi  «Umumiy tarix» muallifi Georg Veber ta’kidlashicha, 
«buyuk sarkarda, hukmdor va qonunshunos iste’dodiga ega bo‘lgan Amir 
Temur turli bilimlarga qiziqqan, olimlar va san’atkorlarga homiylik qilgan».    XX ASR JAHON SHARQSHUNOSLİGİDA MUSTAQİL İLMİY 
YO’NALİSH – “TEMURSHUNOSLİK” SHAKLLANDİ
1900 y il Parij 
k o’rgazmasida
A mir Temurning olt in 
hay k ali qo’y ilgan edi. 
Bu hay k al k ey inchalik  
o’g’irlangan. Fransuz 
olimi L.Keren
Temuriy lar t arixi 
muzey iga 
bu hay k alning   rasmini 
sov g’a qilgan .      
Ulug` nemis shoiri Iogann 
Volfgang Gyote “G`arbu 
sharq devoni”ning 
“Temurnoma” kitobidagi 
imperator Napoleon 
Bonapartga tana iztehzo 
mazmunidagi “Qish va 
Temur” she`rida har ikkala 
hukmdorning taqdiri 
haqida yozib: Beadad 
qo`shini bilan qancha-
qancha yurtlarni tiz 
cho`ktirgan hukmdorlarni 
“qaxraton qishning sovuq 
bo`roni mag`lub etdi” 
deydi.   www.arxiv.uz    
oy krateri deb nomladi.
Germaniyalik astronom va oy xaritasi muallifi Iogan Genrix fon Medler 
Mirzo  Ulug‘bek sharafiga 1830-yilgi oy kartasiga Ulug‘bek nomini 
tatbiq etilgan. Aytish  kerakki,  bugungi  kunda 
“Boburnoma”  dunyoning  o‘ttizga  yaqin 
tiliga tarjima qilingan. “Boburnoma” nemis 
tiliga  birinchi  marta  Yulius  Klaprat 
tomonidan  1810-yilda,  Kayzer  Amadeus 
tomonidan  1828-yilda  tarjima  qilingan 
bo‘lib, ular ingliz tili orqali o‘girilgan. Nemis 
tilidagi keyingi ancha ma’lum tarjima 1990-
yilda  Volfgang  Shtammler  tomonidan 
amalga  oshirilgan  bo‘lib,  tarjimon 
“Boburnoma”ni fransuz tili orqali o‘girgan.
Germaniyaning  Pforshaym  shahrida 
faoliyat  ko‘rsatayotgan  tarixchi  olim  va 
tarjimon  Xelmut  Dalov  esa  “Boburnoma”ni 
o‘zbek  tilidan  o‘girgan  bo‘lib,  u  Hamid 
Sulaymon tayyorlagan 1970-yilgi nashrdan 
foydalangan.  Kitob  Berlin  shahridagi 
“ProBusiness”  matbaa  kompaniyasi 
tomonidan chop etilgan bo‘lib, unga nemis 
tarixchisi  Manuella  Daho  muharrirlik 
qilgan.  Nashrga  Bobur  davriga  oid  15  ta 
rangli  miniatyura  suratlari  hamda  o‘sha 
davrga  oid  strategik  ahamiyatga  ega 
bo‘lgan 3 ta xarita ham kiritilgan

“ NEMIS TARIXSHUNOSLIGIDA TEMURIYLAR DAVRI TARIXI O’RGANILISHI”

 MUNDARIJ A  Kirish    I-BOB. AMİR TEMUR SHAX SİYATİ NEMİS TA RİX CHİ LARİ NİGOHİ DA     I .1.§. A mir Te mur t arixiga oid manbalarning ne mis t adqiqot larida ak s e t ishi  I .2.§. A mir Te mur va Te muriylar haqida zamondosh ne mis sayy oh va t arixchilari     II -BOB. NEMİS TARİX CHİLA Rİ TADQİ QOTLARİDA AMİR TEMUR DAV LATİ İ J TİMOİY -SİYOSİY J ARAYONLARİNİNG O’RGANİ LİSHİ     II .1. §. Te mur davlat i ijt imoiy jaray onlari ne mis muarrixlari asarlarida  II .2. §. Te mur davlat i siyosiy masalalar bo’yicha ne mis t arixchisi Shlosse r F ridrix Krist of qarashlari     III-BOB. YANGİ ZAMON N EMİS TADQİQOTLARİDA A MİR TEMUR VA TEMURİY LA R DAVRİ     III . 1. §. A mir Te mur va t e muriylar davri yangi zamon ne mis t arixshunoslari t alqinida  III.2. §. A mir Te mur va t emuriylar davrini o’rganish bo’yicha Ge rmaniya O’zbe k ist on hamkorligi  X ulosa  Foy dalanilgan manba v a adab iy ot lar roʻy x at i  Ilov alar

KIMKI O’ZBEK NOMINI, O’ZBEK MILLATINING KUCH- QUDRATINI, ADOLATPARVARLIGINI, CHEKSIZ IMKONIYATLARINI, UNING UMUMBASHARIYAT RIVOJIGA QO’SHGAN HISSASINI, KELAJAKKA ISHONCHINI ANGLAMOQCHI BO’LSA, AMIR TEMUR SIYMOSINI ESLASHI KERAK. ISLOMKARIMOV|

AMİR TEMUR TARİ X İGA Oİ D • Ibn Arabshohning «Temur tarixida taqdir ajoyibotlari» asarini R.Votxs nemis tiliga tarjima qilib, 1658 yilida chop ettirgan. • Abdurazzoq Samarqandiyning E.Katrmer tarjimasidagi «Matlai sa’dayn va majmai bahrayn» asari 1843 yili bosilib chiqdi. • Nizomiddin Shomiy «Zafarnoma» asarining Feliks Tauer tomonidan qilingan mumtoz tarjimasi esa izohi bilan Hofizi Abruning «Zubdat ut- tavorix» asari qo‘shilgan xolda Pragada 1937 va 1953 yillarda ikki jildda nashr etildi. • J.Sanders 1936 yili Ibn Arabshoh asarini nemis tilida nashr ettirdi