O‘RTA ASRLARDA TURKIY-MUSULMON XALQLARIDA MUSULMON HUQUQI
O‘RTA ASRLARDA TURKIY- MUSULMON XALQLARIDA MUSULMON HUQUQIAldenaire & Partners ContactAbout UsServiceHome
Aldenaire & Partners ContactAbout UsServiceHome KIRISH a) davlat huquqi, b) moliya huquqi d) fuqarolik huquqi, e) meros huquqi, f) oila huquqi, g) jinoyat huquqi, h) sud huquqi. I jt imoiy munosabat l arning mazmuni ga k o’ra musulmon huquqi quy idagi sohalarga ajrat iladi: Musulmonlar uchun muhim ahamiyatga ega bo’lgan islom huquqshunosligining negizi VII-VIII asrlarga borib taqaladi. Bu voqea ,albatta, islom dinining shakllanishi bilan bog’liq. Ushbu din nafaqat kishilar ongini balki, kundalik turmush tarzini ham tartibga solgan. Islom dinida huquq normalari biroz qadimiyligi va eskirib qolganligi sababli bugungi fuqorolik huquq normalariga ko’p ham to’g’ri kelmaydi.
Aldenaire & Partners ContactAbout UsServiceHome JINOYAT HUQUQI. Jinoyat tushunchasining asosini diniy g’oyalar bilan chambarchas bog’liq bo’lgan huquqiy me’yorlar tashkil qiladi.” Muxtasar”( Shariat qonunlariga qisqacha sharh)da ko’rasatilishicha, “jinoyat” so’zi lug’atda jinoyat va gunoh ma’nosini, shariy istiloh sifatida esa insonning joniga yoki a’zolariga zarar keltirish ma’nolarini anglatadi. Barcha jinoyatlar uch guruhga ajratilgan. Birinchisi, afv etilmaydigan jinoyatlar (dindan qaytish, spirtli ichimlik iste’mol qilish, zinokorlik va.b), ikkinchisi, alohida shaxslarning huquqlariga tajovuz qiluvchi jinoyatlar ( qasos olish, tovon to’lash, “jinoyatga teng jazo” tamoyili asosida ish tutish kabilar), uchinchisi, ijtimoiy munosabatlarga qaratilgan barcha turdagi jinoyatlar ( zakot to’lamaslik, poraxo’rlik, yolg’on guvohlik, sehrgarlik, besoqolbozlik va.b ). Uchinchi turdagi jinoyatlarning aksariyati uchun dastlab jazolar belgilanmagan. Shu sababli ular shariatning asosiy manbalarida eslatilmaydi. Jinoyat darajasiga qarab jazo turlari ham o’ziga xos bo’lgan. Masalan, biroz yengil jinoyatlar uchun kaltaklash, qamoq, ogohlantirish, jamoat izzasi, salla o’rab yurish huquqidan mahrum etish belgilangan, hatto, qaroqchi talonchilik qilmay turib qo’lga tushsa, tavba qilguncha qamab qo’yish, o’g’ri uydan chiqmy turib qo’lg tushsa, qo’lini kesmaslik kabi o’ziga xos jazolar ham qo’llanilgan.
Aldenaire & Partners ContactAbout UsServiceHome SUD JARAYONI Sud jarayoni dastlab og’zaki, Abbosiylar hukmronligi davridan boshlab yozma tarzda amalga oshirila boshlagan. Sudda tan olish, guvohlar ko’rsatmalari, qasam dalil hisoblangan. Qozilar sud jarayonlarini o’z xohishlaricha amalga oshirgan. Ular uchun ma’lum qoidalar belgilanmagan. O’n yoshga to’lgan, musulmon va sudlanmagan kishilargina guvohlik berolgan. Umaviylar davrida bosh sudya xalifa hisoblangan. Umaviylar davrida bosh sudya xalifa hisoblangan. Sudning 3 turi mavjud bo’lgan: a)mazolim sudlar- joylarda xalifaning buyrug’i bilan tashkil etiladigan sudlar; b) oddiy sudlar- musulmon normalari bo’yicha tashkil etiladigan sudlar; d) zimmiylik sudlari-musulmon bo’lmagan fuqarolar ishlari bilan shug’ullanuvchi sudlar.