logo

Pinning Fermi sathi metall yarim o’tkazgich harakati chiqish ishi kontakt potensiallar farqi

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

271.7900390625 KB
Reja
1.Yarimo’tkazgichlarda elektr o’tkazuvchanlik
2.np va pn o’tishlar
3.Aralashmali yarimo’tkazgichlarPinning Fermi sathi metall yarim o’tkazgich 
harakati chiqish ishi kontakt potensiallar farqi •
Elektr tokini faqat bir tomonlama 
o’tkazadigan o’tkazgichlarga 
“yarimo’tkazgichlar” deyiladi 
yarimo’tkazgichlarda elektr o’tkazuvchanlik 
3 turga bo’linadi bulardan n tipli yarim 
o’tkzgichlar va p tipli yarimo’tkazgichlarga 
bo’linadi. Elektr o’tkazuchanligida faqat 
elektronlar qatnshsa bunday 
o’tkazuvchanlikka n tipli elektr 
o’tkazuvchanlik deyiladi  np va pn o’tishlar
•
Pn  birikmasi  -  bu  har  xil  turdagi 
o'tkazuvchanlikdagi  ikkita  yarimo'tkazgichning 
aloqa  qilish  nuqtasida  hosil  bo'lgan  nozik 
mintaqa.  Ushbu  yarimo'tkazgichlarning  har  biri 
elektr  neytraldir.  Asosiy  shart  shundaki,  bitta 
yarimo'tkazgichda  asosiy  zaryad  tashuvchilar 
elektronlar  va boshq a teshiklarda.
Bunday  yarimo'tkazgichlar  kontaktga  tushganda, 
zaryadning  tarqalishi  natijasida  p  mintaqadan 
teshik n mintaqaga kiradi.   Aralashmali yarimo’tkazgichlar
B iz   yu q o rid a  xususiy  o 'tk a z u v c h a n lik k a  
ega  toza  (s o f) 
yarimo‘tkazgichlarni ko‘rdik. Ammo amaldagi yarimo‘tkazgichlar odatda 
ma’lum aralashmaga ega bo‘ladilar. Haqiqatan ham amalda foydalaniladiga
n 
ko‘pchilik yarimo'tkazgichlarga aralashma kiritilgan bo'ladi.
Toza  kristallarda  valentli  zona  bilan  o'tkazuvchanlik  zonasi  orasida 
taqiqlangan zona kengligi  Д  berilgan temperaturada anchagina keng bo'lsa-
 
da, ya’ni  Д>кТ  shart bajarilsa-da, biroz aralashma kiritilishi tufayli ularda 
o'tkazuvchanlik  xossasi  paydo  bo'ladi.  Bunday  bo'lishiga  sabab,  shu 
taqiqlangan zonada lokal (diskret) energetik sathlarning paydo boiishidir.
Yarim o'tkazgichlaming elektr o'tkazuvchanligi aralashmaga juda kuchli 
bog'liq  bo'lgani  sababli,  aralashmaning  yarim  o'tkazgichdagi  energiya 
sathlari taqsimotiga ta’sirini qarash  zarurdir.  Yarimo’tkazgichlar
р -  tipdagi yarimo ‘tkazgich.  Bu tipdagi araiashmali yarimo'tkazgichda 
taqiqlangan  zonada  hosil  bo'lgan  iokai  energiya  sathlari  valentli  zon
aga 
yaqin  bo'lib,  ular  orasidfgi  energiya  tirqishi   Л,<кТ   shartiga  bo'ysuna
di, 
ular  bo'sh  bo'ladi.  Temperatura  noldan  vuqori  bo‘isa,  valentli  zonad
an 
bu lokal energiya sathlariga elektronlar o‘tadi  va valentli zonada teshikl
ar 
(kovaklar)  hosil  bo'lib,  elektr  rnaydoni  kiritish  bilan  eiektronlarning 
harakati tufayli kovaklar musbat zaryad tashuvchi zarralar kabi harakat
ga 
keladilar va  elektr tok  hosil  qiladilar.  Hosil bo‘!
gan  bunday  iokai sathiar 
akseptorlar  deyiladi

Reja 1.Yarimo’tkazgichlarda elektr o’tkazuvchanlik 2.np va pn o’tishlar 3.Aralashmali yarimo’tkazgichlarPinning Fermi sathi metall yarim o’tkazgich harakati chiqish ishi kontakt potensiallar farqi

• Elektr tokini faqat bir tomonlama o’tkazadigan o’tkazgichlarga “yarimo’tkazgichlar” deyiladi yarimo’tkazgichlarda elektr o’tkazuvchanlik 3 turga bo’linadi bulardan n tipli yarim o’tkzgichlar va p tipli yarimo’tkazgichlarga bo’linadi. Elektr o’tkazuchanligida faqat elektronlar qatnshsa bunday o’tkazuvchanlikka n tipli elektr o’tkazuvchanlik deyiladi

np va pn o’tishlar • Pn birikmasi - bu har xil turdagi o'tkazuvchanlikdagi ikkita yarimo'tkazgichning aloqa qilish nuqtasida hosil bo'lgan nozik mintaqa. Ushbu yarimo'tkazgichlarning har biri elektr neytraldir. Asosiy shart shundaki, bitta yarimo'tkazgichda asosiy zaryad tashuvchilar elektronlar va boshq a teshiklarda. Bunday yarimo'tkazgichlar kontaktga tushganda, zaryadning tarqalishi natijasida p mintaqadan teshik n mintaqaga kiradi.