logo

primatlar va antropoidlar

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2029.75 KB
Mavzu: primatlar va antropoidlar
Reja:
1. Primatlar va antropoidlarlarning vujudga kelishi
2. odamning hayvonot dunyosidan kelib chiqqanligi 
to‘g‘risida fikr-mulohazalar Darvin Primatlardan inson qachon ajralib chiqqani hammaga 
qiziq. Bugungi kunda fanning oxirgi yutuqlariga tayanib 
bu hodisa bundan 7,4 mln ro‘y berganini ko‘rishimiz 
mumkin. Insonga yaqinroq boMgan primatlardan 
shimpanze bilan yo‘llari yuqorida aytib o‘tganimizdek 
bundan'7,4 mln yil avval aytilgan. Uzoq o‘tmishda esa 
insonga yaqinroq hisoblangan lemurlar bo‘r davrida 
istiqomat qilishgan Turlaming ma’lum davr ichida kelib chiqishini isbotlashda esa 
paleontologik qazilmalar nihoyatda muhim o‘rin tutadi. Qazilma 
holdagi maymunlami o‘rganish odamga xos bo‘lgan xususiyatlar 
qanday qilib paydo bo‘(ganligini, rivojlanganligini tushunishga imkon 
beradi. Primatlar turkumining dastlabki vakillari, aftidan, mezozoy 
erasining yuqori bo‘r davridagi sutemizuvchilaming tuban hasharotxo‘r 
vakillaridan kelib chiqqan. Dastlab janubisharqiy Osiyoda paydo 
bo‘lgan maymunlar asta-sekin Yer yuzasining Avstraliyadan boshqa 
barcha territoriyasiga tarqalgan. Daraxtlarda hayot kechirish, bora-
bora besh panja, oyoqlaming harakatchan bo‘lishi eshitish va ko‘rish 
organlari rivojlanishiga qulay sharoit yaratgan Вставка рисунка Вставка рисунка Primatlar turkumida tuzilishi eng murakkab 
hisoblangan odamsimon maymunlar tarixiy 
rivojlanish jarayonida tor burunli 
maymunlaming bir tarmog‘idan kelib chiqqan. 
Shu tarmoqqa kiruvchi maymunlar — parapitek, 
propliopiteklaming pastki jag‘ suyaklari 1911-yili 
Misming oligotsen qatlamlaridan topilgan. 
Parapiteklar odamsimon maymunlaming eng 
qadimgi tuban vakili hisoblanadi.   Odam tabiiy ravishda paydo bo‘lganligi haqidagi g‘oya antik dunyoda 
yaratilgan. Chunonchi, eramizgacha VI asrda yashagan Anaksimandr 
«barcha tirik mavjudotlar dastlab quyosh nurlari 26 isitgan loydan kelib 
chiqqan, so‘ngra ulaming ba’zilari quruqlikka tarqalib, o‘zgargan. 
Odam ham shu yo‘l bilan paydo bo‘lgan» degan edi. Qadimgi 
yunonlarning odam paydo bo‘lishi haqidagi fikrlari tub mohiyati bilan 
to‘g‘ri bo‘lsa ham, ular hech qanday dalillarga asoslanmagan edi. Biroq 
tabiatshunoslar qadimgi vaqtlardayoq odam bilan odamsimon 
maymunlar orasida o‘xshashlik borligini e’tirof etdilar va odamsimon 
maymunlami «o‘rmon odamlari» deb atadilar. XVIH asrga kelib, 
maymunlaming to‘liq anatomik tuzilishiga oid ma’lumotlar e’lon 
qilindi. Вставка рисунка Вставка рисунка XVIII asr oxiri XIX asr boshlarida odam paydo 
bo‘lishi haqida dastlabki evolyutsion tasavvurlar 
vujudga keldi. Lamark birinchilar qatori odam 
paydo bo‘lishini evolyutsiyaning umumiy g‘oyasi 
bilan bog‘lagan. U odam o‘z tana tuzilishi bilan 
sut emizuvchi hayvonlarga o‘xshash, biroq tik 
yurish, orqa, oldingi oyoqlarining tuzilishi va 
boshqa xususiyatlari bilan ulardan farq qiladi Odam paydo bo‘lishini organik olam 
evolyutsiyasidan ajralgan holda tushunish mumkin 
emas. Darvin o‘zining «Turlaming kelib chiqishi» 
degan asarida odam paydo bo‘lishi ustida alohida 
to‘xtalmay, faqat uning nazariyasiga mazkur 
masalani yoritishda aniqlik kiritishni ta’kidladi, 
xolos. Darvinning qayd qilingan asari chop 
etilgandan so‘ng Geksli va Gekkellar evolyutsion 
ta’limotni birinchi bo‘lib odam paydo bo‘lishi 
masalasiga tadbiq qildilar Вставка рисунка Geksli qiyosiy anatomiya dalillaridan mohirlik bilan 
foydalangan holda odam odamsimon maymunlarga yaqin 
ekanligini ko‘rsatib berdi. Gekkel esa 
embriologiyama’lumotlariga asoslanib, odam primatlardan 
kelib chiqqanligini qayd qildi. U sutemizuvchilaming 
shajarasini tuzib genealogik chiziq chala maymunlardan 
maymunlarga, ulardan odamga borib taqalishini e’tirof etdi. 
Gekkel uchlamchi davming oxirida antropoidlar bilan odam 
o‘rtasida qandaydir oraliq mavjudotlar yashagan, deb taxmin 
qildi va ulami «pitekantrop», hozirgi kunda xomo erektus 
deb 27 nomladi. Вставка рисунка Odam bosh miya qutisining hajmi 1600 sm3, odamsimon 
maymunlamiki 600 sm3. Odamning bo‘g‘zi yaxshi 
rivojlangan ho‘lib, ma’noli nutq organiga aylangan. 
Natijada faqat insonga xos bo‘lgan ikkinchi signal 
sistemasi vujudga kelgan. Tirik mavjudotlarning 
rivojlanishida, belgi va xususiyatlari shakllanishida 
hujayra yadrosidagi xromosomalar nihoyatda katta 
ahamiyatga ega. Shunga ko‘ra, odam bilan 
maymunlaming xromosomalari qanday, ular odam paydo 
bo‘lishi masalasiga biror yangilik kirita oladimi, degan 
masala olimlar diqqatini o‘ziga tortdi. Bu sohada olib borilgan tadqiqotlarning ba’zi 
yakunlari 1966-yili Italiya olimi KLiarelli tomonidan 
e’lon qilindi. Ma’lum bo‘lishicha, martishkasimon 
maymunlaming ayrim turlariga mansub organizmlar 
hujayrasida 54ta, boshqalarida 72ta, odamsimon 
maymunlardan gibbonlarda 44ta, gorilla, shimpanze, 
orangutanda 48ta, odamda 46ta xromosoma bor 
ekan. Odam xromosomalari tashqi ko‘rinishidan 
odamsimon maymunlaming xromosomalariga 
o‘xshashligi kuzatilga  Etiboringiz uchun raxmat!!!!

Mavzu: primatlar va antropoidlar Reja: 1. Primatlar va antropoidlarlarning vujudga kelishi 2. odamning hayvonot dunyosidan kelib chiqqanligi to‘g‘risida fikr-mulohazalar Darvin

Primatlardan inson qachon ajralib chiqqani hammaga qiziq. Bugungi kunda fanning oxirgi yutuqlariga tayanib bu hodisa bundan 7,4 mln ro‘y berganini ko‘rishimiz mumkin. Insonga yaqinroq boMgan primatlardan shimpanze bilan yo‘llari yuqorida aytib o‘tganimizdek bundan'7,4 mln yil avval aytilgan. Uzoq o‘tmishda esa insonga yaqinroq hisoblangan lemurlar bo‘r davrida istiqomat qilishgan

Turlaming ma’lum davr ichida kelib chiqishini isbotlashda esa paleontologik qazilmalar nihoyatda muhim o‘rin tutadi. Qazilma holdagi maymunlami o‘rganish odamga xos bo‘lgan xususiyatlar qanday qilib paydo bo‘(ganligini, rivojlanganligini tushunishga imkon beradi. Primatlar turkumining dastlabki vakillari, aftidan, mezozoy erasining yuqori bo‘r davridagi sutemizuvchilaming tuban hasharotxo‘r vakillaridan kelib chiqqan. Dastlab janubisharqiy Osiyoda paydo bo‘lgan maymunlar asta-sekin Yer yuzasining Avstraliyadan boshqa barcha territoriyasiga tarqalgan. Daraxtlarda hayot kechirish, bora- bora besh panja, oyoqlaming harakatchan bo‘lishi eshitish va ko‘rish organlari rivojlanishiga qulay sharoit yaratgan

Вставка рисунка

Вставка рисунка