 Reja 1. Qalay haqida umumiy t ushuncha v a ma’lumot lar 2. Qalay v a uning birik malari haqida Mav zu: Qalay v a uning birik malari

 Qalay — Mendeley ev dav riy sist emasining IV guruhiga mansub k imy ov iy element . Tart ib raqami 50, at om massasi 118,710. Tabiiy Qalay 10 t a izot opdan iborat : P25p (0,96% ), p45p (0,66% ), p55p (0,35% ), P(,8p (14,30% ), " 78p (7,61% ), ||85p (24,03% ), " " 5p (8,58% ), |j5p (32,85% ), sh5p (4,72% ), | 245p (5,94% ). Oxirgi izot op k uchsiz radioak t iv (Rnurlanuv chi, T,/2>1016— 1017-y il).

 Qalay qadimdan maʼlum; uning mis bilan qot ishmasi — bronza (t unj)dan odamlar miloddan qariy b 4 ming y il ilgari foy dalana boshlaganlar.  Qalay Yer poʻst ining massa jihat idan 8T0~3% ini t ashk il et adi. Q t abiat da erk in holda dey arli uchramay di. Uning 24 t a minerali maʼlum, shulardan muhimi qalay t osh — k assit erit 5p02 v a st annin Si2Gʻe5p54.

 Qalay — hav oda ast a-sek in xiralashadigan y alt iroq oq met all; zichligi 7,29 g/sm³. 2 modifi k at siy asi bor. 0modifi k at siy asi (oq t usli) 13,2° dan y uqori t rada barqaror; u t et ragonal shak lda k rist allanadi. |3Q. sov ut ilsa, k ub st ruk t urali k ulrang ssQ (zichligi 5,75 g/sm³)ga ay lanadi. Kulrang Qalay suy uqlant irilganida oq Qalay hosil boʻladi. Qalay ning suy uqlanish t emperat urasi 231,9°, qay nash t emperat urasi =2600°. Qalay boshqa met allar bilan qot ishmalar hosil qiladi. Oddiy t rada hav oda ham, k islorodda ham ok sidlanmay di; suv bilan reak siy aga k irishmay di, k imy ov iy jihat dan faol emas.