M avzu : Sifatlarn in g m a’n o g u ru h lari

BILIB OLING. Sifatlar qanday belgini ifodalashiga ko‘ra quyidagi guruhlarga bo‘linadi: 1) xususiyat sifatlari; 2) rang-tus sifatlari; 3) maza-ta’m sifatlari; 4) hajmo‘lchov sifatlari; 5) hid bildiruvchi sifatlar; 6) makonzamon belgisini bildiruvchi sifatlar.

386-mashq . Matnni o‘qing. Sifatlarni toðib, ularning ma’no guruhlarini aniqlang. 1. Qiz bo‘lgan voqeani to‘la aytib berdi. Ishonmay desalar, oldilarida bir talay xushbo‘y, ko‘m-ko‘k bo‘tako‘z gullar turibdi. Ulardan mart oyining isi kelardi. — Baxting oñhilib, o‘n ikki oyning hammasi bilan birvarakayiga uñhrashibsan-u, guldan bo‘lak heñh narsa so‘ramabsanda. Men ... bittasidan oððoq qo‘ziqorin, yana bittasidan barra bodring so‘ragan bo‘lardim. (Ertakdan) 2. Bir kuni ninañhilarning nafarmon, yashil, zangori, malla tuslarini uyga keltirib, otamga maqtandim. (Murod Õidir)

387-mashq . Matnni o‘qib, sifatlarni aniqlang. Ularni ma’no guruhlariga ajrating. Bir ñholning to‘rtta navqiron o‘g‘li bor ekan. Bir kuni ñhol: — Men qarib qoldim. Iñhingizdan kim aqlli va davlatmand bo‘lsa, menga merosxo‘r bo‘ladi,— debdi. Eng katta o‘g‘il qizil yoqut ko‘zli oltin uzugini, ikkinñhi o‘g‘il zarbof ñhoðonini, uñhinñhisi bebaho kamarini ko‘rsatib maqtanibdi. Chol indamay turgan kenja o‘g‘ilga qarabdi. — Menda bunday boyliklar yo‘q, lekin mehnatkash qo‘lim, botir yuragim, aqlli boshim bor, — debdi u. Uning javobi ñholga yoqibdi. Kenja o‘g‘ilga bor merosini qoldirishini aytibdi. (Rivoyat)

388-mashq . Uch guruhga bo‘lining. Birinchi guruh rang-tus, ikkinchi guruh hajm-o‘lchov, uchinchi guruh maza-ta’m sifatlariga misollar keltirsin.