logo

Sinus va kosinuslar teoremalari

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1522.5869140625 KB
Sinus va kosinuslar 
teoremalari FRANSUA  VIY ET (1540 -1603) 
Vi уе t  t rigonomet riy ani 
y arat ilishida k at t a hissa 
qo'shgan. Ko'pgina 
t rigonomet rik  formulalar 
birinchi mart a Viy et  
t omonidan y ozilgan. 1593 
y ilda u k osinus t eoremasini 
og'zak i shak lda birinchi 
bo'lib y arat di
Kosinus - bu lot in t ilidagi ex presssinus 
ifodasining qisqarishi, y a'ni " k omplement ar 
sinus"  (y ok i boshqa y o'l bilan " t o'ldiruv chi 
y oy ning sinusi" ; cosa = sin (90 ° - a)). Sin x  v a  cos x  belgilari
  bilan zamonav iy  sinus 
v a k osinus y ozuv lari
  birinchi mart a  1739  y ilda 
Bernulli  t omonidan 
Sank t -Pet erburg mat emat igi  L. Ey lerga  y ozilgan 
xat da k irit ilgan. Ushbu belgilar juda qulay  
degan xulosaga k elib, ularni mat emat ik  
ishlarida ishlat a boshladi. Bundan t ashqari, 
Ey ler   x burchak ning t rigonomet rik  
funk t siy alari uchun quy idagi qisqart malarni 
k irit adi:  t ang x, cot  x, sec x, cosecx. Uchburchak   y uzi  formulasi
Uchburchak ning y uzi uning 
ik k i t omoni v a ik k i t omoni 
orasidagi burchak ning sinusi 
y armiga t eng.
CBCACBBCABS sin
21
sin
21

BAC
CAB CACBAB
sinsin sinsin
 A	AC	AB	sin	
2
1	
	
AВС
sin
А В
С Sinuslar  t eoremasi 
•
Uchburchak ning t omonlari qarama-
qarshi burchak larning sinuslariga 
proporsionaldir
M FN
NMF
MNF
FMN
sinsinsin  BAC
CAB
sinsin A	
ВС	
sin	

А В
С
MN F uchburchak  uchun 
sinuslar t eoremasini y ozing Uchburchaklarning  sinusini  toping
•
АВС
•
KLM
•
PQHB	
АС	
A	
ВС	
C	
АВ	
sin	sin	sin	
		
K	
LM	
L	
KM	
M	
KL	
sin	sin	sin	
		
P	
QH	
Q	
PH	
H	
PQ	
sin	sin	sin	
	 Izoh
Uchburchak  t omonining qarama-
qarshi burchak  sinusiga nisbat i 
ay lana doirasining diamet riga 
t engD	R	
B	
АС	
A	
ВС	
C	
АВ	
				2	
sin	sin	sin R
AВC
2
sin A	
B	
C	
1	
A	
O	
a Kosinuslar  t eoremasi
•
Uchburchak istalgan tomoniningkvadrati 
qolgan ikki tomoni kvadratlari yig’indisidan 
shu ikki tomon bilan ular orasidagi burchak 
kosinusi ko’paytmasining ikkilangani 
ayirmasiga teng
M FNF	FN	MF	FN	MF	MN						cos	2
222 у
х(0;0) ( с;0 )( bcos A ; bsin A )
А С
Вb
c a	
 AbcAbaBC 222
22
sincos
 22222
cos2sincos cAbcAbAb	
	
	
2	2	2	2 cos2sincos cAbcAAb	
				A	bc	c	b	cos	2	
2	2 Д ано: 
ΔА ВС
А В=с
А С= b
BC=a
Д ок аз ать
:	
A	bc	c	b	а	cos	2	
2	2	2	
			
A	bc	c	b	а	cos	2	
2	2	2	
		Isboti : Uchburchak lar uchun k osinus t eoremasini 
y ozing:
•
АВС
•
KLPA	AC	AB	AC	AB	BC	
B	BC	AB	BC	AB	AC	
C	BC	AC	BC	AC	АВ	
					
					
					
cos	2	
cos	2	
cos	2 222 222 222
LLKMLLKMLMK KKMLKKMLKLM MMKLMMKLMLK
  
cos2 cos2 cos2
222 222 222 Kosinus t eoremasidan burchak  k osinusini 
ifodalangC	BC	AC	BC	AC	АВ						cos	2
222
222	
cos	2	AB	BC	AC	C	ВС	АС					
BCAC ABBCAC
C
 

2cos 222 A	AC	AB	AC	AB	BC	
B	BC	AB	BC	AB	AC	
					
					
cos	2	
cos	2222 222
I f oda l a n g  	
A	B			cos	,	cos Umumlasht irilganPifagor t eorema
si.
Kosinust eoremasiba'zanumumlasht irilga
nPifagort eoremasi deb at aladi. Ushbu 
nom 
k osinust eoremasidamaxsusholat sifat ida
Pifagort eoremasiborligibilanizohlanadi. 
Darhaqiqat , agar A BSdagiA  
burchak t o'g'ribo'lsa, u holda cosA  = cos 90 
° = 0  v ak osinust eoremasibo'y icha
- 2bc cosa
niolamiz: = +,  gipot enuzaning 
k v adrat ik at et k v adrat lariy ig'indisigat eng
. CMa sa l a  
5,4,75,30  bCA Berilgan :
Topish kerak :
baB ,, А Ba	
b	
c Dars zo’r bo’ldi! Darsga tushundim

Sinus va kosinuslar teoremalari

FRANSUA VIY ET (1540 -1603) Vi уе t t rigonomet riy ani y arat ilishida k at t a hissa qo'shgan. Ko'pgina t rigonomet rik formulalar birinchi mart a Viy et t omonidan y ozilgan. 1593 y ilda u k osinus t eoremasini og'zak i shak lda birinchi bo'lib y arat di Kosinus - bu lot in t ilidagi ex presssinus ifodasining qisqarishi, y a'ni " k omplement ar sinus" (y ok i boshqa y o'l bilan " t o'ldiruv chi y oy ning sinusi" ; cosa = sin (90 ° - a)).

Sin x v a cos x belgilari bilan zamonav iy sinus v a k osinus y ozuv lari birinchi mart a 1739 y ilda Bernulli t omonidan Sank t -Pet erburg mat emat igi L. Ey lerga y ozilgan xat da k irit ilgan. Ushbu belgilar juda qulay degan xulosaga k elib, ularni mat emat ik ishlarida ishlat a boshladi. Bundan t ashqari, Ey ler x burchak ning t rigonomet rik funk t siy alari uchun quy idagi qisqart malarni k irit adi: t ang x, cot x, sec x, cosecx.

Uchburchak y uzi formulasi Uchburchak ning y uzi uning ik k i t omoni v a ik k i t omoni orasidagi burchak ning sinusi y armiga t eng. CBCACBBCABS sin 21 sin 21  BAC CAB CACBAB sinsin sinsin  A AC AB sin 2 1   AВС sin А В С

Sinuslar t eoremasi • Uchburchak ning t omonlari qarama- qarshi burchak larning sinuslariga proporsionaldir M FN NMF MNF FMN sinsinsin  BAC CAB sinsin A ВС sin  А В С MN F uchburchak uchun sinuslar t eoremasini y ozing