logo

Sovetlar rejimiga qarshi qurolli kurash

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

525.96875 KB
Mavzu:  Sovetlar rejimiga qarshi qurolli 
kurash.
Reja
1. Sovetlar rejimiga qarshi qurolli kurash.
2. Turkiston harakat.
3. Qo’rboshilar faoliyati  hamda qo’rboshilar qurultoyi.              SOVET REJIMIGA QARSHI 
QUROLLI HARAKAT

 —  O rta Osiyo	ʻ  xalqlarining  bolsheviklar  hukmronligi	 va	 bosqinchi  qizil
 armiyaga  qarshi  olib	
 borgan	 kurashi	 (1918—1935).	 Turkistonda	 sovet	 
rejimiga	
 qarshi	 qurolli	 harakat	 —	 O rta	 Osiyodagi	 milliy	 ozodlik	 harakati	 	ʻ
tarixida	
 alohida	 bosqich	 bo lib, 	ʻ kurash  ko lami	 va	 shiddati	 uning	 	ʻ
murakkab	
 va	 ziddiyatli	 ekanligi	 bilan	 ajralib	 turadi.

Bu  harakat  o z	
 jug rofiy	 doirasiga	 ko ra,	 3	 hududga	 bo linadi: 	ʻ ʻ ʻ ʻ Turkiston
 ASSR,  Buxoro  Respublikasi	
 va  Xorazm  Respublikasi	 qududlari.	 U	 
keyinchalik	
 O zbekiston,	 Turkmaniston, 	ʻ Tojikiston  SSRda	 ham	 davom	 
etdi.	
 Qurolli	 kurash	 o z 	ʻ rivojlanish  jarayoniga	 ko ra,	 2	 davrni	 bosib	 o tdi:	 	ʻ ʻ
1918—24	
 va	 1925—35	 y.	 lar.              
O`zbekiston XKS raisi Fayzulla Xo`jayev 1927 yilda "Katta sovet 
ensiklopediyasi"da unga baho berib, Quyidagilarni yozgan edi: "Bosmachilik 
harakati shiddatli siyosiy, aksilsovet xususiyat kasb etdi va butun O`rta 
Osiyoning mavjud uch respublikasi - Buxoro, Turkiston va Xorazmdagi 
dehqonlar aholisining qariyb ommaviy harakatiga aylandi. Harakatning 
dohiylari faqatgina... Ko`rshermat (Shermuhammadbek), Ibrohimbek kabilar... 
bo`lib qolmasdan, balki unga mahalliy milliy ziyolilar, mulla va boylar ham 
rahbarlik qila boshladilar..."
Bu harakatga aloqador bo`lgan umumiy xususiyat - bosqinchi qizil armiyani, 
bolsheviklarni Vatanimiz hududidan olib chiqib ketish talabi edi. Bu talab 
butun harakat tomonidan ilgari surildi.
Shunday qilib, qizil armiyaning bosqini va mustabid sovet rejimiga qarshi 
ko`tarilgan qurolli harakat 1935 yilga kelib butun Turkiston mintaqasida 
tamomila mag`lubiyatga uchradi.

Mavzu: Sovetlar rejimiga qarshi qurolli kurash. Reja 1. Sovetlar rejimiga qarshi qurolli kurash. 2. Turkiston harakat. 3. Qo’rboshilar faoliyati hamda qo’rboshilar qurultoyi.

SOVET REJIMIGA QARSHI QUROLLI HARAKAT   —  O rta Osiyo ʻ  xalqlarining  bolsheviklar  hukmronligi  va  bosqinchi  qizil  armiyaga  qarshi  olib  borgan  kurashi  (1918—1935).  Turkistonda  sovet   rejimiga  qarshi  qurolli  harakat  —  O rta  Osiyodagi  milliy  ozodlik  harakati   ʻ tarixida  alohida  bosqich  bo lib,  ʻ kurash  ko lami  va  shiddati  uning   ʻ murakkab  va  ziddiyatli  ekanligi  bilan  ajralib  turadi.  Bu  harakat  o z  jug rofiy  doirasiga  ko ra,  3  hududga  bo linadi:  ʻ ʻ ʻ ʻ Turkiston  ASSR,  Buxoro  Respublikasi  va  Xorazm  Respublikasi  qududlari.  U   keyinchalik  O zbekiston,  Turkmaniston,  ʻ Tojikiston  SSRda  ham  davom   etdi.  Qurolli  kurash  o z  ʻ rivojlanish  jarayoniga  ko ra,  2  davrni  bosib  o tdi:   ʻ ʻ 1918—24  va  1925—35  y.  lar.

 O`zbekiston XKS raisi Fayzulla Xo`jayev 1927 yilda "Katta sovet ensiklopediyasi"da unga baho berib, Quyidagilarni yozgan edi: "Bosmachilik harakati shiddatli siyosiy, aksilsovet xususiyat kasb etdi va butun O`rta Osiyoning mavjud uch respublikasi - Buxoro, Turkiston va Xorazmdagi dehqonlar aholisining qariyb ommaviy harakatiga aylandi. Harakatning dohiylari faqatgina... Ko`rshermat (Shermuhammadbek), Ibrohimbek kabilar... bo`lib qolmasdan, balki unga mahalliy milliy ziyolilar, mulla va boylar ham rahbarlik qila boshladilar..." Bu harakatga aloqador bo`lgan umumiy xususiyat - bosqinchi qizil armiyani, bolsheviklarni Vatanimiz hududidan olib chiqib ketish talabi edi. Bu talab butun harakat tomonidan ilgari surildi. Shunday qilib, qizil armiyaning bosqini va mustabid sovet rejimiga qarshi ko`tarilgan qurolli harakat 1935 yilga kelib butun Turkiston mintaqasida tamomila mag`lubiyatga uchradi.