Sovetlar rejimiga qarshi qurolli kurash
Mavzu: Sovetlar rejimiga qarshi qurolli kurash. Reja 1. Sovetlar rejimiga qarshi qurolli kurash. 2. Turkiston harakat. 3. Qo’rboshilar faoliyati hamda qo’rboshilar qurultoyi.
SOVET REJIMIGA QARSHI QUROLLI HARAKAT — O rta Osiyo ʻ xalqlarining bolsheviklar hukmronligi va bosqinchi qizil armiyaga qarshi olib borgan kurashi (1918—1935). Turkistonda sovet rejimiga qarshi qurolli harakat — O rta Osiyodagi milliy ozodlik harakati ʻ tarixida alohida bosqich bo lib, ʻ kurash ko lami va shiddati uning ʻ murakkab va ziddiyatli ekanligi bilan ajralib turadi. Bu harakat o z jug rofiy doirasiga ko ra, 3 hududga bo linadi: ʻ ʻ ʻ ʻ Turkiston ASSR, Buxoro Respublikasi va Xorazm Respublikasi qududlari. U keyinchalik O zbekiston, Turkmaniston, ʻ Tojikiston SSRda ham davom etdi. Qurolli kurash o z ʻ rivojlanish jarayoniga ko ra, 2 davrni bosib o tdi: ʻ ʻ 1918—24 va 1925—35 y. lar.
O`zbekiston XKS raisi Fayzulla Xo`jayev 1927 yilda "Katta sovet ensiklopediyasi"da unga baho berib, Quyidagilarni yozgan edi: "Bosmachilik harakati shiddatli siyosiy, aksilsovet xususiyat kasb etdi va butun O`rta Osiyoning mavjud uch respublikasi - Buxoro, Turkiston va Xorazmdagi dehqonlar aholisining qariyb ommaviy harakatiga aylandi. Harakatning dohiylari faqatgina... Ko`rshermat (Shermuhammadbek), Ibrohimbek kabilar... bo`lib qolmasdan, balki unga mahalliy milliy ziyolilar, mulla va boylar ham rahbarlik qila boshladilar..." Bu harakatga aloqador bo`lgan umumiy xususiyat - bosqinchi qizil armiyani, bolsheviklarni Vatanimiz hududidan olib chiqib ketish talabi edi. Bu talab butun harakat tomonidan ilgari surildi. Shunday qilib, qizil armiyaning bosqini va mustabid sovet rejimiga qarshi ko`tarilgan qurolli harakat 1935 yilga kelib butun Turkiston mintaqasida tamomila mag`lubiyatga uchradi.