logo

turkiy tillarda ot so'z turkumi

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

79.142578125 KB
REJA:
•
Ot so`z turkumi
•
Otning grammatik 
kategoriyalari
•
Ot yasalishi Ot so`z turkumi
      Hozirgi  turkiy  tillarda  ot  lesemalar  semantik 
xususiyatlariga  ko`ra  boshqa  barcha  tillar 
bilanyondosh  bo`lsa-da,  grammatik 
xususiyatlariga ko`ra boshqa tizimdagi tillar bilan 
ayrim farq tafovutlarga ega. Turkiy tillardagi otlar 
grammatik  son,  egalik,  kelishik  kategoriyalariga 
ega.  Jonli  va  jonsizlik,  grammatik  jins 
kategoriyalariga ega emas.  ot
Sonkategoriyasi Egalikkategoriyasi Kelishikkategoriyasi От  so`z turkumi
Qadimgi vahozirgiturkiytillardako`plikma’nosinianglatuvchi–lar 
qo`shimchasi mavjud -larqo`shimchasifaqatchuvashtilidaqo`llanilmaydi.Ko’plikma’nosini–
semqo`shimchasiifodalaydi
Qadimturkiytillardajamlovchiko`plikma’nosiniz, q, l, m, n, 
r,ch,shelementlariifodalagan.Turktilida–zundoshiifodalaydi.Ikiz,ko`z,umuz        -lar, ler    -  turk, ozarbayjon, qumiq, 
balqar, no’g’ay, qorqalpoq, qozoq, tatar, 
o`zbek, shor, hakas, yoqut tillarida -  nar, -ner  –  Turkman, qoraqalpoq, tatar, 
oltoy, tuva, hakas, shor, yoqut tillarida
-lo`r va lor  – Turkman, no`g`ay, oltoy, 
yoqut tillarida - nor va ner  – turkman, yoqut tillarida
- la, - le  – turkman, qorachoy balqar, 
o`zbe, uyg`ur tillarida - dar, -der –  ozarbayjon, boshqird, qozoq, 
oltoy, uyg`ur, yoqut tillarida
- lo, -lo`-  uyg`ur tilida - dor, -do`r  – oltoy va yoqut tillarida
-lur, -lir  - oltoy tillarida - tar, -ter  – boshqird, qozoq, oltoy, tuva, 
hakas, shor, yoqut tillarida
- Li  – uyg`ur tilida - zar, -zer  – ozarbayjon tilida
- alar  – boshqird tilida - rar  – ozarbayjon tilida  Kelishikkategoriyasi Boshkelishik
Qaratqichkelishigi
Tushumkelishigi
Jo’nalishkelishigiO`rin-paytkelishigi Chiqishkelishigi Otlarningyasalish
i-chi
-dosh, -
dash
-luk
-lag, -laq-ki, -qi-mish -chik, -chiq E’TIBORINGIZ  
UCHUN RAHMAT!!!

REJA: • Ot so`z turkumi • Otning grammatik kategoriyalari • Ot yasalishi

Ot so`z turkumi Hozirgi turkiy tillarda ot lesemalar semantik xususiyatlariga ko`ra boshqa barcha tillar bilanyondosh bo`lsa-da, grammatik xususiyatlariga ko`ra boshqa tizimdagi tillar bilan ayrim farq tafovutlarga ega. Turkiy tillardagi otlar grammatik son, egalik, kelishik kategoriyalariga ega. Jonli va jonsizlik, grammatik jins kategoriyalariga ega emas.

ot Sonkategoriyasi Egalikkategoriyasi Kelishikkategoriyasi

От so`z turkumi Qadimgi vahozirgiturkiytillardako`plikma’nosinianglatuvchi–lar qo`shimchasi mavjud -larqo`shimchasifaqatchuvashtilidaqo`llanilmaydi.Ko’plikma’nosini– semqo`shimchasiifodalaydi Qadimturkiytillardajamlovchiko`plikma’nosiniz, q, l, m, n, r,ch,shelementlariifodalagan.Turktilida–zundoshiifodalaydi.Ikiz,ko`z,umuz

-lar, ler - turk, ozarbayjon, qumiq, balqar, no’g’ay, qorqalpoq, qozoq, tatar, o`zbek, shor, hakas, yoqut tillarida - nar, -ner – Turkman, qoraqalpoq, tatar, oltoy, tuva, hakas, shor, yoqut tillarida -lo`r va lor – Turkman, no`g`ay, oltoy, yoqut tillarida - nor va ner – turkman, yoqut tillarida - la, - le – turkman, qorachoy balqar, o`zbe, uyg`ur tillarida - dar, -der – ozarbayjon, boshqird, qozoq, oltoy, uyg`ur, yoqut tillarida - lo, -lo`- uyg`ur tilida - dor, -do`r – oltoy va yoqut tillarida -lur, -lir - oltoy tillarida - tar, -ter – boshqird, qozoq, oltoy, tuva, hakas, shor, yoqut tillarida - Li – uyg`ur tilida - zar, -zer – ozarbayjon tilida - alar – boshqird tilida - rar – ozarbayjon tilida