logo

XX-asr oxiri – XXI-asr boshlarida Daniya

Yuklangan vaqt:

23.11.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1934.2197265625 KB
Mavzu: XX-asr oxiri – XXI-
asr boshlarida Daniya   Daniya afsonasiga ko'ra, Daniya bayrog'i 
("Dannebrog") 1219 yil 15 iyunda Tallinda, 13-asr 
boshlarida Lindanisse jangi paytida osmondan 
tushgan. Bayroq yerga tegmasdan oldin Daniya qiroli 
Valdemar II tomonidan ushlangan.   Bayroq rasman 
1625 yilda qabul qilingan.
Daniya Davlat bayrog'ida bayroqning chetlarigacha 
cho'zilgan oq Skandinaviya xochi bo'lgan qattiq qizil 
maydon mavjud. Daniya milliy gerbining hozirgi dizayni qirol Frederik VI 
tomonidan 1819 yilda qabul qilingan.
Unda uchta toj kiygan ko'k sherlar chap tomonga qaragan 
va to'qqizta qizil yurak bilan o'ralgan.	
 Bularning barchasi 
oltin qalqon tepasida joylashgan.	
 Qalqondagi toj qirol 
Kristian V ning tojidir.   Garchi urush davridagi Birlashgan Millatlar Tashkiloti 
bo'lmasa-da, Daniya BMT Nizomi konferentsiyasiga 
(kechiktirilgan) taklifnoma olishga muvaffaq bo'ldi va 1945 
yilda	
  Birlashgan   Millatlar   Tashkilotining   ta'sischi   a'zosiga  
aylandi .  1948-yilda Daniya	
  Farer  orollariga  	vatan	  boshqaruvini
 	
berdi .	 1953 yilda Daniyada keyingi siyosiy islohotlar amalga 
oshirildi, Landsting (saylangan yuqori palata), Grenlandiyaning 
mustamlaka maqomi bekor qilindi	
  va  	yangi konstitutsiya 
imzolanishi bilan ayollar taxtga vorislik huquqiga ruxsat berildi.    S	o	v	e	t Ittifo	q	in	in	g	 B	o	rn	h	o	lm	n	i b	o	sib	 	
o	lish	i b	ila	n	 , S	o	v	u	q	 u	ru	sh	g	a	 a	y	la	n	g	a	n	 	
n	a	rsa	n	in	g	 p	a	y	d	o	 b	o	'lish	i v	a	 Ik	k	in	c	h	i Ja	h	o	n	 	
u	ru	sh	i sa	b	o	q	la	ri h	a	li h	a	m	 D	a	n	iy	a	n	in	g	 	
x	o	tira	sid	a	 y	a	n	g	i b	o	'lib	, m	a	m	la	k	a	t o	'z	in	in	g	 	
so	b	iq	 b	e	ta	ra	flik	 siy	o	sa	tid	a	n	 v	o	z	 k	e	c	h	d	i v	a	 	
1	9	4	9	 y	ild	a	 S	h	im	o	liy	 A	tla	n	tik	a	 S	h	a	rtn	o	m	a	si 	
T	a	sh	k	ilo	tin	in	g	 (N	A	T	O	) d	a	stla	b	k	i 	
a	so	sc	h	ila	rid	a	n	 b	irig	a	 a	y	la	n	d	i. D	a	n	iy	a	 	
d	a	stla	b	 fa	q	a	t N	o	rv	e	g	iy	a	 v	a	 S	h	v	e	tsiy	a	 b	ila	n	 	
ittifo	q	 tu	z	ish	g	a	 h	a	ra	k	a	t q	ilg	a	n	 e	d	i, a	m	m	o	 b	u	 	
u	rin	ish	 m	u	v	a	ffa	q	iy	a	tsiz	lik	k	a	 u	c	h	ra	d	i.     1972  yildagi   referendumda   daniyaliklar   Yevropa   Ittifoqining
 o'tmishdoshi bo'lgan	  Yevropa   hamjamiyatiga  	qo'shilish uchun ovoz 
berishdi1972-yil 2-oktabrda	
  Daniyada   Yevropa   Iqtisodiy  
Hamjamiyatiga  	
qo shilish bo yicha referendum	 bo lib o tdi.	 	ʻ ʻ ʻ ʻ [1]
 	
Natijada 63,3% yoqlab, 90,1% ishtirok etdi.	  [2]
 	Daniya EEK a zosi 	ʼ
bo lishi to g risidagi qonun 1972 yil 11 oktyabrda qabul qilingan va 	
ʻ ʻ ʻ
Daniya 1973 yil 1 yanvarda a zo bo lgan	
ʼ ʻ
Nomzodlik okrugi va okrugi bo yicha natijalar	
ʻ
Ha  	
:      50–55%	      55–60%	      60–65%	      65–70%	      70%+
Yo q	
ʻ  	:      50–55%	      55–60%	      60–65%	      65–70%	      70%+    Daniya XXI-asrning boshlarida urushdan keyingi eng 
jiddiy inqirozlarni boshidan kechirdi, masalan, 
2003 yilda	  SARS  epidemiyasi  	,  2005  yilda
 Jyllands-Posten Muhammad  multfilmlari   tortishuvi
 	
, 2008-yilda Islomoboddagi Daniya elchixonasi 
portlashi,	
 2015	  -  yilda   Kopengagendagi   hujumlar  	va 
2020-yil yanvaridan 2022-yilning martigacha bo lgan 	
ʻ
davrda COVID-19 pandemiyasi (jumladan, Delta cron 
gibrid varianti) bilan	
  iqtisodiyotga   yanada  	zarar	 
yetkazdi   va  	
milliy va xalqaro e tirofga sazovor bo ldi.	 	ʼ ʻ
2001 yilda Folketing	
  Afg'onistondagi   urushga  	kirishga 
rozi bo'ldi .	
 Afg onistonda 2002-yilda birinchi marta 	ʻ
joylashtirilgandan beri jami 43 Daniya askari halok 
bo lgan.	
ʻ   Anders Fogh Rasmussen  (
1953-yil 26 - yanvarda tug ilgan) 	
ʻ
daniyalik siyosatchi, 2001-yil 
noyabridan 2009-yil apreligacha 
Daniyaning  	
2009-yil avgustidan 2014-
yil oktyabrigacha NATOning 12-Bosh 
kotibi ,  Rasmussen  siyosiy maslahat 
kompaniyasining bosh direktori 
bo lgan. 	
ʻ Global  
 	va Demokratiyalar 
ittifoqi fondiga asos 
solgan.	
 U ,,Citigroup’’da katta 
maslahatchi bo‘lib ishlagan.  	
U, 
shuningdek
 , ,,The Boston Consulting Group ’’ 
kompaniyasida katta maslahatchi bo lib 	
ʻ
ishlagan,    Lars Løkke Rasmussen ( 1964-yil 15-mayda 
tug ilganʻ ) —  daniyalik   siyosatchi , 2022-yildan 
buyon   Tashqi   ishlar   vaziri  bo lib ishlagan. 2009—	
ʻ
2011-yillarda va yana 2015—2019-yillarda 25- Bosh 
vaziri Venstre  partiyasi, 2009 yildan 2019 yilgacha.
Rasmussen 1994-yil 21-sentabrdan buyon	
  Folketing
 	
a zosi. Shuningdek, u	 1998-2001-yillarda	 	ʼ
Frederiksborg   okrugi  	
meri	  bo lib	ʻ   ishlagan . 
Keyinchalik ,	
  Anders Fog Rasmussen  	tarkibida 2001-
yil 27-noyabrdan 2007-yil 23-noyabrgacha	
  Ichki  
ishlar   va   sog liqni	
ʻ   saqlash   vaziri   bo lgan	ʻ . 2007 
yilning  23  noyabridan  2009  yilning   apreligacha
 Anders Fog  Rasmussenning   uchinchi   kabineti
 	
tarkibida	  birinchi  	va	  ikkinchi   kabinetlar  	, keyin esa	 
Moliya   vaziri  	
.  2009  yil  5  aprelda  u NATO Bosh 
kotibi  	
etib tayinlanganidan keyin Anders Fog 
Rasmussendan keyin Bosh vazir lavozimini 
egalladi
 . 2011 yilgi umumiy	  saylovlarda  	hukumat 
parlamentdagi ko'pchilikni yo'qotdi va Rasmussen	
 
qirolicha   Margrete  II  	
ga hukumat iste'fosini talab 
qildi .	
 Uning o‘rniga 2011-yil 3-oktabrda	 
sotsial-demokratlardan  	
Xelle	  Torning-Shmidt  	keldi .    Helle Torning-Schmidt  ( dan. talaffuzi:	  [	ˈ helə  	ˈ ts o n ŋ	ʰ ɐ	̯	e̝  	ˈ sm t	e̝ ]
 	
; 1966-yil 14-dekabrda tug‘ilgan)	  [1]
 	daniyalik iste’fodagi 
siyosatchi,	
  Daniyaning   26-  	Bosh vaziri bo‘lib ishlagan , 2015-
yildan 2011-2020-	
  yillargacha  	. 2015. U har bir lavozimni 
egallagan birinchi ayol.	
  2015-yildagi  mag‘lubiyatdan  	so‘ng	 u 
Daniya bosh vaziri va Sotsial-demokratik partiya rahbari 
lavozimidan ketishini e’lon qildi.	
 Siyosiy faoliyatini 2016-yil 
aprelida yakunlab,	
 2019-yilning iyunigacha	  Save the Children	 
nohukumat   tashkilotining  bosh  direktori   edi   [2].
Torning-Shmidt  2005-yilda  Daniya   parlamentiga  	
saylanishidan 
oldin 1999-2004-yillarda Daniya	
 bo yicha Yevroparlament	 	ʻ
a zosi	
ʼ  	bo lib ishlagan.	 	ʻ 2005-yilgi  parlament   saylovlaridan
 	
keyin	  Mogens   Lykketoftning   o rniga	ʻ   Sotsial-demokratlar  
yetakchisi  	
etib	 saylangan	 . uning partiyasi	  2007  yilda  	o'ng 
markazchilar alyansi g'alaba qozongan parlament saylovlari va	
 
2011  yilgi   parlament   saylovlari  ,  shundan   so'ng   qirolicha
 Margrethe II  	
tomonidan	  Bosh  vazir  	etib tayinlangan	 va	  2015 
yilgi   saylovlar  	
orqali .	  Torning-Shmidt   Kopengagen  
universitetida  	
siyosatshunoslik va	  Yevropa   kollejida  	magistrlik 
darajasiga ega	
 .    Mette Frederiksen  (1977-yil 19-noyabrda tug ilgan) — daniyalik 	ʻ
siyosatchi,2019-yil iyunidan  Daniya  bosh  vaziri ; 
Sotsial-demokratlar   partiyasi   yetakchisi . Ikkala lavozimni egallagan 
ikkinchi ayol, u Daniya tarixidagi eng yosh bosh vazir hamdir. U 
birinchi marta 2001 yilgi umumiy	
  saylovda   Kopengagen   okrugi
 	
vakili sifatida	  Folketingga  	saylangan	 . Sotsial-demokratlar	  2011 
yilgi   umumiy   saylovda  	
g'alaba qozonganidan so'ng, U Bosh vazir	 
Xelle   Torning-Shmidt   tomonidan   Bandlik   vaziri  	
etib tayinlandi	 . 
U 2014-yilda  Adliya   vaziri  	
lavozimiga ko‘tarilgan.	  2015-yilgi 
umumxalq   saylovlarida  	
sotsial-demokratlar kichik mag‘lubiyatga 
uchraganidan so‘ng	
 , Torning-Shmidt o‘z lavozimini tark etdi va 
Frederiksen	
 uning o‘rniga	  keyingi   rahbarlik   saylovlarida   g‘alaba  
qozonib ,	
  Muxolifat   yetakchisi  	bo‘ldi .	  [2]	  [3]
 	Frederiksen o'z 
partiyasini	
  2019  yilgi   umumiy   saylovda  	boshqargan , natijada	  chap 
qanot  	
va	  markaziy  chap  	partiyalar bloki (uning	  Sotsial-demokratik  
partiyasi  	
,  Sotsial   liberallar  	,  Sotsialistik   Xalq   partiyasi  	,  Qizil-Yashil
  ittifoq  	
, Farer	 sotsial	  -  demokratik   partiyasi  	va	  Grenlandiyaning
 	
Siumut	  va   Inuit  Ataqatigiit  	) Folketingda ko'pchilikni qo'lga 
kiritdi.	
 Keyinchalik Frederiksen	  qirolicha  Margrethe II  tomonidan  
yangi   hukumatni   shakllantirish   bo'yicha   muzokaralarga  	
rahbarlik 
qilish topshirig'iga ega bo'ldi	
 va 27 iyun kuni bosh vazir sifatida 
qasamyod qildi.	
  2021-yil  dekabr   oyida  u  Yevropa   Ittifoqida
 	
eng	 uzoq vaqt xizmat qilgan ayol	  hukumat   rahbari  	bo‘ldi  .    Margrethe II  ( dan.	  [ m k e tə	ɑˈ ʁ ˀ ]  	; Margrethe Alexandrine 
Þórhildur  Ingrid, 1940-yil 16-aprelda  tug ilgan	
ʻ ) —  Daniya  
qirollik   oilasining  	
a zosi bo lib,	 1972-yil 14-yanvardan 	ʼ ʻ
2024-yilning 14-yanvarida	
  taxtdan   voz   kechgunga   qadar  
Daniya   qirolichasi  	
sifatida	 hukmronlik qilgan. yillar 
davomida u	
  Xristian  IV  	dan keyin ikkinchi eng uzoq 
hukmronlik qilgan Daniya monarxi edi	
 .
Margrethe  otasi   bobosi   qirol  Kristian X  
hukmronligi davrida	 
Oldenburg  uyining  	
kadet	 bo'limi bo'lgan	  Glyuksburg   uyida
 	
tug'ilgan	 . U  qirol  Frederik IX  	va	  qirolicha   Ingridning
 	
to'ng'ich farzandi .	  1953  yilda   konstitutsiyaga   kiritilgan  
o'zgartirish  	
ayollarga taxtni meros qilib olishga 
ruxsat	
 berganida, u otasining	  vorisi  	bo'ldi .	 1967 yilda u	  Anri
 de  Laborde  de  Monpezatga  	
uylandi , uning ikki o'g'li	 
Frederik  	
va	  Yoaxim  	bor edi .	 Margrethe otasining o'rniga 
1972 yil 14 yanvarda vafot etdi.
Suveren  	
sifatida	 Margrethe 42 ta rasmiy	  davlat   tashrifini
 	
amalga oshirdi va o'zi 55 ta xorijiy davlat tashrifini amalga 
oshirdi.	
  [2]	  [3]
 	Margrethe  stsenariy   muallifi  	,  liboslar   dizayneri
 	
va	  JRR Tolkien  asarlarining   illyustratori  	sifatida 
ishlagan	
 . U	  qirol   oilasi  	bilan yana bir qancha xorijiy 
tashriflarni amalga oshirgan.	
  [2]
 	Uning hukmronligi davrida	 
Daniyada   monarxiyani  	
qo'llab-quvvatlash doimiy ravishda 
yuqori bo'lib qoldi va Margrethening shaxsiy mashhurligi 
82% atrofida edi.	
  [4]	  [5]
 	Uning o rnini katta o g li Frederik X 	ʻ ʻ ʻ
egalladi.   Frederik X  (Frederik André Henrik Christian;	  [b]
 	1968 yil 
26 mayda tug'ilgan)	
  Daniya   qiroli  	. U 2024-yil 14-
yanvarda	
  onasi   taxtdan   voz   kechganidan  	keyin taxtga 
o tirdi	
 	ʻ [4]	  [5].
Frederik  qirolicha  Margrethe II  	
va	  shahzoda   Henrikning
 	
katta o'g'li	 .  U  ona   tomondan   bobosi   qirol  Frederik IX
 	
davrida tug'ilgan	 va	 1972 yilda onasi taxtga kirganidan 
so'ng	
  Daniya   valiahd   shahzodasi   bo'lgan . U  uyda   va  
Krebs  maktabida  	
, École des Roches va	  Øregård  
gimnaziyasida  	
xususiy ta'lim olgan .	  U  Orxus  
universitetida  	
siyosatshunoslik bo'yicha	  fanlar   magistri
 	
darajasini oldi	 .  Universitetdan   so'ng  u  Birlashgan  
Millatlar  	
Tashkilotida va Parijda	  diplomatik  	lavozimlarda 
ishlagan	
 .  U  Daniya   Qurolli   Kuchlarining  	har uch 
bo'limida ta'lim olgan	
 .
2000 yilda Frederik	
  2000  yilda   Sidneyda   bo'lib   o'tgan  
Yozgi   Olimpiya   o'yinlarida  	
avstraliyalik	 marketing 
bo'yicha maslahatchi	
  Meri Donaldson	  bilan  	uchrashdi .	 
Ular  	
2004 yil 14 mayda	  Kopengagen   soborida  	turmush 
qurishdi .	
 Ularning to'rt farzandi bor:	  Kristian  	,  Izabella  	va 
egizaklari	
  Vinsent  	va	  Jozefina  	.       E’TIBORINGIZ 
UCHUN 
TASHAKKUR!

Mavzu: XX-asr oxiri – XXI- asr boshlarida Daniya

Daniya afsonasiga ko'ra, Daniya bayrog'i ("Dannebrog") 1219 yil 15 iyunda Tallinda, 13-asr boshlarida Lindanisse jangi paytida osmondan tushgan. Bayroq yerga tegmasdan oldin Daniya qiroli Valdemar II tomonidan ushlangan. Bayroq rasman 1625 yilda qabul qilingan. Daniya Davlat bayrog'ida bayroqning chetlarigacha cho'zilgan oq Skandinaviya xochi bo'lgan qattiq qizil maydon mavjud. Daniya milliy gerbining hozirgi dizayni qirol Frederik VI tomonidan 1819 yilda qabul qilingan. Unda uchta toj kiygan ko'k sherlar chap tomonga qaragan va to'qqizta qizil yurak bilan o'ralgan. Bularning barchasi oltin qalqon tepasida joylashgan. Qalqondagi toj qirol Kristian V ning tojidir.

Garchi urush davridagi Birlashgan Millatlar Tashkiloti bo'lmasa-da, Daniya BMT Nizomi konferentsiyasiga (kechiktirilgan) taklifnoma olishga muvaffaq bo'ldi va 1945 yilda Birlashgan Millatlar Tashkilotining ta'sischi a'zosiga aylandi . 1948-yilda Daniya Farer orollariga vatan boshqaruvini berdi . 1953 yilda Daniyada keyingi siyosiy islohotlar amalga oshirildi, Landsting (saylangan yuqori palata), Grenlandiyaning mustamlaka maqomi bekor qilindi va yangi konstitutsiya imzolanishi bilan ayollar taxtga vorislik huquqiga ruxsat berildi.

S o v e t Ittifo q in in g B o rn h o lm n i b o sib o lish i b ila n , S o v u q u ru sh g a a y la n g a n n a rsa n in g p a y d o b o 'lish i v a Ik k in c h i Ja h o n u ru sh i sa b o q la ri h a li h a m D a n iy a n in g x o tira sid a y a n g i b o 'lib , m a m la k a t o 'z in in g so b iq b e ta ra flik siy o sa tid a n v o z k e c h d i v a 1 9 4 9 y ild a S h im o liy A tla n tik a S h a rtn o m a si T a sh k ilo tin in g (N A T O ) d a stla b k i a so sc h ila rid a n b irig a a y la n d i. D a n iy a d a stla b fa q a t N o rv e g iy a v a S h v e tsiy a b ila n ittifo q tu z ish g a h a ra k a t q ilg a n e d i, a m m o b u u rin ish m u v a ffa q iy a tsiz lik k a u c h ra d i.

1972 yildagi referendumda daniyaliklar Yevropa Ittifoqining o'tmishdoshi bo'lgan Yevropa hamjamiyatiga qo'shilish uchun ovoz berishdi1972-yil 2-oktabrda Daniyada Yevropa Iqtisodiy Hamjamiyatiga qo shilish bo yicha referendum bo lib o tdi. ʻ ʻ ʻ ʻ [1] Natijada 63,3% yoqlab, 90,1% ishtirok etdi. [2] Daniya EEK a zosi ʼ bo lishi to g risidagi qonun 1972 yil 11 oktyabrda qabul qilingan va ʻ ʻ ʻ Daniya 1973 yil 1 yanvarda a zo bo lgan ʼ ʻ Nomzodlik okrugi va okrugi bo yicha natijalar ʻ Ha : 50–55% 55–60% 60–65% 65–70% 70%+ Yo q ʻ : 50–55% 55–60% 60–65% 65–70% 70%+