logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Umumiy
  4. Zamonaviy odamlarning kelib chiqishi

Zamonaviy odamlarning kelib chiqishi

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

19639.774414062 KB
Ko'chirib olish
Zamonaviy odamlarning kelib chiqishi Reja: 1. Neandertal odamlar haqida 2. Neandertallar anatomiyasi 3. Homo sapienslar vujudga kelishi Neandertal Suyak qoldiqlarining topilishi  1856-yil esa Germaniya Federativ respublikasining Neandertal vodiysidagi Dyuseldorf shahri yaqinida joylashgan Filgafer g‘oridan yer qazish ishlari vaqtida odamning bosh suyak qopqog‘i va skeletining bir qancha suyaklari topildi. Mazkur suyaklar Neandertal vodiysidan topilgani uchun shu joyning nomi bilan ataladi.  Filgaferdan topilgan neandertallik odam suyagining qoldig‘i o‘sha vaqtdagi ko‘pgina olimlaming e’tiborini o‘ziga tortdi. o‘sha davrda yashagan I. K. Fulrot va Shaafgauzenlar tabiatshunos va vrachlarning Bonndagi syezdida neandertaldan topilgan bu skelet qachonlardir о‘ lib bitgan qadimgi odam tiplaridir, deb aytgan edilar. Ammo nemis reaksion antropologi Virxov odam suyaklarining skeletning topilgan bo‘laklari ibtidoiy odamga mansub alkogolizm yoki zahm kasali natijasida nasli buzilgan hozirgi zamon odamiga tegishli degan fikr bilan may donga chiqdi. Lekin 1864-yili yana Ispaniyaning Gibraltar bo‘g‘ozi rayonidan yana neandertal tipidagi qazilma odam suyaklarining qoldig‘i topildi. Keyinchalik yer yuzining turli joylaridan neandertal tipidagi qazilma odamning suyaklari ko‘plab topildi. Bular orolida 1887-yili Belgiyaning Spi dega n joyi yaqinidagi Bekorosh g‘oridan topilgan neandertal odamining suyakqoldiqlari alohida ahamiyatga ega bo‘ldi. MDH davlatlari hududidan topilgan neandertallar MDH territoriyasida ham neandertal tipidagi qazilma odamlarning qoldiqlari Qrimdagi Simferopl shahridan 25 km sharqdagi Kiyikkoba g‘oridan Staroseile,Zaskolnoe degan joydan 1936-yili esa A. P.Okladnikov tomonidan respublikamiz janubidagi Surxondaryo oblast Boysun tog‘iZovtaloshsoy darasining Teshiktosh g‘oridan ham topilgan. Beshiktosh g‘oridan B-ll yoshdagi neandertal tipidagi bolaning bosh suyagi toshga aylangan holda saqlangan holda topilgan. MDHda neandertallar yashab o‘tgan manzilgohlar 500dan ortiq bo‘lib, ulaming aksariyatini Kavkaz, Qrim, Azov dengizi bo‘y 'ait Dnepr, Shimoliy Donets, Dnestr, Soj, Desna, Don, Oka, Volga daryolarining bo‘ylarida, janubiy Qozog‘iston, O ‘zbekiston, Tojikiston, Turkmanistondadir. Neandertallar antropologik tuzilishi  Neandertal odamlari miya qutisining sig‘imi 900-1800 sm3 gacha bo‘lib, o‘rtachasi !380-1400sm ga teng ekanligini hisobga olsak, ulaming kallasi katta ekanligiga qanoat hosil qilamiz. Neandertalodamlari kalla qutisining shakli birmunchacho‘zinchoq bo‘lib,peshonasi qiya, boshining tepa qismi yassi, past bo‘lishi ular uchun xarakterlidir. Shu bilan birga ularda qosh ustidagi qabartma ancha oldinga turtib chiqqan .  Neandertal odamlaming burunva yuqori jag‘ suyaklari juda kuchli rivojlangan. Ularda pastki jag‘ ham yaxshi rivojlanmagan bo‘lib, u juda baquwat, lekinengak-dahan u qadar taraqqiy etmagan edi.Neandertallaming tishlari kuchli ildizli, katta va qattiq bo‘lib, oziqni, xususan go‘shtni chaynash uchun moslashgandir. Neandertallar mehnat qurollari  N eandertallar zamonasiga har xil toshdan qurol ishlash, texnikasi awalgiga qaraganda yuksaldi.  Yon-atrofmi sindirib silliqlash natijasida yadr o ham to‘g‘ri s haklga kirib diskka aylanib qoldi. U go‘sht, teri va yog‘ochni kesish va bo‘laklarga ajratish uchun ishlatilgan. Odamlar uni yog‘och (gavron, kaltak) uchiga bog4lab. Nayza sifatida ishlatilgan bo‘lsalar kerak. Toshdan qirg‘ich yasab, uning ikki tomonidan o‘tkirlab qiruvchi va kesuvchi qurol sifatda foydalanilgan. Uning yordami bilan ov qilingan, hayvonlaming go‘shti terisidan ajratib olinib, bo‘lingan, teri ishlangan, hamda yog‘ochni kesishda ham foydalanilgan.  Neandertallardagi eng muhim qurollardan yana biri qoicho'qmori bo‘lib, ular otish kattaroq suyaklami sindirish uchun va boshqa maqsadlarga foydalanilgan.Neandertal odamlari toshdani tashqari suyak va yog‘ochdan ham oddiy qurollar yasaganlar. Ular yog‘ochdan gavronlar, so‘yil, nayza asoslari va ayrilar yasaganlar va ular yordamida ov qilganlar.  Ular Afrika, Osiyo va Yevropada ancha keng tarqalgan Mehnat qurollari Neandertallar olovdan foydalanishi  Tadqiqotlaming guvohlik berishicha, olovdan keng miqyosda foydalanish va uni sun’iy tarzda hosil qilish neandertallar zamonasida mansubdir. Olovni sun’iy tarzda kashf etilishi muste davrida yashagan neandertallaming binobarin ibtidoiy davming eng muhim kashfiyotlaridan biridir.  Insoniyat jamiyatitarixining paleantroplar davriga kelib olov sun’iy tarzda kashf etilgan ekan, bu insoniyat uchun uning hamma davrlari uchun olamshumul-tarixiy ahamiyatga molik .Olovning kashf etilishining ahamiyati yana shunda ediki, kishilar ilgari ko‘proq issiq mintaqalarda yashasalar, endilikda ular yer yuzining sovuqroq qismlariga ham tarqala boshlaganlar. Olovdan foydalanish jarayoni Homo sapienslar vujudga kelishi  Homo sapiens sapiens qayerda vujudga kelgani haqida bugungi kunda fanda turli xil mulohazalar mavjud.Paleoantropologlar va arxeologlar odamning dastlabki vatani Afrika ekani haqida bir xil fikr yuritishayotgan vaqtda Homo sapiens sapiensning qayerda paydo bo‘lgani haqida bir to‘xtamga kelishmadi.  Bir guruh peloantropologlar Homo sapiens sapiensni Afrikada paydo bo‘lgan deb fikr yuritishsa yana bir guruh olimlar esa Homo sapiens sapiens dunyoning turli joylarida evolyutsion o‘zgarishlar natijasida shakllangani aytishmoqda. Shunday qilib paleoatropolog va arxeologlar hozirgi qiyofadagi  Z amonaviy odamlaming qayerda paydo boigani haqida qizg‘in bahs olib bormoqdalar. Ushbu bahs munozaralar jarayonida fanda politsentrizm va monotsentrizm nazariyalari va ularning tarafdorlari vujudga keldi.  Politsentristlarzamonaviy qiyofadagi odam Afrika,Osiyo va Yevropada bir vaqtda paydo bo‘ldi deb fikr yuritishmoqda. Ushbu nazariya nemis antropologi Frants Vaydenrax tomonidan tavsiya etilgan.  Uning fikricha Yevropada zamonaviy qiyofadagi odamlar Yevropa klassik neandertallaridan, Afrikadagi Homo sapienslar o‘sha yerda yashagan neandertallardan paydo bo‘lgan degan fikmi ilgari surdi. Lekin so‘nggi yillarda topilgan boy paleoantropologik va arxeologik materiallar ko‘proq monotsentrizm tarafdorlari haq ekanligini ko‘rsatib turibdi. Chunki Homo sapiens tipiga mansub topilmalarning eng qadimgilari Afrika qit’asidan topilgan Foydalanilgan adabiyotlar 1. Abduraxmanov I.Yu. Darvin ta’limoti va so‘ngi kashfiyotlar // Fan va turmush. - Toshkent, 2008. — № 3. - B. 4-5. 2. Абрамова 3. А. Древнейший образ человека // Петербургское Востоковедение. - Л., 2010. — С. 304. 3. Алексеев В.П. Становление человечества. - М.: Политиздат., 1984 - 462 с. 4. Бергер JI. Почти человек. “Манн, Иванов и Фербер” (МИФ), 2017.- с . 290. 5. Бунак В.В. Происхождение речи по данным антропологии. // «Происхождение человека и древнее расселение человечества» to‘plamida, Fanlar akademiyasi, 1951, 205-290 b.

Zamonaviy odamlarning kelib chiqishi

Reja: 1. Neandertal odamlar haqida 2. Neandertallar anatomiyasi 3. Homo sapienslar vujudga kelishi

Neandertal Suyak qoldiqlarining topilishi  1856-yil esa Germaniya Federativ respublikasining Neandertal vodiysidagi Dyuseldorf shahri yaqinida joylashgan Filgafer g‘oridan yer qazish ishlari vaqtida odamning bosh suyak qopqog‘i va skeletining bir qancha suyaklari topildi. Mazkur suyaklar Neandertal vodiysidan topilgani uchun shu joyning nomi bilan ataladi.  Filgaferdan topilgan neandertallik odam suyagining qoldig‘i o‘sha vaqtdagi ko‘pgina olimlaming e’tiborini o‘ziga tortdi. o‘sha davrda yashagan I. K. Fulrot va Shaafgauzenlar tabiatshunos va vrachlarning Bonndagi syezdida neandertaldan topilgan bu skelet qachonlardir о‘ lib bitgan qadimgi odam tiplaridir, deb aytgan edilar.

O'xshashlar

Sutemizuvchilarning ko‘payishi, rivojlanishi va kelib chiqishi
A. Nasr Forobiyning “Fanlarning kelib chiqishi” risolasi
Zamonaviy odam kelib chiqishiing arxeologik dalillari
Kasalxona ichi infeksiyalarini kelib chiqishi uchun havoning bakterik ifloslanganligining ahamiyati
ODAMNING HAYVONOT DUNYOSIDAN AJRALIB CHIQISHI