Mavzu: KOMPYUTER GRAFIKASI.GRAFIK FAYLLARNING KO’RINISHLARI Mundarija: Kirish; Nazariy qism; 1.Kompyuter grafikasi turlari 2.grafik fayllarning ko’rinishlari 3.grafik fayllarning formatlari Amaliy qism II.Ilova III.Xulosa IV.Foydalanilgan adabiyotlar 1

Kirish Bugungi kunga kelib butun dunyo miqyosida fan va texnologiyalar sohasida ulkan o'zgarishlar sodir bo’lmoqda. Bu o’zgarishlar bevosita axborot texnologiyalarining taraqqiyoti bilan bog’liqdir. Aynan axborot texnologiyalari sohasidagi zamonaviy muhandislar faoliyati bilan bog’liq o’zgarishlar, oliy texnik ta’lim tizimida olib borilayotgan islohotlar, bo’lajak muhandis kadrlarga qo’yiladigan talablarning oshishi mazkur sohada tayyorlanayotgan talabalarning kasbiy kompetentligini shakllantirish zaruriyatini keltirib chiqaradi. Axborot texnologiyalari iqtisodiyotning barcha tarmoqlariga kirib borgan va shu sohaning rivojlanishiga o’z hissasini qo’shib kelayotgan bir vaqtda, aynan mazkur yo’nalishlarga bog’liq axborot texnologiyalarining tadbiqi alohida fan sifatida vujudga kelmoqda. Bu esa axborot texnologiyalari fani sohasi ko’lamining kengayishiga olib keladi. Xususan, raqamli kontentlar uchun maxsus effektlar - kino, klip, reklama, san’at, dizayn, taqdimotlar, dinamikalar immitatsiyasi, shuningdek kompyuter o’yinlari va ta’limiy dasturlar yaratish kabi sohalarda zarur uskunaviy vosita hisoblanib, kompyuter grafikasining muhim yo’nalishlaridan biri sanaladi. Har kuni ko’z o’ngimizda yangi mo'jizalar yaratilmoqdaki, buni ajoyib video tasvirlar, o’zgacha tasvirlarda mujassam bo’lgan kosmik kemalar, tabiatda mavjud bo’lmagan narsalar va boshqalar orqali ko’rishimiz mumkin. Zamonaviy kinoda film yaratuvchilar montaj, ovoz va ranglar bilan bir qatorda barcha texnik vositalar va usullar yordamida o’zlari xoxlagandek asarlarini olib chiqishlari imkoniyati yaratildiki,bugun kino chegara bilmas darajada rivojlanayotganligini bemalol aytish mumkin. Elektronika va kibernetikaning rivojlanishi asosida va tasvirlarni qayta ishlashni kompyuter dasturlarida amalga oshirish natijasida yuzaga kelgan yangi vositalar, ularning keng tarqalishi tasviriy san’atda yangi bir yo’nalish -kompyuter grafikasining paydo bo’lishiga olib keldi. Bu esa sanoat va maishiy dizayn ko’rinishini 2

o’zgarishiga sabab bo’ldi. Kompyuter grafikasi termini endlikda kino sanoatida “Kompyuter maxsus effektlari” deb qo’llanilmoqda. Biz axborot texnalogiyalar asrida yashayapmiz. Hozirgi kunda axborotni boshqarish juda muhim tushunchaga aylanib bo’ldi. Axborot dunyosidagi eng asosiy vazifa – uni qayta ishlashdir. Axborotni qayta ishlash esa eng murakkab jarayonlardan biridir. Umuman olganda, ma’lumotlarni qayta ishlash deganda, ular ustida bajariladigan amallar – saqlash, uzatish, tahrirdan o’tkazish kabilarni tushunishimiz mumkin. Axborotlar ustida amallar bajarish uchun ularni bir joyga to’plash muhim hisoblanadi. Axborotlar miqdori oz bo’lmaganligi sababli bu jarayon, albatta, kompyuterlar yordamida amalga oshirilmoqda. Kompyuter grafikasi — grafik displey ( monitor ) ekranida tasviriy informatsiyani vizuallash („ko rinadigan“ qilish). ʻ Tasvirni qog’ozda fotoplyonkada , kinolenta va boshqalarda aks ettirish usulidan farqli ravishda Kompyuter grafikasida kompyuterda hosil qilingan tasvirni darhol o chirib ʻ tashlash, unga tuzatish kiritish, istalgan yo nalishda toraytirish yoki cho zish, ʻ ʻ yaqinlashtirish va uzoqlashtirish, rakurenn o zlashtirish, burish, ʻ harakatlantirish, rangini o zgartirish va boshqa amallarni bajarish mumkin. ʻ Kitoblarni bezash, rasm va chizmalarni tayyorlashda buyumlarni loyihalash va modellarini yasashda, telereklamalar yaratishda, television eshittirishlar „qistirmalari“( zastavkalari ) ni, multfilmlarni yaratishda, kinofilmlarda qiziqarli kadrlar hosil qilish va boshqa ko p sohalarda qo llaniladi. ʻ ʻ 3

Kompyuter grafikasi yangi informatsion texnologiyalar orasida tuxtovsiz rivojlanib bora etgan yunalishlardan biri xisoblanadi. Bunday rivojlanish texnika soxasida xam (grafika stantsiyalari), programmaviy vositalar sohasida ham (SUPER ANIMATOR yoki 3-D STUDIO ) ko’zga tashlanmoqda. Ular videofilm kadrlari bilan sifat buyicha taqqoslashga loyiq xaqiqiy, xajmli xarakatlanuvchi tasvirlarni yaratishga imkon beradi. Bu programmaviy maxsulotlar reklamalar ishlab chiqaruvchi vositalar xisoblanib, san’at va multimediya texnologiyasi sohalarida qo’llaniladi. Bundan tashkari namoyish grafikasiga , geometrik modellashtirishga, grafik interfeyslarni loyihalashga, animatsiya (hayvonlar tasviri bilan ishlash)ga va ko’zga ko’rinuvchi (vizual) xarakatni kurishga katta e’tibor berilmoqda. Kompyuter grafikasi iqtisodiyot sohasida, ayniqsa iqtisodiy ko’rsatkichlarni tahlil qilishda muvaffaqiyatli qo’llanilishi mumkin. 4

“ Kompyuter grafikasi” to’g’risida umumiy tushuncha. Kompyuter grafikasi jahonda yangi fundamental fan xisoblanib, iqtisodiyot soxasida kadrlar tayyorlab berishda o’ziga xos mustaqil ahamiyatga egadir. Maxsus kompyuter programmalari xuddi bir varoq oq qog’ozga qalam yoki ruchka bilan har xil rasmlarni solish singari kompyuter ekranida sichqoncha yordamida rasm chizish, ya’ni tasvir tuzish, tuzatish va ularni harakatlantirish imkonini yaratdi. Bu programmalar rasm solish programmalari yoki grafik redaktorlar hisoblanib , ular yordamida rasmning elementlari boshqarib boriladi. Kompyuter grafikasining juda tez rivojlanib borishi va uning texnikaviy va programmaviy vositalarining yangilanib turilishi kursni hamisha takomillashtirishga, bu soxadagi yangi yunalishlarni tinmay urganib borishni takozo etadi. Oxirgi yillarda bu soxada juda katta uzgarishlar (siljishlar) yuz berdi, ya’ni 16 mln.dan ortik rang va rang turlarini (ottenok) uzida aks ettira oladigan displeylar, grafik axborotlarni (paper part) kirituvchi moslama- skanerlar, grafik ish stantsiyalari; programmaviy vositalar soxasida esa xakikiy kompyuter dunyosini kashf kila oladigan programmalar dunega keldi. Bundan tashkari jamiyat ongida xam uzgarishlar sodir buldi, endi kompyuter grafikasi kirib bormagan soxa kolmaydi. Kompyuter grafikasi asta-sekin informatika ukuv rejalarining ajralmas kismi bulib bormokda va 80-chi yillarning boshidan boshlab injenerlik ma’lumotini egallashda markaziy o’rinni egallab turibdi. Hozirgi vaqtda kompyuter grafikasi quyidagi kurslarning tarkibiy qismi hisoblanadi: 1.“Iqtisodiy informatika va hisoblash texnikasi” 2.“Kompyuter informatsion sistemalari” 3.“Moddiy resurslarning kompyuter informatsion sistemalari (marketing)” ADP (amaliy dasturlar paketi) 4.“Kompyuter tarmoqlari” va boshqalar. 5