UCH YOSHLI BOLALAR TARAQQIYOTI.


O ‘ ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI O’ZBEKISTON-FINLANDIYA PEDAGOGIKA INSTITUTI JISMONIY MADANIYAT , SPORT VA MAKTABGACHA TA’LIM FAKULTETI KURS ISHI MAVZU: UCH YOSHLI BOLALAR TARAQQIYOTI. Bajardi: Ro’zimatova Malikaxon Ilmiy rahbar:Imomkulova O Samarqand – 20 24 1
MUNDARIJA KIRISH.....................................................................................................................3 I BOB. UCH YOSHLI BOLALARDA HISSIY SEZGIRLIKNI SHAKLLANTIRISH VA RIVOJLANTIRISH MUAMMOSIGA NAZARIY YONDASHUVLAR.................................................................................................6 1.1 Uch yoshli bolalar rivojlanishining yoshga bog'liq xususiyatlari ularning hissiy sezgirligini rivojlantirishning zaruriy sharti sifatida..................................................7 1.2 Uch yoshli bolalarning hissiy sezgirligi psixo-ijtimoiy-pedagogik hodisa sifatida.....................................................................................................................14 1.3 Jismoniy tarbiya nazariyasining rivojlanishi…………………………...........16 II BOB . ANIQLANGAN NAZARIY QOIDALARNING SAMARADORLIGINI EKSPERIMENTAL TEKSHIRISH............................24 2.1 Uch yoshli bolalarning hissiy sezgirligini shakllantirish va rivojlantirish muammosiga samarali pedagogik yondashuvlar.....................................................24 2.2 Uch yoshli bolalarda hissiy sezgirlikni samarali rivojlantirish bo'yicha o'qituvchilar uchun uslubiy tavsiyalar......................................................................28 2.3. Uch yosh bolalarda ob'ekt bilan bog'liq faoliyatni rivojlantirish bo'yicha ota- onalar uchun tavsiyalar...........................................................................................31 XULOSA................................................................................................................37 FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR..............................................................39 2
KIRISH Mavzuning dolzarbligi: Bugungi kunda butun dunyoda psixologlar, fiziologlar va o'qituvchilarning e'tibori erta bolalik muammosiga qaratilmoqda. Bu qiziqish tasodifiy emas, chunki chaqaloq hayotining birinchi yillari eng qizg'in jismoniy, aqliy, axloqiy va hissiy rivojlanish davri hisoblanadi. Bolaning kelajakdagi rivojlanishi uning sodir bo'lgan sharoitlariga bog'liq bo'ladi. Pedagoglar, psixologlar va fiziologlar bolalarning rivojlanishi uchun ulkan imkoniyatlarni kashf etdilar va bolaning hissiy shaxsini yanada shakllantirish uchun erta bolalik davri, ya'ni uch yoshning ahamiyatini aniqladilar. Ushbu progressiv o'zgarishlar fonida, uning intellektual rivojlanishidan farqli o'laroq, bolaning hissiy sohasini rivojlantirishga doimo etarlicha e'tibor berilmaydi. Biroq, to'g'ri ta'kidlaganidek, L.S. Vygotskiy, A.V. Zaporozhets, faqat ushbu ikki tizimning muvofiqlashtirilgan ishlashi, ularning birligi har qanday faoliyat shaklini muvaffaqiyatli amalga oshirishni ta'minlaydi. Bu haqda K. Izard shunday yozgan edi: “Tuyg'ular idrok, fikrlash va harakatni quvvatlantiradi va tartibga soladi”. Bolaning rivojlanishi davomida uning hissiy sohasida o'zgarishlar yuz beradi. Uning dunyoga bo'lgan qarashlari va boshqalar bilan munosabatlari o'zgaradi. Bolaning his-tuyg'ularini tan olish va nazorat qilish qobiliyati oshadi. Ammo hissiy sohaning o'zi sifat jihatidan rivojlanmaydi. Uni ishlab chiqish kerak. L.S. nima yozgan Vygotskiy zamondoshlari orasida kuzatilgan va mantiqiy va intellektual xulq-atvorga yo'naltirilgan ta'lim bilan bog'liq bo'lgan "qurigan yurak" (hissiyot etishmasligi) fenomeni haqida bizning davrimizda ham o'z ahamiyatini yo'qotmagan, ta'lim va tarbiyaning tegishli yo'nalishiga qo'shimcha ravishda texnologiyalashtirish bola ishtirok etadigan hayotning "hissiyotsizlanishiga" hissa qo'shadi. Biz tanlagan ish mavzuimizning dolzarbligi "Uch yoshli bolalarda hissiy sezgirlikni shakllantirish va rivojlantirish" hissiyotlar insonning aqliy hayotining "markaziy bo'g'ini" ekanligi bilan izohlanadi va birinchi navbatda, bola. So'nggi yillarda tobora ko'proq bolalarda psixo-emotsional rivojlanish buzilishlari paydo bo'ldi , ular orasida hissiy beqarorlik, dushmanlik, tajovuzkorlik, tashvish, bu boshqalar bilan munosabatlarda qiyinchiliklarga olib keladi. 3
Kurs ishining ob'ekti: uch yoshli bolalarni tarbiyalash. Kurs ishi mavzusi : Uch yoshli bolalarda emotsional sezgirlikni shakllantirish va rivojlantirish. Kurs ishining maqsadi - "Shahar bolalar uyi" munitsipal muassasasi sharoitida uch yoshli bolalarda hissiy sezgirlikni shakllantirish va rivojlantirishga qaratilgan pedagogik faoliyatni nazariy jihatdan asoslash. Kurs ishi maqsadi quyidagi maqsadlar bilan belgilanadi: 1. Neyrofiziologiya, psixologiya va pedagogika bo'yicha ilmiy adabiyotlarni nazariy tahlil qilish asosida quyidagilarni aniqlang: uch yoshli bolalarning neyrofiziologik va psixologik xususiyatlari bolalarda hissiy sezgirlikni shakllantirish va rivojlantirish uchun zarur shartlar sifatida; uch yoshli bolalarda hissiy sezgirlikni rivojlantirishning samarali pedagogik vositalari. 2. Aniqlangan nazariy bilimlarni umumlashtirish va tizimlashtirish va maktabgacha ta'lim muassasalari o'qituvchilari uchun uch yoshli bolalarning hissiy sezgirligini samarali tarbiyalash bo'yicha uslubiy tavsiyalar ishlab chiqish. Kurs ishining ahamyati , predmeti, maqsadi va vazifalariga ko'ra quyidagi Gipoteza ilgari surildi: Hissiy sezgir bola qulaylik makonida: kichkina odamning ruhiy (hissiy) farovonligi mikroiqlimga bog'liq. o'zi ulg'aygan ijtimoiy muhitda rivojlangan . Bu chaqaloqda xavfsizlik, ichki erkinlik va uning atrofidagi dunyoga ishonch hissini shakllantirishi kerak. Bolaga bu tuyg'uni faqat kattalar berishi mumkin - sevgi, g'amxo'rlik, e'tibor, uning hayotida ishtirok etish. Aynan kattalar bolaga rivojlanish muloqotini ta'minlaydi, ijtimoiy tajriba va uning atrofidagi dunyo haqidagi bilimlarni uzatadi. Kurs ishining vazifalari , gipotezasi pedagogik usullarni tanlashni aniqladi: psixologik va pedagogik adabiyotlarni nazariy tahlil qilish; bolaning xatti-harakatlarini kuzatish. Kurs ishining tuzilishi: kirish, 2 bob, 6 paragraf, xulosa, foydalanilgan adabiyotlardan tashkil topgan. 4