“UNVERSTET” predmet sohasi uchun ma’lumotlar bazasini loyihalash.
![“UNVERSTET” predmet sohasi uchun ma’lumotlar bazasini loyihalash.
Reja
1. Tanlangan predmet sohani tahlil qilish .
2. Konseptual (infologik) loyihalash.
3. Datalogik loyihalash.
4. Fizik loyihalash.
5. Ma’lumotlar bazasini ilovasini loyihalash va ishlab chiqish .
6. Ma’lumotlar bazasini ishini boshqarish.
Xu losa](/data/documents/8224258d-4fb6-4f60-b703-43b765eba709/page_1.png)
![Ma'lumotlar bazasini loyihalash bosqichlari
Ma'lumotlar bazasini loyihalash axborotlarni abstraktsiyalashning bir darajasidan
boshqasiga o'tish, ya'ni predmet soha axborot strukturasining tabiiy til (yozma)
tavsifidan muayyan model terminlarida formallashtirilgan tavsifiga ketma-ket
o'tish hisoblanadi. Ma'lumotlar bazasini loyihalash jarayonining quyidagi
bosqichlarini ajratish mumkin:
1) predmet sohani tizimli tahlil qilish;
2) infologik loyihalash;
3) ma'lumotlar bazasi boshqarish tizimini (MBBT) tanlash;
4) mantiqiy loyihalash;
5) fizik loyihalash.
Har bir bosqichlarni batafsil ko'rib chiqamiz.
1. Predmet sohani tizimli tahlil qilish
2.
Bu bosqichda quyidagilar amalga oshirilishi lozim:
– ma’lumotlar bazasi va avtomatlashtirilgan tizimni ishlab chiqishning
dolzarbligini asoslash;
– predmet soha va asosiy cheklovlarni batafsil tavsiflash;
- ushbu predmet soha asosiy obyektlari, ularning xossalari va o‘zaro aloqalarini
aniqlash;](/data/documents/8224258d-4fb6-4f60-b703-43b765eba709/page_2.png)
![– tizimdan foydalanuvchilar ko‘lami va ularning axborotga bo‘lgan ehtiyojlarini
aniqlash;
- tizimning hujjat almashinuvini tadqiq etish;
- avtomatlashtirilgan muhitda hal qilinadigan vazifalar ko‘lamini aniqlash va
hokazo.
Masalan: “UNVERSTET” uchun ma’lumotlar bazasini ishlab chiqish talab etilgan
bo‘lsin. Tizim tahlil quyidagicha bo'lishi mumkin:
Turistik firmadan mijozlar ko’p foydalanishadi.Mijozlar o’zlariga to’g’ri kelgan
xodimga bog’lanib buyurtma beradi.Buyurtma asosida xodimlar qulay marshrut va
bilet tanlaydi. Buyutmalar, mijozlar va xodimlar joylashuvi haqidagi axborotlarni
yuritish samaradorligini ta’minlash uchun zamonaviy ma’lumotlar bazasiga
asoslangan avtomatlashtirilgan tizim zarur hisoblanadi. Ma'lumotlar bazasi va
ma'lumotlar bazasi bilan ishlashning avtomatlashtirilgan tizimdan foydalanish
mijozlarga xizmat ko'rsatish va xodimlarning buyurtmalari haqidagi ma'lumotlarni
tizimlashtirish, shuningdek, boshqa ko'pgina vazifalarni bajarish vaqtini sezilarli
darajada qisqartirish imkonini beradi.
Mijozningning toifasini, uning yashash joyini va ish joyini aniqlash uchun mijozlar
haqidagi axborotlar to'liq va etarli bo'lishi kerak. Mijozlarning bir xil familiyalilar
bo'lishi mumkinligi sababli har bir mijoz noyob abonent raqamiga ega bo'lishi
zarur..
UNVERSTET bilan cheklovlar quydagilardan iborat:
1)Talabalar maktabni yoki kolijni bitirgan bo’lish kerak
2)Har bir talaba haqida to’liq malumotlar bo’lish shart va hokazo.
Bunday cheklovlar ko'p ham bo'lishi mumkin; ma'lumotlar bazasi ishlab
chiqilayotgan turistik firmaga bog‘liq ravishda ular turli tuman yoki umuman
bo'lmasligi mumkin.
Ushbu tizimning asosiy obyektlarini va ularning xossalarini aniqlaymiz.
UNVERSTET
- Fakultet
- Yo’nalishlar
- Kafedra](/data/documents/8224258d-4fb6-4f60-b703-43b765eba709/page_3.png)
![- O’qituvchilar
- Talabalar
Fakultet
- Id_fak
- Fakultet
- Fakultet decani
- Yo’nalishlar soni
Yo’nalishlar
- id_yo’nalish
- Yo’nalish nomi
- Fakultet
- Fakultet_id
Kafedra
- id_kafedra
- Kafedra nomi
- Kafedra muderi
- fakultet
- Yo’nalish_id
- O’qituvchilar soni
O’qituvchilar
-id_o’qituvchi
- Familiyasi
- Ism
- Tel raqami
- Kafedra nomi
- kafedra_id
Talabalar
- Id_talaba](/data/documents/8224258d-4fb6-4f60-b703-43b765eba709/page_4.png)
![- Familiyasi
- Ism
- Sharif
- Pasport seryasi
- Manzil
- Rasm
- Oilaviy ahvoli
- Guruh rahbari
- O’qituvchi_id
2) Konseptual (infalogik) loyihalash.
• Infologik loyixalashtirish, MB modelida predmet sohasining semantikasini
namoyon qilish bilan bog’liq
• Infologik tavsif aniq bir MBBT( СУБД )ga bog’liq bo`lmasligi kerak
• Infologik (semantik) model predmet sohasining ixchamlshtirilgan
formallashgan tavsifini taqdim etadi
ER-modeli asosida quyidagi tayanch tushunchalar mavjud:
• Mohiyat
• Atributlar
• Aloqalar
Mohiyat — bu haqiqiy yoki xayoliy ob'ekt bo'lib, u haqida ma'lumot
loyihalashtirilgan tizimda saqlanishi kerak
• Mohiyat tizim ichida noyob nomga ega
• Mohiyat bir xil turdagi ob'ektlarning ma'lum bir sinfiga mos keladi ( berilgan
mohiyatning misollari ko'p)](/data/documents/8224258d-4fb6-4f60-b703-43b765eba709/page_5.png)
![• Ob'ektn o'ziga xos atributlari to'plamiga ega - ular ob'ektning xususiyatlarini
aniqlaydigan xossalar
• Atribut berilgan mohiyat ichida noyob nomga ega bo'lishi kerak
• Mohiyat kaliti – bu atributlarning minimal to'plami, uning qiymatlari orqali
kerakli mohiyat namunasini topishingiz mumkin
Unverstet tuzilishi
2 )Fakultet tuzilishi
3)Yo’nalishlar tuzilishiUNVERTET Kafedra
Talabalar Yo’nalishFakultet
O’qituvchilar
Fakultet Id_fak
Fakultet
Fakultet dekani
Yo’nalishlar soni
Yo’nalishlarId_yo’nalish
Yo’nalishlar nomi](/data/documents/8224258d-4fb6-4f60-b703-43b765eba709/page_6.png)
![4)Kafedra tuzilishi
O’qituvchila r tuzilishi Fakultet
Fakultet_id
Kafedra Id_kafedra
_ Kafedra muderi
FakultetKafedra nomi
Yo’nalish_id
O’qituvchilar soni
Id_o’qituvchi Familiyasi Ism
Tel raqami
Kafedra nomi
Kafedra_idO’qituvchi](/data/documents/8224258d-4fb6-4f60-b703-43b765eba709/page_7.png)
![Talabalar tuzilishi
TalabalarId_talaba Familyasi Ism
SHARF
Pasport seryasi
Manzil
Oilaviy ahvoli
KL.KJ Rasm](/data/documents/8224258d-4fb6-4f60-b703-43b765eba709/page_8.png)
![Aloqa darajasi — boshqa mohiyat namunalari bilan aloqa orqali bog'lanishi
mumkin bo'lgan mohiyatlar soni
3)Datologik loyihalash.
Datalogik loyihalashning maqsadi: tanlangan MBBT nuqtai nazaridan to'g'ri MB
sxemasini ishlab chiqish.
Sxemaning to'g'riligini tahlil qilish ma'lumotlar bazasi munosabatlarining
atributlari orasidagi funktsional bog'liqliklarni tahlil qilishga asoslangan.
d
UNVERSTET Kafedra
Fakultet
O’qituvchi
Talabalar
Yo’nalishlar
FakultetId_fak
Fakultet nomi
Fakultet dekani Yo’nalishlar soni](/data/documents/8224258d-4fb6-4f60-b703-43b765eba709/page_9.png)
![TalabalarId_talaba
Familiya
Pasport serya
Oilaviy ahvolIsm
Manzil
Rasm
KafedraId_kafedra Kafedra nomi
Kafedra muderi
Fakultet](/data/documents/8224258d-4fb6-4f60-b703-43b765eba709/page_10.png)
![UNVERSTET Yo’nalishlar, Kafedra,O’qituvchi, Talabalar, yo’nalishlar
jadvallarining o’zaro bog’lanishi . Bu yerda bitta UNVERSTETGA bir nechta
buyurtmalar tushishi mumkin. Mijozlar o’z ma’lumotlarini kiritib, o’ziga maqul
kelgan xodimni ish staji va til bilish darajasiga qarab tanlaydi.
4.Fizik loyihalash.
“UNVERSTET” munosabatlari jadvali O’qituvchilar soni Yo’nalish_id
Yo’nalishId_yo’nalish Fakultet
Yo’nalishlar nomi Fakultet_id](/data/documents/8224258d-4fb6-4f60-b703-43b765eba709/page_11.png)
![Maydon nomi Tipi Kalit
Fakultet_id Счетчик Kalit maydon
Fakuktet nomi Текстовый(50 Kafedra nomi
Fakultet dekani Текстовый(50 Dekandi F.I.SH
Yo’nalishlar Текстовый(50) Har bir talaba yo’nalishi
Kafedra munosabat jadvali
Matdon nomi Tipi Kaliti
Id_kafedra Счетчик
Kalit maydoni
Kafedra nomi Короткий текст Kafedra nomi qaysi fan
Kafedra mudri Короткий текст Kafedra muderi F.I.SH
Fakultet Числовой Fakultet nomi
Yo’nalish_id Числовой Kalit maydoni
O’qituvchilar soni Числовой Inst o’qituvchilar soni
O’qituvchilar munosabat jadvali
Maydon nomi Tipi Kaliti
Id_o’qituvchi Счетчик Kalit maydoni
Failyasi Короткий текст O’qituvchi familyasi
Ismi Короткий текст O’qituchi ismi
Telfon raqami Короткий текст O’qituvchi tel raqam
Kafedra nomi Числовой Kafedra nomi
Kafedra_id Числовой Tashqi Kalit](/data/documents/8224258d-4fb6-4f60-b703-43b765eba709/page_12.png)
![Talaba maydon nomi
Maydon nomi Tipi Kalit
Id_talaba Счетчик Kalit maydoni
Familyasi Короткий текст Talaba familyasi
Ismi Короткий текст Talaba ismi
Sharif Короткий текст Talaba sharf
Pasport raqami Короткий текст Pasport malumot
Pasport seryasi Короткий текст Pasport malumot
Manzil Короткий текст Talaba manzili
Rasm Вложение Talaba rasmi
Oilaviy ahvoli Поле объекта OLE Talaba oilasi
Guruh rahbari Числовой Talaba gruh rahbari
O’qituvchi_id Числовой Tashqi kalit
Yo’nalish munosabatlar maydoni
Maydon nomi Tipi Kalit
Id_yo’nalish Счетчик Kalit maydoni
Yo’nalish nomi Короткий текст Talaba yo’nalish
Fakultet Числовой Fakultet nomi
Fakultet_id Числовой Tashqi kalit
5.Ma’lumotlar bazasini ilovasini loyihalash va ishlab chiqish .
MS Access dasturida “UNVERSTET” ma’lumotlar bazasini loyihalaymiz.
Buning uchun quyidagilarni bajaramiz:
Пуск menyusidan MS Access buyrug’ini tanlaymiz, ochilgan oynadan “Пустая
база данйх”buyrug’I tanlanadi va biz yaratayotgab bazamizga nom beramiz.](/data/documents/8224258d-4fb6-4f60-b703-43b765eba709/page_13.png)
![“Cоздание” menyusidan “Конструктор таблица” bo’limidan jadval yaratib unga
nom beramiz.
Ushbu oyna hosil bo’ladi:
Hosil bo’lgan jadvallarga mohiyat atributlarini kiritib , har bir atribut qaysi tipga
kirishini kiritib ketamiz.
Shu tarzda har bir jadvalga mohiyat atributlarini kiritib chiqamiz.
Jadvallarning har biriga ma’lumotlarini kiritib chiqamiz.](/data/documents/8224258d-4fb6-4f60-b703-43b765eba709/page_14.png)
![](/data/documents/8224258d-4fb6-4f60-b703-43b765eba709/page_15.png)
![Formalar bilan ishlash:
Forma larni tuzish uchun uni tashkil qiladigan usullardan biri tanlab olingach,
muloqot darchasining pastki qismida forma tuziluvchi jadval yoki so’rov nomi
ko’rsatiladi. Ma’lumki, forma asosan boshqarish elementlaridan iborat bo’lib,](/data/documents/8224258d-4fb6-4f60-b703-43b765eba709/page_16.png)
![uning tashqi ko’rinishi shu boshqarish elementlarini rejali joylashtirishga bog’liq.
Shuning uchun ham formani avtomatik ravishda tashkil qilish (avtoforma
yordamida) maqsadga muvofiq. Avtoforma–MB darchasida « Создать » tugmasini
bosish bilan « Новая форма » muloqot darchasi ochiladi. Unda kerakli so’rov yoki
jadvalni tanlab «sichqoncha » chap tugmasini Автоформа turlaridan biri ( lentali,
jadvalli yoki ustunli ) ustida 2 marta bosiladi. Master yordamida forma tashkil
qilish esa 4 bosqichdan iborat:
a) formaga kiritish mumkin bo’lgan maydonlarni tanlash,
b) formaning tashqi ko’rinishini tanlash,
c) formaning fon tasvirini tanlash,
d) forma nomini berish.
Microsoft Access oshqarish panelining Вид tugmasini bosish natijasida forma
tuzilmasi bilan panel elementlari (formani boshqarish jarayonini tashkil qiladigan
asboblari bilan jihozlangan) ochiladi. Shuni nazarda tutib Форма tuzilmasi haqida
to’liqroq ma’lumot quyida keltirilg
Forma tuzilmasi
Forma tuzilmasi 3 qismdan iborat:
-forma sarlavhasi,
-ma’lumotlar beriladigan joy,
-eslatmalar satri.](/data/documents/8224258d-4fb6-4f60-b703-43b765eba709/page_17.png)
![Endi har bir jadvalimizning formasini yaratamiz . Buning uchun biz “C оздание ”
menyusidan “ Конструктор форм ” bandini tanlaymiz . Quyidagi oyna paydo
bo’ladi.
Biz bu formaga sarlavha qo’yish uchun ushbu buyruqni tanlaymiz
Quyidagi oyna hosil bo’ladi va sarlavha qo’yamiz](/data/documents/8224258d-4fb6-4f60-b703-43b765eba709/page_18.png)
![Endi maydonlarni qo’shish uchun ushbu bandni tanlaymiz.
Bu buyruq tanlangandan keyin “ Показать все таблицы ” bandiga kiramiz va har u
oynada har bir jadval nomlari aks etgan bo’ladi..
Jadval nomini tanlasak uning atributlari kelib chiqadi. Har bir atribut ustiga
sichqonchaning chap tugmasini ikki marta bosamiz va bu atribut nomlari
formamizda paydo bo’ladi.
Biz bu formamizga rasm ham quyishimiz mumkin buning uchun
ushbu buyruqni tanlab kompyuter xotirasidan o’zimizga kerakli
rasmni tanlab “OK” tugmasini tanlaymiz.](/data/documents/8224258d-4fb6-4f60-b703-43b765eba709/page_19.png)
![Bundan tashqari biz yaratayotgan formaga ma’lumotlarni kiritish v a ular ustidagi
amallarni bajarish uchun maxsus tugmalar qo’yishimiz mumkin . Buning uchun
ushbu buyruqni tanlab uzimizga kerakli tugmalarni tanlaymiz.Bunda biz
tugmalar nomlarini matn ko’rinishida yoki rasm ko’rinishida kiritishimiz mumkin.](/data/documents/8224258d-4fb6-4f60-b703-43b765eba709/page_20.png)
![](/data/documents/8224258d-4fb6-4f60-b703-43b765eba709/page_21.png)
![Quyidagi tugma paydo bo’ldi.Shu tarzda har bir jadval uchun forma yaratib
unga rasm va tugmalar quyib chiqamiz.
Biz “Turistik firma” bazasining har bir jadvallarning formalarini yaratdik, bu bizga
jadvallarga ma’lumot kiritish va ma’lumotlarni tahrirlash imkonini beradi.
6.Ma’lumotlar bazasini ishini boshqarish.
Biz yaratgan “UNVERSTET” ma’lumotlar bazasi orqali quyidagi so’rovlar
natijasini olishimiz mumkin.
1.Ma’lum.Talabalarning familyasi orqali tel nomer paspor malumotlarini topsh
so’rovlari
Masalan: UMAROV familyali talabaning passport seryasi va raqamini olish
ro’yxatini olish mumkin](/data/documents/8224258d-4fb6-4f60-b703-43b765eba709/page_22.png)
![Nateja quydagicha
Xulosa
Biz bu mustaqil ishini bajarish davomida ma’luotlar bazasi bilan ishlashni
urgandik, bunda har bir soxaga tegishli ma’lumotlar bazasini tashkil qilishda har
xil modellardan foydalangan holda tuzib chiladi.
Biz yaratgan Ma’lumotlar bazasi turistlar uchun ximat qilib, ular o’zlar firma
reytingiga qarab xohlagan firma orali xodim tanlab buyurtma berishi mumkin.
Bunda xodimlar buyurtma asosida mijozlarga qulay marshrut va bilet xarid
qilishiga xizmat ko’rsatadi.
“Turistik firma” mavzusida ma’lumotlar bazasini tuzishda ER-model, XMIND va
relatsion model, (Access) yordamida har bir bo’limlarni bir biri bilan bog’lanishini
o’rganib chiqdik . MBBT va uning turlari, qulayliklar hamda kamchiliklarini
o’rgandik. Ma’lumotlar bazasida jadvallar hosil qilish shu jadvallarga nisbatan
ma’lumotlarni qo’shish, taxrirlash, o’chirish, so’rov hosil qilish hamda jadvallarni](/data/documents/8224258d-4fb6-4f60-b703-43b765eba709/page_23.png)
![olib tashlash kabi buyruqlarni hosil qilish uchun formalar yaratdik va ko’rib
chiqdik.
Bunda biz har bir mohiyatlar uchun alohida jadvallar yaratdik, bu jadvallarga:
ma’lumotlar bazasining jadvallarini hosil qilish, bu jadvallarga ma’lumotlar
qo’shish, jadvaldagi ma’lumotlarni tahrirlash, jadvaldagi ma’lumotlarni uchirish,
uchun ushbu tiplarga murojat qildik ( Счетчик , Текстовый , Числовой ,
Дата / время va hokazo).
Bundan tashqari jadvallarga so’rovlar, formalar hosil qilishni ko’rib chiqdik.
So’rovlar orqali ma’lum savollarga javob olishni o’rgandik.
Foydalanilgan adabiyotlar:
A.SATTOROV MA’LUMOTLAR BAZASINI BOSHQARISH
SISTEMASI (ACCESS WINDOWS-9X/2000 UCHUN) Toshkent - «Fan va
texnologiya» - 2006
“Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimlar” fani bo’yicha elektron o’quv
qo’llanma, TATU FF.
Foydalanilgan internet saytlar
https://n.ziyouz.com/kutubxona/category/134-axborottexnologiyalari?
download=7022:ma-lumotlar-bazasini-boshqarish-sistemasia-sattorov
https://sukachoff.ru/uz/router/sistemy-upravleniya-bazami-dannyh-
sistemnoeprogrammnoe-obespechenie/
https://arxiv.uz/uz/documents/referatlar/informatika-va-at/ma-lumotlarbazasini-
boshq](/data/documents/8224258d-4fb6-4f60-b703-43b765eba709/page_24.png)
“UNVERSTET” predmet sohasi uchun ma’lumotlar bazasini loyihalash. Reja 1. Tanlangan predmet sohani tahlil qilish . 2. Konseptual (infologik) loyihalash. 3. Datalogik loyihalash. 4. Fizik loyihalash. 5. Ma’lumotlar bazasini ilovasini loyihalash va ishlab chiqish . 6. Ma’lumotlar bazasini ishini boshqarish. Xu losa
Ma'lumotlar bazasini loyihalash bosqichlari Ma'lumotlar bazasini loyihalash axborotlarni abstraktsiyalashning bir darajasidan boshqasiga o'tish, ya'ni predmet soha axborot strukturasining tabiiy til (yozma) tavsifidan muayyan model terminlarida formallashtirilgan tavsifiga ketma-ket o'tish hisoblanadi. Ma'lumotlar bazasini loyihalash jarayonining quyidagi bosqichlarini ajratish mumkin: 1) predmet sohani tizimli tahlil qilish; 2) infologik loyihalash; 3) ma'lumotlar bazasi boshqarish tizimini (MBBT) tanlash; 4) mantiqiy loyihalash; 5) fizik loyihalash. Har bir bosqichlarni batafsil ko'rib chiqamiz. 1. Predmet sohani tizimli tahlil qilish 2. Bu bosqichda quyidagilar amalga oshirilishi lozim: – ma’lumotlar bazasi va avtomatlashtirilgan tizimni ishlab chiqishning dolzarbligini asoslash; – predmet soha va asosiy cheklovlarni batafsil tavsiflash; - ushbu predmet soha asosiy obyektlari, ularning xossalari va o‘zaro aloqalarini aniqlash;
– tizimdan foydalanuvchilar ko‘lami va ularning axborotga bo‘lgan ehtiyojlarini aniqlash; - tizimning hujjat almashinuvini tadqiq etish; - avtomatlashtirilgan muhitda hal qilinadigan vazifalar ko‘lamini aniqlash va hokazo. Masalan: “UNVERSTET” uchun ma’lumotlar bazasini ishlab chiqish talab etilgan bo‘lsin. Tizim tahlil quyidagicha bo'lishi mumkin: Turistik firmadan mijozlar ko’p foydalanishadi.Mijozlar o’zlariga to’g’ri kelgan xodimga bog’lanib buyurtma beradi.Buyurtma asosida xodimlar qulay marshrut va bilet tanlaydi. Buyutmalar, mijozlar va xodimlar joylashuvi haqidagi axborotlarni yuritish samaradorligini ta’minlash uchun zamonaviy ma’lumotlar bazasiga asoslangan avtomatlashtirilgan tizim zarur hisoblanadi. Ma'lumotlar bazasi va ma'lumotlar bazasi bilan ishlashning avtomatlashtirilgan tizimdan foydalanish mijozlarga xizmat ko'rsatish va xodimlarning buyurtmalari haqidagi ma'lumotlarni tizimlashtirish, shuningdek, boshqa ko'pgina vazifalarni bajarish vaqtini sezilarli darajada qisqartirish imkonini beradi. Mijozningning toifasini, uning yashash joyini va ish joyini aniqlash uchun mijozlar haqidagi axborotlar to'liq va etarli bo'lishi kerak. Mijozlarning bir xil familiyalilar bo'lishi mumkinligi sababli har bir mijoz noyob abonent raqamiga ega bo'lishi zarur.. UNVERSTET bilan cheklovlar quydagilardan iborat: 1)Talabalar maktabni yoki kolijni bitirgan bo’lish kerak 2)Har bir talaba haqida to’liq malumotlar bo’lish shart va hokazo. Bunday cheklovlar ko'p ham bo'lishi mumkin; ma'lumotlar bazasi ishlab chiqilayotgan turistik firmaga bog‘liq ravishda ular turli tuman yoki umuman bo'lmasligi mumkin. Ushbu tizimning asosiy obyektlarini va ularning xossalarini aniqlaymiz. UNVERSTET - Fakultet - Yo’nalishlar - Kafedra
- O’qituvchilar - Talabalar Fakultet - Id_fak - Fakultet - Fakultet decani - Yo’nalishlar soni Yo’nalishlar - id_yo’nalish - Yo’nalish nomi - Fakultet - Fakultet_id Kafedra - id_kafedra - Kafedra nomi - Kafedra muderi - fakultet - Yo’nalish_id - O’qituvchilar soni O’qituvchilar -id_o’qituvchi - Familiyasi - Ism - Tel raqami - Kafedra nomi - kafedra_id Talabalar - Id_talaba
- Familiyasi - Ism - Sharif - Pasport seryasi - Manzil - Rasm - Oilaviy ahvoli - Guruh rahbari - O’qituvchi_id 2) Konseptual (infalogik) loyihalash. • Infologik loyixalashtirish, MB modelida predmet sohasining semantikasini namoyon qilish bilan bog’liq • Infologik tavsif aniq bir MBBT( СУБД )ga bog’liq bo`lmasligi kerak • Infologik (semantik) model predmet sohasining ixchamlshtirilgan formallashgan tavsifini taqdim etadi ER-modeli asosida quyidagi tayanch tushunchalar mavjud: • Mohiyat • Atributlar • Aloqalar Mohiyat — bu haqiqiy yoki xayoliy ob'ekt bo'lib, u haqida ma'lumot loyihalashtirilgan tizimda saqlanishi kerak • Mohiyat tizim ichida noyob nomga ega • Mohiyat bir xil turdagi ob'ektlarning ma'lum bir sinfiga mos keladi ( berilgan mohiyatning misollari ko'p)