Zamonaviy jahon iqtisodiyotida innovatsion menejmentning roli
Zamonaviy jahon iqtisodiyotida innovatsion menejmentning roli Mundarija Kirish ………………………………………………………………………...…….3 Asosiy qism ………………………………………………………………...……...6 I.bob Innovatsion menejmentning ilmiy asoslari ………………………………….6 1.1 Innovatsion menejmentning mohiyati va vazifalari …………………………...6 1.2 Innovatsion menejmenetning usullari ……………………………………….…9 II.bob Zamonaviy iqtisodiyotda innovatsion menejmentning roli ………………13 2.1 Innovatsion menejmentning mamalakatni ijtimoiy iqtisodiy rivojlantirishdagi ahamiyati …………………………………………………………………………13 2.2 Innovatsion menejmentni O`zbekiston iqtidodiyotidagi roli …………………21 Xulosa: …………………………………………………………………………...31 Foydalanilgan adabiyotlar: …………………………..…………………………33 1
KIRISH. Innovatsiya – bu kelajak degani. Biz buyuk kelajagimizni barpo etishni bugundan boshlaydigan bo‘lsak, uni aynan innovatsion g‘oyalar, innovatsion yondashuv asosida boshlashimiz kerak. Shavkat Mirziyoyev Mavzuning dolzarbligi. Yangiliklar kiritish innovatsion menejmentning obyekti sifatida. Innovatsion menejment O‘zbekistondagi tadbirkorlarga va ilmiy ommaga nisbatan yangi tushunchadir. Aynan shu vaqtda O‘zbekistonda yangiliklar ko'payib ketmoqda. Iqtisodiyotni boshqarish formalari o'rniga boshqa yangi uslublar va shakllar paydo bo‘lmoqda. Bunday sharoitda mazkur faoliyat bilan davlat organlaridan tortib pastki tabaqalardagi korxonalar ham kichik biznes shaklida shug'ullanmoqlari lozim. Maxsus adabiyotlarda va rasmiy hujjatlarda ko'p hollarda iqtisodiyotning markazdan boshqarishga taalluqli bo‘lgan tushunchalar, ya’ni ilmiy-texnikaviy progresslarni boshqarish, ilmiytexnik yutuqlarni ishlab chiqarishda qo‘llash kabi tushunchalar qo‘llanilar edi. Bu mavzuga kirishda biz, yangi fikrlarni o'rganish, yangi sohalar va sohalarni rivojlantirish hamda global o'zgarishlar bilan ta'sir qiluvchi innovatsiyalarni qo'llash muhim ahamiyatga ega ekanligini bilib olishimiz mumkin. Bozor iqtisodiyoti sharoitida tijorat korxonalari yuridik va iqtisodiy erkinliklaiga ega, shu sababli hech qanday kiritishlar haqida (davlat tomonidan) gap bo'lishi mumkin emas. Bu prinsip orqali innovatsion menejment oblastidagi alohida tushunchalardagi farqlarni tushunish mumkin. Innovatsion so'zining ma’nosi ingliz tilidagi «innovatsion» so‘zidan olingan bo‘lib, yangilik va yangilik 2
kiritish degan m a’noni bildiradi. Bu yangilik zamirida yangi tartibni, yangi odatni, yangi uslubni, kashfiyotni tushunish lozim. Innovatsion faoliyatning asosiy maqsadlari mahsulot ishlab chiqarish miqdori va sifatini oshirgan holda, uning tannarxini minimallashtirish va texnoligik, tashkiliy hamda insoniy zahiralaming sifatini oshirib, ularni ilg‘or halqaro talablarga moslashtirishdir. Yangilikni bozorga kiritish jarayonini tijoratlashish jarayoni deb atash lozim. Yangilikning paydo bo‘lishi va uni hayotga tatbiq etilishi oralig‘idagi vaqt innovatsion loyihasi deb ataladi. Kunlik amaliyotda, odatda, yangiliklar, yangilik kiritish, innovatsiya tushunchalarini o'xshatish ko‘p uchraydi, qachonki har qanday kashfiyotlar, yangi voqealar, xizm atlar va m etodlar xillari tarqalishiga qabul qilinsa (tijoratlashish) o ‘shanda xalq ommasi tom onidan tan olinadi. 2017-2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasida aholi farovonligini tubdan oshirish va turmush sifatini yaxshilash, jamiyat va davlatni har tomonlama jadal rivojlantirish, mamlakatni modernizatsiya qilish va hayotning barcha sohalarini liberallashtirish bo‘yicha aniq maqsadlar belgilab olindi. Shuningdek, Sohadagi mavjud muammolarni hal qilish, shuningdek, innovatsion faoliyatni qo‘llabquvvatlash, innovatsion g‘oyalar, ishlanmalar va texnologiyalar, ilmiy yutuqlarni amalda joriy etishni rag‘batlantirishning institutsional va tashkiliy- huquqiy asoslarini tubdan takomillashtirish maqsadida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston Respublikasi Innovatsion rivojlanish vazirligini tashkil etish to‘g‘risida”gi Farmoni qabul qilindi. Mazkur Farmonga innovatsion g‘oyalar, ishlanmalar va texnologiyalarni amaliyotga keng joriy etish borasida O‘zbekistonning istiqboldagi rivojlanish strategiyasini amalga oshirish hamda zamonaviy boshqaruv tizimini tashkil etish bo‘yicha muhim qadam sifatida qarash mumkin. 3
Kurs ishining maqsadi: Kurs ishining maqsadi sifatida zamonaviy jahon iqtisodiyotida innovatsion menejmentning ahamiyati va zaruriyatini o`rganish vazifasi belgilanadi. Kurs ishining vazifalari: Hozirgi kunda innovatsion menejmentning muhimliligi nafaqat bizning mamlakatda balkim zamonaviy jahon iqtisodiyotidagi o`rnini. Innovatsion menejmentning yuzaga kelishidagi ilmiy asoslarini hamda mamlakatimiz iqtisodiyotidagi nafaqat muhimliligi va dolzarbligi. Innovatsion maqsadlar salohiyatini yangiliklarni ishlab chiqish, patentlashtirish va litsenziyalashtirish bo‘yicha ishlarni o‘tkazish, nou – xaular, yangi sanoat namunalari, tovar belgilari va h.k. Innovatsiyalarni tashkil etish va boshqarishni o`rganish. Kurs ishining obyekti: Yangi innovatsiyalar, Innovatsion ilmiy loyihalar va obyektlar, korxonalar, tashkilotlar va davlatlar. Kurs ishining predmeti: O`zbekiston Respublikasi va jahon iqtisodiyoti va innovatsion menejmentdagi ilmiy asoslari, innovatsion menejment bilan bog`liq munosabatlar. Kurs ishining tuzulishi va hajmi: Kurs ishi tarkibi kirish, ikkita bob, xulosa va foydalanilgan adabiyotlar ro`yxatidan iborat. Kurs ishi matni 33 betni tashkil etadi. 4
I.BOB INNOVATSION MENEJMENTNING ILMIY ASOSLARI 1.1INNOVATSION MENEJMENTNING MOHIYATI VA VAZIFALARI Innovatsion menejment – bu innovatsion jarayonlar, innovatsion faoliyat, bu faoliyat bilan band bo‘lgan tashkiliy tuzilmalar va ularning hodimlarini boshqarish tamoyillari, usullari va shakllarning majmuasidir. Menejmentning har qanday boshqa sohalari uchun kabi, uning uchun ham quyidagilar xos: maqsadni qo‘yish va strategiyani tanlash, davraning to‘rtta bosqichi: rejalashtirish; shartlarni belgilash va tashkil qilish; ijro etish; rahbarlik. Innovatsion menejmentning bosqichlar quyida chizma shaklida berilgan. Davraning har bir bosqichida belgilangan vazifalar hal qilinadi. Birinchi bosqich – rejalashtirish bosqichida – strategiyani amalga oshirish rejasi tuziladi. Ikkinchisida – shartlar va tashkil qilish belgilanadi, ya'ni innovatsion davrning har xil pallalarini amalga oshirish uchun resurslarni belgilash, hodimlar oldiga vazifalarni qo‘yish, ishni tashkil qilish ketadi. Ijro etish bosqichida tekshirishlar va ishlab chiqishlar bajariladi, reja amalga oshiriladi. Rahbarlik bosqichi nazorat va tahlilni harakatlarga tuzatish, kiritish va tajriba to‘plashni ko‘zda tutadi. Bu yerda innovatsion loyihalar, innovatsion boshqaruv qarorlari, yangiliklarni qo‘llashning 5