Tashkilotlarning innovatsion faoliyatini boshqarishda benchmarking
![“Tashkilotlarning innovatsion faoliyatini
boshqarishda benchmarking”
MUNDARIJA
T|r Nazorat ishining qismlari nomi bet
1 KIRISH………………………………………… 3
2 Asosiy qism:
2.1 I BOB. INNOVATSIYON TASHKILOTLAR
FAOLIYATI
1.1. Innovatsion Tashkilotlar ……………......… 4
1.2. Innovatsiyon Tashkilotlarning boshqarish … 8
2.2. II BOB INNOVATSION TASHKILOTDA
BENCHMARKINGNI BOSHQARISH
2.1. Innovatsion Benchmarking haqida malumot….. 12
2.2. Innovatsion Benchmarkingni boshqarish……. 18
3. XULOSA…………………………………… . 21
4. FOYDALANGAN ADABIYOTLAR……….. . 22](/data/documents/f599032e-4e21-49c0-ba40-7c9424f435af/page_1.png)
![Mavzu: Tashkilotlarning innovatsion faoliyatini
boshqarishda benchmarking
Kirish
Tashkilotning innovatsion faoliyatiga kirishi, yangiliklarni qabul qilib, ularni
rivojlantirish va amalga oshirish uchun rahbarlik va ishbilarmonlik talablari bilan
bog liq bo lishi kerak. Buning natijasida, tashkilot yanada rivojlanishi vaʻ ʻ
tanlovlardan oldin borib turgan bozorida o z manfaatini saqlashiga imkon
ʻ
beradi.Innovatsion faoliyat, Tashkilotun innovatsion faoliyatiga kirish uchun
quyidagi yo'llar izlanishi tavsiya qilinadi Tashkilotning innovatsion faoliyatiga
kirish, uzluksiz rivojlanuvchi jarayonni boshlash uchun zarur bo'lgan bir qadamdir.
Bu jarayonda tashkilot innovatsiyalar bilan bog'liq muammolarni hal qilishi,
yangiliklarni qabul qilishi va ularni amalga oshirish uchun ma'lumot yig'ish
kerak.innovatsion faoliyatga tashkilotning kirishi, yangi g oyalar va ideyalar
ʻ
yaratish, ularni o zlashtirish va amalga oshirish uchun tashkilotning
ʻ
qiyinchiliklarini aniqlashdan iborat. Bu, tashkilotning faoliyatida yangiliklarni
qabul qilish, ularni rivojlantirish va innovatsion mahsulotlar yaratishga umidlar
bilan bog liq bo ladi.
ʻ ʻ
Tashkilotning innovatsion faoliyatiga kirish uchun quyidagi yo llardan
ʻ
foydalanishingiz mumkin: Bu tavsiyalarni amalga oshirish tashkilotning
innovatsion faoliyatiga muvaffaqiyat kiritish uchun muhimdir. Innovatsiya
yaratuvchilikni ta'minlash va rivojlantirish uchun majburiy bo'lgan jarayonlarni o'z
ichiga oladi va tashkilotning yanada rivojlanishi uchun imkoniyatlarni yaratadi.](/data/documents/f599032e-4e21-49c0-ba40-7c9424f435af/page_2.png)
![3
I BOB. INNOVATSIYON TASHKILOTLAR FAOLIYATI
1.1. Innovatsion Tashkilotlar.
Innovatsion tashkilot — bu tashkilotdagi yangilik, u ish samaradorligini
oshirishni ta minlaydi.Tashkilotning innovatsion strategiyasiʼ — tashkilotning
yetakchi strategiyasi, bu uning rivojlanish bazasi hisoblanadi.Qiyinliklarni
aniqlash . Tashkilotning muammolarini aniqlayish va ularni innovatsion yechimlar
orqali hal qilish imkoniyatini o rganish uchun tahlil va baholash jarayonlari amalga
ʻ
oshirishingiz kerak. Innovatsion jamoa yaratish, Innovatsiyalar jamlanmasini
hamda erkin fikr bildiruvchi jamoani rivojlantirib, yangi ideyalarni generatsiya
qilishi va ularga ehtiyojchiliklarga javob beruvchi xususiyatlar bilan harakat etishi
kerak.Innovatsion strategiya belgilash. Tashkilotning innovatsion faoliyatida
yo nalishlari belgilab chiqishingiz kerak. Buning uchun tahliliy ma lumotlardan
ʻ ʼ
foydalanib, innovatsion strategiyani tuzishingiz kerak.Innovatsion mahsulotlar
yaratish. Tashkilotning innovatsion faoliyatida muvaffaqiyatga erishish uchun,
yangi mahsulot va xizmatlarni yaratishga e'tibor berishingiz kerak. Bu,
iste'molchilarning talablari va tashkilotning bozoridagi talablar asosida amalga
oshirilishi kerak. Tashkilotning innovatsion faoliyatiga kirish uchun bir nechta
yo'llar mavjuddir:
1. Innovatsion strategiyani belgilash: Tashkilotning innovatsiyalar bilan
bog'liq maqsadlarini belgilab, ularga erishish yo'llarini aniqlash kerak. Bu
strategiya, tashkilotning innovatsion faoliyatining yutuqlarini va o'rnatilgan
resurslarni nazorat qilishi uchun kerakli bo'ladi.
2. Innovatsion jamoani shakllantirish: Innovatsion jamoa, tashkilotda
yangiliklarni qabul qilish va ularga amalga oshirish uchun mahsulot yaratuvchi
kuchni oshiradi. Tashkilotning bu jamoa bilan muloqotda bo'lishi, yangiliklarni
qo'llab-quvvatlash va ularga investitsiyalar kiritish imkonini beradi.3.](/data/documents/f599032e-4e21-49c0-ba40-7c9424f435af/page_3.png)
![Innovatsiyalar uchun resurslar ta'minlash: Tashkilotning innovatsion faoliyati
uchun kerakli 4
resurslar (moliyaviy, odamlar, texnologiyalar) ta'minlanishi zarur. Bu resurslarni
ta'minlash uchun tashkilot moliyaviy manbalarini oshirishi, talabalarni va
mutaxassislikni rivojlantirishi va innovativ texnologiyalardan foydalanishi
mumkin.
4. Innovatsiya texnikasini ishlab chiqish: Innovatsion faoliyatning asosiy qismi
innovatsiya texnikasini ishlab chiqishdir. Tashkilotlar, innovativ mahsulotlarni
yaratishda yangiliklar va texnologiyalardan foydalanishi kerak. Bu uchun
tashkilotning rivojlanishi va ishbilarmonlik muhitini o'zgartirishga tayyorgarlik
ko'rinishida yangiliklarni qabul qilishi kerak.
5. Innovatsion g'oya solishtirish: Tashkilotning ichki jamoasiga innovatsiyalar,
o'zgartirishlar va g'oyalarning muhimligini tushuntirib berish zarur. Bunda
tashkilot rahbariyati, innovatsion ideyalarni, mahsulotlarni va xizmatlarni
takomillashtiruvchi strategiyalarni o'rnatishni ta'minlash uchun ichki
kommunikatsiya vositalaridan foydalanishi kerak.
6. Innovatsion partnyorliklarga kirish: Tashkilot, boshqa tashkilotlar bilan
hamkorlik qilishi va innovatsiya yo'llarida birgalikda ishlash imkoniyatini izlaydi.
Innovatsion partnyorliklar, yangiliklarga moliyaviy investitsiyalar kiritishda va
rivojlanayotgan bozorda o'z manzilini egallashda yordam beradi.
7. Innovatsionni baholash va monitoring: Tashkilotning innovatsion faoliyati va
mahsulotlarining baholash va monitoringi, o'z foydalanuvchilariga qo'shimcha
qiymat yaratishga yordam beradi. Bu tashkilotning innovatsion faoliyatini
takomillashtirish va yangiliklarni yanada rivojlantirish imkonini beradi. 5.
Innovatsion hamkorlikni rivojlantirish: Tashkilotning innovatsion faoliyatiga
kirishi uchun tashkilotning hamkorlar bilan ishbilarmonlikni rivojlantirish juda
muhimdir. Bunda, qo shimcha resurslardan foydalanib, birgalikda yangi ideyalarniʻ
amalga oshirish imkoniyatini oshirishingiz mumkin.](/data/documents/f599032e-4e21-49c0-ba40-7c9424f435af/page_4.png)
![8. Innovatsiya boshqaruvini rivojlantirish: Tashkilotning innovatsion faoliyatiga
5
kirishi uchun boshqaruv tizimini yangilash va uning o zlashtirilishi lozim. Buʻ
tufayli, yagona insonlar yoki guruhlar orqali innovatsiya jarayonini nazorat qilish
va boshqaruv qilishingiz mumkin.
9. Xavfsizlikni ta minlash: Innovatsion faoliyatda xavfsizlik
ʼ
muammolari va ko p yillik yo nalishlarni tahlil qilish va ularga ehtiyojchiliklarga
ʻ ʻ
javob berish juda muhimdir. Bu tufayli, innovatsion faoliyatga kirish uchun
xavfsizlikni ta minlash vositalarini o rganishingiz kerak.
ʼ ʻ
10. Innovatsiya kulturasini o'rnatish: Tashkilotda
innovatsiya kulturasini o'rnatish uchun, ichki kommunikatsiyani mustahkamlash,
ish birliklari va takliflar uchun muvaffaqiyatni ta'minlash uchun hamkorlikni
rag'batlantirish kerak. Buning uchun tashkilotning ustida innovatsiya qilishni
rag'batlantiruvchi misyon va maqsadlar taqdim etish muhimdir.
11. Yaratuvchi jamoani yaratish: Innovatsiyalar
jamiyati yaratish tashkilotda fikrlar, ideyalar va talabalar to'plamini oshiradi.
Bunda, yangi ideyalarni qo'llab-quvvatlash, ish birliklarini mustahkamlash va
takliflar yo'li bilan ishlamoq muhim bo'ladi.
12. Rivojlantirilgan innovatsiya jarayonlari:
Tashkilotning innovatsion faoliyatiga kirishda rivojlantirilgan innovatsiya
jarayonlaridan foydalanish muhimdir. Bu jarayonlar, yangi fikrlarni to'plash,
taqdim etish va boshqarishning qulay usullarini o'z ichiga oladi.
13. Xodimlarni qo'llab-quvvatlash:
Tashkilotning innovatsion faoliyatida xodimlarga hamkorlik berish muhimdir. Bu,
xodimlarning fikrlarini qo'llab-quvvatlash, ularning o'zlashtirilgan fikrlarini taklif
etishga rag'batlantirish va ularni innovatsiya faoliyatiga kirishga yordam berishni
o'z ichiga oladi. 14. Innovatsiyalar uchun resurslarni ajratish:
Innovatsiyalar uchun resurslarni ajratish tashkilotning innovatsion faoliyatiga
kirishi uchun muhimdir. Bu resurslar moliyaviy resurslar (budjet), inson-resurslar
(xodimlar) va asbob-resurslaridan (tezkor bajariladigan texnologiyalar) iborat](/data/documents/f599032e-4e21-49c0-ba40-7c9424f435af/page_5.png)
![bo'ladi. 15. Innovatsiya muvaffaqiyati uchun
monitoring va baholash: Tashkilotning 6
innovatsion faoliyatida muvaffaqiyatni baholash va monitoring amalga oshirilishi
kerak. Bunda, yangi ideyalarni baholash, innovatsiya jarayonlarining natijalarini
kuzatib borish va tizimli baholovchi usullar ishlatilmalidir.
16. Hamkorlik va hamjihatlik: Innovatsion faoliyatda hamkorlik va
hamjihatlik muhimdir. Bu, tashkilotning boshqalar bilan, universitetlar, institutlar
yoki boshqa tashkilotlar bilan hamkorlik qilishni o'z ichiga oladi. Bunday
hamkorliklar o'rganish, jamiyat va innovatsiya markazlari bilan aloqalar o'rnatishni
o'z ichiga oladi.
Ommaviy an‘anaviy ishlab chiqarish bilan innovatsion rivojlanishni orqaga
surib bo‘lmaslik o‘rtasidagi qarama-qarshiliklar xodimlarni boshqarish va tashkil
etishning butun tizimini o‘zining innovatsion faoliyati va ishchi kuchini
boshqarishga yangicha yondashuvlarni amalga oshirish shaklida qayta qurishni
taqozo etmoqda. Shu holat tufayli innovatsion tashkilotning xodimlarini
boshqarish qator xususiyatlarni o‘z ichiga oladi:
-Novatorlik tashkilotlarida xodimlarni tanlash va ko‘chirish, ish haqining
miqdorini belgilash, mehnat faoliyatini baholash va boshqa vazifalarni hal qiluvchi
asosiy element innovatsion menejer hisoblanadi. Boshqarishning an‘anaviy
elementlari esamehnat resurslarini boshqarish texnologiyasini tashkil qiladi. -
Ishchilarni tanlash tizimi; -Salohiyatli ishchiga qo‘yiladigan qo‘shimcha talablar:
turlicha malaka va ijodiy qobiliyatlarning mavjudligi.
-Innovatsion tashkilotda ishlash uchun xodimlar mehnatsevarlik, tajriba, nazariyani
bilish kabi an‘anaviy fazilatlardan tashqari ijodiy qobiliyatlar: egiluvchan tafakkur,
ijod qilishga ichki ehtiyoj, o‘qish va qayta o‘qishga moyillik hamda boshqa
qobiliyatlarga ega bo‘lishi kerak. Shuningdek, innovatsion tashkilotlardagi alohida
jihatlar quyidagilardir:
-Kadrlarni tanlash uslublari. Innovatsion kompaniyada kadrlarni tanlashning
o‘ziga xos xususiyatlari tufayli xodimlarni boshqarish xizmati an‘anaviy](/data/documents/f599032e-4e21-49c0-ba40-7c9424f435af/page_6.png)
![slublardan tashqari testlar tizimi, testlar tizimi, psixologik tekshiruv va ijodiy
tanlovlardan foy 7
dalaniladi.Buning uchun xodimlar
bo‘yicha menejer ijodiy va kasbiy muvaffaqiyatlilik mezonlarini ishlab chiqadi.
-Ishlovchilarning maxsus guruhlari (olim-
novatorlar, novator-menejerlar va innovatsiyalarning aniq amalga oshirilishi uchun
javobgar bo‘lgan xodimlar). Olim-novator bu g‘oyalarni ilgari surish va
innovatsiyalarni amalga oshirish jarayonida qatnashishga qodir bo‘lgan yuksak
malakali ishlovchilardir. Ikkinchi guruhga asosiy vazifasi innovatsiyani g‘oyadan
aniq natijagacha yetkazish bo‘lgan mutaxassislar kiritiladi. Aynan novator-
menejerning vazifalariga noaniqlik sharoitida qarorlar qabul qilish hamda
tadbirkorlik va moliyaviy tahlikalar uchun javobgarlik kiradi. Yuqorida aytib
o‘tilgan ishlovchilar toifasi loyihaviy guruhni tashkil qiladi. -Novatorlik
kompaniyasi loyihaviy guruhining maqomi va ularning nafliligi an‘anaviy
tashkilotlarda qo‘llanadigan mezonlardan farq qiluvchi omillar bilan belgilanadi.
-
Xodimlar sifatiga qo‘yiladigan qat‘iy talablar. Bular natijasida kattagina
bo‘shatishlarga olib kelishi mumkin bo‘lgan yuksak texnologiyalarning joriy
qilinishi ro‘y beradi. Masalan yuksak texnologiyalar sohasida innovatsiyalarning
tatbiq etilishida Procter&Gamble, Johnson&Johnson, IBM kompaniyalarida har
yili minglab ishchilar ishdan bo‘shatiladi.
-Tashkilotning innovatsion korporativ madaniyati. U nou-xaularni
ishlab chiqish va joriy qilinishini qulaylashtiradi. Bunday tashkiliy madaniyatning
elementlari quyidagilardir: -ishlovchilarning innovatsion madaniyati (rahbarlardan
tashqari), malakasi, kasbiy ijodiy qobiliyatlari, mehnat tajribasi, o‘z-o‘zini
rivojlantirish qobiliyati, innovatsion qadriyatlari, bevosita rahbar bilan
munosabatlari, korxonadagi motivatsiyalovchi omillar va boshqalar; -rahbarlarning
innovatsion madaniyati: malakasi, ilmiy-texnik bilim darajasi, boshqaruv uslubi,
innovatsion qadriyatlari, tahlikaga moyilligi, kompaniya faoliyatining strategik
yo‘nalishini anglash; korxonaning innovatsion salohiyati: tashkil qilish,](/data/documents/f599032e-4e21-49c0-ba40-7c9424f435af/page_7.png)
![menejmenti, kadrlar, ishlab chiqarish, marketing, moliya, tashkiliy tuzilmasi; -
korxonaning innovatsion imkoniyatlari: tashqi muhitning qaror
8
topgan shartsharoitlarida korxonaning innovatsion salohiyatini ro‘yobga chiqarish
imkoniyatlari. Motivatsiyalash siyosati. Uni shakllantirish ishlovchilarni
taqdirlashning barcha usullarini integratsiyalashga hamda rag‘batlantirishning
individual va jamoaviy shakllarini uyg‘unlashtirishga asoslangan. Shunday qilib,
yuqorida qayd tilganlarning barchasini bir yagona sxemaga tơplash mumkin.
Innovatsion korxonada xodimlarni boshqarish tizimining tarkibi ushbu
elementlardan tashkil topgan. Xodimlarni boshqarishning an'anaviy xizmatlari ơz
xususiyatlari va ajralib turuvchi qirralariga ga innovatsion tashkilotlarda ishlashga
mơljallangan. Bu holat butun xodimlar boshqaruvi tizimini qayta tashkil tishni
talab qiladi, aytish joizki, innovatsion tashkilotda xodimlarni boshqarish
innovatsion yondashuvlarni talab etadi. Binobarin, aynan innovatsion korxonalarda
tezkorlikda ơzgaruvchi innovatsion tizimda ishlash uslubidan yaxshi xabardor
bơlgan, nizolar va stresslarni boshqarish maslasini hal eta oluchi, mehnat
motivasiyasi boshqarish, ishchining moslashuvini boshqarish, guruhiy va shaxslar
aro tartiblashtirish qobili tiga ega mutaxassislarga ehtiyoj ortib bormoqda.
Yuqorida aytilganlarga yakun yasagan holda quyidagi xulosaga kelish
mumkin.Innovatsion korxona – bu shunday tashkilotki, uning asosida
boshqaruvning matritsali tashkiliy tuzilmasi yotadi, uning faoliyati raqobatbardosh
tovar va xizmatlarga bo‘lgan iste‘molchilik talabini qondira oladigan yangi
mahsulotni yaratish maqsadida ommaviy ishlab chiqarishda innovatsion ilmiy va
intellektual salohiyatdan foydalanish orqali nou-xaularni ishlab chiqish va joriy
etishga yo‘naltirilgan. Shunday qilib, innovatsion tashkilotda xodimlarni
boshqarish qator farqlanuvchi xususiyatlarga ega. Ularga rahbarlikning alohida
tipini va kadrlarni tanlash tizimini, kasbiy va ijodiy qobiliyatlarga ega bo‘lgan
yuksak malakali xodimlarga yo‘naltirilganlik, an‘anaviy tashkilotlarda kam
uchraydigan o‘ziga xos toifali ishlovchilar, norasmiy guruhlar va xodimlarni
motivatsiyalash alohida ahamiyat kasb etadigan innovatsion korporativ madaniyat,](/data/documents/f599032e-4e21-49c0-ba40-7c9424f435af/page_8.png)
![alohida olingan xodimning sifatlariga qo‘yiladigan yuksak talablarni kiritish
mumkin. Innovatsiyalarni boshqarishning ko'plab ta'riflari mavjud:
1) Innovatsiyalarni boshqarish — bu dunyo, mamlakat yoki ma'lum bir mintaqa
9
uchun mahsulot, biznes jarayoni, marketing, texnologiya, materiallar va
komponentlar tushunchasi haqidagi yangi g'oyani maksimal foyda olish va
optimallashtirish maqsadida tijorat loyihasiga aylantirish jarayoni. biznes
tizimining umumiy strategiyasi doirasidagi xatarlar.
2) Innovatsiyalarni boshqarish — bu amalda qo'llanilishi mumkin bo'lgan va
muayyan ehtiyojlarni qondirishga qodir bo'lgan yangi yoki takomillashtirilgan
mahsulot yoki texnologiya ko'rinishida mujassamlangan ijodiy faoliyatning
yakuniy natijasidir. Boshqacha qilib aytadigan bo'lsak, innovatsiya — bu
iste'molchilarning ma'lum ehtiyojlarini qondirish uchun amaliy foydalanish
maqsadida yangi g'oyalar va bilimlarni amalga oshirish natijasidir.
3) Innovatsiyalarni boshqarish — bu raqobatbardosh ijtimoiy ehtiyojlarni
qondiradigan va bir qator samaralar beradigan (iqtisodiy, ilmiy-texnikaviy,
ijtimoiy, texnologik) printsipial jihatdan yangi yoki o'zgartirilgan vositalarni
(innovatsiyalarni) yaratish va ishlab chiqish tatbiq etish)ning yakuniy natijasidir .
4) Innovatsion menejment — yangi yoki takomillashtirilgan mahsulot (tovar, ish,
xizmat) usuli (texnologiyasi), uni ishlab chiqarish yoki qo'llash, innovatsiyalar
yoki ishlab chiqarishni tashkil etish va (yoki) iqtisodiyotini va (yoki) mahsulotni
sotishni takomillashtirish, iqtisodiy foyda keltiradi., bunday imtiyozlar uchun
shart-sharoitlar yaratish yoki mahsulot (tovarlar, ishlar, xizmatlar)ning iste'mol
xususiyatlarini yaxshilash [4]
.
5) Innovatsion menejment — bu yangi turdagi tovarlarni, ishlab chiqarishning
yangi usullari va usullarini, yangi xom ashyo manbalarini, yangi bozorlarni
o'zlashtirishni joriy etish va ulardan foydalanish maqsadida tadbirkorlik ruhi
asosida ishlab chiqarish omillarini o'zgartirish (yangi kombinatsiyalar); ishlab](/data/documents/f599032e-4e21-49c0-ba40-7c9424f435af/page_9.png)
![chiqarishni tashkil etishning yangi shakllari (monopollashtirish maqsadida qayta
tashkil etish) [1] [5]
.
6) Innovatsiyalarni boshqarish — bu tadbirkorlarning maxsus quroli, ular
o'zgarishlardan biznes yoki xizmatning yangi turini amalga oshirish imkoniyati
sifatida foydalanadigan vositadir. Innovatsiya — bu ilgari mavjud bo'lmagan yangi
10
narsani ishlab chiqish va amalga oshirish, uning yordamida eski, taniqli elementlar
ushbu biznes iqtisodiyotiga yangi konturlarni beradi.Innovatsiyalarni boshqarish
ob'ektlari innovatsiya va innovatsion jarayondir.
Innovatsion jarayon — yangilikni yaratish, o'zlashtirish, tarqatish va undan
foydalanish jarayoni. Shuningdek, mahsulotga (tovarga) nisbatan innovatsion
jarayonni fundamental va amaliy tadqiqotlar, dizaynni ishlab chiqish, marketing,
ishlab chiqarish va sotish bosqichlari orqali g oyani mahsulotga izchil aylantirishʻ
jarayoni sifatida ta’riflash mumkin.Kengaytirilgan innovatsiyalarni mahsulot,
texnologik va tashkiliy va ma'muriyatga bo'lish mumkin. Ikkinchisi, ko'p hollarda,
ham mahsulot, ham texnologik yangiliklarni joriy qilishda muqarrar.
Innovatsiyalarning tasnifi quyidagi mezonlarga ko'ra ma'lum: tarqalishi, ishlab
chiqarish tsiklidagi o'rni, uzluksizligi, bozorni qamrab olishi, yangilik darajasi va
innovatsion salohiyat. Rivojlanish markazlari innovatsion jarayonni tashkil
etishning yangi shakli bo'lib, kompaniya faoliyatining asosiy sohasiga aloqador
bo'lmagan iqtisodiy mustaqil bo'linmalarni yaratishni nazarda tutadi. Markazlar
uchun yangi mahsulotlarni joriy etishning birinchi bosqichida sotish hajmini
kengaytirishni rag'batlantiradigan va bozor o'rinlarini egallashga yordam beradigan
iqtisodiy faoliyat ko'rsatkichlari o'rnatiladi. Yangi innovatsiyalarni
boshqarish tizimida ishlab chiqarish bo'linmalarida ilmiy-tadqiqot bo'limlari
avvalgidan ko'ra muhimroq rol o'ynay boshladi. Ular nafaqat rivojlanadi, balki
ularni tezda rivojlanish, ishlab chiqarish va marketing bosqichiga olib keladi.
Zamonaviy sharoitlar ilmiy-tadqiqot bo'limlari va ishlab chiqarishni qo'llab-
quvvatlash bo'limlari o'rtasida o'zaro kadrlar almashinuvining kuchayishi bilan](/data/documents/f599032e-4e21-49c0-ba40-7c9424f435af/page_10.png)
![tavsiflanadi. Ilmiy-tadqiqot bo'limi rolining ortishi ularni moliyalashtirishning 3
dan 10 gacha ko'payishi bilan tasdiqlanadi. tegishli ishlab chiqarish bo'limi
mahsulotlarini sotish hajmining %.Venchur kapital bo'linmalari yirik
kompaniyalarda o'zlarining "xavf kapitali" fondlarini yaratish asosida tashkil
etiladi. 1980-yillarning o rtalarida AQSHdagi 509 ta venchur firmalardan 44 tasiʻ
bevosita yirik firmalarga tegishli edi. Venchur kapitali fondlari ko'pincha kichik
boshlang'ich firmalarga investitsiya
11
II BOB INNOVATSION TASHKILOTDA BENCHMARKINGNI
BOSHQARISH
2.1. Innovatsion Benchmarking haqida malumot . Benchmarking - mavjud
indikatorlarning qiyosiy tahlili, biznesingiz uchun samarali ishlarning eng yaxshi
namunalarini aniqlash va qo'llash. Ko'pincha shu kabi sohada ishlaydigan
kompaniyalarning yutuqlarini o'rganing, biroq har qanday savdo vakolatxonalari
uchun ba'zi umumiy sxemalar qo'llanilishi mumkin. Benchmarking - marketingli
konsaltingning qizikarli texnologiyalaridan biri hisoblanadi. Bu-biznesni olib
borish usullaridan eng yaxshisini topish va o'rganish jarayonidir.
Benchmarking - mahsulot sifatini yaxshilash dasturini ishlab chiqishni
nazarda tutuvchi raqobatbardoshlik konsepsiyasining evolyutsion rivojlanishi
mahsulidir. U birinchi marta 1950-yillarning oxirida Yaponiyada paydo bo'ldi.
G'arbda benchmarking o'zining zamonaviy ma'nosida 1979-yilda "Kseroks"
korporatsiyasi tomonidan korporatsiya bozor ulushining inqirozi bilan bog'liq
muommolarni bartaraf etish maksadida qo'llanilgan.Benchmarking kontseptsiyasi
50-yillar oxirida yuzaga keldi, Yaponiyalik ekspertlar AQSh va G'arbiy Evropada
etakchi kompaniyalarga tashrif buyurib, tajribalarini o'rganish uchun tashrif
buyurishdi.
Yaponiyada "benchmarking" tushunchasi "dantotsu" so'zini anglatadi, ya'ni
"harakat, tashvish, eng yaxshi (yetakchilik) g'amxo'rlik qilish" (lider).
"Benchmarking" atamasi 1972 yilda Kembrij Strategik Rejalashtirish](/data/documents/f599032e-4e21-49c0-ba40-7c9424f435af/page_11.png)
![institutida (AQSh) paydo bo'ldi. (Xerox kompaniyasi )
"Baholash" atamasi ingliz tilidagi «benchmark» so'zidan kelib chiqqan
bo'lib, u rus tiliga tarjima qilishda «standart», «landshaft», «yo'nalish» deb tarjima
qilinadi. Chet el terminologiyasida "benchmarking" - bu mutaxassis tomonidan
olingan standart va mos yozuvlar sifatida ishlatiladi, shuningdek, standartga
asoslanib, biror narsani baholash mumkin.Geografiyada bu atama, oldindan
aniqlangan balandlikni bildiradi, bu esa undan tushadigan boshqa balandliklarni
aniqlash uchun qo'llanma 12
sifatida qo'llaniladi. Statistika sohasidagi mutaxassislar bazani benchmarking deb
bilishadi, ya'ni. qanday yangi yoki haqiqiy ko'rsatkich bilan
solishtirilmoqda.Axborot texnologiyalari sohasida benchmarking kompyuterning
sifat ko'rsatkichlarini standart konfiguratsiyaga ega bo'lgan boshqa kompyuter
bilan taqqoslab baholaydi.Mahalliy va xorijiy mualliflarning marketing va
boshqaruv sohasidagi ilmiy adabiyotlari va nashrlarida ushbu konsepsiyaning turli
ta'riflari keltirilga.Benchmarking - mahsulotni, xizmatlarni, eng jiddiy raqiblarning
ishlab chiqarish tajribasini yoki ularning sohalarida etakchi bo'lgan kompaniyalarni
o'rganish va baholashning uzluksiz jarayonidir.Global Benchmarking Tarmoq
menejeri (Global qiyosiy tarmoq) doktor Robert K. lager Boshqa
kompaniyalarning tajribasini o'rganishdan olingan foydalarni qarzga olishning
o'ziga xos usullarini tahlil qilish va o'z kompaniyangizda uni tashqaridan olib
kirilgan eng yaxshi texnikadir.
Ijrochi direktor Allied Sigpa Lawrence Bossidy Benchmarking
marketing tadqiqotlari yo'nalishi sifatida qaralishi mumkin. Benchmarking
tadqiqotlarida faqat ochiq axborot manbalari qo'llaniladi: G'arb va Rossiya
kompaniyalari, sanoat matbuoti, internet, biznes tashriflari, ixtisoslashtirilgan
ko'rgazmalar shular jumlasidandir..
Filipp Kotler qiyoslashni "kompaniyaning mahsulotlarini
va jarayonlarini raqobatchilardan yoki boshqa sanoat tarmoqlarida etakchi
kompaniyalar bilan solishtirish jarayoni ish sifatini yaxshilash yo'llarini topish
uchun" deb ta'riflaydi.N.A.Vojvodina benchmarkingni boshqalarning ishlarini](/data/documents/f599032e-4e21-49c0-ba40-7c9424f435af/page_12.png)
![yaxshiroq o'rganish yoki aniqlashni, keyinchalik o'rganish, takomillashtirish va
tashqi ish uslublarini qo'llashni muntazam ravishda amalga oshiradigan faoliyat
sifatida belgilaydi va bu hech qachon kattaligiga, biznes sohasiga yoki geografik
joylashuvga bog'liq emas.
2) Benchmarking - muntazam tizimli izlanishlar, eng yaxshi amaliyotlarni joriy
etish, bu esa ishlashni yaxshilash imkonini beradi.
13
Benchmarking jarayoni - bir obyektning boshqaruv ko'rsatkichlarini bir-biriga
nisbatan taqqoslash, boshqa korxona faoliyatida ijobiy tajriba va uslublarni
o'rganish, takomillashtirish va qo'llash bo'yicha eng yaxshi boshqaruv tajribasini
aniqlash. Benchmarking - bu bozor va sanoatning eng yaxshi kompaniyalari bilan
raqobatbardoshlikni ta'minlash va qo'llab-quvvatlashga qaratilgan o'zgarishlarni
amalga oshirish bilan solishtirish jarayonidir.Benchmarkingning eng mashhur
tafsirlari,Bog'iyev G.L. Tarmoq, tarmoqlararo, milliy va xalqaro miqyosda
hamkorlar va raqobatchilarning ilg'or tajribalariga asoslangan tadbirkor strategiya
uchun uzoq muddatli fikrlash jarayoni.Kampi R. Eng yuqori yutuqlarga olib
keladigan sanoat tajribasini toping. Mikhailova E.A. Raqobatchining mahsulotini
yoki uning biron bir qismini tahlil qiladigan kompaniyaning mahsuloti bilan
solishtirish, uning raqobatbardoshligini oshirish . Rietveldt D., Kachalin V.,
Fukolova U. Bir kompaniyaning iqtisodiy ko'rsatkichlarini qiyoslash va boshqa,
yanada muvaffaqiyatli ishlash . Shuni ta'kidlash kerakki, ekspertlarning aksariyati
kvotalash - tashkilotning zaif tomonlarini aniqlash uchun muvaffaqiyatli mavjud
bo'lgan kompaniyalar va tadbirkorlar boshqaruv usullarini qo'llash ekanligini
ta'kidlashadi.
Aslida, benchmarking eng yaxshi kompaniyalar, sanoat rahbarlari, sheriklar
va raqobatchilar tajribasiga ijodiy munosabatdir. Sizning izlayotgan
yechimlaringizning 90 foizi allaqachon mavjud deb hisoblashadi - kimdir sizga
bunday muammolarni hal qilishdan oldin kerak edi, demak siz butun yo'lni bosib
o'tishingiz shart emas, shunga o'xshash sharoitlarda muvaffaqiyatga erishgan](/data/documents/f599032e-4e21-49c0-ba40-7c9424f435af/page_13.png)
![boshqa kompaniyalarning eng yaxshi tajribasidan foydalanish yaxshiroqdir.
Benchmarkingning o'ziga xosligi shundaki, uning faoliyati boshqa sohalarda
to'plangan kompaniyalarning tajribasi ham o'rganilmoqda.
Mazkur konsaltingli xizmat qo'yidagilarga tenglashtiriladi:
• Maslaxatchilarni taklif qilgan korxonaning kuchli va zaif tomonlarini aniqlash;
"Benchmarking" iborasini o'zbek tilidi bir so'z bilan ifoda etib bo'lmaydi. U ingliz
14
tilidagi «benchmark» so'zidan kelib chiqqan bo'lib, qayd etilgan ob'yektdagi
maxsus belgini anglatadi. Masalan, dengiz satxining balanligini ko'tsatuvchi
ustundagi belgi. Umumiy ma'noda, «benchmark» -boshqa o'xshash, turdosh
predmetlar bilan solishtirilganda, sifat va son jihatdan tavsiflovchi standart yoki
etalon sifatida qo'llaniluvchi predmetdir. Shu asosda benchmarkingni - ob'yektning
miqyosi, biznes sohasi va geografik joylashuvidan qat'iy nazar uning optimal
yechimlarini izlash, baholash va o'rganishga qaratilgan sistemali faoliyat deb
ta'riflash mumkin.
Benchmarking - bu boshqalarning bizdan ko'ra ish uslubining yaxshi tomonlarini
aniqlash hamda o'rganish va qullashning yangicha samarali uslublarini topish
san'atidir.Bunda korxona faoliyatini o'rganish va taxlil qilishda boshqa raqobatdosh
yetakchi korxonalarning samarali usullaridan xufiya yo'l bilan o'g'irlash orqali
foydalanish tushinilmaydi. Xorijda 1970-yillarning boshlarida ba'zi korxonalar
nafakat raqobatchi-korxonalarning faoliyatini o'rganish, balki boshqa
tarmoqlardagi ilg'or korxonalarning faoliyatidagi yutuqlaridan foydalanish
g'oyasini ilgari sura boshladi. Firmalarda korxonalarni boshqarishdagi farqlarni
o'rganishga qiziqish ortdi. Ular ishlab chiqqan usul va konsepsiyalar sarf-
harajatlarni qisqartirishga, daromadni oshirishga, korxona faoliyati strategiyasini
tanlashga imkon berardi.Ko'pgina tashkilotlar uchun benchmarking biror-bir
yangilik emas, u raqobatli tahlil doirasida o'ta aniqlikka asoslangan,
shakllantirilgan va tartibga solingan yondoshuvdir.](/data/documents/f599032e-4e21-49c0-ba40-7c9424f435af/page_14.png)
![Benchmarkingdan foydalanish ko'p yo'nalishlidir. Shunday
qilib, benchmarking mantiqan haridorga yakin soxada, byurtmani bajarish uchun
muammoli vaziyatlarni tez va kam harajatlar bilan yechishga imkon beradi.
Benchmarking doirasida tadbirkorlik funksiyasi tovar yoki xizmatlarni yaratuvchi
va ularni bozorga suruvchi jarayon sifatida taxlil qilinadi.Bunda dikkat markazida
kuyidagi savollar turadi: Kaysi firma raqobat chukkisida turibdi? Nima uchun o'z
korxonamiz eng zo'r emas? Yetakchi bulish uchun korxonada nimani uzgartirish va
nimani saklab qolish kerak? Eng yaxshi bulish uchun qanday strategiyani qullash
kerak?
15
Shunday kilib, benchmarking taxlilining moxiyati shuni kursatadiki, uni marketing
tadqiqotlari yunalishlaridan biri deb qarash kerak. Benchmarkingni amaliy jixatdan
qo'llash turtta harakatlar ketma-ketligini talab etadi.
Benchmarkingni amalga oshirishda taxlilning uchta asosiy turi qo'llaniladi:
• Ustunlikning ichki taxlili - tashkilot ichida solishtirish, masalan bo'limlar, qismlar
yoki tovar guruxlari bo'yicha;
• Ustunlikning tashqi tahlili - turli soxalarda faoliyatning o'xshash turlarini
solishtirish, masalan turli bozorlarda ishlovchi raqobatchilar yoki hamkasblar;
• Ustunlikning funksional tahlili - turli tarmoqlar tashkilotlariga xos jarayonlar
yoki funksiyalarni solishtirish.
Asosiy g'oya shundaki, uchragan yaxshi natijaviy xolatlarni, uslublarni topishdir.
Ustunlik taxlili quyidagi qoidalarga majburiy ravishda amal qilishni talab kiladi:
• Tashkilot raxbarlarining ustunlik tahlili g'oyasiga qiziquvchanligi;
• Loyixa maqsadlari va zarurati xaqida ishchilarni xabardorligi ;
• Ishchi dasturning oddiy, qadamma-qadam va tushunarli tartibda tuzilishi;
• Loyixa jarayonining batafsil hujjatlashtirib borilishi.](/data/documents/f599032e-4e21-49c0-ba40-7c9424f435af/page_15.png)
![Raqobat kurashida g'alaba qozonish uchun o'z tarmog'idagi sharoitlar va o'yin
qoidalarini bilish bilan birga, aniq bir tarmoq yoki yetakchi korxona bo'lishidan
qat'iy nazar yutuqning umumiy omillarini tushinish muhimdir. Bu shunday
omillarki, asosiy faoliyatning natijaviy xolatini mo'ljalga ola bilish, harajatlarni
e'tibordan chetda qoldirmaslik, tovar yetkazib beruvchilar bilan aloqalar, sifat va
mahsuldorlikni oshirish, zamonaviy texnologiyalarni qo'llash kabilardir.
Benchmarking jarayonini oltita bosqichga ajratib qarash mumkin:
Ustunlikni taxlil qilish ob'yektini aniklash. Bunda ishlab chikarish taxlili
yordamida o'rganish mumkin bo'lgan yordam ko'rsatilayotgan korxonalarning
16
ob'yektlarini aniqlash tushuniladi. Bunda tashkilotni butunlay yoki tarmoqlar
bo'yicha tanqidiy taxlil qilish imkoniyatlari to'g'ilib, ustunlik taxlilining ichki yoki
tashqi jixatdan, haridorning qabul qilish poziyasi nuqtai nazarlaridan o'rganish
aniqlab olinadi. Undan tashkari, bu qurol tovarlarni tahlil qilishda, sotish
xajmining nazorat kursatkichlari, mijozlar talablariga yo'naltirish kabilarda
qo'llanilishi mumkin. Umuman olganda, yordam ko'rsatilayotgan korxona talablari
va iste'molchilarning ehtiyojlarini hisobga olmaganda, bu usulni qo'llashda hech
qanday cheklovlar bo'lmaydi.
2. Ustunlikni taxlil qilishda hamkorlarni tanlash. Tanlanadigan hamkor -
tashkilotlar nafakat o'z-o'zicha yetakchilar qatorida bo'lishi, balki shaxsiy
kompaniya bilan yuqori darajada solishtiruvga loyiq bo'lishi kerak. Bu jarayon
quyidagi qadamlarni o'z ichga oladi:
• Axborotning aniq manbalardan tezlikda va doimiy olish imkoniyati, shuningdek
ishonchli ma'lumotlarni yig'ish;
• Yig'ilgan malumotlarni atroflicha tasniflash, tartibga keltirish;
• Eng yaxshi namunalarni tanlash.](/data/documents/f599032e-4e21-49c0-ba40-7c9424f435af/page_16.png)
![3. Ma'lumotlarni yig'ish nafaqat sifat yoki miqdor ko'rsatgichlari balki, mehnat
mazmunini, yukori hosildorlikni anglatuvchi jarayon yoki omillarni urganish va
tasniflashni ham nazarda tutadi. Bu bosqich quyidagi vazifalarni o'z ichiga oladi:
• Aniqlashtirish va tushuntirish xususiyatiga ega bo'lgan so'rov qog'ozlarini tahlil
etish konsepsiyasini ishlab chiqish;
• Yordam ko'rsatilayotgan tashkilot xaqidagi ma'lumotlarni yig'ish (kuchli va zaif
tomonlar);
• Ustunlikni tahlil qilishda hamkorlar haqidagi dalillarni yig'ish;
• Qo'shimcha manbalardan foydalanish;
• Axborotlarni hujjatlashtirib borish;
17
2.2. Innovatsion Benchmarkingni boshqarish
Innovatsion benchmarking boshqarish, innovatsiya faoliyatini amalga oshirishda
eng yaxshi amaliyotlarni aniqlab oladigan va ularni o'zlashtirishga harakat
qiladigan bir qator usullardan biridir. Bu usul, kompaniyalar uchun innovatsiya
jarayonini tahlil qilish, yuqori natijalarni olish va mustahkamlashda yordam beradi
Qo'lga kiritilgan ma'lumotlarni raxbariyat(byurtmachi) tomonidan tan olinishi va
qo'llab qo'vvatlanishi uchun tadqiq etish.Axborot taxlili ustunlikni taxlil qilish
jarayonida ishtirok etuvchilarda ijodiy va analitik qobiliyatning mavjudligini
nazarda tutadi. Tahlil qilish o'xshashlik va farqni tan olishgina emas, balki
solishtirishni murakkablashtirib yuborishi mumkin bo'lgan ta'sirlarni ko'rsatish,
o'zaro aloqalarni tushunish hamdir. Bu yerda quyidagi ishlar bajariladi:
Olingan ma'lumotlarni tartibga solish va solishtirish;
Axborot materiallarining sifatini nazorat qilish;
Ma'lumot olishda chalg'ituvchi ta'sirli omillarni kuzatish;](/data/documents/f599032e-4e21-49c0-ba40-7c9424f435af/page_17.png)
![Samarali usullar bilan solishtirish asosida ishdagi kamchiliklarni ko'rsatish;
Kamchiliklarning mavjudligini tushuntiruvchi sabablarni aniqlash;
Shaxsiy resurslar hisobidan tovar ishlab chiqarish va iste'molchiga yetkazish
oralig'ida ba'zi qism yoki jarayonlarni tanlashga imkon beruvchi taxlilni o'tkazish.
("Tayyorlash yoki harid" taxlili).
Olingan malumotlarni hayotga tadbik etish. Tadbiq etiladigan uslub nafaqat ishlab
chiqarishni yaxshilashi, balki tashkilotning kelajakdagi taraqqiyoti, kutilmagan
muammolardan bexatar o'tishini ta'minlashi kerak. Bu uslublar yuqori cho'qqidagi
korxonalardan ko'chirilgan uslub bo'lmasdan korxonaning innovatsion taraqqiyotini
ta'minlaydi.Mavjud imkoniyatlarni aniq tadbirlar yordamida amalga oshirish kerak.
Bunda olingan ma'lumotlar oddiy rejalashtirish bilan amalga oshadimi, yo'qmi?
yoki alohida yondoshuv kerakligini aniqlash zarur. Bunday maksadlarga
yunaltirilgan yangiliklar: ustunlik taxlili okibatlarini ko'rib chiqish; manfaatdor
shaxslarga 18
natijalar xaqidagi hisobotni berish; yaxshilanish imkoniyatini kursatish;
korxonaning doimiy ish rejasi bilan muvofiqlik; rejaga zaruriy o'zgarishlarni
kiritish bo'yicha qayta ishlov berish; rejani xayotga tadbik kilish; ustunlik taxlilini
uzluksiz jarayon sifatida qabul qilish; kelajakda innovatsion rivojlanish uchun
natijalardan foydalanishni anglatadi.
Tahlil natijalarini joriy qilish jarayonini nazorat qilish ikki bosqichda sodir
bo'ladi: birinchidan, korxona faoliyati natijalari urnatilgan baholash
ko'rsatgichlarining rivojlanishida kuzatib borilishi kerak; ikkinchidan, oraliq
maqsadlarning bajarilishi hamda resurs va muddatlar bo'yicha rejalarning amalga
oshirilishi tekshirilishi kerak. Uslub va jarayonlar doimiy o'zgarishlarni talab etadi.
Eng yaxshi yutuq hisoblangan uslub, tez orada standart ko'rsatgichdan pastga
tushib ketishi mumkin. Shuning uchun ko'rsatgichlar eng yaxshi aylanishi kerak.
Ustunlik taxlili joriy kilingach, harajatlar ancha pasayadi, chunki:Solishtiriladigan
yetakchi tashkilotlar bilan doimiy tajriba almashish yo'lga qo'yiladi. Bunda
bozorda yangi samarali faoliyat qo'rsatayotgan tashkilotlar paydo bo'lishini](/data/documents/f599032e-4e21-49c0-ba40-7c9424f435af/page_18.png)
![e'tibordan chetda qoldirmaslik kerak.Muxim axborot manbalarining aniqligi,
ma'lumotlar bazasining shakllanganligi va ularning to'ldirib borish. Axborotlardan
optimal foydalanish, ma'lumotlarni tizimli ravishda hujjatlashtirish va
aniqlashtirishni talab etadi. Shunday qilib, benchmarkingni strategik
yo'naltirilgan marketing tadqiqotlarining muxim qismlaridan biri deb karash
mumkin. Benchmarkingli yondashuv marketingda yechimlarni kabul kilish
jarayonining uzgarishiga olib keladi. Odatda firmaning an'anaviy marketing
yechimlari, marketing strategiyasi, marketing tadqiqotlari va marketing kompleksi
munosabatlarida menejerlar va marketologlarning ichki sezgisi asosida qabul
qilingan. Bugungi zamonaviy sharoitda firmaning raqobatbardoshligi va
barqarorligini ta'minlashda bunday yondoshuv yetarli emas
19
XULOSA
Innovatsion benchmarking boshqarish, innovatsiya faoliyatini amalga oshirishda
eng yaxshi amaliyotlarni aniqlab oladigan va ularni o'zlashtirishga harakat
qiladigan bir qator usullardan biridir. Bu usul, kompaniyalar uchun innovatsiya
jarayonini tahlil qilish, yuqori natijalarni olish va mustahkamlashda yordam
beradi.Innovatsion benchmarking boshqa kompaniyalar, sohasida rivojlangan
mamlakatlardagi yoki sohasidagi eng yaxshi amaliyotlarga e'tibor beradi. Bu bilan
birga, kompaniya o'z innovatsiya faoliyatini yanada rivojlantirish uchun kerakli
o'zgarishlarni identifikatsiya qila oladi.Bu usulning asosiy bosqichi analiz va
taqrizdan iborat bo'ladi. Analiz jarayonida, innovatsiyaga oid ma'lumotlar to'plami
to'plangan va kompaniya faoliyati bilan solishtiriladi. Taqriz jarayonida esa, eng
yaxshi amaliyotlar aniqlanadi va ularni nima qilganligiga e'tibor beriladi.
Bunday benchmarking ishlab chiqarish jarayoni shu paytda kompaniyadan
kompaniyaga farqli olib borila olmaydi. Boshqa kompaniyalar bilan hamkorlik](/data/documents/f599032e-4e21-49c0-ba40-7c9424f435af/page_19.png)
![qilib, ularning innovatsiya faoliyati haqida ma'lumotlar almashish va ularning
amaliyotlarini o'rganish imkonini beradi. Bunday hamkorliklar orqali kompaniya
o'z innovatsiya faoliyatini yanada rivojlantirishi mumkin.Innovatsion
benchmarking, kompaniyalar uchun qulay bo'lishi mumkin, chunki bu usul bilan
ular xalqaro bozorni tahlil qilish va eng yaxshi amaliyotlarni o'rganish imkoniga
ega bo'ladi. Bu esa kompaniyalar uchun yangiliklarni osonroq identifikatsiya
qilish, rivojlantirish va tartibga solishda yordam beradi.Innovatsion benchmarking
boshqarish tufayli kompaniyalar innovatsiya jarayonidagi muammolarni aniqlab
olishi va ularni bartaraf etish uchun kerakli takliflarni berishi mumkin. Bu usul
orqali kompaniyalar yanada samaraliroq, ishlab chiqaruvchiroq va xalqaro bozorda
iste'mol qilinadigan mahsulotlar ishlab chiqarish imkoniga ega bo'ladi.Innovatsion
benchmarking boshqarish innovatsiya faoliyatini o'rganish va uning natijalarini
baholash uchun amalga oshiriladigan usuldir. Bu usul bir kompaniyani yoki
tashkilotni innovatsion ularga qarab tasniflashni o'z ichiga oladi. Innovatsion
benchmarking boshqarishning 20
FOYDALANGAN ADABIYOTLAR
Ермасов Н.Б., Ермасов С.Б. ―Инновnион менежмент : Учебник. – М.:‖
Высшее образование, 2007. .Innovation Management Third Edition Joe Tidd
Science and Technology Policy Research (SPRU), University of SussexJohn
Bessant School of Management, Cranfield UniversityKeith Pavitt 2014-
P.110. .Аксенова М.А. ―Инновnионный менеджмент .Воронеж-2015.
‖
Мальцева, С. В.Инновnионный менеджмент : учебник для tадемического
бtалавриата / под ред. С. В. Мальцевой. - М. : Издательство Юрайт,
2014. .David J. Teece ―Firm organization, industrial structure, and technological
innovation 2010 . 82.Strategies for advancing organizational innovation Charles
‖
R. B. Stowe Lander University Doug Grider Lander University. Journal of
Management and Marketing Research Volume 15 - April, 2014](/data/documents/f599032e-4e21-49c0-ba40-7c9424f435af/page_20.png)
![Yo‘ldoshev N.Q. va boshqalar. ―Innovatsion menejment . Darslik. T:.TDIU,‖
2012. .Akbarxodjaev Z.Z. ―Innovatsion menejment . O‘quv-uslubiy majmua.-
‖
T:.TDIU, 2012 .](/data/documents/f599032e-4e21-49c0-ba40-7c9424f435af/page_21.png)
“Tashkilotlarning innovatsion faoliyatini boshqarishda benchmarking” MUNDARIJA T|r Nazorat ishining qismlari nomi bet 1 KIRISH………………………………………… 3 2 Asosiy qism: 2.1 I BOB. INNOVATSIYON TASHKILOTLAR FAOLIYATI 1.1. Innovatsion Tashkilotlar ……………......… 4 1.2. Innovatsiyon Tashkilotlarning boshqarish … 8 2.2. II BOB INNOVATSION TASHKILOTDA BENCHMARKINGNI BOSHQARISH 2.1. Innovatsion Benchmarking haqida malumot….. 12 2.2. Innovatsion Benchmarkingni boshqarish……. 18 3. XULOSA…………………………………… . 21 4. FOYDALANGAN ADABIYOTLAR……….. . 22
Mavzu: Tashkilotlarning innovatsion faoliyatini boshqarishda benchmarking Kirish Tashkilotning innovatsion faoliyatiga kirishi, yangiliklarni qabul qilib, ularni rivojlantirish va amalga oshirish uchun rahbarlik va ishbilarmonlik talablari bilan bog liq bo lishi kerak. Buning natijasida, tashkilot yanada rivojlanishi vaʻ ʻ tanlovlardan oldin borib turgan bozorida o z manfaatini saqlashiga imkon ʻ beradi.Innovatsion faoliyat, Tashkilotun innovatsion faoliyatiga kirish uchun quyidagi yo'llar izlanishi tavsiya qilinadi Tashkilotning innovatsion faoliyatiga kirish, uzluksiz rivojlanuvchi jarayonni boshlash uchun zarur bo'lgan bir qadamdir. Bu jarayonda tashkilot innovatsiyalar bilan bog'liq muammolarni hal qilishi, yangiliklarni qabul qilishi va ularni amalga oshirish uchun ma'lumot yig'ish kerak.innovatsion faoliyatga tashkilotning kirishi, yangi g oyalar va ideyalar ʻ yaratish, ularni o zlashtirish va amalga oshirish uchun tashkilotning ʻ qiyinchiliklarini aniqlashdan iborat. Bu, tashkilotning faoliyatida yangiliklarni qabul qilish, ularni rivojlantirish va innovatsion mahsulotlar yaratishga umidlar bilan bog liq bo ladi. ʻ ʻ Tashkilotning innovatsion faoliyatiga kirish uchun quyidagi yo llardan ʻ foydalanishingiz mumkin: Bu tavsiyalarni amalga oshirish tashkilotning innovatsion faoliyatiga muvaffaqiyat kiritish uchun muhimdir. Innovatsiya yaratuvchilikni ta'minlash va rivojlantirish uchun majburiy bo'lgan jarayonlarni o'z ichiga oladi va tashkilotning yanada rivojlanishi uchun imkoniyatlarni yaratadi.
3 I BOB. INNOVATSIYON TASHKILOTLAR FAOLIYATI 1.1. Innovatsion Tashkilotlar. Innovatsion tashkilot — bu tashkilotdagi yangilik, u ish samaradorligini oshirishni ta minlaydi.Tashkilotning innovatsion strategiyasiʼ — tashkilotning yetakchi strategiyasi, bu uning rivojlanish bazasi hisoblanadi.Qiyinliklarni aniqlash . Tashkilotning muammolarini aniqlayish va ularni innovatsion yechimlar orqali hal qilish imkoniyatini o rganish uchun tahlil va baholash jarayonlari amalga ʻ oshirishingiz kerak. Innovatsion jamoa yaratish, Innovatsiyalar jamlanmasini hamda erkin fikr bildiruvchi jamoani rivojlantirib, yangi ideyalarni generatsiya qilishi va ularga ehtiyojchiliklarga javob beruvchi xususiyatlar bilan harakat etishi kerak.Innovatsion strategiya belgilash. Tashkilotning innovatsion faoliyatida yo nalishlari belgilab chiqishingiz kerak. Buning uchun tahliliy ma lumotlardan ʻ ʼ foydalanib, innovatsion strategiyani tuzishingiz kerak.Innovatsion mahsulotlar yaratish. Tashkilotning innovatsion faoliyatida muvaffaqiyatga erishish uchun, yangi mahsulot va xizmatlarni yaratishga e'tibor berishingiz kerak. Bu, iste'molchilarning talablari va tashkilotning bozoridagi talablar asosida amalga oshirilishi kerak. Tashkilotning innovatsion faoliyatiga kirish uchun bir nechta yo'llar mavjuddir: 1. Innovatsion strategiyani belgilash: Tashkilotning innovatsiyalar bilan bog'liq maqsadlarini belgilab, ularga erishish yo'llarini aniqlash kerak. Bu strategiya, tashkilotning innovatsion faoliyatining yutuqlarini va o'rnatilgan resurslarni nazorat qilishi uchun kerakli bo'ladi. 2. Innovatsion jamoani shakllantirish: Innovatsion jamoa, tashkilotda yangiliklarni qabul qilish va ularga amalga oshirish uchun mahsulot yaratuvchi kuchni oshiradi. Tashkilotning bu jamoa bilan muloqotda bo'lishi, yangiliklarni qo'llab-quvvatlash va ularga investitsiyalar kiritish imkonini beradi.3.
Innovatsiyalar uchun resurslar ta'minlash: Tashkilotning innovatsion faoliyati uchun kerakli 4 resurslar (moliyaviy, odamlar, texnologiyalar) ta'minlanishi zarur. Bu resurslarni ta'minlash uchun tashkilot moliyaviy manbalarini oshirishi, talabalarni va mutaxassislikni rivojlantirishi va innovativ texnologiyalardan foydalanishi mumkin. 4. Innovatsiya texnikasini ishlab chiqish: Innovatsion faoliyatning asosiy qismi innovatsiya texnikasini ishlab chiqishdir. Tashkilotlar, innovativ mahsulotlarni yaratishda yangiliklar va texnologiyalardan foydalanishi kerak. Bu uchun tashkilotning rivojlanishi va ishbilarmonlik muhitini o'zgartirishga tayyorgarlik ko'rinishida yangiliklarni qabul qilishi kerak. 5. Innovatsion g'oya solishtirish: Tashkilotning ichki jamoasiga innovatsiyalar, o'zgartirishlar va g'oyalarning muhimligini tushuntirib berish zarur. Bunda tashkilot rahbariyati, innovatsion ideyalarni, mahsulotlarni va xizmatlarni takomillashtiruvchi strategiyalarni o'rnatishni ta'minlash uchun ichki kommunikatsiya vositalaridan foydalanishi kerak. 6. Innovatsion partnyorliklarga kirish: Tashkilot, boshqa tashkilotlar bilan hamkorlik qilishi va innovatsiya yo'llarida birgalikda ishlash imkoniyatini izlaydi. Innovatsion partnyorliklar, yangiliklarga moliyaviy investitsiyalar kiritishda va rivojlanayotgan bozorda o'z manzilini egallashda yordam beradi. 7. Innovatsionni baholash va monitoring: Tashkilotning innovatsion faoliyati va mahsulotlarining baholash va monitoringi, o'z foydalanuvchilariga qo'shimcha qiymat yaratishga yordam beradi. Bu tashkilotning innovatsion faoliyatini takomillashtirish va yangiliklarni yanada rivojlantirish imkonini beradi. 5. Innovatsion hamkorlikni rivojlantirish: Tashkilotning innovatsion faoliyatiga kirishi uchun tashkilotning hamkorlar bilan ishbilarmonlikni rivojlantirish juda muhimdir. Bunda, qo shimcha resurslardan foydalanib, birgalikda yangi ideyalarniʻ amalga oshirish imkoniyatini oshirishingiz mumkin.
8. Innovatsiya boshqaruvini rivojlantirish: Tashkilotning innovatsion faoliyatiga 5 kirishi uchun boshqaruv tizimini yangilash va uning o zlashtirilishi lozim. Buʻ tufayli, yagona insonlar yoki guruhlar orqali innovatsiya jarayonini nazorat qilish va boshqaruv qilishingiz mumkin. 9. Xavfsizlikni ta minlash: Innovatsion faoliyatda xavfsizlik ʼ muammolari va ko p yillik yo nalishlarni tahlil qilish va ularga ehtiyojchiliklarga ʻ ʻ javob berish juda muhimdir. Bu tufayli, innovatsion faoliyatga kirish uchun xavfsizlikni ta minlash vositalarini o rganishingiz kerak. ʼ ʻ 10. Innovatsiya kulturasini o'rnatish: Tashkilotda innovatsiya kulturasini o'rnatish uchun, ichki kommunikatsiyani mustahkamlash, ish birliklari va takliflar uchun muvaffaqiyatni ta'minlash uchun hamkorlikni rag'batlantirish kerak. Buning uchun tashkilotning ustida innovatsiya qilishni rag'batlantiruvchi misyon va maqsadlar taqdim etish muhimdir. 11. Yaratuvchi jamoani yaratish: Innovatsiyalar jamiyati yaratish tashkilotda fikrlar, ideyalar va talabalar to'plamini oshiradi. Bunda, yangi ideyalarni qo'llab-quvvatlash, ish birliklarini mustahkamlash va takliflar yo'li bilan ishlamoq muhim bo'ladi. 12. Rivojlantirilgan innovatsiya jarayonlari: Tashkilotning innovatsion faoliyatiga kirishda rivojlantirilgan innovatsiya jarayonlaridan foydalanish muhimdir. Bu jarayonlar, yangi fikrlarni to'plash, taqdim etish va boshqarishning qulay usullarini o'z ichiga oladi. 13. Xodimlarni qo'llab-quvvatlash: Tashkilotning innovatsion faoliyatida xodimlarga hamkorlik berish muhimdir. Bu, xodimlarning fikrlarini qo'llab-quvvatlash, ularning o'zlashtirilgan fikrlarini taklif etishga rag'batlantirish va ularni innovatsiya faoliyatiga kirishga yordam berishni o'z ichiga oladi. 14. Innovatsiyalar uchun resurslarni ajratish: Innovatsiyalar uchun resurslarni ajratish tashkilotning innovatsion faoliyatiga kirishi uchun muhimdir. Bu resurslar moliyaviy resurslar (budjet), inson-resurslar (xodimlar) va asbob-resurslaridan (tezkor bajariladigan texnologiyalar) iborat