logo

Ernest Hemingueyning Chol va dengiz asari haqida

Загружено в:

08.08.2023

Скачано:

0

Размер:

26.9697265625 KB
Ernest Hemingueyning "Chol va dengiz" asari haqida
Reja:
1. Ernest Xemingueyning "Chol va dengiz" asari haqida.
2. "Chol va dengiz" asarining syujeti.
3. Asardan keltirilgan ba'zi iqtiboslar.
4. Xulosa.
  Nafaqat   Amerika   adabiyoti,   balki   dunyo   adabiyotida   o'z   so'zini   ayta   olgan
Ernest   Heminguey   badiiy   so'z   san'atida   o'z   o'rniga   ega   va   o'z   «Chol   va   dengiz»
asarini   yozganida   51   yoshda   edi.   Gipertoniya   va   ateroskleroz   kasalligi   adib
sog'lig'iga xavf solsa-da, u oddiy obrazlar va oddiy jarayon tasviri orqali kelajakka
umid   tuyg'ularini   aks   ettira   oldi.   Quyma   so'z   oqimi,   hech   qanday   g'alizliklarsiz,
tahrir   talab   qilmas   asar   ikki   oy   ichida   yakuniga   yetdi.   Obrazlar   sodda,   shu   bilan
birga, o'z zimmasiga hayotiy haqiqat va tuyg'ularni yuklab olgan.
              Hayot   shunday   jarayonki,   baxt   o'rnini   baxtsizlik,   omad   o'rnini   mag'lubiyat
sanoqli   soniyalarda   egallashi   mumkin.   Ammo   insonni   hayotda   ishonch   ushlab
turadi. Inson o'zligini anglabdiki, o'z oldiga maqsad qo'yadi va o'z kuchiga ishonib
ish ko'radi. G'ayrati so'nmas, charchoq nima ekanligini bilmas vaqtlarda hammasi
oson   tuyuladi.   Ammo   keksalik   chog'larida   kishi   o'zi   va   o'zgalar   bosib   o'tgan   yo'l
tajribasiga ko'proq suyanadi. Shuning bo'lgan ishonchi boshlaydi. barobarida o'ziga
bo'lgan ishonchi bir qadar sustlasha boshlaydi.
«Chol va dengiz» asarida aynan o'sha inson o'z hayotida yo'qotib qo'yishdan
qo'rqadigan   tuyg'ular   -   UMID   va   ISHONCH   haqida   so'z   boradi.   Qissani   atoqli
olim   va   tarjimon   Ibrohim   G'afurov   o'zbekchalashtirgan.   Ernest   Heminguey
mashhur   “Chol   va   dengiz”   asarini   1952-yilda   Bagama   orollarida   51   yoshida
yozgan edi. Kasallik yozuvchi hayotiga xavf solib turganda ham ushbu asari orqali
betakror   obrazlarni   yaratdi.   Asar   ikki   oy   ichida   davomida   tugallangan   edi.
Qahramonlar   oddiy   obrazlar   orqali   tasvirlangan   bo‘lsa   ham,   zamirida   hayot
haqiqatining chizgilar bor.
Demak,   asar   Xemingueyning   umri   oxirda   yozilgan   mashhur   asari.   Unda
kubalik  baliqchi,   keksa   Santyagoning   hayoti   haqida   hikoya   qilinadi.   Shuni   aytish
kerakki,   “Chol   va   dengiz”   asarida,   avvalo,   inson   hamisha   suyanadigan   ishonch
tuyg‘usi   va   albatta,   umid   haqida   so‘z   boradi.   Asar   bosh   qahramonida   ham
tajribasiga   suyanib   yashayotgan,   ishonchini   yo‘qotib   qo‘ymaslikka   harakat qilayotgan obrazni ko‘rishimiz mumkin. Asar kitob ko‘rinishida 1952-yil sentabrda
50   ming   nusxada   nashrdan   chiqdi.   1953-yil   may   oyida   Xeminguey   Pulitser
mukofotiga,   1954-yilda   esa   adabiyot   bo‘yicha   Nobel   mukofotiga   sazovor   bo‘ldi.
Shunday qilib roman yozuvchini dunyoga tanitdi.
Santyago   ismli   chol   Kubadagi   kichik   baliqchi   qishlog‘ida   yashaydi.   Va
baliqchilik bilan shug‘ullanardi. U 84 kundan buyon dengizda qolib ketgan, ammo
biror o‘ljaga ega bo‘lmagandi. Manolin – chol bilan birga baliq ovlagan bola. Ota-
onasi cholni omadsiz sanagani uchun unga boshqa qayiqqa chiqishni buyurgan edi.
Ammo bola Santyagoni juda yaxshi ko‘rardi.
Xullas,   bu   gal   chol   omadiga   ishonib   dengizga   yo‘l   oladi.   Dastlab,
qahramonimiz     kichkina   tunets   balig‘ini   ushlaydi.   So‘ng   esa   juda   katta   baliq
qarmoqqa   ilinadi.   Ulkan   baliq   qayiqni   uzoqqa   tortib   keta   boshlaydi.   Chol   uning
yonida Manolin yo‘qligidan xafa bo‘ladi, bunday paytlarda bolaning yordami juda
asqotardi. Shunday qilib, chol baliq bilan uzoq  “jang” qiladi. Umid va ishonch uni
bir   zumga   bo‘lsa-da   tark   etmaydi.   Santyagoga   tashqi   muvaffaqiyat   yetishmasa
ham, uning ishonch va umidi uni oldinga boshlayveradi.
Asarda   adib   inson   va   tabiat   o‘rtasidagi   bog‘liqlikni,   insoniyatning   hamisha
kurashuvchanligini   ham   tasvirlaydi.   Qissa   uning   ana   shu   jihatlari   yorqin   ko‘zga
tashlanadigan   asarlaridan.   Shunday   kurash   oldida   borayotgan   o‘quvchi   beixtiyor
asardagi   muvaffaqiyatsizlikdan   og‘rinmaydi,   balki   insonning   oldinga   bo‘lgan
ishonchi   uni   ruhlantirib   boraveradi.   Chol   Manolinga   baliq   ovlashni   o'rgatgan   va
bola   Santyagoni   yaxshi   ko'radi,   unga   yordam   berishni   xohlaydi.   U   xo'rak   uchun
sardina   sotib   oladi,   cholning   kulbasiga   ovqat   olib   keladi.   Chol   azaldan
qashshoqlikka   ko'nikkan.   Ular   bola   bilan   baliq   ovi   hamda   taniqli   o'yinchilari
haqida suhbatlashishadi. Kechasi chol yoshligidagi Afrikani va "qirg'oqqa chiqqan
sherlarni" tushlarida ko'radi. Ertasi   kuni   ertalab   chol   baliq   oviga   boradi.   Bola   unga   yelkanni   ko'tarishda,
qayiqni   tayyorlashda   yordam   beradi.   Cholning   aytishicha,   bu   safar   u   omadga
ishonadi.   Baliq   ovlovchi   kemalar   birin-ketin   qirg'oqdan   suzib,   dengiz   tomon   yo'l
oladi. Chol dengizni yaxshi ko'radi, uni ayol kishini eslagan kabi entikib o'ylaydi.
Ilmoqqa   xo'rakni   ilgandan   so'ng   Santyago   qushlar   va   baliqlar   bilan   xayolan
muloqot qilib, asta-  sekin suzadi. Yolg'izlikka o'rganib qolgan chol  o'zi  bilan o'zi
gaplashadi.   Oldin   o'zi   yolg'iz   qolganida   u   kuylardi,   u   ba'zan   hatto   tunda,   katta
yelkanli  qayiqlarda suzganda  yoki  toshbaqalarni  ov qilganda ham  qo'shiq  aytgan.
Chol   okeanning   turli   jonzotlarini   biladi   va   ularga   juda   yumshoq   munosabatda
bo'ladi.
Avvaliga   Santyago   kichkina   tunets   balig'ini   ushlaydi.   U   tunetslar   suruvi
atrofida  uning xo'raklarini  yaxshi  ko'ruvchi   katta baliq  bor   deb umid  qiladi. Ko'p
o'tmay chol qarmoq o'rnini bosadigan yashil  novdaning yengil silkinishini sezadi.
Qarmoq   ipi   pastga   tortila   boshlaydi   va   chol   qo'lga   tushgan   juda   katta   baliqning
vaznini his qiladi. Chol qalin baliq ovlash ipini tortib olishga harakat qiladi, ammo
u   muvaffaqiyatga   erishmaydi   katta   va   kuchli   baliq   u   bilan   birga   yengil   qayiqni
tortib ketadi. Chol uning yonida bola yo'qligidan afsuslanadi Santyago baliq bilan
olishayotganida   Manolin   boshqa   qarmoqlardan   o'lja   olib   turishi   mumkin   edi.
Oradan   taxminan   to'rt   soat   o'tadi.   Oqshom   yaqinlashmoqda.   Cholning   qo'llari
tilinib   ketgan,   baliq   ovlash   ipini   orqasiga   tashlaydi   va   uning   ostiga   qop   qo'yadi.
Endi   Santyago   qayiq   tomon   suyanib,   biroz   dam   olishi   mumkin.   Qarilikda   odam
yolg'iz qolishi mumkin emas... Ammo, bu muqarrar.
Tun. Baliq qayiqni qirg'oqdan uzoqroqqa tortadi. Chol charchagan, lekin baliq
haqidagi o'ylar uni bir lahza tark etmaydi. Ba'zan u unga achinadi - katta, kuchli va
keksa baliq, chol yashashi uchun o'lishi kerak. Santyago baliq bilan gaplashmoqda:
"Men o'lgunimcha sendan ajralmayman". Cholning   kuchi   tugayapti,   baliq   esa   charchamaydi.   Santyago   tongda   tunets
yeydi - uning boshqa  ovqati  yo'q. Chol  baliq suv yuzasida  paydo bo'lishiga umid
qiladi   va   keyin   uni   nayza   bilan   o'ldirishi   mumkin.   Nihoyat,   suv   yuzasida   baliq
paydo bo'ladi. U Quyoshda tovlanadi, boshi va orqasi to'q binafsha rang, burnining
o'rniga esa  - qilich, xuddi beysbol  bitasi  kabi  uzun. U qayiqdan ikki fut uzunroq.
Sirtda paydo bo'lgan baliq yana chuqurlikka kirib, qayiqni tortib ketadi va chol uni
ushlab turish uchun kuch to'playdi. Xudoga ishonmasa-da, duo o'qiydi.
Yana bir kun o'tadi. O'zini chalg'itish uchun, chol beysbol o'yinlarini eslaydi.
U   Kasablankadagi   qovoqxonada   bir   vaqtlar   portning   eng   kuchli   odami   bo lganʻ
qora tanli odam bilan qanday qilib kuch sinashganini, ular kun bo'yi stolda qanday
qilib   qo'llarini   tushirmasdan   o'tirganlarini   va   oxir-oqibat   qanday   qilib   g'alaba
qozonganini   eslaydi.   U   bunday   janglarda   bir   necha   marotaba   qatnashgan,   g'alaba
qozongan, ammo keyin baliq ovlash uchun o'ng qo'l kerak deb qaror qilib, bu ishni
tashlab yuborgan.
Baliq   bilan   jang   davom   etmoqda.   Santyago   o'ng   qo'li   bilan   qarmoq   ipini
ushlab   turadi.   Kichik   qarmoqqa   makrel   balig'i   ilinadi.   Chol   u   bilan   kuchini
mustahkamlaydi,   garchi   bu   baliq   mutlaqo   mazasiz   bo'lsa   ham.   U   ovqatlanadigan
hech   narsaga   ega   bo'lmagan   katta   baliq   uchun   achinadi,   ammo   uni   o'ldirishga
bo'lgan qat'iylik pasaymaydi.
Tunda   baliq   suv   yuzasiga   chiqadi   va   aylana   suza   boshlaydi.   Bu   baliq
charchaganining belgisidir. Chol baliq ovini tugatish uchun nayza tayyorlamoqda.
Keksa   Santyagoning   charchoqdan   fikrlari   chalkashib   ketadi   va   uning   ko'zlarida
qora dog'lar raqsga tusha boyshlaydi.
Chol   qolgan   bor   kuchini   to'playdi   va   baliqning   biqiniga   nayza   sanchadi.
Keyin baliq  hayotga  qaytadi, garchi   allaqachon  o'limni  bo'yniga  olgan  bo'lsa-  da,
go'zalligi   bilan   maqtangandek   suv   sathidan   ko'tariladi.   Ko'ngil   aynish   va
kuchsizlikni yengib, chol baliqni qayiqning yon tomoniga bog'lab, qirg'oqqa tomon buriladi. Qon hidiga suzib kelgan birinchi akula paydo bo'lgunicha oradan bir soat
o'tadi. U qayiqqa yaqinlashadi va baliqni tishlari bilan yirtishni boshladi. Chol uni
bosh suyagidagi eng himoyasiz joyiga nayza bilan uradi. U nayza, arqon va ulkan
baliq parchalarini sudrab, suv tubiga sho'ng'ib ketadi.
Santyago   yana   ikkita   akulani   eshkakka   bog'lab   qo'yilgan   pichoq   bilan
o'ldiradi. Akulalar baliqning kamida chorak qismini olib ketadi. To'rtinchi akulada
pichoq sinadi va chol kuchli to'qmoqni qo'liga oladi. U qayiqqa akulaning har bir
hujumi   bir   parcha   uzib   olingan   go'shtni   anglatishini   va   endi   baliq   qoni   dengizda
magistral kabi keng iz qoldirganligi dunyodagi barcha akulalarni chorlashini biladi.
Keyingi   akulalar   guruhi   quyosh   botishidan   oldin   kemaga   hujum   qiladi.   Chol
ularning   boshlariga   to'qmoq   bilan   urib,   haydab   yuboradi,   lekin   tunda   ular   qaytib
keladi.   Santyago   avval   yirtqichlarga   qarshi   to'qmoq   bilan,   keyin   esa   rumpelning
o'tkir   parchasi   bilan   kurashadi.   Nihoyat,   akulalar   suzib   ketadi:   ular   uchun
ovqatlanishga   boshqa   hech   narsa   qolmagan   edi.   Chol   kechqurun   ko'rfazdagi
kulbasiga   kiradi.   Tutqichni   yechib,   yelkanni   bog'lab,   uyi   tomon   yuradi.   Chol   bir
zum orqasiga o'girilib, katta baliq dumini va oq suzgichini ko'radi.
Bola cholning kulbasiga keladi. Santyago uxlamoqda. Bola cholning yarador
kaftlarini ko'rib yig'laydi. U cholga qahva olib kelib, uni tinchlantiradi va bundan
buyon   ular   birga   baliq   ovlashiga   ishontiradi,   chunki   u   hali   ko'p   narsalarni
o'rganishi kerak. U cholga omad olib kelishiga ishonadi.
Ertalab   baliqchilar   bahaybat   baliq   qoldiqlaridan   hayratda   qoladi.   Boy
sayyohlar   qirg'oqqa  keladi.  Ular   baliqning ulkan  dumi  bilan  uzun oq  umurtqasini
ko'rib hayron qoladi. Ofitsiant ularga nima bo lganini aytib berishga harakat qiladi,ʻ
lekin ular hech narsani  tushunmaydi  - ular bunday hayotdan juda uzoqda edi. Bu
paytda chol uxlamoqda edi va tushida qirg'oqqa chiqayotgan sherlarni ko'rardi...
Asardan ba'zi iqtiboslar:  Itoatkorlik ruhi qachondan boshlab o‘z qalbida qo‘nim topgani ustida 
bosh qotirib o‘tirmoqlik uchun chol benihoya soddadil edi. Ammo u 
o‘zining itoatgo‘y bo‘lib qolganini va bu itoatdan u o‘z nomusi, insonlik 
qadr-qimmatini yo‘qotmaganligini bilar edi…
 Bir narsa ikki marta hech qachon qaytarilmaydi…
 — Men uchun qarilikning o‘zi qo‘ng‘iroq soat. Chollar nega juda 
barvaqt turisharkan-a? Nahotki, buni qolgan umrlaridan bir kunini 
bo‘lsa ham cho‘zish niyatida qilishsa?— Bilmadim. Faqat shuni 
bilamanki, yoshlar qattiq va ko‘p uxlashadi…
 Endi faqat bir narsa ustida bosh qotirish kerak. Gap mening nima 
uchun tug‘ilganim ustida boradi…
 Garchi adolatdan bo‘lmasa-da, — fikran davom etdi u, — men odam 
bolasining nimalarga qodir ekanligi va nimalarga dosh berib, chidashi 
mumkinligini ko‘rsatib qo‘yaman…
 Ammo inson bolasi yengilib, yengilganiga rozi bo‘lib ketaverish uchun 
yaratilmagan, — dedi u. — Odamzodni yanchib tashlash mumkin, lekin
uni yengib bo‘lmaydi…
 Umidsizlik — halokat, — deb o‘ylardi u. — Buning ustiga, fahmimcha, 
umidsizlik hatto — gunoh. Nima gunoh-u, nima gunoh emas, deb bosh 
qotirib o‘tirishning hojati yo‘q. Busiz ham dunyoda boshni qotiradigan 
narsalar to‘lib-toshib yotibdi. To‘g‘risini aytganda, men gunoh bo‘lgan 
narsalarni yaxshi tushunmayman…
Asarni   o qiy   o tirib,   inson   bolasi   o z   maqsadlariga   erishish   yo lida   ko pʻ ʻ ʻ ʻ ʻ
qiyinchiliklarga   duch   kelishi   mumkinligini,   biroq   kitob   qahramoni   Santyago
singari bunday qiyinchiliklarni kerak yerida qaysarlik bilan yengib, o z maqsadiga	
ʻ
erishish mumkinligini tushunib yetish mumkun. Demak, Ernest Xeminguey bu asarida insonning ulug vorligini,undagi erk vaʻ
matonat, o z azim-u qaroridan qaytmasligini o zgacha uslubda tasvirlab bera olgan.	
ʻ ʻ
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. "Chol va dengiz". Qissa. Toshkent. "Yosh gvardiya" nashriyoti. 1986-yil.
2. Internet materiallari.

Ernest Hemingueyning "Chol va dengiz" asari haqida Reja: 1. Ernest Xemingueyning "Chol va dengiz" asari haqida. 2. "Chol va dengiz" asarining syujeti. 3. Asardan keltirilgan ba'zi iqtiboslar. 4. Xulosa.

Nafaqat Amerika adabiyoti, balki dunyo adabiyotida o'z so'zini ayta olgan Ernest Heminguey badiiy so'z san'atida o'z o'rniga ega va o'z «Chol va dengiz» asarini yozganida 51 yoshda edi. Gipertoniya va ateroskleroz kasalligi adib sog'lig'iga xavf solsa-da, u oddiy obrazlar va oddiy jarayon tasviri orqali kelajakka umid tuyg'ularini aks ettira oldi. Quyma so'z oqimi, hech qanday g'alizliklarsiz, tahrir talab qilmas asar ikki oy ichida yakuniga yetdi. Obrazlar sodda, shu bilan birga, o'z zimmasiga hayotiy haqiqat va tuyg'ularni yuklab olgan. Hayot shunday jarayonki, baxt o'rnini baxtsizlik, omad o'rnini mag'lubiyat sanoqli soniyalarda egallashi mumkin. Ammo insonni hayotda ishonch ushlab turadi. Inson o'zligini anglabdiki, o'z oldiga maqsad qo'yadi va o'z kuchiga ishonib ish ko'radi. G'ayrati so'nmas, charchoq nima ekanligini bilmas vaqtlarda hammasi oson tuyuladi. Ammo keksalik chog'larida kishi o'zi va o'zgalar bosib o'tgan yo'l tajribasiga ko'proq suyanadi. Shuning bo'lgan ishonchi boshlaydi. barobarida o'ziga bo'lgan ishonchi bir qadar sustlasha boshlaydi. «Chol va dengiz» asarida aynan o'sha inson o'z hayotida yo'qotib qo'yishdan qo'rqadigan tuyg'ular - UMID va ISHONCH haqida so'z boradi. Qissani atoqli olim va tarjimon Ibrohim G'afurov o'zbekchalashtirgan. Ernest Heminguey mashhur “Chol va dengiz” asarini 1952-yilda Bagama orollarida 51 yoshida yozgan edi. Kasallik yozuvchi hayotiga xavf solib turganda ham ushbu asari orqali betakror obrazlarni yaratdi. Asar ikki oy ichida davomida tugallangan edi. Qahramonlar oddiy obrazlar orqali tasvirlangan bo‘lsa ham, zamirida hayot haqiqatining chizgilar bor. Demak, asar Xemingueyning umri oxirda yozilgan mashhur asari. Unda kubalik baliqchi, keksa Santyagoning hayoti haqida hikoya qilinadi. Shuni aytish kerakki, “Chol va dengiz” asarida, avvalo, inson hamisha suyanadigan ishonch tuyg‘usi va albatta, umid haqida so‘z boradi. Asar bosh qahramonida ham tajribasiga suyanib yashayotgan, ishonchini yo‘qotib qo‘ymaslikka harakat

qilayotgan obrazni ko‘rishimiz mumkin. Asar kitob ko‘rinishida 1952-yil sentabrda 50 ming nusxada nashrdan chiqdi. 1953-yil may oyida Xeminguey Pulitser mukofotiga, 1954-yilda esa adabiyot bo‘yicha Nobel mukofotiga sazovor bo‘ldi. Shunday qilib roman yozuvchini dunyoga tanitdi. Santyago ismli chol Kubadagi kichik baliqchi qishlog‘ida yashaydi. Va baliqchilik bilan shug‘ullanardi. U 84 kundan buyon dengizda qolib ketgan, ammo biror o‘ljaga ega bo‘lmagandi. Manolin – chol bilan birga baliq ovlagan bola. Ota- onasi cholni omadsiz sanagani uchun unga boshqa qayiqqa chiqishni buyurgan edi. Ammo bola Santyagoni juda yaxshi ko‘rardi. Xullas, bu gal chol omadiga ishonib dengizga yo‘l oladi. Dastlab, qahramonimiz kichkina tunets balig‘ini ushlaydi. So‘ng esa juda katta baliq qarmoqqa ilinadi. Ulkan baliq qayiqni uzoqqa tortib keta boshlaydi. Chol uning yonida Manolin yo‘qligidan xafa bo‘ladi, bunday paytlarda bolaning yordami juda asqotardi. Shunday qilib, chol baliq bilan uzoq “jang” qiladi. Umid va ishonch uni bir zumga bo‘lsa-da tark etmaydi. Santyagoga tashqi muvaffaqiyat yetishmasa ham, uning ishonch va umidi uni oldinga boshlayveradi. Asarda adib inson va tabiat o‘rtasidagi bog‘liqlikni, insoniyatning hamisha kurashuvchanligini ham tasvirlaydi. Qissa uning ana shu jihatlari yorqin ko‘zga tashlanadigan asarlaridan. Shunday kurash oldida borayotgan o‘quvchi beixtiyor asardagi muvaffaqiyatsizlikdan og‘rinmaydi, balki insonning oldinga bo‘lgan ishonchi uni ruhlantirib boraveradi. Chol Manolinga baliq ovlashni o'rgatgan va bola Santyagoni yaxshi ko'radi, unga yordam berishni xohlaydi. U xo'rak uchun sardina sotib oladi, cholning kulbasiga ovqat olib keladi. Chol azaldan qashshoqlikka ko'nikkan. Ular bola bilan baliq ovi hamda taniqli o'yinchilari haqida suhbatlashishadi. Kechasi chol yoshligidagi Afrikani va "qirg'oqqa chiqqan sherlarni" tushlarida ko'radi.

Ertasi kuni ertalab chol baliq oviga boradi. Bola unga yelkanni ko'tarishda, qayiqni tayyorlashda yordam beradi. Cholning aytishicha, bu safar u omadga ishonadi. Baliq ovlovchi kemalar birin-ketin qirg'oqdan suzib, dengiz tomon yo'l oladi. Chol dengizni yaxshi ko'radi, uni ayol kishini eslagan kabi entikib o'ylaydi. Ilmoqqa xo'rakni ilgandan so'ng Santyago qushlar va baliqlar bilan xayolan muloqot qilib, asta- sekin suzadi. Yolg'izlikka o'rganib qolgan chol o'zi bilan o'zi gaplashadi. Oldin o'zi yolg'iz qolganida u kuylardi, u ba'zan hatto tunda, katta yelkanli qayiqlarda suzganda yoki toshbaqalarni ov qilganda ham qo'shiq aytgan. Chol okeanning turli jonzotlarini biladi va ularga juda yumshoq munosabatda bo'ladi. Avvaliga Santyago kichkina tunets balig'ini ushlaydi. U tunetslar suruvi atrofida uning xo'raklarini yaxshi ko'ruvchi katta baliq bor deb umid qiladi. Ko'p o'tmay chol qarmoq o'rnini bosadigan yashil novdaning yengil silkinishini sezadi. Qarmoq ipi pastga tortila boshlaydi va chol qo'lga tushgan juda katta baliqning vaznini his qiladi. Chol qalin baliq ovlash ipini tortib olishga harakat qiladi, ammo u muvaffaqiyatga erishmaydi katta va kuchli baliq u bilan birga yengil qayiqni tortib ketadi. Chol uning yonida bola yo'qligidan afsuslanadi Santyago baliq bilan olishayotganida Manolin boshqa qarmoqlardan o'lja olib turishi mumkin edi. Oradan taxminan to'rt soat o'tadi. Oqshom yaqinlashmoqda. Cholning qo'llari tilinib ketgan, baliq ovlash ipini orqasiga tashlaydi va uning ostiga qop qo'yadi. Endi Santyago qayiq tomon suyanib, biroz dam olishi mumkin. Qarilikda odam yolg'iz qolishi mumkin emas... Ammo, bu muqarrar. Tun. Baliq qayiqni qirg'oqdan uzoqroqqa tortadi. Chol charchagan, lekin baliq haqidagi o'ylar uni bir lahza tark etmaydi. Ba'zan u unga achinadi - katta, kuchli va keksa baliq, chol yashashi uchun o'lishi kerak. Santyago baliq bilan gaplashmoqda: "Men o'lgunimcha sendan ajralmayman".

Cholning kuchi tugayapti, baliq esa charchamaydi. Santyago tongda tunets yeydi - uning boshqa ovqati yo'q. Chol baliq suv yuzasida paydo bo'lishiga umid qiladi va keyin uni nayza bilan o'ldirishi mumkin. Nihoyat, suv yuzasida baliq paydo bo'ladi. U Quyoshda tovlanadi, boshi va orqasi to'q binafsha rang, burnining o'rniga esa - qilich, xuddi beysbol bitasi kabi uzun. U qayiqdan ikki fut uzunroq. Sirtda paydo bo'lgan baliq yana chuqurlikka kirib, qayiqni tortib ketadi va chol uni ushlab turish uchun kuch to'playdi. Xudoga ishonmasa-da, duo o'qiydi. Yana bir kun o'tadi. O'zini chalg'itish uchun, chol beysbol o'yinlarini eslaydi. U Kasablankadagi qovoqxonada bir vaqtlar portning eng kuchli odami bo lganʻ qora tanli odam bilan qanday qilib kuch sinashganini, ular kun bo'yi stolda qanday qilib qo'llarini tushirmasdan o'tirganlarini va oxir-oqibat qanday qilib g'alaba qozonganini eslaydi. U bunday janglarda bir necha marotaba qatnashgan, g'alaba qozongan, ammo keyin baliq ovlash uchun o'ng qo'l kerak deb qaror qilib, bu ishni tashlab yuborgan. Baliq bilan jang davom etmoqda. Santyago o'ng qo'li bilan qarmoq ipini ushlab turadi. Kichik qarmoqqa makrel balig'i ilinadi. Chol u bilan kuchini mustahkamlaydi, garchi bu baliq mutlaqo mazasiz bo'lsa ham. U ovqatlanadigan hech narsaga ega bo'lmagan katta baliq uchun achinadi, ammo uni o'ldirishga bo'lgan qat'iylik pasaymaydi. Tunda baliq suv yuzasiga chiqadi va aylana suza boshlaydi. Bu baliq charchaganining belgisidir. Chol baliq ovini tugatish uchun nayza tayyorlamoqda. Keksa Santyagoning charchoqdan fikrlari chalkashib ketadi va uning ko'zlarida qora dog'lar raqsga tusha boyshlaydi. Chol qolgan bor kuchini to'playdi va baliqning biqiniga nayza sanchadi. Keyin baliq hayotga qaytadi, garchi allaqachon o'limni bo'yniga olgan bo'lsa- da, go'zalligi bilan maqtangandek suv sathidan ko'tariladi. Ko'ngil aynish va kuchsizlikni yengib, chol baliqni qayiqning yon tomoniga bog'lab, qirg'oqqa tomon