EXCEL DASTURI ASOSIY MA’LUMOTLAR VA HISOBLASH ASOSLARI 12v

Загружено в:

08.08.2023

Скачано:

0

Размер:

100 KB

Скачать

EXCEL DASTURI ASOSIY MA’LUMOTLAR VA HISOBLASH
ASOSLARI
Reja:
1. Microsoft Excel imkoniyatlari tavsifi.
2. Ishchi kitobi bilan ishlashning asosiy usullari.
3. Ishchi varaq bilan ishlashning asosiy usullari va tavsifi.
4. Yacheykalar, satr va ustunlar bilan ishlashning asosiy
usullari.
Foydalanilgan adabiyotlar ro`yxati:

1. Microsoft Excel imkoniyatlari tavsifi.
Elektron jadvallar hayotning har xil sohasida uchraydigan , avvalambor
hisoblash va iqtisodiy masalalarni echishda , jumladan , berilganlarni tez o ` zgartirib
turuvchi masalalarni tezkor ravishda qayta ishlab chiqishda , masalan , bank
hujjatlari bilan ishlash kabi keng ko ` lamli masalalarni echishda qo ` llaniladigan
o ` ta quvvatli vosita hisoblanadi .
Hisoblash elektron jadvalining dastlabki dasturi 1979 yili Visicals
(Visiblencalculators - ko`rinib turuvchi kalkulyator) nomi bilan Software Arts
firmasida chiqqan. Bu dastur Apple II kompyuteri uchun ishlab chiqilgan va ko`p
jihatdan uning bozorda ommabopligi aniqlandi. 1981 yil IBM PS kompyuteri
paydo bo`lishi bilan bu tipdagi kompyuterlar uchun elektron jadvallar ishlab
chiqila boshlandi. Visicals va Supercals dasturlarining yangi ko`rinishlari paydo
bo`ldi, shu bilan birgalikda Microsoft- Multiplan firmasining birinchi amaliy
dasturi paydo bo`ldi va u elektron jadvallar yangi avlodining yorqin yulduziga
aylandi.
Hisoblashlar natijalarini ko`rgazmaliroq tasvirlash uchun joylashtirilgan
grafik rejimlarining paydo bo`lishi, bu elektron jadval rivojlanishining navbatdagi
qadami bo`ldi. 1983 yil LOTUS firmasining 1-2-3 paketlari chiqib, kutilgandan
xam ziyodroq muvaffaqiyatga erishdi. Ammo 1997 yil Microsoft firmasi
tomonidan Excel dasturi taqdim etildi, u hozirgi kunda ham o`z sinfidagi eng
quvvatli dastur hisoblanadi. Shubha yo`qki, Excel eng ommabop dasturlardan
biridir.
Bu dastur ixtiyoriy axborotni (matnlar, sonlar, sana va hokazolarni) qayta
ishlab chiqish va saqlash imkonini beribgina qolmasdan, balki qilgan ishingiz
natijasini bezash, ko`rgazmaliroq ko`rsatish va chop etish imkoniyatini beradi.
Bunda siz WinWord dasturidagi tahrirlash vositalaridan foydalanishingiz mumkin.
Dastlab Excelning ommaviy imkoniyatlarini o`zlashtirish qiyin emas, ammo
dasturning murakkabligi va imkoniyatlarining juda kengligi sababli ular bilan

tanishish uzoq davom etishi mumkin, binobarin, aynan ish jarayonida uning yangi-
yangi imkoniyatlarini ko`rish mumkin.
2. Ishchi kitobi bilan ishlashning asosiy usullari.
1. Microsoft Excel ishchi joyini tasvirlash. Ish joyining asosiy elementlari:
- Sarlavha paneli - hujjat nomidan iborat bo`lib, tepadan birinchi panel.
Sarlavha panelida hujjatning sistemali menyusi tugmasi va uni boshqarish
tugmalari mavjud;
- menyular satri - ikkinchi yo`lak menyular ro`yxatidan iborat bo`lib,
ularning har biri shaxsiy menyusiga ega.
Menyuni tanlash - "sichqoncha" kursorini menyular satridagi menyu nomiga
joylab, chap tugmasi bosiladi.
Rasm. Microsoft Excel jadval muharririning oynasi.

Har bir menyu vazifalarining tavsifi:
- "Fayl" menyusi - hujjatlarni hosil qilish, ochish, saqlash va chop etish,
Excel dan chiqish;
- "Taxrir" menyusi - diapazondan voz kechish, o`chirish, nusxa olish,
joylash, izlash, almashtirish buyruqlari;
- "Ko`rinish" menyusi - hujjatlarni namoyish etish, uskunalar paneli va
hujjat tasvirining masshtabini sozlash;
- "O`rnatish" menyusi - hujjatga katakchalar, varaqlar, grafik tasvirlar va
diagrammalar joylash;
- "Format" menyusi- ajratilgan obyektning tashqi ko`rinishini o`zgartirish;
- "Servis" menyusi - Excel vositasi parametlarini o`zgartirish, berilgan
hujjatlarning bog`lanish tahlili;
- "Ma`lumotlar" menyusi - varaqdagi axborotni qayta ishlab chiqish
buyruqlari;
- "Oyna" menyusi - ochiq hujjatlar oynalarini tartiblash va oynaga hujjatni
ko`chirish;
- "?" menyusi - Excel dasturi bilan ishlash xaqidagi ma`lumotlarni olish;
- standart uskunalar paneli - Excel ning ko`pchilik eng muhim uskunalarini
o`z ichiga oladi. Ixtiyoriy uskunani yuklash uskuna belgisida "sichqoncha"ning
chap tugmasini bosish bilan amalga oshiriladi;
- formatlash uskunalari paneli - bunda o`lchamni belgilovchi shrift stilini
o`zgartiruvchi, shrift turini tanlash imkonini beruvchi uskunalar tugmalaridan
tashkil topgan.
Panellar sonini o`zgartirish mumkinligini eslatib o`ting:
-formulalar satri - ekranda ajratib olingan katakchada mavjud ma`lumotni
chiqarish;
- hujjatning ishchi varag`i - ustun va satrlarga biriktirilgan katakchalar
to`plami;
- hujjat varaqlarining qismlarini ishchi varaqlar orasiga ko`chirish;

- satr va ustunlar sarlavhasi - ishchi varaqlarining ajratilgan ustun va satrlari
sarlavhasini chiqaradi;
- vaziyat paneli - ekranning eng pastki yo`lagi bo`lib, joriy joyni ko`rsatib
turadi, bundan tashqari biror menyu yoki buyruq tanlanganda, vaziyat qatorida bu
buyruq yoki menyu nima ish bajarayotgani haqida ma`lumot hosil bo`ladi.
Shu bilan birgalikda, ish joyida vertikal yo`laklar mavjud bo`lib, ishchi
varag`i ustida siljitish uchun hizmat qiladi. Bu yo`lakda "yugurdak" joylashtirilgan,
vertikal yo`lakda u hujjatning yuqori - pastki qismiga ko`chirish va ishchi
varag`ining qaysi qismida ishlab turganingizni aniqlash uchun xizmat qiladi.
Microsoft Excel fayli ishchi kitobi deyiladi. Excel yuklangach, avtomatik ravishda
yangi ishchi kitobi hosil bo`ladi. Agar Excel yuklangan bo`lsa, u holda uskunalar
panelidagi mos keluvchi ishchi kitob hosil qilish tugmasi yoki CtrlҚN tugmalari
birgalikda bosiladi. Agar avval hosil qilingan ishchi kitobini ochish kerak bo`lsa,
uskunalar panelidagi mos keluvchi tugma yoki (CTRLҚO) tugmalari birgalikda
bosiladi va fayllar ro`yxatidan keraklisini tanlab, OK ni bosish kerak.
2. Ishchi kitobini saqlash:
a) Uskunalar panelidagi tugma yordamida yoki
b) CTRLҚS tugmalar birgalikda bosiladi.
Agar kitob saqlanmagan bo`lsa, "Kabi saqlash" dialog menyusi chiqadi. Fayl
nomi maydoniga ishchi kitobingiz nomini kiriting yoki dasturda tavsiya etilganini
qoldiring. OK tugmasini bosing. Agar kitob oldin saqlangan bo`lsa, dialog oynasi
chiqmaydi.
Boshqa nom bilan saqlash uchun CTRLҚS ni bosish, fayl nomini yozish va
OK ni bosish kerak.
Ishchi kitobni yozish - Fayl menyusidan Yopish buyrug`i (CTRLҚF4). Agar
bir necha ishchi kitob ochilgan bo`lsa, u holda Fayl menyusida Hammasini yopish
buyrug`i bosiladi. Ishchi kitob varaqlardan iboratdir.

Ishchi kitob 1 dan 255 gacha bo`lgan miqdordagi varaqlardan tashkil topishi
mumkin. Yangi ishchi kitobi ochilganda, 1 varaq, 2 varaq, ... deb nomlanuvchi 16
varaq bo`ladi. Ishchi kitobi tarkibida varaqlarning quyidagi asosiy ko`rinishlari
bo`lishi mumkin:
a) ishchi varaq;
b) diagramma varag`i;
v) VISUAL BASIC tipidagi modul varag`i;
g) dialoglar varag`i.
Varaqlar nomlari ishchi kitobi oynasining pastki qismida darchada chiqadi.
Varaqdan varaqqa ko`chirish - "sichqoncha" kursorini kerakli varaq nomiga
keltirib, chap tugmasini bosish bilan bajariladi. Faol varaqning yorlig`ida varaq
nomi yarim qalin shrift bilan ajratilgan.
3. Ishchi varaqlar bilan ishlash uslublari:
a) 1.Varaqni joylash "Joylash" menyusida Ishchi varaq buyrug`i.
2. SHIFTQF1 tugmalari.
b) 1.Varaqni o`chirish- birinchi varaq yoki varaqlarni tanlash, o`chiriladigan
varaq ustiga SHIFTQ, agar qo`shni emas varaqlar bo`lsa, o`chiriladigan varaqlar
ustiga CTRLQ ni bosish.
2. To`g`rilash menyusidagi varaqni o`chirish buyrug`i.
v) varaqlarni qayta nomlash;
- Format Menyusida Varaq buyrug`ini tanlash, so`ng qayta nomlash, varaq
nomi maydoniga yangi nomni yozish;
- darcha ikki marta bosiladi va yangi nom yozib, ENTERni bosish kerak.
3.Ishchi varaq bilan ishlashning asosiy usullari va tavsifi.
1. Ishchi varaq - axborotlarni saqlash va qayta ishlab chiqish uchun
mo`ljallangan, ustun va satrlarga biriktirilgan katakchalar majmuidir. Har bir

katakcha o`z adresiga egadir, u kesishish orqali topiladigan ustun va satrlar
adreslari bilan beriladi.
Ishchi varaq qismlari xaqida ma`lumotlar berish:
2. Excel ning ixtiyoriy obyekti bilan ishlash quyidagicha bajariladi: avval
ajratib olinadi, keyin bu obyekt bilan ishlash uchun buyruq yoki uskunalar
panelidan tugma tanlanadi.
Ishchi varag`idan ajratib olingan katakcha faol katakcha deyiladi. Faol
katakchalar ustida quyidagi amallarni bajarish mumkin:
a) katakchaga berilganlarni kiritish;
b) katakchadagi mavjud berilganlarni tahrirlash;
v) katakchalarni nusxalash;
g) katakchalarni ko`chirish;
d) katakchalarni formatlash;
e) katakchalarni tozalash;
j) katakchalarni faollashtirilgandan so`ng, unga to`g`ridan-to`g`ri
berilganlarni kiritish - klaviaturada terish, ENTER ni bosish;
z) berilganlarni formula satri orqali katakchaga kiritish - formula satriga
bosish, klaviaturada terish, kiritish tugmasini bosish.
Katakchada saqlanishi mumkin bo`lgan berilganlarning turi:
- doimiy qiymatlar (sana, vaqt, pulli miqdorlar, foizlar, kasrlar yoki matn)
- bu ma`lumotlar katakchaga toki yangi ma`lumotlar kiritilmaguncha,
o`zgarmasligini ta`kidlash lozim. Kasr sonlarni kiritishda ularni " , " lar bilan
ajratiladi. Sana va vaqtlarni kiritish xaqida gapirib bering.
- formulalar (mavjud qiymatlardan doimiy qiymat, katakcha adreslari,
funktsiyalarni keltirib chiqarish ketma-ketligi) - agar ishchi varag`ining qiymatlari
o`zgarsa, formula hisoblash natijasi sifatida chiqaruvchi qiymatlar ham
o`zgarishini ta`kidlab o`ting (buni birorta funktsiya misolida tushuntiring).
Kiritishdan voz kechish uchun:
1. Tuzatish menyusidan voz kechishi yoki CTRLҚZ tugmalari bosiladi.

b) berilganlarni katakchada tahrirlash:
1 "Sichqoncha" chap tugmasini ikki marta bosish, yangi berilganlarni
kiritish, ENTER ga bosish yoki
2. Ishchi varaq katakchani ajratib olib, formula satrida bosish, yangi
berilganlarni kiritish, ENTER ni bosish yoki kiritish tugmasini bosing.
v) katakchani nusxalash uchun:
1. Nusxalash lozim bo`lgan katakchani ajratib olish, Tuzatish menyusida
"Nusxalash" buyrug`ini tanlash yoki
2. Katakchani ajratib olib, "sichqoncha" o`ng tugmasini bosish, kontekstli
menyudan "Nusxalash" buyrug`ini tanlash yoki
3. Katakchani ajratib olib, asboblar panelidagi "Nusxalash" tugmasini bosish
yoki
4. Katakchani ajratib olib, CTRLҚC ni bosish. Ta`kidlash lozimki, ushbu
katakcha nusxasi almashish buferidadir.
Nusxani katakchaga joylash uchun:
1. Nusxa joylanishi kerak bo`lgan katakcha ajratib olinadi, "Tuzatish"
menyusidagi "Joylash" buyrug`ini tanlash yoki
2. Katakcha ajratib olinib, "sichqoncha" o`ng tugmasi bosiladi, "Joylash"
buyrug`i beriladi.
3. Katakchani ajratish uskunalari panelidagi "Joylash" tugmasini bosish yoki
4. Katakcha ajratib olinib, CTRLҚV ni bosing.
g) katakchalarni ko`chirishda ular almashish buferiga olinadi va keyin
mavjud katakchalar ustiga joylashtiriladi.
Ta`kidlab o`ting: nusxalash bilan ko`chirish amallari ketma-ketligi bir xil,
faqat ko`chirishda amallar nusxa olish buyrug`i o`rniga kesib olish tanlanadi.
Yangi joyga joylash bir xil.
d) katakchadagilarni formatlash - katakchadagilarni formatlashda quyidagi
parametrlarni o`zgartirish mumkin:

1. Shrift;
2. Shrift stili;
3. Shrift rangi;
4. Shrift o`lchami;
5. Katakchadagilarni to`g`rilash;
6. Katakchani tekislashni o`rnatish;
7. Katakchani har xil rang va bezaklar bilan to`ldirish.
Katakchadagilarni formatlash ishi WORD for WINDOWS da matnlarni
formatlashga o`xshaydi.
e) Katakchalarni tozalash - undagilarni yo`qotish. O`chirish va tozalash orasidagi
farqni ko`rsatish foydali.
Tozalash amallari - katakchani ajratish, Tuzatish menyusida tozalash buyrug`i,
keyin Hammasini tanlash (shrift, o`lcham, bezaklar, tekislash, katakchadagi
axborot belgilari ham) yoki katakchada borlarini tanlash (faqat berilganlarni va
formulalarni), yoki formatlar.Ikkinchi usul - katakchani ajratib olish va DEL
tugmasini bosish bilan faqat katakchadagilar tozalanadi.Katakchani o`chirish -
katakchani ajratib, Tuzatish menyusida Katakchani o`chirish buyrug`ini tanlash.
4. Yacheykalar oralig`i, satr va ustunlar bilan ishlashning asosiy usullari va
tavsifi
1. Oraliq-bu ishchi varaqdagi ikki yoki undan ko`p ajratilgan yacheykalardir.
Bu erda shuni ta`kidlash lozimki, yacheykalar oralig`i bir vaqtning o`zida bir necha
yacheykalar bilan ishlash imkonini beradi. Bu ishni ancha osonlashtiradi. Oraliqlar
qo`shni yoki qo`shni bo`lmasligi mumkin. Qo`shni oraliqlarni hosil qilish uchun
birinchi yacheyka oralig`ida "sichqoncha"ning chap tugmasini bosish, kursorni esa
oxirgi yacheykagacha olib borish lozim. Qo`shni bo`lmagan oraliqlarni hosil qilish
uchun esa "sichqoncha" chap tugmasi yordamida birinchi yacheyka oralig`ini
ajratib olib, CTRL tugmasini bosing, keyin Sizga kerakli qo`shni bo`lmagan

yacheyka ustiga qo`ying. Bu amallarni bekor qilish uchun ishchi varag`ining bo`sh
joyiga "sichqoncha" ni olib borib harakatlantiring.
2. Yacheykalar oralig`i bilan ishlashning asosiy uskunalari.
Yacheykalar oralig`idagi axborot oraliqlarning har bir yacheykasida paydo bo`ladi.
Yacheykalar oralig`i ustida bajariladigan amallar:
a) ma`lumotlarni yacheykaga kiritish;
b) yacheykadagi ma`lumotlarni tahrirlash;
v) yacheykalarni nusxalash;
g) yacheykalarni ko`chirish;
d) yacheykalar ichini formatlash;
e) yacheykalarni tozalash.
Ma`lumotlarni yacheykalarga kiritish uchun yacheykalar oralig`ini ajratib,
ma`lumotlarni kiritish, so`ngra ENTERni bosish kerak (klaviaturadan kiritilgan
ma`lumotlar hamma yacheyka oraliqlarida paydo bo`ladi). Ma`lumotlarni formula
satri orqali yacheykaga kiritish uchun esa klaviaturada terish va formula satrida
kiritish lozim. Kiritilganlarni bekor qilish (ENTER bosilgunga qadar) ESC tugmasi
bilan amalga oshiriladi. Kiritilganlarni bekor qilish (ENTER bosilgandan keyin)
"To`g`rilash" menyusi yoki CTRLҚZ bilan amalga oshiriladi.
Yacheykalar oralig`idagi ma`lumotlarni tahrirlash uchun ishchi varag`ida
yacheykalar oralig`ini ajratib, yangi ma`lumotlarni kiritib, so`ng ENTER ni bosish
lozim.
Yacheykalarni nusxalash uchun nusxalanishi kerak bo`lgan yacheykalarni ajratib,
"Tuzatish" menyusidan "Nusxalash" tugmasini bosish kerak.
Yacheykalar intervalini ajratish va CTRLQC ni bosib ta`kidlash, katakcha
intervalining nusxasi qo`shimcha varaqda saqlanadi.
Katakchalar intervalining nusxasini qo`yish uchun:
1. Katak intervalining nusxasi qo`yiladigan katakni ajratish, "Tuzatish"
menyusida "Qo`yish" buyrug`ini tanlash yoki
2. Katakni ajratib, "Qo`yish" buyrug`ini tanlab, "sichqoncha"ning chap
tugmasi bosiladi yoki

3. Katakni ajratib, uskunalar panelida "Qo`yish" tugmasi bosiladi yoki
4. Katakni ajratib, CTRLҚU ni bosiladi.
g) ta`kidlash: katak oralig`ini o`zgartirish amalining oxirida nusxalash
o`rniga qirqish amali beriladi. Yangi katakchaga qo`yilib, "Qo`yish" tugmasi
bosiladi.
d) kataklar oralig`i mundarijasini formatlashda quyidagi parametrlarni
o`zgartirish mumkin:
1. Shrift;
2. Shrift kattaligi;
3. Shrift rangi;
4. Shrift qalinligi;
5. Katak oralig`ini tenglashtirish;
6. Katak oralig`ini o`rnatish;
7. Kataklarni har xil rang va chiziqlar bilan to`ldirish;
8. Kataklar oralig`ini mundarijasini bo`lish va burish.
e) kataklar oralig`i mundarijasini tozalash - ularning mundarijasini
yo`qotadi.
Klaviaturadan foydalanib, qatorda yoki ustunda katakni ajratish, qatorni
ajratish uchun SHIFTҚ BackSpace ni bosish, ustunni ajratish uchun esa
CTRLҚBackSpace ni bosish lozim.

Foydalanilgan adabiyotlar ro`yxati:
1. Ғуломов С.С., Шермухаммедов А.Т., Бегалов Б.А. Иқтисодий информатика. -
Т.: Ўзбекистон, 1999.
2. Милли
3. й истиқлол ғояси : асосий тушунча ва тамойиллар , Т . – Янги аср авлоди , 2001
й .
4. Насретдинова Ш . С . Windows 95 Excel 7.0 сахифаларида .- Т .: Ўзбекистон ,
1999.
5. М.Арипов Информатика ва хисоблаш техникаси Т.2001й
6. Рахмонқулова С.И. IBM PC шахсий комп ь ютерида ишлаш.-Т.:Шарқ,1997.
7. А.А. Обидов Информатика.ўқув қўлланма Тошкент 2005й
8. Холматов Т.Х., Тайлақов Н.И.Амалий математика, дастурлаш ва
комп ь ютернинг дастурий таъминоти.-Т.: Меҳнат,2000.
9. www . dialog @ bitex . ru , www . frolov . ru
10. www.ziyonet.uz

EXCEL DASTURI ASOSIY MA’LUMOTLAR VA HISOBLASH ASOSLARI Reja: 1. Microsoft Excel imkoniyatlari tavsifi. 2. Ishchi kitobi bilan ishlashning asosiy usullari. 3. Ishchi varaq bilan ishlashning asosiy usullari va tavsifi. 4. Yacheykalar, satr va ustunlar bilan ishlashning asosiy usullari. Foydalanilgan adabiyotlar ro`yxati:

1. Microsoft Excel imkoniyatlari tavsifi. Elektron jadvallar hayotning har xil sohasida uchraydigan , avvalambor hisoblash va iqtisodiy masalalarni echishda , jumladan , berilganlarni tez o ` zgartirib turuvchi masalalarni tezkor ravishda qayta ishlab chiqishda , masalan , bank hujjatlari bilan ishlash kabi keng ko ` lamli masalalarni echishda qo ` llaniladigan o ` ta quvvatli vosita hisoblanadi . Hisoblash elektron jadvalining dastlabki dasturi 1979 yili Visicals (Visiblencalculators - ko`rinib turuvchi kalkulyator) nomi bilan Software Arts firmasida chiqqan. Bu dastur Apple II kompyuteri uchun ishlab chiqilgan va ko`p jihatdan uning bozorda ommabopligi aniqlandi. 1981 yil IBM PS kompyuteri paydo bo`lishi bilan bu tipdagi kompyuterlar uchun elektron jadvallar ishlab chiqila boshlandi. Visicals va Supercals dasturlarining yangi ko`rinishlari paydo bo`ldi, shu bilan birgalikda Microsoft- Multiplan firmasining birinchi amaliy dasturi paydo bo`ldi va u elektron jadvallar yangi avlodining yorqin yulduziga aylandi. Hisoblashlar natijalarini ko`rgazmaliroq tasvirlash uchun joylashtirilgan grafik rejimlarining paydo bo`lishi, bu elektron jadval rivojlanishining navbatdagi qadami bo`ldi. 1983 yil LOTUS firmasining 1-2-3 paketlari chiqib, kutilgandan xam ziyodroq muvaffaqiyatga erishdi. Ammo 1997 yil Microsoft firmasi tomonidan Excel dasturi taqdim etildi, u hozirgi kunda ham o`z sinfidagi eng quvvatli dastur hisoblanadi. Shubha yo`qki, Excel eng ommabop dasturlardan biridir. Bu dastur ixtiyoriy axborotni (matnlar, sonlar, sana va hokazolarni) qayta ishlab chiqish va saqlash imkonini beribgina qolmasdan, balki qilgan ishingiz natijasini bezash, ko`rgazmaliroq ko`rsatish va chop etish imkoniyatini beradi. Bunda siz WinWord dasturidagi tahrirlash vositalaridan foydalanishingiz mumkin. Dastlab Excelning ommaviy imkoniyatlarini o`zlashtirish qiyin emas, ammo dasturning murakkabligi va imkoniyatlarining juda kengligi sababli ular bilan

tanishish uzoq davom etishi mumkin, binobarin, aynan ish jarayonida uning yangi- yangi imkoniyatlarini ko`rish mumkin. 2. Ishchi kitobi bilan ishlashning asosiy usullari. 1. Microsoft Excel ishchi joyini tasvirlash. Ish joyining asosiy elementlari: - Sarlavha paneli - hujjat nomidan iborat bo`lib, tepadan birinchi panel. Sarlavha panelida hujjatning sistemali menyusi tugmasi va uni boshqarish tugmalari mavjud; - menyular satri - ikkinchi yo`lak menyular ro`yxatidan iborat bo`lib, ularning har biri shaxsiy menyusiga ega. Menyuni tanlash - "sichqoncha" kursorini menyular satridagi menyu nomiga joylab, chap tugmasi bosiladi. Rasm. Microsoft Excel jadval muharririning oynasi.

Har bir menyu vazifalarining tavsifi: - "Fayl" menyusi - hujjatlarni hosil qilish, ochish, saqlash va chop etish, Excel dan chiqish; - "Taxrir" menyusi - diapazondan voz kechish, o`chirish, nusxa olish, joylash, izlash, almashtirish buyruqlari; - "Ko`rinish" menyusi - hujjatlarni namoyish etish, uskunalar paneli va hujjat tasvirining masshtabini sozlash; - "O`rnatish" menyusi - hujjatga katakchalar, varaqlar, grafik tasvirlar va diagrammalar joylash; - "Format" menyusi- ajratilgan obyektning tashqi ko`rinishini o`zgartirish; - "Servis" menyusi - Excel vositasi parametlarini o`zgartirish, berilgan hujjatlarning bog`lanish tahlili; - "Ma`lumotlar" menyusi - varaqdagi axborotni qayta ishlab chiqish buyruqlari; - "Oyna" menyusi - ochiq hujjatlar oynalarini tartiblash va oynaga hujjatni ko`chirish; - "?" menyusi - Excel dasturi bilan ishlash xaqidagi ma`lumotlarni olish; - standart uskunalar paneli - Excel ning ko`pchilik eng muhim uskunalarini o`z ichiga oladi. Ixtiyoriy uskunani yuklash uskuna belgisida "sichqoncha"ning chap tugmasini bosish bilan amalga oshiriladi; - formatlash uskunalari paneli - bunda o`lchamni belgilovchi shrift stilini o`zgartiruvchi, shrift turini tanlash imkonini beruvchi uskunalar tugmalaridan tashkil topgan. Panellar sonini o`zgartirish mumkinligini eslatib o`ting: -formulalar satri - ekranda ajratib olingan katakchada mavjud ma`lumotni chiqarish; - hujjatning ishchi varag`i - ustun va satrlarga biriktirilgan katakchalar to`plami; - hujjat varaqlarining qismlarini ishchi varaqlar orasiga ko`chirish;

- satr va ustunlar sarlavhasi - ishchi varaqlarining ajratilgan ustun va satrlari sarlavhasini chiqaradi; - vaziyat paneli - ekranning eng pastki yo`lagi bo`lib, joriy joyni ko`rsatib turadi, bundan tashqari biror menyu yoki buyruq tanlanganda, vaziyat qatorida bu buyruq yoki menyu nima ish bajarayotgani haqida ma`lumot hosil bo`ladi. Shu bilan birgalikda, ish joyida vertikal yo`laklar mavjud bo`lib, ishchi varag`i ustida siljitish uchun hizmat qiladi. Bu yo`lakda "yugurdak" joylashtirilgan, vertikal yo`lakda u hujjatning yuqori - pastki qismiga ko`chirish va ishchi varag`ining qaysi qismida ishlab turganingizni aniqlash uchun xizmat qiladi. Microsoft Excel fayli ishchi kitobi deyiladi. Excel yuklangach, avtomatik ravishda yangi ishchi kitobi hosil bo`ladi. Agar Excel yuklangan bo`lsa, u holda uskunalar panelidagi mos keluvchi ishchi kitob hosil qilish tugmasi yoki CtrlҚN tugmalari birgalikda bosiladi. Agar avval hosil qilingan ishchi kitobini ochish kerak bo`lsa, uskunalar panelidagi mos keluvchi tugma yoki (CTRLҚO) tugmalari birgalikda bosiladi va fayllar ro`yxatidan keraklisini tanlab, OK ni bosish kerak. 2. Ishchi kitobini saqlash: a) Uskunalar panelidagi tugma yordamida yoki b) CTRLҚS tugmalar birgalikda bosiladi. Agar kitob saqlanmagan bo`lsa, "Kabi saqlash" dialog menyusi chiqadi. Fayl nomi maydoniga ishchi kitobingiz nomini kiriting yoki dasturda tavsiya etilganini qoldiring. OK tugmasini bosing. Agar kitob oldin saqlangan bo`lsa, dialog oynasi chiqmaydi. Boshqa nom bilan saqlash uchun CTRLҚS ni bosish, fayl nomini yozish va OK ni bosish kerak. Ishchi kitobni yozish - Fayl menyusidan Yopish buyrug`i (CTRLҚF4). Agar bir necha ishchi kitob ochilgan bo`lsa, u holda Fayl menyusida Hammasini yopish buyrug`i bosiladi. Ishchi kitob varaqlardan iboratdir.

EXCEL DASTURI ASOSIY MA’LUMOTLAR VA HISOBLASH ASOSLARI 12v

08.08.2023

0

100 KB

Похожие