logo

11-sinf ona tili darsligi mashqlari bo’yicha o’qish,yozish,tinglash,so’zlab berish kompetensiyalarini shakllantirib beruvchi mashqlar yaratish

Загружено в:

16.08.2023

Скачано:

0

Размер:

2057.486328125 KB
Ma vzu :   11-sin f  on a  tili d a r sligi 
m a sh q la r i b o’y ich a  
o’q ish ,y ozish , tin gla sh , so’zla b  b er ish  
kom peten siy a la r in i sh a klla n tir ib  
b er u vch i m a sh q la r  y a r a tish 
Matnning uslubini farqlagan holda ravon va ifodali 
o’qiy olish;

Turli matnllarni o’qib tushunish va munosabat bildirish;

Xulosa chiqarish, xulosani matnda berilgan hodisaga 
bog’lay olish. O’qish kompetensiyasi 
Imlo va uslubiy qoidalariga rioya qilga holda to’g’ri,izchil,o’z 
fikr va hissiyotlarini ifodalash, shuningdek,biror ma’lumotni 
yetkazish uchun 25-30 gapdan iborat matn yoza olish;

Materialni tartiblash va umumlashtirish,fikrlar va 
argumentlarni daliliy tafsilotlar bilan asoslab tezis yoza olish. Yozish kompetensiyasi 
Monologik nutq va suhbatni eshitib tushuna olish ; 
diologik nutq va suhbatda tomonlarning vazifasi, fikri va 
qarashlarini farqlay olish;

Audio yoki video materialda berilgan ma’lumotlarni 
yozma grafik va rasm ko’rinishidanifodalay olish; Tingla sh kompetensiya si 
O’zbek adabiy tilining qonun-qoidalariga amal qilgan 
holda rasmiy va norasmiy vaziyatlarda ravon so’zlay 
olish;

Murakkab grafik chizma hamda diagrammalarni og’zaki 
ifodalab bera olish. So’zlab berish kompetensiyasi 
Qalam

Ajdodlarimiz siyoh bilan yoziladigan qamish yoki savag’ich qalamdan keng 
foydalanishgan.Bu mumtoz adabiyotimizda ’’xoma’’ deb tilga olinadi. Qalamning 
o’q qalam temir qalam tosh qalam degan turlari bor .Mo’yqalam tasviriy 
san’atda ishlatilsa , tosh qalam va temir qalamlardan qattiq jismlarni o’yish , 
kesish, biror narsani tasvirlash ,yog’ochlarga gul solishda foydalanilgan.

Qalamning takomil yo’I insoniyatning ravnaq eta borishi bilan chambarchas 
bog’liqdir. Bugungi madaniyatning ibtidosi qalamga borib taqaladi. Ilk qalam – 
tosh qalam. Hozir esa eng keng tarqalgan turi sterjenli ruchkadir.

Yo’l –yo’lakay bo’lsa-da , tilimizning boyligini ko’rsatish maqsadida “qalam” 
so’zining ko’chma ma’nolariga to’xtalib , bir necha misol keltiramiz . Masalan 
“qalam ahli”-yozuvchi va shoirlar ,jurnalist va olimlar . “Qalami o’tkir”- fikrini 
ta’sirchan qilib  yoza oladigan. 
Bax t  pulda emas( mi? )

Insonlar ongida pul tog’risida ikki xil tushuncha mavjud//

Birinchisi //pul //johillik//u yaqin insonlar orasiga nizo soladi// 
Nafsga erk beradi va halovatingizni o’g’irlaydi// Pul hatto 
qadriyatlarni ham unutishga majbur qiladi//

Ikkinchisi//pul //ozodlik //ya’ni boshqa odamlarga qaram 
bo’lmaslik imkoni // Pul  ko’nglingga yoqqan mashg’ulot bilan 
shug’ullanish va orzularingni ro’yobga chiqarishga ko’maklashadi 
// U yaqinlaringizga // ota –onalarimizga // farzandlarimizga va 
do’stlarimizga g’amxo’rlik qilish imkonini beradi// Pul qulayliklar 
yaratadi va turmushni go’zallashtiradi // 

Endi o’zingizga savol bering-chi // pul siz uchu nima // Tinish belgilarini to’g’ri qo’llab , matnni ko’chiring . Sarlavhaga diqqat 
qiling  
Ba’zan “Tilning suyagi yo‘q deb, gapiraverasanmi?” degan tanbehni eshitamiz. Tilda har

gapni gapirishga to‘siq bo‘luvchi suyak yo‘q ekan, qo‘lda-chi? Qo‘llarimizda suyak bormi?

Bugun biz shu qo‘llar orqali istagan mulohazamizni yozishga kirishdik. Nega dildagini

yozuvga ko‘chirish ishini suyaklar nazorat qilolmayapti? Suyak bir o‘xshatish xolos, aslida

har bir harakatimiz miya – aql, shu qatorda yurak – qalb orqali boshqariladi. Ammo 
nechun

aqlimiz va qalbimiz har gapni bitishga izn berdi?..

…  Har kim o‘z fikrini ifoda etish huquqiga ega. Deylik, kimdir internetdagi sahifasiga

hayotiy qarashlarini, o‘y-maqsadlarini yozib qo‘ydi. Matn ostiga internet 
foydalanuvchilaridan

biri o‘z mulohazasini bitadi, keyingisi unga qarshi chiqadi, fikr egasiga ham darrov javob

qaytariladi, qarabsizki, dahanaki jang!

…  Bir-birini hayotda ko‘rmagan, yuzma-yuz muloqot qilmagan, ko‘cha-ko‘yda ko‘rib 
qolgan

taqdirda ham, tanimay o‘tib ketuvchi kishilar monitor qarshisida bir-biri bilan qirpichoq

bo‘ladi. Lekin bularning bari reallikda sodir bo‘lmagani sabab tomonlar o‘zini 
ayblamaydi,

ongli ravishda urush chiqarib, haqoratli so‘zlar ishlatganidan vijdoni qiynalmaydi.

…  Guruh yoki sahifalarda bahs boshlansa, har kim sherigini mot qilish, tortishuvda

g‘olib bo‘lishga chiranib, lug‘atidagi eng ta’sirchan so‘zlarni ishlatadi. Fakt keltiradi, misol

aytadi, bular ish bermasa, haqorat qiladi. Tushunmaydiki, munozarada ustun kelgan 
inson

emas, balki befoyda tortishuvga kirishmagan odam g‘olibdir. Ushbu matn turini aniqlang 
(hikoya, tasviriy, muhokama). 
Javobingizni asoslang Grafik asosida o’quvchilarning  oqish ko’rsatkichi haqida so’zlab bering 
E’tiboringiz uchun rahmat!

Ma vzu : 11-sin f on a tili d a r sligi m a sh q la r i b o’y ich a o’q ish ,y ozish , tin gla sh , so’zla b b er ish kom peten siy a la r in i sh a klla n tir ib b er u vch i m a sh q la r y a r a tish

 Matnning uslubini farqlagan holda ravon va ifodali o’qiy olish;  Turli matnllarni o’qib tushunish va munosabat bildirish;  Xulosa chiqarish, xulosani matnda berilgan hodisaga bog’lay olish. O’qish kompetensiyasi

 Imlo va uslubiy qoidalariga rioya qilga holda to’g’ri,izchil,o’z fikr va hissiyotlarini ifodalash, shuningdek,biror ma’lumotni yetkazish uchun 25-30 gapdan iborat matn yoza olish;  Materialni tartiblash va umumlashtirish,fikrlar va argumentlarni daliliy tafsilotlar bilan asoslab tezis yoza olish. Yozish kompetensiyasi

 Monologik nutq va suhbatni eshitib tushuna olish ; diologik nutq va suhbatda tomonlarning vazifasi, fikri va qarashlarini farqlay olish;  Audio yoki video materialda berilgan ma’lumotlarni yozma grafik va rasm ko’rinishidanifodalay olish; Tingla sh kompetensiya si

 O’zbek adabiy tilining qonun-qoidalariga amal qilgan holda rasmiy va norasmiy vaziyatlarda ravon so’zlay olish;  Murakkab grafik chizma hamda diagrammalarni og’zaki ifodalab bera olish. So’zlab berish kompetensiyasi