Mavzu: Abu Bakr Qaffol ash Shoshiy ilmiy merosining o’rganilishi Reja: 1.Abu Bakr Qaffol ash Shoshiy hayot faoliyati. 2. Abu Bakr Qaffol ash Shoshiy asarlari tahlili. 3.Hazrat imom deya ulug’lanishi. 4.Abu Bakr Qaffol ash Shoshiy merosini o’rganilishi

Abu Bakr Qaffol Ash- Shoshiy (904-976). 904-yilda Shoshda tug’ilgan. Tarixchi Abu Sa’d Abdulkarim ibn Muhammad Sam’oniy o‘zining “Al-Ansob” (“Nasabnoma”) asarida shunday yozadi: “al-Qaffol – qulfsozlik kasbiga nisbat berilgan.

 Abu Bakr al-Qaffol ash-Shoshiyning islom olamidagi obro‘- e’tibori va mavqei, ilmiy salohiyati haqida o‘rta asr arab mualliflari o‘z asarlarida alohida ta’kidlab o‘tishgan. Jumladan, Ibn Xallikon o‘zining “Vafoyot al-a’yon” kitobida: “Abu Bakr al-Qaffol ash Shoshiy o‘z zamonasining imomi bo‘lgan.  U fiqh, hadis, usul, tilshunoslik fanlari va she’r bitish bo‘yicha Movarounnahrdagi shofi’iy mazhabiga mansub olimlar orasida tengi yo‘q edi. U Xuroson, Iroq, Hijoz, Shom va Sug‘ur (Shimoliy Suriya) safarida bo‘lgan, uning dong‘i bu o‘lkalarda ham keng tarqalgan”, deb qayd etgan

Abu Bakr Qaffol ash-Shoshiy ilmiy merosida “Ja-vomi’ alkalim” (Hikmatli iboralar to‘plami) asari etakchi o‘rinni egallaydi.  “ Javomi’ al-kalim” kitobi Imom Abu Bakr Muhammad ibn Ali ibn Ismoil Qaffol Shoshiy qalamiga mansub bo‘lib, unda Imom alBuxoriy sharhi majmualaridagi Rasululloh (s.a.v) kalimalaridan to‘plangan. Ushbu asar qo‘lyozmasining foto nusxasi O‘zbekiston musulmonlari idorasi qutubxonasida saqlanadi. Marhum muftiy Ziyovuddinxon ibn Eshon Boboxon hazratlari 1970 yili Damashq shahridagi “Zohiriya” kugubxonasida saqlanadigan “Javomi’ alkalim” asarining qo‘lszmasi (32 sahifadan iborat) fotonusxasini olib kelgan.

 Qaffol ash-Shoshiy “Javomi’ al-kalim” asarining xususiyatini qo‘lyozmada quyidagicha ta’riflaydi: “Bu kitobimda Rasululloh (s.a.v.) hadislari ichida eshitganlarimdan mingta so‘z (kalima) to‘pladim.  Ular tuzilishi murakkablikdan xoli, ma’nolari chigallikdan yiroq, payg‘ambar hyadoyati bilan qo‘llab-quvvatlangan va tarbiyalangakligi sababli fasihlarning fasohatidan va balog‘at ahlining balog‘atidan uschundir. Men ularni o‘zlashtirish va eslab qolishini osonlashtirish maqsadida biri ikkinchisining ketidan keladigan, isnodlari olib tashlangan, so‘zlarning yaqinligiga ko‘ra boblarga bo‘lingan holda keltirdim”.