logo

Afg'oniston va Tojikiston o'rtasidagi hamkorlik

Загружено в:

23.11.2024

Скачано:

0

Размер:

2763.7099609375 KB
Mavu:  Afg'oniston va 
Tojikiston o'rtasidagi 
hamkorlik  Reja 
1. Afg'oniston va Tojikiston o'rtasidagi hamkorlik
2.   Q. Iskandarov  ishlari  
Tojikiston  va  Afg'oniston  bor  umumiy  tarixi  ,  an'analari  , 
madaniyati  ,  dini  va  tili  .  Ularning  chegara  cho'zilgan  1344 
km  .   1991  yil  oxirida	   Tojikiston  aylandi  respublikada  va  1992 
yil  boshida  Afg'onistonda	
   hokimiyatga  keldi	   rejimi  mujohid 
kim  Tojikiston  bitta  dan  birinchi  tan  olingan  .  Rejimda	
  
Mujohidlar  Shuningdek  edi  etnik  tojiklar  .  Shunda	
   vaqt 
Prezident Afg'oniston edi Burhoniddin Rabboniy , bosh vazir - 
Abdul  Aloe  Farid  ,  vazir  mudofaa  -  Ahmad  Shah  Mas'ud  , 
mashhur  "  Panjshir"  kabi  sher  ."  U  edi  mashhur  maydon 
qo'mondon jang qilgan mujohidlar qarshi Sovet qo'shinlar
Ahmadshoh Masud - Panjshir sherlari Panjshir 
darasida tojik oilasida tug'ilgan.  •
Ikki  davlat  o rtasidagi  chegara ʻ
xavfsizligi  nihoyatda  muammoli 
bo lib  qoldi,  chunki  u  orqali 	
ʻ
qurol-yarog ,  giyohvand 	
ʻ
moddalar  va  turli  guruhlardan 
tayyorlangan  jangarilar  oqib  o ta 	
ʻ
boshladi.  Bu  Rossiya 
Federatsiyasi  uchun  xavf 
tug'dirdi.•
1992-yilda  Afg oniston  va  Tojikiston  o rtasida  diplomatik  munosabatlar  o rnatilib,  o zaro  hamkorlik  to g risidagi  hujjatlar 	
ʻ ʻ ʻ ʻ ʻ ʻ
imzolangan.  Biroq  har  ikki  davlatdagi  siyosiy  vaziyatning  yomonlashishi  bu  munosabatlarning  sovuqlashishiga  olib  keldi. 
Tojikistonda fuqarolar urushi boshlandi va Afg'onistonda poytaxt vaqti-vaqti bilan turli qurolli guruhlar tomonidan bosib olindi.  •
G a   b i n o a n   t a d q i q o t i   Q .   I s k a n d a r o v   ( 2 0 0 8 ) ,   1 9 9 2   y  
y o q i l g a n   t o m o n i   i s l o m i y   p a r t i y a l a r   To j i k i s t o n   j a n g  
q i l d i   y a q i n   b i r   n e c h t a   y u z l a b   M u j o h i d l a r   d a n  
A f g ' o n i s t o n   .   I s h l a r   t o m o n i d a n   m u s t a h k a m l a s h  
c h e g a r a   v a   c h e g a r a   h u d u d l a r i d a   x a v f s i z l i k   h u d u d l a r  
b o s h l a n d i   f a q a t   1 9 9 3   y i l d a   t o m o n i d a n   j a m o a  
s h a r t n o m a s i   x a v f s i z l i k   B i r o q   t o ' q n a s h u v l a r   y o q i l g a n  
t o j i k - a f g ' o n   c h e g a r a   d a v o m   e t d i   ,   q i s m a n   s a b a b l i  
t o j i k l a r n i n g   h a r a k a t l a r i   A f g ' o n i s t o n d a g i   m u x o l i f a t   "  
P a r t i y a   b i l a n   b o g ' l i q	
   i s l o m i y   j o n l a n i s h   To j i k i s t o n   .  
B u   “   m u x o l i f a t   ”   h a m   h u k u m a t g a   i s h o n m a d i	
  
To j i k i s t o n   v a   h u k u m a t g a   K o b u l   .
Burhoniddin Rabboniy — 1992—2001-
yillarda Afgoniston prezidenti.	
ʻ  1 9 9 5   y i l   d e k a b r d a   A f g o n i s t o n   i c h i d a   B u r h o n i d d i n  ʻ
b o s h c h i l i g i d a	
   R a b b o n i y   a y l a n d i   k u z a t u v c h i   y o q i l g a n  
t o j i k l a r a r o   m u z o k a r a l a r   ,   r a h m a t   a f g ' o n   b o s h q a r u v   b i r i n c h i  
y o q i l g a n   r a s m i y   D a r a j a   b o s h q a r g a n   u c h r a s h i s h   r a h b a r g a  
To j i k i s t o n   R a h m o n   v a   r a h b a r   B i r l a s h g a n   t o j i k   q a r a m a -
q a r s h i l i k   d e d i   A b d u l l o   N u r i   .   a f g ' o n   b o s h q a r u v   o l d i  
y o q i l g a n   o ' z i m   m a j b u r i y a t   v a t a n g a   q a y t a r i s h   t o j i k  
q o c h q i n l a r   v a   h a m m a   k u c h l a r   c h e g a r a   h u d u d l a r i d a   "  
t i n c h l a n i s h   "   n i   t a r g ' i b   q i l i s h   h u d u d l a r   .
To j i k l a r a r o   m u z o k a r a l a r   t o j   k i y g a n   1 9 9 7   y i l   i y u n   o y i d a  
m u v a f f a q i y a t g a   e r i s h d i   n a t i j a l a r   q a y s i   H a m m a s i   t o j i k  
q o c h q i n l a r   o l d i   i m k o n i y a t   q a y t i s h   u y   v a   q o ' s h i n l a r   q a r a m a -
q a r s h i l i k   e d i   Q u r o l l i   K u c h l a r   t a r k i b i g a   k i r i t i l g a n   k u c h  •
Ya n g i   a f g ' o n   t o m o n i d a n   t a q d i m   e t i l g a n   h u k u m a t   To l i b o n   h e c h  
q a c h o n   q a b u l   q i l d i   r a s m i y   t a n   o l i s h l a r   b i l a n   t o m o n l a r  
r e s p u b l i k a   To j i k i s t o n   1 9 9 6   y i l
•
B i r   v a q t n i n g   o ' z i d a   p r e z i d e n t   To j i k i s t o n   E .   R a h m o n  
t a s h a b b u s n i   o ‘ z   q o ‘ l i g a   o l d i   y a r a t m o q   a t r o f i d a  
A f g ' o n i s t o n n i n g   k a m a r i   x a v f s i z l i k   . "
•
U l a r   v a q t   ,   a s o s i y   d u s h m a n l a r   To l i b o n   ,   d e b   a t a l m i s h   "  
S h i m o l i y "   g u r u h i  A l y a n s   " ,   k o ' p c h i l i k   a ' z o l a r i   q a y s i   e d i   e t n i k  
t o j i k l a r   y u z i g a   t u s h d i	
   To j i k i s t o n   i s h o n c h l i   o r q a   B u   g u r u h	  
y o ' l   o l d i  A h m a d   S h a h   M a s ’ u d   v a   B u r h o n i d d i n   R a b b o n i y  
q a b u l   q i l d i   o r q a l i   c h e g a r a   g u m a n i t a r   v a   h a r b i y   Yo r d a m   .  •
2001  yil  oktabr  oyida,  "Bardosh  erkinlik"  operatsiyasi  boshlanganda,  Tojikiston  xalqaro  koalitsiya  kuchlarini  (ISAF) 
Afg'onistonga  o'tkazish  uchun  tranzit  zona  vazifasini  bajargan,  shuningdek,  qo'shni  davlat  aholisiga  muntazam 
ravishda gumanitar yordam jo'natgan.
•
Bonn  konferensiyasi  (2001),  shuningdek,  Hamid  Karzay  muvaqqat  o tish  hukumati  rahbari  etib  saylanganidan  so ng ʻ ʻ
Tojikiston bilan savdo va yana diplomatik aloqalar o rnatildi.	
ʻ
•
Afg'oniston-Tojikiston qo'shma loyihalari uchun eng katta o'sish sohasi gidroenergetika bo'ldi.
•
Bu Afg'oniston  uchun  ayniqsa  muhim  edi.  Eslatib  o'tamiz,  Sovet  davridan  beri  Tojikistondan  import  qilinadigan  eng 
katta va eng muhim mahsulot elektr energiyasi bo'lgan.
•
Ikki  chegara  daryolari  -  Pyanj  va  Amudaryo  (Afg'oniston-Tojikiston  chegarasida)  uchun  elektr  energiyasi  ishlab 
chiqarish  salohiyati  birgalikda  taxminan  160  milliard  kVt/soatni  tashkil  etadi  ,  bu  Rossiyadagi  eng  yirik 
daryolarning salohiyatidan oshib ketadi.
•
Ushbu  daryolarda  GESlar  qurilishi  har  ikki  davlatning  chegaradosh  hududlarida  irrigatsiya  tizimini  qayta  tiklash 
sharoitida muhim ahamiyatga ega.  H a   ,   a y n i q s a   m u h i m   k o ' r i n a d i   q u r i l i s h  
k o ' p r i k l a r   o r q a l i   d a r y o   P a n j   .   S o v e t d a n  
v a q t	
 b u n d a n   m u s t a s n o   m a s h h u r   "   k o ' p r i k "  
D o ' s t l i k   "   e d i   q u r i l g a n   y a n a   3   t a   k o ' p r i k   .
Demogan shahrini boglovchi Panj daryosi 	
ʻ
ustidagi koprik .	
ʻ

Mavu: Afg'oniston va Tojikiston o'rtasidagi hamkorlik

Reja 1. Afg'oniston va Tojikiston o'rtasidagi hamkorlik 2. Q. Iskandarov ishlari

 Tojikiston va Afg'oniston bor umumiy tarixi , an'analari , madaniyati , dini va tili . Ularning chegara cho'zilgan 1344 km . 1991 yil oxirida Tojikiston aylandi respublikada va 1992 yil boshida Afg'onistonda hokimiyatga keldi rejimi mujohid kim Tojikiston bitta dan birinchi tan olingan . Rejimda Mujohidlar Shuningdek edi etnik tojiklar . Shunda vaqt Prezident Afg'oniston edi Burhoniddin Rabboniy , bosh vazir - Abdul Aloe Farid , vazir mudofaa - Ahmad Shah Mas'ud , mashhur " Panjshir" kabi sher ." U edi mashhur maydon qo'mondon jang qilgan mujohidlar qarshi Sovet qo'shinlar Ahmadshoh Masud - Panjshir sherlari Panjshir darasida tojik oilasida tug'ilgan.

• Ikki davlat o rtasidagi chegara ʻ xavfsizligi nihoyatda muammoli bo lib qoldi, chunki u orqali ʻ qurol-yarog , giyohvand ʻ moddalar va turli guruhlardan tayyorlangan jangarilar oqib o ta ʻ boshladi. Bu Rossiya Federatsiyasi uchun xavf tug'dirdi.• 1992-yilda Afg oniston va Tojikiston o rtasida diplomatik munosabatlar o rnatilib, o zaro hamkorlik to g risidagi hujjatlar ʻ ʻ ʻ ʻ ʻ ʻ imzolangan. Biroq har ikki davlatdagi siyosiy vaziyatning yomonlashishi bu munosabatlarning sovuqlashishiga olib keldi. Tojikistonda fuqarolar urushi boshlandi va Afg'onistonda poytaxt vaqti-vaqti bilan turli qurolli guruhlar tomonidan bosib olindi.

• G a b i n o a n t a d q i q o t i Q . I s k a n d a r o v ( 2 0 0 8 ) , 1 9 9 2 y y o q i l g a n t o m o n i i s l o m i y p a r t i y a l a r To j i k i s t o n j a n g q i l d i y a q i n b i r n e c h t a y u z l a b M u j o h i d l a r d a n A f g ' o n i s t o n . I s h l a r t o m o n i d a n m u s t a h k a m l a s h c h e g a r a v a c h e g a r a h u d u d l a r i d a x a v f s i z l i k h u d u d l a r b o s h l a n d i f a q a t 1 9 9 3 y i l d a t o m o n i d a n j a m o a s h a r t n o m a s i x a v f s i z l i k B i r o q t o ' q n a s h u v l a r y o q i l g a n t o j i k - a f g ' o n c h e g a r a d a v o m e t d i , q i s m a n s a b a b l i t o j i k l a r n i n g h a r a k a t l a r i A f g ' o n i s t o n d a g i m u x o l i f a t " P a r t i y a b i l a n b o g ' l i q i s l o m i y j o n l a n i s h To j i k i s t o n . B u “ m u x o l i f a t ” h a m h u k u m a t g a i s h o n m a d i To j i k i s t o n v a h u k u m a t g a K o b u l . Burhoniddin Rabboniy — 1992—2001- yillarda Afgoniston prezidenti. ʻ