logo

Alternativ energiya zaruriyati

Загружено в:

16.08.2023

Скачано:

0

Размер:

2096.228515625 KB
Mavzu : Alternativ energiya zaruriyati Reja: •
Energiya (grek. energeia - harakat, 
faoliyat) – materiyaning har xil 
harakatlari shakllarining umumiy 
miqdoriy  о‘ lchovidir (uni  о‘ lchash 
mumkin). Energiya mexanik, issiqlik, 
kimyoviy, elektromagnit, gravitatsiyali, 
yadroviy va boshqa turlarga b о‘ linadi. 
Energiyaning saqlanish fundamental 
qonuniyatiga asosan (bundan abadiy 
dvigatelni yaratib b о‘ lmaydigan shart 
kelib chiqadi), energiya tushunchasi 
tabiatdagi barcha hodisalarni bir butun 
qilib bog‘laydi. Energiya faqat bir turdan 
boshqa turga aylanishi mumkin. Bunda 
uning umumiy miqdori  о‘ zgarmaydi. 1 .Energiya - barcha 
narsalarga asosdir 
2 . Energiya 
manbalarining tasnifi
3 . Qayta tiklanadigan 
energiya manbalarining 
samaradorligi
4 .Xulosa Energetika – energetik resurslarni, har xil energiya 
turlarini  о‘ zgartirish, uzatish va foydalanishning 
iqtisodiyotga oid sohasini  о‘ z ichiga oladi. 
•
Energiya manbai – 
ma’lum turdagi 
energiyani chiqaruvchi 
yoki uning zaxira 
potensialidagi 
imkoniyatini 
о‘ zgartiruvchi 
obyektdir.  Qayta tiklanadigan energiya atrof 
muhitda foydalanib b о‘ lmaydigan 
holatda b о‘ ladi
•
An’anaviy energiya manbalari - 
an’anaviy keng foydalanilayotgan, 
texnologik jihatdan urnatilgan 
energiya manbalaridir. Noan’anaviy 
(alternativ) energiya manbalari – 
tabiiy energiya manbalarining 
tanqisligi hamda atrof muhit 
ekologiyasi yomonlashishi 
oqibatida an’anaviy energiyalar 
о‘ rniga foydalanilayotgan va 
izlanayotgan energiya manbalaridir. Qayta tiklanadigan energiya manbalaridan foydalanish 
samaradorligi ilmiy-texnik omillar asosida rivojlanadi. 
•
Qayta tiqlanadigan energiya 
oqimlari atrof muhitda 
doimiy ravishda mavjuddir. 
Vaqt bo‘yicha energiyani 
iste’mol qilish doimiy emas. 
Masalan, elektrenergiyasiga 
ehtiyoj ertalab va kechki 
soatlarda maksimal, tungi 
vaqtlarda esa minimal 
bo‘ladi.  Quy osh energiy asi t ufay li shamollar esadi, 
suv ning t abiat da ay lanishi amalga oshiriladi, 
dengiz v a ok eanlar qizdiriladi hamda  о‘ simlik  
v a hay v onlar riv ojlanalanadi
•
Quyosh nurlanish (elektromagnit 
nurlanish) energiyasiga quyosh 
radiatsiyasi deb ataladi. Yerga 
tushadigan quyosh radiatsiyasi 
о‘ zining asosiy qismi issiqlikka 
aylanadi va amalda Yer va 
atmosfera uchun yagona 
energiya manbai b о‘ lib 
hisoblanadi. Quyosh atmosferani 
va Yer sirtini qizdiradi Qay t a t ik lanadigan v a qay t a t ik lanmay digan 
energiy a manbalari o‘zining boshlang‘ich 
zichlik lari bo‘y icha bir-biridan ancha k at t a 
farqlanadi
•
Qayta tiklanadigan 
energiya manbalari atrof 
muhitning ajralmas 
qismidir, ularni o‘rganish 
birgina ilm-fan 
tadqiqotlari bilan 
cheklanmaydi, balki har 
xil fanlar majmuasiga 
asoslanadi. Ular qayta tiklanadi va amalda bepul bo‘ladi, 
ulardan foydalanish oqibatida ekologiya 
o‘zgarmaydi va atrof muhitda ifloslanish 
bo‘lmaydi.
•
  Qayta tiklanadigan 
energiya manbalaridan 
foydalanish 
samaradorligi, muayyan 
tabiiy va iqlimiy shart-
sharoitlar hamda jamiyat 
ehtiyojlari bilan 
belgilanadi.  Hozirgi kunda biogaz olish uchun mo’ljallangan 
qurilmalarning juda ko’p loyihalari ishlab chiqilgan. 
•
Shuning uchun ham 
kelajakning asosiy 
energiyasi sifatida atom 
energiyasi qaralmoqda. 
Atom energiyasidan 
foydalanishning birinchi 
usuli uran yadrosi bo’linishi 
energiyasi va uning 
muammolari haqida 
yuqorida aytib o’tildi.   Kelajak dagi ilmiy  t adqiqot  y o’nalishlaridan biri 
sifat ida k imy ov iy  energiy ani t o’g’ridan- t o’g’ri 
elek t r energiy asiga ay lant irish masalasi 
qaralmoqda.
•
Yadro energiyasidan foydalanishning 
ikkinchi usuli – termoyadro sintezi 
energiyasidir. Bu borada salkam 70 
yildan buyon ishlar olib borilayotgan 
bo’lsada boshqariladigan termoyadro 
sintezi haligacha amalga oshmadi. Bu 
yerdagi asosiy muammolarga 
issiqlikka chidamli yangi materiallar 
yaratish, kuchli bir jinsli magnit 
maydonlar va yuqori haroratli o’ta 
otkazuvchan materiallar hosil qilish 
masalalarini keltirish mumkin.  Kelajakda asosiy energiya manbai hisoblanadigan 
boshqariladigan termoyadro sintezi texnologiyasini 
yaratish
•
Yuqorida keltirilgan energetika 
muommolarini o’quvchilarga 
tushuntirish nafaqat ularning 
fizika faniga bo’lgan 
qiziqishlarini oshiradi, balki, 
ularni atrof muhitga nisbatan 
ongli munosabatlarini 
tarbiyalaydi, energiya 
resurslaridan oqilona 
foydalanishga oid bilim, 
kunikma va malakalarini 
shakllantiradi.  N azorat  sav ollari: 
1. Ene rge t ik aning jamiy at  hay ot idagi o’rni 
nimadan iborat ?
 2.Ene rgiy a manbalarining t asnifi ni 
t ushunt iring? 
3.O’zbe k ist onda muqobil e ne rgiy aning mavjud 
imk oniy at lari? 
4.Muqobil e ne rgiy a manbalarini 
mujassamlashdan maqsad nima? 
5. Qay t a t iqlanadigan e ne rgiy a manbalarining 
vaqt  bo‘y icha t avsifl ari nimadan iborat ? X ulosa 
Muqobil energiya manbalaridan keng foydalanish har 
bir mamlakatning ustuvor maqsadlari hamda 
energetika havfsizligi vazifalariga muvofiq keladi va 
energetika sohasining jadal rivojlanayotgan 
yo’nalishlaridan hisoblanadi. Ammo tabiatni muhofaza 
qilishga e’tibor bermaslik yoki uni ikkinchi rejaga 
surishning o’zi insoniyatni oziq-ovqat mahsulotlari bilan 
ta’minlash bo’yicha uzoq muddatga tuzilgan rejaning 
bajarilishiga to’sqinlik qiladi, xuddi shuningdek, u 
sanoatni har xil mahsulotlar bilan ta’minlashni buzadi va 
oqibatda odamzodning yashashi uchun zarur bo’lgan 
sharoitning yomonlashishiga olib keladi. Ekologik 
muammolar qachonlardir milliy va mintaqaviy 
muammolardan chiqib butun insoniyatning 
muammosiga aylangan. At amalar
Tabiat -  ongdan tashkarida, boglanmagan va 
mustakil bulgan xakikiy borlikdir, 
Tabiat  - odamlarni tabiiy yashash 
muxitidir.
Odam  (inson) - tabiatni bir kismi, uning 
tabiiy boglanishlaridagi zanjirni bir 
zvenosi, uning evolyutsion rivojining 
Maxsulidir
Biotsenoz  deb maʼlum vaqt mobaynida bir 
biri bilan uzviy bogʻliqlikda shakllangan va 
birgalikda faoliyat koʻrsatadigan turli tirik 
organizmlarning hamjamoasiga aytiladi. Ek ot izimlar  - tabiatning vaqt jixatdan
nisbatan barqaror, uzoq evolyutsiya jarayonida
shakllangan, oʻzini oʻzi maʼlum darajada
boshqarib turadigan va tashqi taʼsirlarga
qarshilik koʻrsata olish hususiyatlariga ega
boʻlgan murakkab tizimdir
Faqat bir necha tur usimliklar birgalikda kavm bulib 
yashasa  fi t ot senoz  deyiladi, 
xuddi shu singari fakat bir necha tur xayvonlarning 
birgalikda kavm bulib yashashiga  zoot senoz  deyiladi. 
Biot senoz  (lot. Bios – xayot, senoz – umumiy) deyilganda 
bir xil muxitga moslashgan va bir joyning uzida birga 
yashaydigan barcha organizmlar tushuniladi. Muhit  - deb t irik  organizmlarni oʻrab t uruv chi v a 
ular
bilan doimo oʻzaro munosabat da t abiat ning bir 
qismi
t ushuniladi.
•
Populyatsiya  – (fransuzcha populations soʻzidan olingan) 
xalk, aholi degan maʼnolarni bildiradi. Ekologik 
nuqtai nazardan esa populyatsiya deb uzoq vaqt davomida 
muayyan bir joyda yashaydigan yoki oʻsadigan va bir turga 
mansub boʻlagn individlar yigindisiga aytiladi
•  Trofik zanjir  -organizmlarning bir biri bilan 
•
oziqlanishi orkali bogʻlanishini  Krossvord 
•
bu Foydalanilgan adabiyotlar:
1. Fayllar.org
2.Geografiya.uz
3.uz.thinkfirsttahoe.org
4. Egamova Irodaning Ekologik toza 
energiya turlari va 
nanotexnologiyafanidan bajargan 
referati

Mavzu : Alternativ energiya zaruriyati

Reja: • Energiya (grek. energeia - harakat, faoliyat) – materiyaning har xil harakatlari shakllarining umumiy miqdoriy о‘ lchovidir (uni о‘ lchash mumkin). Energiya mexanik, issiqlik, kimyoviy, elektromagnit, gravitatsiyali, yadroviy va boshqa turlarga b о‘ linadi. Energiyaning saqlanish fundamental qonuniyatiga asosan (bundan abadiy dvigatelni yaratib b о‘ lmaydigan shart kelib chiqadi), energiya tushunchasi tabiatdagi barcha hodisalarni bir butun qilib bog‘laydi. Energiya faqat bir turdan boshqa turga aylanishi mumkin. Bunda uning umumiy miqdori о‘ zgarmaydi. 1 .Energiya - barcha narsalarga asosdir 2 . Energiya manbalarining tasnifi 3 . Qayta tiklanadigan energiya manbalarining samaradorligi 4 .Xulosa

Energetika – energetik resurslarni, har xil energiya turlarini о‘ zgartirish, uzatish va foydalanishning iqtisodiyotga oid sohasini о‘ z ichiga oladi. • Energiya manbai – ma’lum turdagi energiyani chiqaruvchi yoki uning zaxira potensialidagi imkoniyatini о‘ zgartiruvchi obyektdir.

Qayta tiklanadigan energiya atrof muhitda foydalanib b о‘ lmaydigan holatda b о‘ ladi • An’anaviy energiya manbalari - an’anaviy keng foydalanilayotgan, texnologik jihatdan urnatilgan energiya manbalaridir. Noan’anaviy (alternativ) energiya manbalari – tabiiy energiya manbalarining tanqisligi hamda atrof muhit ekologiyasi yomonlashishi oqibatida an’anaviy energiyalar о‘ rniga foydalanilayotgan va izlanayotgan energiya manbalaridir.

Qayta tiklanadigan energiya manbalaridan foydalanish samaradorligi ilmiy-texnik omillar asosida rivojlanadi. • Qayta tiqlanadigan energiya oqimlari atrof muhitda doimiy ravishda mavjuddir. Vaqt bo‘yicha energiyani iste’mol qilish doimiy emas. Masalan, elektrenergiyasiga ehtiyoj ertalab va kechki soatlarda maksimal, tungi vaqtlarda esa minimal bo‘ladi.