Bakteriyalar dunyosi
![Mavzu: Bak t e riy alar
duny osi](/data/documents/2a2012ca-be37-49f0-900d-aeafacc35517/page_1.png)
![Bakteriyalarning tuzilishi . Bakteriyalar ko‘zga ko‘rinmas, kichik
organizmlar bo‘lib, ularni mikroskop yordamida kuzatish
mumkin. Bakteriyalarni mikrobiologiya fani o‘rganadi.](/data/documents/2a2012ca-be37-49f0-900d-aeafacc35517/page_2.png)
![Bakteriyalarning shakllari](/data/documents/2a2012ca-be37-49f0-900d-aeafacc35517/page_3.png)
![Bakteriyalar ancha sodda tuzilgan. Ularning
yadrosi bo‘lmaydi, shunga ko‘ra prokariot
organizm deyiladi. Qulay sharoitda, ya’ni oziqa
va harorat yetarli bo‘lganda bakteriyalar har
20–30 daqiqada bo‘linib ko‘payadi. Bakteriyalar
noqulay sharoitda zichla shib, qalin qobiq bilan
o‘ralib spora hosil qiladi. Bakteriya sporasi
+140oC ... –253oC ga bardosh bera oladi.
Bakteriya spora holida uzoq yillar saqlanib
qolishi, qulay sharoit kelishi bilan hayotini
davom ettirishi mumkin.](/data/documents/2a2012ca-be37-49f0-900d-aeafacc35517/page_4.png)
![Bakteriya hujayrasi tuzilish i](/data/documents/2a2012ca-be37-49f0-900d-aeafacc35517/page_5.png)
![Bakteriya turlari
Foydali
bakteriyalar:
1. Achituvchi
2.Chirituvchi
3. Tugunak Zararli
bakteriyalar:
1. Sil
2. Vabo
3. O'lat
4. Ichburug'
qo'zg'ativchilari](/data/documents/2a2012ca-be37-49f0-900d-aeafacc35517/page_6.png)
![Achituvchi bakteriyalar: Masalan, qatiq
tayyorlashda sutga tomizg‘i solinadi.
Tomizg‘i – bu sut tarkibidagi uglevodlarni parchalab,
sut kislotaga aylantiruvchi bakteriyalar yig‘indisi
hisoblanadi. Tuzlama
tayyorlashda sabzavotlar solingan idishga tuzli suv
quyiladi. Sabzavotlar sirtida mavjud bo‘lgan
achituvchi bakteriyalar sho‘r muhitda ko‘payib,
glyukozani sut kislotaga aylantiradi va sabzavotlar
chirishining oldini oladi](/data/documents/2a2012ca-be37-49f0-900d-aeafacc35517/page_7.png)
![Achituvchi
bakteriyalar
sut-qatiq mahsulotlari
olishda silos bostirishdateri oshlashda tuzlama tayyorlashda](/data/documents/2a2012ca-be37-49f0-900d-aeafacc35517/page_8.png)
![Chirituvchi bakteriyala r :
Yer yuzining sanitarlari hisoblanadi. Chunki
ular o‘lik qoldiqlarini chiritib, yer yuzini tozalaydi.
Ko‘milgan qoldiqlarni ham tuproqdagi chirituvchi
bakteriyalar parchalab yuboradi. Ba’zan
chirituvchi bakteriyalar oziq-ovqatlarni, san’at
asarlarini chiritib, yaroqsiz holatga keltirishi bilan
zarar keltiradi.](/data/documents/2a2012ca-be37-49f0-900d-aeafacc35517/page_9.png)
![Tugunak bakteriyalar
Dukkakdoshlar oilasiga kiruvchi o‘simliklar ildizida
simbioz (hamkorlikda) yashaydi. Ular atmosferadagi
erkin azotni o‘zlashtirib, o‘simliklarga yetkazib beradi,
o‘simliklar esa
bakteriyalarni oziq moddalar bilan ta’minlaydi.
Ularning hamkorligi har ikkala organizmga ham foyda
keltiradi. Tuproqni azotga boyitishda bedadan keng
foydalaniladi.](/data/documents/2a2012ca-be37-49f0-900d-aeafacc35517/page_10.png)
![Tugunak bakteriyalar
faoliyati](/data/documents/2a2012ca-be37-49f0-900d-aeafacc35517/page_11.png)
![Parazit bakteriyalar:
Tirik organizm hisobiga yashab hayot kechiradi.
Parazit bakteriyalar odamda sil, vabo, o‘lat, ichburug‘,
qoqshol kabi kasalliklarni keltirib chiqaradi. Yuqumli
kasalliklarning yoppasiga tarqalishi epidemiya deyiladi.
Epidemiyaning oldini olish uchun karantin e’lon qilinadi,
ya’ni odamlarning to‘planishi, bemor oldiga
ko‘pchilikning kirib-chiqishi taqiqlanadi. Bemorning
idishtovoqlari, sochig‘i alohida tutiladi va
bakteriyalardan tozalovchi moddalar yordamida
yuviladi. Kasal bo‘lmaslik uchun gigiyena qoidalariga
rioya qilish, ovqatlanishdan oldin doimo qo‘lni sovunlab
yuvish zarur.](/data/documents/2a2012ca-be37-49f0-900d-aeafacc35517/page_12.png)
![Ayrim o‘simliklar bakteriyalarga qarshi fitonsid
modda ajratadi.
Masalan: archa, terak o‘zidan ajratgan fitonsid
modda bilan havoni zararli bakteriyalardan
tozalaydi.
Bakteriyalar tabiatda katta ahamiyatga ega.
Insonlar foydali
bakteriyalardan amaliyotda foydalanadi,
zararlilariga qarshi kurashadi.](/data/documents/2a2012ca-be37-49f0-900d-aeafacc35517/page_13.png)
![E'TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT !!!](/data/documents/2a2012ca-be37-49f0-900d-aeafacc35517/page_14.png)
Mavzu: Bak t e riy alar duny osi
Bakteriyalarning tuzilishi . Bakteriyalar ko‘zga ko‘rinmas, kichik organizmlar bo‘lib, ularni mikroskop yordamida kuzatish mumkin. Bakteriyalarni mikrobiologiya fani o‘rganadi.
Bakteriyalarning shakllari
Bakteriyalar ancha sodda tuzilgan. Ularning yadrosi bo‘lmaydi, shunga ko‘ra prokariot organizm deyiladi. Qulay sharoitda, ya’ni oziqa va harorat yetarli bo‘lganda bakteriyalar har 20–30 daqiqada bo‘linib ko‘payadi. Bakteriyalar noqulay sharoitda zichla shib, qalin qobiq bilan o‘ralib spora hosil qiladi. Bakteriya sporasi +140oC ... –253oC ga bardosh bera oladi. Bakteriya spora holida uzoq yillar saqlanib qolishi, qulay sharoit kelishi bilan hayotini davom ettirishi mumkin.
Bakteriya hujayrasi tuzilish i