logo

Dala arxeologik amaliyoti oldiga qo’yilgan vazifalar

Загружено в:

15.08.2023

Скачано:

0

Размер:

733.412109375 KB
Mavzu ;   Dala arxeologik amaliyoti oldiga qo’yilgan 
vazifalar.  Arxeologik soha bo'yicha mutaxassis 
posyolkalarni tadqiq qilish bilan bir qatorda 
arxeologik qazilma ishlarini olib borish bilan 
shug'ullanadi (arxeologik tekshiruvlar, 
belkurak sinovlari, 1x1 metrli o'lchov 
birliklari, test sinovlari). Tarmoq bo'yicha 
mutaxassislarga batafsil ma'lumot olish, 
sketch xaritalarini tuzish, arxeologik 
xususiyatlarni, arxeologik artefaktlarni 
qazish, topilgan yozuvlarning 
mustahkamligi , Munsell tuproqlari xaritasini 
qo'llash, fotosuratlar olish, kompyuter 
dasturlari (Microsoft® Word, Excel va 
Access odatda) va har doim mijozning 
maxfiyligini saqlab qoladi. moddiy madaniyat yodgorliklarini dala-
tadqiqot yo li bilan o rganish uchun ʻ ʻ
tashkil qilinadigan ekspeditsiyalar. Ularni 
i. t. institutlari, oliy o quv yurtlari, 	
ʻ
muzeylar va ulkashunoslik to garaklari 	
ʻ
tashkil etadi. Ko pincha, kompleks 	
ʻ
ravishda tuzilib, tarkibiga arxeologlardan 
tashqari etnograf, antropolog, geograf, 
tuproqshunos, biolog, botanik va b. 
olimlar kiritiladi. Uzoq yillar ishlashga 
mo ljallanib, mustaqil ishlaydigan otryad 	
ʻ
va guruhlardan iborat qilib tuziladi. Har 
bir ekspeditsiyaning o ziga xos nizomi, 	
ʻ
ilmiy kengashi, maxsus bazasi bo ladi.	
ʻ Dastlabki arxeologik kuzatuvlar 19-a. ning 2-
yarmida boshlangan. 1895-y. da Toshkentda 
Turkiston arxeologiya havaskorlari to garagi ʻ
tashkil qilingan. 1920-y. dan 
O zbekistonning har bir viloyatida turli 	
ʻ
Arxeologiya ekspeditsiyalari ish olib bordi. 
Eng yirik Arxeologiya ekspeditsiyalari — 
Termiz arxeologik kompleks ekspeditsiyasi 
va Xorazm arxeologiya-etnografiya 
ekspeditsiyasi  tuzilgan. Ekspeditsiyalar 
O zbekiston xalqyaarining tarixiy va 
ʻ
madaniy yodgorliklarini topish va 
o rganishga muayyan hissa qo shdi. Tuproq 
ʻ ʻ
qal a, Qo yqirilgan qal a, ko hna Termiz sh. 	
ʼ ʻ ʼ ʻ
va b. dan moddiy madaniyat va san atning 	
ʼ
ajoyib yodgorliklari topiddi. Ikkinchi jahon urushidan so ng Arxeologiya ʻ
ekspeditsiyalarining faoliyati yanada avj oldi. 
1946-y. da Janubiy Turkmaniston arxeologiya 
kompleks ekspeditsiyasi, So g d-tojik 
ʻ ʻ
arxeologiya ekspeditsiyasi tashkil qilindi. 
O zbekiston FA Arxeologiya in-ti otryadlari 	
ʻ
O zbekistonning turli tumanlarida tadqiqot 
ʻ
ishlarini olib bordi. Akad. Ya. G ulomov 	
ʻ
rahbarligidagi Arxeologiya ekspeditsiyalarining 
Xorazm, Zarafshon va Toshkent vohalarida, 
Farg ona vodiysida; A. R. 	
ʻ
Muhammadjonovning Buxoroda olib borgan 
arxeologik tadqiqotlari O zbekistonning qad. 	
ʻ
sug orish sistemasi va dehqonchiligini 	
ʻ
o rganishda, undan xalq xo jaligi maqsadlarida 	
ʻ ʻ
foydalanishda katta ahamiyatga ega. Arxeologiya Ekspeditsiyalari Asqarov 
boshchiligidagi otryadning Sopollitepa, 
Jarqo tonla olib borgan qazishmalari ʻ
ancha samarali bo ldi. U. I. Islomov 	
ʻ
rahbarligidagi otryad O zbekistonning 	
ʻ
qator viloyatlarida tosh davriga oid yangi 
yodgorliklarni qazib o rgandi, Afrosiyob 
ʻ
ekspeditsiyasi qad. Samarqandni o rgandi 	
ʻ
va uning ilk o rta asrlarga oid devoriy 	
ʻ
rasmlarini ochdi, Yerqo rtndya ish olib 	
ʻ
borgan otryad (R. H. Sulaymonov 
boshchiligida) antik va ilk o rta asrlarga 	
ʻ
oid madaniyat va san at namunalarini 	
ʼ
topdi.  Termizdan topilgan arxeologik yodgorliklar  Termizdan topilgan arxeologik yodgorliklar  T
e
rm
iz
d
a
n
 to
p
ilg
a
n
 	
a
rx
e
o
lo
g
ik
 y
o
d
g
o
rlik
la
r

Mavzu ; Dala arxeologik amaliyoti oldiga qo’yilgan vazifalar.

Arxeologik soha bo'yicha mutaxassis posyolkalarni tadqiq qilish bilan bir qatorda arxeologik qazilma ishlarini olib borish bilan shug'ullanadi (arxeologik tekshiruvlar, belkurak sinovlari, 1x1 metrli o'lchov birliklari, test sinovlari). Tarmoq bo'yicha mutaxassislarga batafsil ma'lumot olish, sketch xaritalarini tuzish, arxeologik xususiyatlarni, arxeologik artefaktlarni qazish, topilgan yozuvlarning mustahkamligi , Munsell tuproqlari xaritasini qo'llash, fotosuratlar olish, kompyuter dasturlari (Microsoft® Word, Excel va Access odatda) va har doim mijozning maxfiyligini saqlab qoladi.

moddiy madaniyat yodgorliklarini dala- tadqiqot yo li bilan o rganish uchun ʻ ʻ tashkil qilinadigan ekspeditsiyalar. Ularni i. t. institutlari, oliy o quv yurtlari, ʻ muzeylar va ulkashunoslik to garaklari ʻ tashkil etadi. Ko pincha, kompleks ʻ ravishda tuzilib, tarkibiga arxeologlardan tashqari etnograf, antropolog, geograf, tuproqshunos, biolog, botanik va b. olimlar kiritiladi. Uzoq yillar ishlashga mo ljallanib, mustaqil ishlaydigan otryad ʻ va guruhlardan iborat qilib tuziladi. Har bir ekspeditsiyaning o ziga xos nizomi, ʻ ilmiy kengashi, maxsus bazasi bo ladi. ʻ

Dastlabki arxeologik kuzatuvlar 19-a. ning 2- yarmida boshlangan. 1895-y. da Toshkentda Turkiston arxeologiya havaskorlari to garagi ʻ tashkil qilingan. 1920-y. dan O zbekistonning har bir viloyatida turli ʻ Arxeologiya ekspeditsiyalari ish olib bordi. Eng yirik Arxeologiya ekspeditsiyalari — Termiz arxeologik kompleks ekspeditsiyasi va Xorazm arxeologiya-etnografiya ekspeditsiyasi tuzilgan. Ekspeditsiyalar O zbekiston xalqyaarining tarixiy va ʻ madaniy yodgorliklarini topish va o rganishga muayyan hissa qo shdi. Tuproq ʻ ʻ qal a, Qo yqirilgan qal a, ko hna Termiz sh. ʼ ʻ ʼ ʻ va b. dan moddiy madaniyat va san atning ʼ ajoyib yodgorliklari topiddi.

Ikkinchi jahon urushidan so ng Arxeologiya ʻ ekspeditsiyalarining faoliyati yanada avj oldi. 1946-y. da Janubiy Turkmaniston arxeologiya kompleks ekspeditsiyasi, So g d-tojik ʻ ʻ arxeologiya ekspeditsiyasi tashkil qilindi. O zbekiston FA Arxeologiya in-ti otryadlari ʻ O zbekistonning turli tumanlarida tadqiqot ʻ ishlarini olib bordi. Akad. Ya. G ulomov ʻ rahbarligidagi Arxeologiya ekspeditsiyalarining Xorazm, Zarafshon va Toshkent vohalarida, Farg ona vodiysida; A. R. ʻ Muhammadjonovning Buxoroda olib borgan arxeologik tadqiqotlari O zbekistonning qad. ʻ sug orish sistemasi va dehqonchiligini ʻ o rganishda, undan xalq xo jaligi maqsadlarida ʻ ʻ foydalanishda katta ahamiyatga ega.