logo

“DORIXONA” nomli ma’lumotlar bazasida loyhalashtirish

Загружено в:

15.08.2023

Скачано:

0

Размер:

1251.4638671875 KB
Mav zu : “ DORI X ON A”  nomli 
ma’lumot lar bazasida 
loy halasht irish
                          
Predmet sohani tahlili

Predmet sohani infologik loyihalsh

Predmet sohani mantiqiy( datalogik)  
loyihalsh

MB ni  fizik loyihalsh

MB ilovasini loyihalsh va ishlab chiqish

Mb ilovasini ishlatish              1. Pre dme t   sohani t izimli t ahlil qilish
Tanlagan  predmet soha Dorixonaning ma’lumotlar bazasi. Hozirgi kunda yurtimizda katta 
katta  dorixona  do’konlarini  ochish  va  avtomatlashtirish  ommalashgan.  Do’kon  ish 
boshqaruvchilari,  xaridorlar  va  buyurtmalar  o’rtasidagi  munosabatlar  samaradorligini  va 
yetkazib  berish  xizmatini  oshirish  uchun    zamonaviy  ma’lumotlar  bazasiga  asoslangan 
avtomatlashtirilgan  tizim  zarur  hisoblanadi.  Ma'lumotlar  bazasi  va  ma'lumotlar  bazasi 
bilan  ishlashning  avtomatlashtirilgan  tizimdan  foydalanish    xaridorlarga  xizmat  ko'rsatish 
va  xodimlarining
dorilar  haqidagi  ma'lumotlarni  tizimlashtirish,  shuningdek,  boshqa  ko'pgina  vazifalarni 
bajarish  vaqtini  sezilarli  darajada  qisqartirish  imkonini  beradi.    Mahsulotlar  ro’yxatida 
qanday  mahsulotlar  borligi  ,  ularning  narxlari  va  qabul  qilingan  buyurtmalar,  yetkazilgan 
buyurtmalar  haqidagi  axborotlarni  tezkor  aniqlash  uchun    bu  haqidagi  ma’lumotlar 
boshqaruvchilarda qulay va ixcham tarzda bo’lishini talab etiladi.
Dorixona bilan ishlashda quyidagi  cheklovlar  bo’lishi mumkin:
-
Xaridorlar turli viloyatlardan bo’lishi mumkin
-
Buyurtmalar 1 ta va undan ko’p bo’lishi mumkin
-
Har bir xaridorda uyali telefon bo’lishi yoki bo’lmasligi mumkin              > Bunday cheklovlar ko'p ham bo'lishi mumkin; ma'lumotlar bazasi ishlab 
chiqilayotgan DORIXONA bog‘liq ravishda ular turli tuman yoki umuman 
bo'lmasligi mumkin. Ma’lumotlar bazasi bilan quyidagi foydalanuvchilar 
ishlaydi: tavarni ishlabchiqaradigan tashkilot,xaridor,sotuvchi.
> Tavarni ishlabchiqaradigan tashlikot   mahsulotlar ro’yxatini 
shakllantirish, yangi mahsulotlar qo’shish yoki chiqarib tashlash, tovar 
narxini belgilash kabi imkoniyatlarga ega bo’lishi kerak.
> Xaridorlar   xaridorlarni ro’yxatdan o’tkazish, ularning manzilini  va 
telefon raqamini qayd etishi kabi vazifalarni bajarishi kerak
> Sotuvchi  buyurtma berilgan  tovarlar ro’yxatini shakllantirish,  
yetkazilgan tovarlarni belgilash,  buyurtmalar  hajmini  kiritish  va boshqa 
shu kabi vazifalarni bajarishi kerak bo’ladi.
Avtomatlashtirilgan tizimning vazifalari quyidagilardan iborat:
-xaridorlar ro’yxatini shakllantirish              -
Yetkazilgan buyurtmalarni qayd etish
-
Buyurtmalarni qayd etish
-
Mahsulot narxini belgilash
-
Xaridorlar manzili va telefon raqamini 
qayd etish
-
Buyurtma hajmini kiritish
-
Qo’shimcha mahsulot kiritish yoki 
chiqarib tashlash
Ushbu tizimning asosiy obyektlarini va 
ularning xossalarini aniqlaymiz              2.I nf ologik  loy halash
•
Kontseptual  (infologik)  loyihalash  -  bu  predmet  sohasining  semantik 
modelini, ya'ni axborot modelini abstraktsiyaning eng yuqori darajada qurishdir. 
•
Bunday  model  biron  bir  muayyan  MBBT   va  ma'lumotlar  modeli ni  nazarda 
tutilmasdan yaratiladi. 
•
Ma'lumotlar  bazasining  kontseptual  modelining  muayyan  ko‘rinishi  va 
mazmuni buning uchun tanlangan formal apparat tomonidan aniqlaanadi. 
•
Odatda  ER diagrammalariga  o'xshash grafik shakllar qo'llaniladi.

ER modeli quyidagi asosiy tushunchalarga asoslangan:

Mohiyatlar 

Atributlar (Xususiyatlar)

Aloqa              1.  «Mahsulot» mohiyati
mahsulot_ID  – mahsulotga berilgan noyob raqam
mahsulot nomi  - mahsulot nomi
narxi  – mahsulot narhi
ishlab chiqarilgan sana  - mahsulotning ishlab chiqarilgan sanasini 
aniqlash
2.  «Xaridorlar» mohiyati:
xaridor_ID  –xaridorga berilgan noyob raqam
F_I_SH  –xaridor ismi, familiyasi, otasining ismi
manzili - xaridorning turar joyi
telefon_raqami  – xaridorning joriy telefon raqami (bog’lanish uchun)
3. .  «Sotuvchi» aloqasi quyidagi atributlarga ega:
Xodim id - kalit              Mahsulot_ID-mahsulotga berilgan noyob raqam
Xaridor _ID –xaridorga berilgan uzining xos raqami
Buyurtmalar soni-  buyurtma qilingan tovar miqdori
Buyurtma berilgan sana-  buyurtma qabul qilingan sana
Yetkazib berish sanasi - yetkazib berish kutilgan sana
Yetkazildi-  buyurtmaning yetkazilganligi
Mohiyatlar o'rtasidagi aloqalarni ko'rib chiqamiz. Mahsulot va 
xaridorlar mohiyatlar o'rtasidagi «Sotuvchi» aloqasi M:N 
xaridorlarSotuvchi
tavar              IN FOLOGIK LOY IHA LASH
sotuvc
hi_id F_I_S
H
yoshi Tel_raqa
misotuvv
chiTavarni 
ishlab 
chiqaradi
gan 
tashkilotturi dori_id
Narxi
miqd
ori xaridorlar Xaridor
_id
E-mail familiyas
i
ismi
Ko’chasishaha
r              MA HSULOT mohiy at i jadv ali
mant iqiy  loy ihalash
At ribut Ma’lumot l
ar t ipi   
(MS 
Access) Majburiy  
at ribut A sosiy  k alit Tashqi k al it
Mahsulod_id Числовой Ha +
mahsulot_nomi Текстовый Ha
narxi Числовой Yo’q
ishlab_chiqarila
g_sana Дата/
время Yo’q              Tovarni ishlab 
chiqaradigan 
tashkilot
-Id_tovar
-
Narxi
-
Mahsulot _ nomi
-
Ishlab _ chiqarilgan _ sana
-
Mahsulotlar_soni Xarido r:
-
Xaridor ID
-
FISH
-
Manzili
-
Telefon raqamSotuvchi ;
-
XODIM_ID
-
F_I_SH 
-
Yoshi
-
Tel_raqami 
-
Manzili                 Endig i  qiladigan vazifamiz Ms Access dasturini ishga tushiramiz va 
bo’limini tanlaymiz. Bizga yangi oyna hosil bo’ldi. 
Режим           конструктор   ga o’tamiz
Va quyidagi ko’rinishda jadval hosil bo’ladi . 
Ma’lumotlarni jadvalga kiritib olamiz              Atributlarni kiritish  jarayonida  ma’lumotlarni tipini belgilab ketamiz              Biz shu tariqa mahsulot, xaridor , buyurtma berish kabi jadvallarni hosil qildik.  Endi
 
                  orqali bu jadvallar orasidagi bog’lanishni yaratib olamiz.
                   
  Bog’lanishimiz quyidagicha :
         Endi jadvallarni to’ldirib chiqamiz.              
Endi forma yaratishni ko’rib o’tamiz. Buning uchun  quyidagi  amallar ketma-ket 
bajariladi
1
2
3              
Bizga quyidagi konstruktiv oyna hosil bo’ladi . 
Ushbu  belgidan  foydalanib 
yana  ham  qulay  bo’lishi  uchun 
tugmalar joylashtirish mumkin bu  bo’limda  orqa  fonni, 
jadvallar  rangini,  yozuvlar 
shriftini  o’zgartirish  kabi 
amallar bajarilariQuyidagilardan  foydalanib  rasm 
joylashtirishimiz,  emblema 
yaratishimiz mumkin              
Hisobot yaratish:

Hisobot yaratish uchun quyidagi ketma-ketlikni tanlaymiz:
  
Bizga quyida hisobotkonstruktiv 
oynasi ochiladi. Fon rangini 
o’zgartirish, yozuvlarshriftini 
o’zgartirish, tugmalar
  joylashtirish xuddi formada
  hosil qilingandek bo’ladi
               
So’rov yaratish:

Buning uchun biz SQL tilidan foydalanishimiz mumkin. So’rov yaratish bizga 
ma’lumotlarni saralash va ixchamlash uchun kerak bo’ladi.  Masalan  ,  Navoiy 
viloyatida yashovchi xaridorlar tomonidan  qabul qilingan buyurtmalar jo’natilishi 
kerak bo’lsa, barcha xaridorlar ichidan Navoiyliklarni izlab chiqish qiyinchilik 
tug’diradi, buning uchun xaridorlar jadvalidan faqat navoiyliklarni ajratib beruvchi 
so’rov yaratamiz :

Buning uchun  Создание  menyusidan  
Конструктор запросов   bo’limini tanlaymiz

SQL rejimiga o’tamiz
               XULOSA

  DORIXONA   bazasini  tuzish  vaqtimda  bir  nechta  yangiliklar,  bilimlarni  qo’lga  kiritdim. 
Chunki  yurtimizda  zamonavy  va  onlayin  do’konlarga  ehtiyoj  judayam  kata,  shu  uchun 
men  yurtimizdagi  do’konlarini  avtomatlashtirishga  qaror  qildim  va  dorixona 
avtomatlashtirishdan  boshladim.  DORIXONA  bazasini  yaratish  uchun  Dorilar  haqida 
yetarlicha ma’lumotga ega bo’ldim.

Keyin uning bazasini tuzish uchun acces dasturini o’rnatdim va uni ishga tushirdim.

Acces  dasturining  faoliyati  haqida  keraklicha  ma’lumotga  ega  bo’lganimdan  so’ng 
predmet sohamni mohiyatini kiritdim.

So’ngra  xaridorlarning  barcha  ehtiyojlarini  urganib  chiqdim  va  shu  buyicha  boshlagan 
ishimni  judayam  sifatli  va  bekami  kust  bo’lishi  uchun  mukammal  baza  tuzishga  harakat 
qildim.              R.Qobilov,N.Mardonov,A.Nematov I.Karimov,Axborotlarga 
ishlov berishva boshqarish tizimlari Jumanov.J.X, Kompyuter 
tizimlar Foydalanilgan adabiyotlar

Mav zu : “ DORI X ON A” nomli ma’lumot lar bazasida loy halasht irish

 Predmet sohani tahlili  Predmet sohani infologik loyihalsh  Predmet sohani mantiqiy( datalogik) loyihalsh  MB ni fizik loyihalsh  MB ilovasini loyihalsh va ishlab chiqish  Mb ilovasini ishlatish

1. Pre dme t sohani t izimli t ahlil qilish Tanlagan predmet soha Dorixonaning ma’lumotlar bazasi. Hozirgi kunda yurtimizda katta katta dorixona do’konlarini ochish va avtomatlashtirish ommalashgan. Do’kon ish boshqaruvchilari, xaridorlar va buyurtmalar o’rtasidagi munosabatlar samaradorligini va yetkazib berish xizmatini oshirish uchun zamonaviy ma’lumotlar bazasiga asoslangan avtomatlashtirilgan tizim zarur hisoblanadi. Ma'lumotlar bazasi va ma'lumotlar bazasi bilan ishlashning avtomatlashtirilgan tizimdan foydalanish xaridorlarga xizmat ko'rsatish va xodimlarining dorilar haqidagi ma'lumotlarni tizimlashtirish, shuningdek, boshqa ko'pgina vazifalarni bajarish vaqtini sezilarli darajada qisqartirish imkonini beradi. Mahsulotlar ro’yxatida qanday mahsulotlar borligi , ularning narxlari va qabul qilingan buyurtmalar, yetkazilgan buyurtmalar haqidagi axborotlarni tezkor aniqlash uchun bu haqidagi ma’lumotlar boshqaruvchilarda qulay va ixcham tarzda bo’lishini talab etiladi. Dorixona bilan ishlashda quyidagi cheklovlar bo’lishi mumkin: - Xaridorlar turli viloyatlardan bo’lishi mumkin - Buyurtmalar 1 ta va undan ko’p bo’lishi mumkin - Har bir xaridorda uyali telefon bo’lishi yoki bo’lmasligi mumkin

> Bunday cheklovlar ko'p ham bo'lishi mumkin; ma'lumotlar bazasi ishlab chiqilayotgan DORIXONA bog‘liq ravishda ular turli tuman yoki umuman bo'lmasligi mumkin. Ma’lumotlar bazasi bilan quyidagi foydalanuvchilar ishlaydi: tavarni ishlabchiqaradigan tashkilot,xaridor,sotuvchi. > Tavarni ishlabchiqaradigan tashlikot mahsulotlar ro’yxatini shakllantirish, yangi mahsulotlar qo’shish yoki chiqarib tashlash, tovar narxini belgilash kabi imkoniyatlarga ega bo’lishi kerak. > Xaridorlar xaridorlarni ro’yxatdan o’tkazish, ularning manzilini va telefon raqamini qayd etishi kabi vazifalarni bajarishi kerak > Sotuvchi buyurtma berilgan tovarlar ro’yxatini shakllantirish, yetkazilgan tovarlarni belgilash, buyurtmalar hajmini kiritish va boshqa shu kabi vazifalarni bajarishi kerak bo’ladi. Avtomatlashtirilgan tizimning vazifalari quyidagilardan iborat: -xaridorlar ro’yxatini shakllantirish

- Yetkazilgan buyurtmalarni qayd etish - Buyurtmalarni qayd etish - Mahsulot narxini belgilash - Xaridorlar manzili va telefon raqamini qayd etish - Buyurtma hajmini kiritish - Qo’shimcha mahsulot kiritish yoki chiqarib tashlash Ushbu tizimning asosiy obyektlarini va ularning xossalarini aniqlaymiz