ENG YANGI DAVR SHARQ FALSAFASI

jadidlar ma’rifat parv arligining falsafi y -nazariy zaminlari: milliy falsafi y meros, an’anav iy islom, t asav v uf t a’limot i, shariat , Ev ropada pay do bo‘lgan pozit iv izm falsafasi qarashlariga borib t aqaladi. Mark aziy Osiy o, xususan, Turk ist onda shak llangan jadidchilik ma’rifat parv arlik g‘oy alari milliy must aqillik , milliy v at anparv arlik g‘oy alaridan iborat bo‘lib, ular umumbashariy demok rat ik qadriy at lar bilan y o‘g‘rilgan edi. Lek in must aqillik mafk urasi nuqt ai nazaridan jadidlarning eng ezgu g‘oy alari umuminsoniy qadriy at lar sifat ida umuminsoniy orzular, ijt imoiy adolat v a t englik haqidagi qarashligiga k o‘ra, ularning hammasida bir xil fi k r, bir xil qarash bo‘lmagan. Bunda xarak t erli t omoni shundak i, jadidlarning eng izchil milliy v a demok rat ik mav qeda bo‘lgan v ak illari: Behbudiy, Fit rat , CHo‘lpon v a shu k abilar k ommunist ik aqidalar v a qarashlarni qat ’iy ink or et ish y o‘lida t urganlar.

 1905 yildagi birinchi rus inqilobi jadidlar faoliyatini ancha jonlantirib, ularning olib borayotgan tadbirlari Turkistondagi islohotchilik harakatlari Toshkentda Munavvar Qori-Abdurashidxon o‘g‘li, Abdulla Avloniy, Ismoil Obidov, Ubaydulla Xo‘jaev; Samarqandda M.Behbudiy, Hoji Muyon, Akobir SHomansurzoda, Yimandxo‘ja Siddiqiy; Namanganda Nosirxon To‘ra; Qo‘qonda Obidjon Mahmudov, Ashurali Zohidiy va Po‘lat Solievlar rahbarligida shahar aholisi o‘rtasida keng avj oladi.